"Stanowlenije nauki i naucznych kollektiwow Pribałtiki. Tiezisy dokładow XIV Pribałtiskoj konferencii po istorii nauki", pod red. J. P. Stradynia, Ryga 1985 : [recenzja]

Recenzje

₅₈₃

S ta now len ije nauki i naucznych k o lle k tiw o w Pribałtiki. Tiezisy do k ła d o w X I V P ribałt ijskoj konjerencii po istorii nauki. Pod red. J. P. Stradynia. Ryga „Zinatne” 1985 348 ss.

Publikacja stanow i zbiór streszczeń referatów przygotow anych na kolejną XIV N adbałtycką K onferencję Historii Nauki, która — jak informuje P rze d m o w a — od­ była się w 1985 r. w R ydze-Jurm ałe. Poprzednie konferencje obradowały: X I — w T allinie-Tartu (1977); XII — w W ilnie (1979); X III — w Tartu (1982). U czestnicy owych konferencji — to przede w szystk im h istorycy nauki i techniki z radzieckich krajów nadbałtyckich, chociaż biorą w nich udział także przedstaw iciele tej dyscy­ pliny z innych ośrodków, a naw et n iekiedy z inych krajów socjalistycznych. Na konferencji w roku 1985 — jak można zorientować się w recenzowanej publikacji — udział uczestników z różnych m iast i republik przedstaw iał się następująco: R y­ ga (72), Tartu (31), Leningrad (20), Moskwa (17), W ilno (16), Kowno (10), Odessa (6), K ijów (4), M ińsk (4). W P rze dm ow ie stwierdza się, że coraz w iększym zainteresow a­ niem cieszą się nadbałtyckie konferencje w śród historyków nauki Polski i NRD. Tym w iększa szkoda, że na spotkaniu w R ydze-Jurm ale nie znalazł się żaden p ol­ ski historyk nauki.

Tem atyka XIV Nadbałtyckiej K onferencji Historii Nauki obejm uje trzy kręgi problemowe: 1) kształtow anie się naukow ych zespołów i szkół w krajach nadbał­ tyckich; 2) kształtow anie się pierwotnych pojęć naukow ych (według m ateriałów ar­ chiw alnych i folklorystycznych krajów nadbałtyckich — w związku ze 150-leciem urodzin łotew skiego folklorysty — Kriszjanisa Barona); problem y odnajdywania i ochrony pom ników historii nauki i techniki krajów nadbałtyckich. N iezależnie od tego do programu konferencji, a w ięc także i do zbioru streszczeń referatów , w łączo­ ne zostały tem aty czy doniesienia w ykraczające poza w skazane kręgi problem owe, o ile uznane zostały przez kom itet program owy konferencji za zaw ierające w ażką treść z punktu widzenia historii nauki krajów nadbałtyckich.

Konferencja w Rydze-Jurm ale organizowana jest — czytam y w P rze d m o w ie — przy pomocy Instytutu Syntezy Organicznej Akadem ii Nauk Łotew skiej SRR, w sp ół­ działającego z Łotew skim Tow arzystwem Ochrony Przyrody i Zabytków, Muzeum Przyrody Ł otew skiej SRR oraz Muzeum H istorii i M edycyny im. P. Stradynia.

Publikacja składa się z krótkich 1—4-stronicow ych streszczeń referatów przy­ gotowanych na konferencję. Streszczenia te umieszczone zostały w siedm iu działach: I. Ogólne problem y historii nauki a n au kozn aw stw o (23); II. Historia nauk fizyk o - -m ate m atyc zn yc h i astronomia (21); III. Historia chemii i farm acji (27); IV. Histo­ ria nauk geologiczno-geograficznych i biologii (22); V. Historia m e d y c y n y (36); VI K ształtow anie się w czesnych pojęć naukow ych (według m ate ria łów fo lk lo r y s ty c z ­ nych i archeologicznych) (19); VII. Ochrona z a b y tk ó w nauki i techniki (10).

Publikacja zaopatrzona jest w skorowidz autorski; szkoda, że w yłącznie w p i­ sow ni rosyjskiej. Ogółm na konferencję swój udział zgłosiło blisko 180 osób. S ą ­ dząc po tytułach referatów, których autorami są n ajw ybitn iejsi radzieccy specjaliści (nie tylko z republik nadbałtyckich), w iele z tych tek stów stanow i zapowiedź ory­ ginalnych i ważkich opracowań w przyszłości.

Stefan Zam ecki (Warszawa)

La revoluciô Jacquard. Museu Téfxtil i d’Indum entària. Museu T èxtil de Terra­ ssa. Barcelona 1985 64 ss., 33 ryc. (w tym 5 barwnych).

Józef Maria Jacquard (niekiedy błędnie określany jako Karol) doczekał się du­ żej w ystaw y, jaką w 150 rocznicę jego śm ierci zorganizow ały dwa n ajw iększe m u­ zea w łókiennicze Hiszpanii — w Barcelonie i w pobliskim Tarrassa. M ogłaby to być