Ryszard Podstolski 1935–2013
Nasz Kolega, d³ugoletni pracownik PañstwowegoInsty-tutu Geologicznego, Ryszard Podstolski urodzi³ siê w War-szawie 3 kwietnia 1935 r. Jego dzieciñstwo i m³odoœæ przypad³y na najbardziej tragiczne lata w naszej historii, a mianowicie na okres II wojny œwiatowej. Wczeœnie straci³ ojca, którego okupanci niemieccy rozstrzelali w Palmirach. Powstanie Warszawskie prze¿y³ w centrum stolicy w nie-ludzkich warunkach, a nastêpnie trafi³ z matk¹ do obozów w Pruszkowie i Grodzisku Mazowieckim. Z transportu do Oœwiêcimia uda³o im siê zbiec. Ostatecznie po wojnie zamieszka³ w Koszalinie, a nastêpnie w Kijowie, gdzie Jego matka podjê³a pracê w Polskim Konsulacie Generalnym.
W Kijowie Ryszard rozpocz¹³ naukê, uzyska³ œwiadec-two maturalne, a nastêpnie podj¹³ studia na Wydziale Gór-niczym Politechniki Kijowskiej, na kierunku geologii i poszukiwañ surowców mineralnych. Po reorganizacji tej jednostki zosta³ przeniesiony na Wydzia³ Geologii Uniwer-sytetu Kijowskiego, który ukoñczy³ w 1958 r., uzyskuj¹c dyplom magistra in¿yniera. W tym samym roku powróci³ do Polski i rozpocz¹³ pracê w Pañstwowym Instytucie Geolo-gicznym (wówczas: Instytucie GeoloGeolo-gicznym), w którym by³ zatrudniony a¿ do przejœcia na emeryturê w 2001 r.
Pocz¹tkowo Ryszard pracowa³ w Zak³adzie Z³ó¿ Pier-wiastków Rzadkich i Promieniotwórczych IG i zajmowa³ siê problematyk¹ zwi¹zan¹ z poszukiwaniem uranu w Sude-tach. Bra³ m.in. udzia³ w szczegó³owym rozpoznaniu ano-malii uranometrycznych w Górach Izerskich, w zastosowa-niu metod geochemicznych w poszukiwazastosowa-niu osadowych z³ó¿ uranu oraz w opracowaniu szczegó³owego uranome-trycznego zdjêcia glebowego w rejonie Gierczyna, Przecz-nicy, Czarniawy, Pobiednej i Ogorzelca.
Nastêpnie Ryszard przeniós³ siê do Zak³adu Z³ó¿ Surowców Skalnych IG, w którym zajmowa³ siê poszuki-waniem i rozpoznaposzuki-waniem z³ó¿ surowców niemetalicz-nych mog¹cych mieæ praktyczne zastosowanie w ró¿no-rodnych ga³êziach ¿ycia gospodarczego. Podczas pracy w tym zak³adzie prowadzi³ np. badania polegaj¹ce na okreœleniu przydatnoœci ska³ wêglanowych triasu œl¹sko--krakowskiego z rejonu Jemielnicy i Suchej na potrzeby przemys³u materia³ów wi¹¿¹cych. Wskaza³ tak¿e perspek-tywy wystêpowania ska³ wêglanowych na obszarze Jury Krakowsko-Wieluñskiej, w rejonie Radoni, oraz mo¿li-woœci ich zastosowania do produkcji kruszyw ³amanych i kamienia budowlanego. Ponadto opracowa³ charakterysty-kê surowcow¹ granitu i kopalin towarzysz¹cych w masy-wie granitowym Strzegom–Sobótka w Sudetach.
Ryszard zajmowa³ siê równie¿ badaniami nowych surow-ców mineralnych. Poszukiwa³ zeolitów, nowego surowca przydatnego w ochronie œrodowiska. Badania te uwieñ-czone zosta³y opracowan¹ przez Niego (wraz z Tadeuszem Wizerem) „Dokumentacj¹ geologiczn¹ w kat. C2z³ó¿ i³o-³upków klinoptylolitowo-montmoryllonitowych Dyl¹gów-ka i Ulanica na Pogórzu Dynowskim” (Narod. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa 1994).
W latach 1978–1987 Ryszard przebywa³ w Mongolii, gdzie pe³ni³ funkcjê zastêpcy g³ównego geologa Miêdzy-narodowej Ekspedycji Geologicznej. Za swoj¹ dzia³alnoœæ tam by³ wielokrotnie nagradzany mongolskimi dyploma-mi uznania. Podkreœlano Jego inicjatywê i znaczny wk³ad w organizacjê i realizacjê prac geologicznych oraz stwo-rzenie przyjaznej atmosfery pracy. Po zakoñczeniu prac w Mongolii wróci³ do Polski i do Pañstwowego Instytutu Geologicznego.
