POLEMIKI, RECENZJE, SPRAWOZDANIA
52&=1,.,36<&+2/2*,&=1( QU
211
szkolenia terapeutów. Ukoczenie cyklu szkole organizowanych przez wymienione podmioty bdzie si wizało z uzyskaniem certyfikatu terapeuty behawioralnego.
II Sympozjum Naukowe PTPB było dobr okazj do zaprezentowania własnego do-robku i wymiany dowiadcze midzy specjalistami działajcymi w rónych obszarach zastosowania psychologii behawioralnej. Organizatorom Sympozjum udało si stworzy atmosfer sprzyjajc naukowym dyskusjom oraz zblieniu działajcych w Polsce organi-zacji zrzeszajcych behawiorystów. Polskiemu Towarzystwu Psychologii Behawioralnej naley yczy, by III Sympozjum Naukowe, które odbdzie si w dniach 17-18 marca 2007 r. okazało si równie udane i cieszyło si duym zainteresowaniem.
Elbieta Bajcar Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Rzeszowskiego
SPRAWOZDANIE Z XIII KONFERENCJI
AKTUALIA 2006
W dniach 24-26 kwietnia 2006 roku w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II odbyła si XIII Ogólnopolska Konferencja Psychologiczna Aktualia 2006, orga-nizowana przez Koło Naukowe Studentów Psychologii KUL. Hasłem przewodnim tego-rocznych Aktualiów było „Oblicza cierpienia – ujcie interdyscyplinarne”. Takie podej-cie do zagadnienia wskazuje, e w dyskusji o cierpieniu nie mona ograniczy si jedy-nie do psychologii.
Pierwszy dzie konferencji został powicony kulturze i sztuce. Sesja profesorska roz-poczła si od dwóch wykładów powiconych dwóm postaciom, w których yciu cier-pienie było szczególnie obecne. O Norwidzie i obliczach cierpienia w yciu i twórczoci poety opowiadał profesor filologii polskiej Józef Fert (KUL). Prelegent wskazał na róne ródła cierpienia na przykładzie wierszy Norwida: nostalgi, niespełnion miło, samot-no. Drug postaci jest w. Augustyn, którego biografia uczy, e cierpienie jest pot-nym sprzymierzecem w procesie pozytywnych zmian. Prelegentka Agnieszka Kijewska, profesor filozofii KUL, przedstawiła nie tylko ycie i pogldy witego, ale – co najwa-niejsze – próbowała dociec przyczyn jego wewntrznej przemiany.
Dwa nastpne wykłady dotyczyły zwizków twórczoci z cierpieniem. Badania pre-zentowane przez prof. Andrzeja Skowskiego (KUL) wskazuj na ten aspekt twórczoci, którego zwykło si nie eksponowa. Osoba wybitnie zdolna przeywa trudnoci powodo-wane talentem. Człowiek twórczy, wychodzc poza swoje moliwoci, normy społeczne, dostpne informacje dowiadcza cierpienia zwizanego z samotnoci społeczn, a take poznawcz, poniewa twórcze idee s nowe, nie odkryte przez nikogo i łatwo mog zo-sta zbagatelizowane lub niezrozumiałe, a sam twórca naraa si na omieszenie. Talent i wraliwo twórców czsto sprawia, e uwaani s za odmieców. Ich inno,
odrónia-POLEMIKI, RECENZJE, SPRAWOZDANIA
212
nie si od innych sprzyja izolacji, a reakcje społeczne na t inno s podobne do reakcji społeczestwa na grupy mniejszociowe. Gro ba izolacji powoduje to, e uczniowie wy-bitni rezygnuj z ekspresji zdolnoci, aby by akceptowanym. Ponadto osobowo ludzi twórczych charakteryzuje introwertyzm oraz egocentryzm zwizany z koncentracj na własnej aktywnoci. Prelegent zwrócił równie uwag, e twórczo niesie ze sob pozy-tywne emocje, które naley wzmacnia.
Nieco inny charakter zwizku twórczoci z cierpieniem zaprezentowała mgr muzyko-logii Elbieta Olek (KUL). W referacie pt. „Dzieło muzyczne jako katharsis w cierpieniu” skupiła si na twórczoci Piotra Czajkowskiego, pokazujc na przykładzie tego artysty, e twórczo moe by remedium, specyficzn terapi pomagajc zmaga si z cierpieniem. Te dwa stanowiska, cho opisuj inne zwizki midzy cierpieniem a twórczoci, by-najmniej nie s ze sob sprzeczne, ale wzajemnie si dopełniaj.
