Lubiąż, gm. Wołów, woj. wrocławskie

Ewa Łużyniecka,Edmund

Małachowicz

Lubiąż, gm. Wołów, woj.

wrocławskie

Informator Archeologiczny : badania 22, 131

Informator Archeologiczny 1988

131

z k w a d ra to w y c h cegiełek o d łu g o śc i b o k u 16-17 c m I g ru b o ś c i 5 -6 c m , o ra z pom ieszczen ie

p rzy leg ające do n iej od s tro n y p ó łn o cn o -zach o d n iej. Był to b u d y n e k p ra w d o p o d o b n ie n a rzu cie p ro s to k ą ta , d re w n ia n y , p o sa d o w io n y n a p o d m u ró w ce z bloków p iask o w ca, k a m ie n i w a p ie n ­ n y c h 1 cegły “palców ki". P o d m u ró w k ę zlokalizow ano tylko w c e n tra ln e j części o b ie k tu , w p o ­ m ie s z c z e n ia c h z a w ie ra ją c y c h u rz ą d z e n ia o g rzew cze. P o m ie sz c z e n ia p o b o c z n e p o s ia d a ły po d w alin y dębow e p o sad o w io n e b ezp o śred n io n a ziem i. D w ór m o ż n a d a to w a ć n a p o d sta w ie zab y tk ó w ru c h o m y c h n a p rzeło m XV 1 XVI w. Liczne śla d y s p a le n iz n y św ia d c z ą o z n is z c z e n iu d w o ru w s k u te k p o ż a ru .

Po s p a le n iu dw ó r z o sta ł ro z e b ra n y do poziom u p o d w alin 1 p o d m u ró w ek , a n a s tę p n ie z a s y p a n y ziem ią p o ch o d zącą p raw d o p o d o b n ie z p o g łęb ian ia fosy. N a ta k z n iw elo w an y m po raz d ru g i te re n ie p o b u d o w an o , za p e w n e w p o c z ą tk u XVI w. n a s tę p n y dw ór, całkow icie d re w n ia n y . W 1988 r. o d sło n ię to fra g m e n t d zied z iń ca u tw ard zo n eg o z a p ra w ą w a p ie n n ą , w y la n ą n a w a r­ stw ie niw elacyjnej g ru z u ceglanego. Nie o d k ry to d o tą d b u d y n k ó w zw iązan y ch z tą o s ta tn ią fazą z a s ie d le n ia zam c zy sk a. M ożna J ą łączyć z o p is e m z n a n y m z XVI1-w iecznych In w en tarzy .

W ykop zlokalizow any w południow o-w schodnim n aro ż n ik u zam czy sk a odsłonił wysoki s łu p e k zb u d o w an y z ciosów w ap ien n y ch , piaskow ca 1 cegły ‘‘palców ki", n a fu n d am en cie z k am ien i granitow ych, analo g iczn ie do o d k ry ty ch w ro k u ubiegłym . Potw ierdza to palisadow y c h a ra k te r u m o c n ie ń n a całym obwodzie kraw ędzi zam czyska.

Z zab y tk ó w ru c h o m y c h o d k ry to 1 m o n e tę - s r e b rn y sz e lą g A lb re c h ta P ru sk ie g o z 15 3 0 r., fra g m e n ty n a c z y ń g lin ia n y c h (w yklejono całkow icie 1 d z b an ek ) 1 sz k la n y c h , frag m en ty u p rzęży k o ń sk iej, sp rz ą c z k i ż e la z n e do p a s a o ra z liczne gw oździe l h a k i żelazne.

M ateria ły I d o k u m e n ta c ję złożono w M uzeum R eg io n aln y m w K ra śn ik u . P r re w i d u j с s i ę k o n ty n u a c ję b a d a it.

