Przedmowa
Partnerstwo publiczno-prywatne jest stosunkowo nową formą zarządzania w sektorze publicznym. W Polsce znajduje siĊ dopiero w początkowej fazie rozwoju. Nie ulega wątpliwoĞci, iĪ jest ono przejawem procesu przechodzenia w sektorze publicznym od biernego administrowania do aktywnego zarządzania. Spowolnienie gospodarcze, pogłĊbiający siĊ deficyt budĪetu paĔstwa i budĪetów samorządowych oraz całego sektora finansów publicznych generuje wzrost długu publicznego do granic wszczĊcia procedur ostroĪnoĞciowych i sanacyjnych. W tej niełatwej sytuacji gospodarczej kaĪda inicjatywa zmierzająca do poprawy spraw-noĞci zarządzania winna znaleĨü zrozumienie społeczne i akceptacjĊ polityczną.
Partnerstwo publiczno-prywatne w polskich warunkach natrafia na powaĪne bariery rozwojowe. WiąĪą siĊ one z trudnymi do przełamania stereotypami dotyczącymi relacji miĊdzy partnerami publicznymi i prywatnymi. Trudny do społecznej akceptacji jest cel partnera prywatnego – osiągniĊcie zysku. W tych warunkach, przy czĊsto spotykanym braku zaufania do decydentów, rodzą siĊ podejrzenia o korupcjĊ. Zysk ten powinien byü z góry ustalony i – jak siĊ wydaje – nie moĪe on raĪąco odbiegaü od przeciĊtnej rentownoĞci przedsiĊbiorstw osiągających dodatnie wyniki finansowe w danym rodzaju działalnoĞci gospo-darczej. Wymaga to nie tylko pełnej przejrzystoĞci procedur, ale takĪe doĞwiad-czenia negocjacyjnego i trafnej oceny ryzyka przede wszystkim przez stronĊ publiczną. Zagadnienia etyczne partnerstwa publiczno-prywatnego są zatem problemami wielkiej wagi i stanowiü winny problematykĊ dalszych badaĔ.
Partnerstwo publiczno-prywatne ma wiele powaĪnych walorów. Wymieniü tu trzeba zaangaĪowanie kapitału prywatnego w realizacjĊ zadaĔ publicznych, co pomniejsza wydatki budĪetu na ten cel, a w konsekwencji oznacza moĪliwoĞü finansowania innych waĪnych zadaĔ, na które brakłoby Ğrodków budĪetowych. Cenne moĪe okazaü siĊ wykorzystanie przedsiĊbiorczoĞci, doĞwiadczenia, elastycznoĞci partnera prywatnego w zarządzaniu realizowanymi w tym trybie zadaniami publicznymi. Powinno to prowadziü do oszczĊdnoĞci Ğrodków budĪetowych, poprawy sprawnoĞci i efektywnoĞci ekonomicznej zarządzania.
Przedmowa
4
Teksty składające siĊ na ten tom to rezultat spotkaĔ i dyskusji związanych z realizowanym przez zespół badawczy Katedry Zarządzania Miastem i Regio-nem na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego tematem badawczym poĞwiĊconym funkcjonowaniu partnerstwa publiczno-prywatnego1. Ich autorzy skoncentrowali siĊ przede wszystkim na podstawowych problemach partnerstwa i dylematach zarówno jego funkcjonowania, jak i finansów publicznych w ogóle.
Na niniejszy tom składa siĊ trzynaĞcie opracowaĔ prezentowanych zgodnie z ideą przechodzenia od spraw o charakterze ogólnym do coraz bardziej szcze-gółowych. Punktem wyjĞcia uczyniono wywody dotyczące fundamentalnych problemów zarządzania finansami publicznymi, od koniecznoĞci jego menadĪe-ryzacji, poprzez dylematy zakresu finansów i gospodarki funduszowej, na planowaniu budĪetowym i granicach zadłuĪenia koĔcząc. Dalsze rozwaĪania uzasadniają idee interwencjonizmu gospodarczego w celu pobudzania inwestycji oraz wzrostu zatrudnienia drogą tworzenia specjalnych stref ekonomicznych, które takĪe opierają siĊ na relacjach miĊdzy sektorem publicznym a prywatnym. Nie ulega wątpliwoĞci, Īe menadĪeryzacja sektora publicznego wymaga procesowego podejĞcia do zarządzania zmianami. Przedmiotem analiz jest teĪ przedstawiana z róĪnych punktów widzenia istota partnerstwa publiczno-prywat-nego oraz organizacyjnych uwarunkowaĔ jego funkcjonowania. W dyskusjach stanowiących inspiracje dla autorów niniejszych opracowaĔ przedstawiono praktyczne aspekty funkcjonowania partnerstwa w takich obszarach, jak rozwój przestrzeni miejskiej, rewitalizacja, budowa autostrad czy teĪ gospodarka odpadami.
W dyskusjach, a co za tym idzie – równieĪ w tekstach, pojawiła siĊ takĪe problematyka racjonalizacji funkcjonowania wybranych obszarów usług pu-blicznych. Dotyczy to barier w zakresie usprawnienia gospodarki mieszkaniowej oraz moĪliwoĞci racjonalizacji zasilania podmiotów Ğwiadczących usługi szpitalne poprzez wprowadzenie systemu jednorodnych grup diagnostycznych. Obydwa te obszary są predysponowane do funkcjonowania w ramach Ğwiadcze-nia usług publicznych przez podmioty prywatne.
Próbą całoĞciowego spojrzenia na problematykĊ partnerstwa publiczno- -prywatnego są wywody dotyczące jego perspektyw rozwojowych w Ğwietle dotychczasowych doĞwiadczeĔ.
Jerzy Rutkowski
1 J. Rutkowski (red.), Partnerstwo publiczno-prywatne i jego funkcjonowanie na przykładzie wybranych projektów, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, ŁódĨ 2010.