Podczas konferencji mona było wysłucha wykładów dotyczcych znaczenia cierpie-nia, wygłoszonych przez ks. prof. Zenona Uchnasta (KUL) oraz prof. Boydara Kaczmar-ka (UMCS). Odnieli si oni do najwaniejszego sporu dotyczcego cierpienia, który mona uj w pytaniach: czy cierpienie ma sens, czy jest ono darem czy przeklestwem? Temat znaczenia cierpienia poruszony był take przez ks. prof. Kazimierza Popielskiego (KUL). Zadaniem człowieka jest odkrycie owego znaczenia, w czym mog by pomocne wartoci, do których istoty naley moliwo nadawania zdarzeniom sensu.
„Szkoła uczu. O przedstawieniach afektów w sztukach plastycznych” – to tytuł wy-kładu dra hab. Ryszarda Kasperowicza (KUL). Na przykładzie dzieł malarskich ukazał on spektrum emocji zamknitych w portretach.
Dwa ostatnie wykłady wygłoszone w pierwszym dniu były w stosunku do siebie nieco polemiczne. Paweł Boski przekonywał słuchaczy, e konfrontacja sił natury i kultury powoduje konflikty. Ponadto konfrontacja kultury własnej i obcej moe prowadzi do cierpienia ze wzgldu na konieczno zmian własnego systemu znacze. Natomiast ks. prof. Kazimierz Popielski (KUL) twierdzi, e cierpienie jest dowiadczeniem ponadkultu-rowym, osobistym, na które kultura nie ma wikszego wpływu. Dowiadczenie cierpienia jest głbsze ni kultura, uniwersalne, wbudowane w ludzk natur.
W drugim dniu konferencji dominowała problematyka dotyczca psychologii klinicz-nej. Sesj rozpoczła profesor psychologii KUL Stanisława Steuden wykładem pt. „Czło-wiek w okresie starzenia si i staroci w rodzinie i społeczestwie”, w którym skoncen-trowała si na trudnociach, jakie napotkaj osoby starsze w społeczestwie kultywuj-cym młodo, urod i witalno. Zagadnienia z krgu neuropsychologii zostały przedsta-wione przez prof. Mari Pchalsk (UMCS) i prof. Duncana MacQueena (UMCS). Poru-szajc si w teorii mikrogenetycznej, prof. Pchalska opisywała midzy innymi mecha-nizm genezy cierpienia, obejmujcy struktury mózgu: kor now, układ limbiczny i pie mózgu. Problemy zwizane z przekazywaniem pacjentowi prawdy o chorobie były przedmiotem wykładu dr Wiesławy Okły (KUL). Prelegentka podkrelała, jak wane jest, aby zostawi pacjentowi obszar nadziei i da prawo decydowania o sobie, które jest ko-nieczne, dla uniknicia przez niego utraty podmiotowoci.
W trzecim dniu konferencji dominowały zagadnienia z zakresu psychologii sdowej. Problem przemocy poruszyło trzech prelegentów. Dr hab. Stanisława Tucholska (KUL) scharakteryzowała osobowo sprawców przemocy domowej, dr Danuta Rode (U)
POLEMIKI, RECENZJE, SPRAWOZDANIA
213
przedstawiła wyniki bada dotyczcych percepcji jakoci zwizku małeskiego przez kobiety maltretowane, za dr Izabela Rajska-Kulik (U) odniosła si do pytania, czy mal-tretowane kobiety maj wpływ na swoje cierpienie. Ukazane zostały cechy wspólne cha-rakterystyczne dla oprawców, funkcjonowanie rodzin patologicznych i nastpstwa prze-mocy dla poszczególnych członków rodziny.
Traumatyczne przeycia ofiar gwałtów w ocenie neuropsychologicznej omówiła dr Beata Ledwoch (UMSC). Wyszczególniła szereg zmian neurologicznych u ofiar, które naley uwzgldni podczas przesłuchania i wywiadu.
W swoim wystpieniu dr Małgorzata Sitarczyk (U) najwikszy nacisk kładła na uka-zanie relacji, jakie zachodz midzy lkiem a zachowaniami przestpczymi. Wyniki bada wskazuj na zwizek prostoliniowy. Im wikszy lk, tym wicej zachowa prze-stpczych.