[

B a d a n ia pro w ad ziła m gr lnż. a rc h . E w a Łużyn lec k a. K o n su l ta n t: prof. d r h a b , E d m u n d M ałachow icz, F in a n s o w a ł WO А-К we W rocław! u. P ierw szy sezo n b a d a ń . R atow nicze b a d a n ia In w en tary zacy jn e b ro w a ru 1 p ie k a rn i z XII - XX w.

W ojew ódzki O ś ro d e k A rcheologicz­ n o -K o n se rw a to rsk i w e W rocław iu

N ajo k azalszy m b u d y n k ie m g o sp o d a rc z y m k la s z to ru c y ste rsk ie g o w L u b iążu J e s t b u d y n e k daw nego b ro w aru 1 p iek arn i. J e s t o n położony w południow o-zachodniej części w zgórza k la s z ­ tornego. P ierw sze w zm ian k i o w z n ie sie n iu ty ch o b iek tó w g o sp o d a rc z y c h p o ch o d zą z 1404 I 1452 r. N a jsta rsz y p rz e k a z ik o n o g raficzn y d a to w a n y Je s t n a poł. XVIII w.

W zw iązku z re m o n te m ły ch o b iek tó w pro w ad zo n o n a d z ó r ro b ó t b u d o w la n y c h 1 w y k o n an o In w en tary zację zach o w a n y c h reliktów z sie d m iu faz b u d o w la n y c h .

I. Pod k o n ie c XII w. w c z a sie bud o w y pierw szego c e n o b iu m cy ste rsk ie g o w L u b iążu , założono b u d y n e k g o sp o d a rc z y o w y m ia ra c h i 1,5 x 6 ,6 m. P rzetrw ała p iw n ica tego założenia w zn ie sio n a Z cegieł o u k ła d z ie w endyjsklm .

II. W pierw szej połow ie XIII W. d o b u d o w a n o do p o łu d n io w o -w sch o d n ieg o n a ro ż n ik a k u c h ­ n ię o w y m ia ra c h 6 ,5 x 5 ,5 m k ry tą sk le p ie n ie m stożkow ym .

III. W d ru g iej połow ie XIH w, do k u c h n i d o b u d o w a n o od s tro n y z a c h o d n ie j b u d y n e k g o sp o d a rc z y o w y m ia ra c h 8 .3 x 10,8 m częściow o podpiw niczony. P iw nica była s k le p io n a k o le b ą o stro h ik o w ą.

IV. W XIV - XV w. n a s tą p iła p rz e b u d o w a w n ę trz Istn ie ją c y c h trz e c h b u d y n k ó w , dow odem tego J e s t w y m ian a połu d n io w ej ś c ia n y b u d y n k u z k o ń c a XII w.

V. W la ta c h 2 0 -ty c h XV1II w. w łączono re lik ty zn iszczo n y ch p o żarem b u d y n k ó w ś r e d n io ­ w ieczn y ch w o b rę b bud o w li now ożytnej. W zniesiono d w u k o n d y g n a c y jn y , n a k ry ty podw ójnym d a c h e m trzy n asto o slo w y b u d y n e k .

VI. C ałk o w ita p rz e b u d o w a o b ie k tu w p o c z ą tk a c h XIX w. B u d y n e k w ydłu żo n o n a zach ó d , p rz e b u d o w a n o w n ętrza, zw iększono Ilość ko n d y g n acji, o b llco w an o elew acje.

VII. Na p o c z ą tk u XX w. zm ien io n o n ie k tó re ś c ia n y działow e, za g ru zo w a no czę ść piw nic, w ym ien io n o n ie k tó re sk le p ie n ia n a stro p y .

B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e .

I

В

____________

M u zeu m O kręgow e O d d ział A rcheo- logll w T o ru n iu ____________________

B a d a n ia p ro w ad ziła m gr R o m u ald a F ra n c z u k , p rzy w sp ó łp ra c y m g r R o m an a D om agały. F in a n s o w a ł WKZ w T o ru n iu . J e d e n a s ty sezo n b a ­ d a ń . R elikty z a m k u po krzyżacki ego (XIV-XV w.).