"Próba teorii powieści kryminalnej", Edward Kański, "Literaria. Teoria literatury- Metodologia-Kultura-Humanistyka", Wrocław 1972 : [recenzja]

Jacek Trznadel

"Próba teorii powieści kryminalnej",

Edward Kański, "Literaria. Teoria

literatury-Metodologia-Kultura-Humanistyka",

Wrocław 1972 : [recenzja]

Biuletyn Polonistyczny 16/50, 132

( I ' KAŃSKI Edward: Próba t e o r i i p o w ie ś c i k r y m i n a l n e j . " L i t - t e r a r i a . T e o r i a L i t e r a t u r y - M e to d o lo g ia - K u ltura - Huma­ n i s t y k a " . IV. Red. J .T r z y n a d lo w s k i. Wrocław 1972 s. 125­ -1 49.

Rozprawę r o z p o c zy n a z r e la c jo n o w a n ie stanu badań nad t e o r i ą p o w ie ś o i k r y m in a ln ej z podaniem o b s z e r n e j b i b l i o g r a f i i prac ob­ cych i p o l s k i c h , poświęoonych temu z a g a d n ie n iu . Z k o l e i a u to r przeprowadza próbę t y p o l o g i i p o w ie ś o i k r y m i n a l n e j i zajmuje s i ę opisem przemian w zorca osobowego b o h a te r a t e j p o w i e ś c i , a t a k ­ że j e j fu n k c ją e t y o z n o - s p o łe o z n ą . Przykła dów do a n a l i z d o s t a r ­ c z a j ą zarówno p o l s k i e , ja k oboe p o w ie ś c i krym in alne.

BP/50/15 J . T .

(1^ KRASUSKI K r z y s z t o f : Geneza i fu n k c ja p o w ie ś c i z e s z y t o - wyoh. " L i t e r a t u r a Ludowa" R. 16:1972 nr 6 s. 19-34.

Powstanie p o w ie ś c i z e s z y t o w e j w warunkach r e w o l u c j i p r z e ­ mysłowej u b i e g ł e g o wieku autor r o z p a t r u j e (m .in . za Miohałera Głowińskim) jako p r z y k ła d s y t u a c j i gatunkowej, w ytw orzonej n ie p r z e z koniunkturę prądu l i t e r a c k i e g o , l e c z p r z e z s w o is te zapo­ trz eb ow a n ie o d b i o r c y . Wzorami l i t e r a c k i m i d l a nowego gatunku b y ł a głów nie powieść dworska, ps eu d oh istoryo zn y romans se n ty ­ mentalny i powieść g r o zy - d o s t a r c z a ją o e p o w i e ś c i z e s z y t o w e j o k re ślo n y c h s t r u k tu r n a r ra c y jn y c h , p r e f e r u j ą c y c h wątek m i ł o ś c i z przeszkodam i, elementy n i e s p o d z i a n k i , n a p i ę c i a , sentymenta­ liz m u . Cechy gatunkowe p o w ie ś c i z e s z y t o w e j o k r e ś l a ta k że spo­ sób p r z e d s t a w ia n ia bohaterów. 77 k o n k l u z j i autor t r a k t u j e po­ w i e ś ć zeszytową jako r e a l i z a c j ę s t e r e o t y p u l i t e r a t u r y , któremu ton nadaje ty p w yobraźni lu d ow ej.