„Prawne, psychologiczne i etyczne aspekty przesłuchania dziecka jako wiadka po-krzywdzonego” przybliył dr Leszek Woszczek (U). Na podstawie dokumentów praw-nych, wiedzy z zakresu etyki i psychologii nakrelił obraz tego, co wolno, a czego nie powinno si stosowa – ze wzgldu na rónego rodzaju nastpstwa – w trakcie przesłu-chiwania dzieci.
W wykładzie dr Joanny Róaskiej-Kowal (U) przedstawione zostały wyniki bada dotyczce wpływu poczucia winy i poczucia krzywdy na tendencje autodestrukcyjne u nieletnich dziewczt. Negatywny wpływ objawia si samookaleczeniami, naduywa-niem substancji psychoaktywnych i eksperymentowanaduywa-niem z yciem seksualnym.
Ostatnim prelegentem sesji profesorskiej był dr Marian Ledwoch (KUL), który omó-wił temat „Egzystencjalny wymiar depresyjnego cierpienia w sytuacjach rozwodowych”. Przedstawił konsekwencje rozwodu dla stanu psychicznego osoby opuszczonej. Skupił si na uczuciu pustki, która moe prowadzi do depresji jako reakcji na sytuacj trudn.
Jak zwykle na Aktualiach nie zabrakło sesji studenckiej. W tym roku uczestniczyli w niej studenci KUL, SWPS, UMCS, UW. Zakres tematów był szeroki, czsto wykraczał poza ramy myli przewodniej konferencji. Mona było wysłucha wykładów na temat wpływu koloru włosów kobiet na preferencje mczyzn, o metodach pozauwagowego wpływu oraz o efektywnoci nagoci w reklamie. Obecne były tematy z zakresu psycho-logii klinicznej i sdowej, dotyczce: lku i agresji w relacji ofiara–sprawca, analizy dzie-cistwa sprawców zabójstw, frustracji u osób bezdomnych, tremy, wiadomych i utajo-nych postaw wobec alkoholików, wpływu lku i nastroju na uwag, zwizkach midzy religijnoci a postaw wobec kary mierci. Ponadto poruszano problemy zwizane z mediacj w sprawach karnych osób dorosłych oraz zastanawiano si, czy psychologia na pewno jest nauk o człowieku. Prelegentami w sesjach studenckich byli: M. Borkowska, M. Daszczyska, K. Dessoulavy, E. Domaradzka, K. Gbała, C. Hunkiewicz, T. Korczy-ski, K. Kosznik, M. Kotulska, G. Kupriaczyk, A. Majkowska, P. Mamcarz, P. Lejk, S. Leniak, M. Łukasik, W. Orel, K. Połe, M. Rode, M. Sdek, P. Staro, B. Sutkowski, J. wierszcz, K. Wereszczyski, D. Zapała, K. Zychowicz.
Konferencja obfitowała w imprezy towarzyszce, koncerty, dyskusje oraz warsztaty, dajce moliwo poszerzenia wiedzy i umiejtnoci psychologicznych.
Liczba poruszanych problemów uwiadamia, jak rozległy jest temat cierpienia. Mona to zauway, zestawiajc pytania stawiane przez prelegentów: Jakie s ródła cierpienia?
POLEMIKI, RECENZJE, SPRAWOZDANIA
214
Jak przemieni cierpienie na proces progresywnych zmian? Jaka jest rola twórczoci w cierpieniu? Czy cierpienie jest konsekwencj twórczoci? Czy twórczo moe by sposobem radzenia sobie z nim? Czy kultura jest odpowiedzialna za cierpienie, czy moe cierpienie jest szerszym metafizycznym problemem? Dlaczego istnieje i jaki jest jego sens? Czy jest to zjawisko duchowe czy cielesne? Jakie jest jego neurologiczne podłoe? Jak sobie z nim radzi w wieku starczym? Jak zmaga si z cierpieniem powodowanym przez najbliszych? Jak radzi sobie z cierpieniem, które jest konsekwencj wyrzdzo-nych krzywd? Jak rozmawia z pacjentem w obliczu cierpienia?
Karina Kosznik Instytut Psychiatrii i Neurologii Klinika Rehabilitacji Psychiatrycznej w Warszawie V rok psychologii KUL Krzysztof Kwapis doktorant Instytutu Psychologii KUL