W ostatniej dekadzie XX w. ze szczególnym nasile-niem prowadzono ró¿norodne prace geologiczne zwi¹zane z surowcami skalnymi. Ryszard bra³ w nich udzia³ z du¿ym zaanga¿owaniem. Opracowa³ m.in. trzy arkusze „Mapy geologiczno-gospodarczej Polski 1 : 50 000”: Otwock, Warszawa-Wschód i Kórnik (Narod. Arch. Geol. PIG-PIB, Warszawa 1994–1995). By³a to wówczas nowa edycja map, zainicjowana w Pañstwowym Instytucie Geologicznym. W zwi¹zku z rozpoczêciem budowy autostrad w Polsce uczestniczy³ w przygotowaniu obszernego, ilustrowanego licznymi mapami (z objaœnieniami) opracowania dotycz¹ce-go wystêpowania surowców do ich budowy oraz wp³ywu tej inwestycji na œrodowisko geologiczne i hydrologicz-ne. Zarówno arkusze mapy geologiczno-gospodarczej, jak i opracowanie stworzy³ we wspó³pracy z Iren¹ Olkowicz--Paprock¹, podobnie jak pracê dotycz¹ca wystêpowania torfu w Polsce (po ponownym zaliczeniu torfu do kopalin). Uzyskane wyniki analizy torfu jako surowca zosta³y zamieszczone w artykule „Torfy w Polsce – wystêpowanie, 334
Przegl¹d Geologiczny, vol. 62, nr 7, 2014
Ryc. 1. Ryszard Podstolski, lata 90. XX w. Wszyst-kie fot. z arch. rodzinnego
eksploatacja i zastosowanie” (Prz. Geol., 42(11): 910– 913). Publikacja ta zainteresowa³a geologów niemiec-kich, którzy zwrócili siê do autorów o napisanie artyku³u pt. „Peat in Poland”. Pod tym tytu³em zosta³ on opubliko-wany w „10thInternational Peat Congress, 27 May–2 June 1996, Bremen, Germany. Peatlands use – present, past and future” (t. 2, E. Schweizerbart’sche Verlagsbuchhandlung, Stuttgart 1996).
Na zamówienie firm zagranicznych, belgijskiej i nie-mieckiej, Ryszard (we wspó³pracy z Iren¹ Olkowicz--Paprock¹) sporz¹dzi³ opracowania: „Acta prawne doty-cz¹ce wydobywania kopalin i ochrony œrodowiska w zakre-sie dzia³alnoœci górniczej, sposoby rekultywacji wyrobisk poeksploatacyjnych oraz lokalizacja z³ó¿ surowców mine-ralnych w zachodnich województwach przygranicznych Polski” oraz „Opinia o z³o¿u wapieni jurajskich »Bukowa« po³o¿onym w gm. Krasocin” (na u¿ytek firmy Lhoist, zain-teresowanej kupnem tego z³o¿a).
Ministerstwo Œrodowiska powo³a³o Ryszarda do jedne-go z czterech dwuosobowych zespo³ów, których zadaniem by³o przeprowadzenie kontroli realizacji wydanych przez ministra lub wojewodê koncesji geologicznych na eks-ploatacjê z³ó¿ surowców. Kontrolê tê prowadzi³ On razem z Iren¹ Olkowicz-Paprock¹, g³ównie na obszarze zachod-niej i pó³nocnej Polski.
Ryszard, jako ekspert w dziedzinie geologicznej proble-matyki z³ó¿ surowców skalnych, czêsto uczestniczy³ w na-ukowych i techniczno-nana-ukowych konferencjach, sympo-zjach i seminariach, na których nieraz wyg³asza³ referaty.
W Jego dorobku twórczym jest ponad 100 prac, wœród nich 56 archiwalnych i 50 opublikowanych w wydawnic-twach geologicznych, w tym ksi¹¿kowych, i innych.
Za swoj¹ pracê zawodow¹ Ryszard Podstolski zosta³ uhonorowany Z³ot¹ Odznak¹ „Zas³u¿ony dla Budownic-twa i Przemys³u Materia³ów Budowlanych”, Srebrn¹ Od-znak¹ „Zas³u¿ony dla Polskiej Geologii”, Srebrn¹ OdOd-znak¹ „Za zas³ugi dla Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wod-nej”, Z³ot¹ Odznak¹ Pañstwowego Instytutu Geologicz-nego oraz tytu³em Dyrektora Górniczego I Stopnia.
Nale¿y podkreœliæ, ¿e Ryszard przez wiele lat by³ hono-rowym krwiodawc¹. Udziela³ siê równie¿ spo³ecznie, m.in. przez kilka kadencji pe³ni³ funkcjê przewodnicz¹ce-go Zwi¹zku Zawodoweprzewodnicz¹ce-go Pracowników PIG.
Du¿¹ radoœæ sprawia³ Ryszardowi kontakt z przyrod¹. Lubi³ spêdzaæ czas z rodzin¹ na dzia³ce, w której zagospodarowanie w³o¿y³ du¿o serca i si³. Rodzina: ¿ona, córka, ziêæ i dwóch wnu-ków – bardzo udana – stanowi³a dla Niego wartoœæ szczególn¹. By³ z niej dumny. Wra¿liwy by³ na los zwierz¹t, zna³ siê na pta-kach, lubi³ s³uchaæ ich œpiewu. Uwielbia³ koty, a szczególnie ukochan¹ kotkê Dymkê, podrzucon¹ do Jego jurty w Mongolii. Razem z ¿on¹ Tamar¹ zaopiekowali siê maleñstwem, wykarmili i przywieŸli do Warszawy. By³a z nimi przez d³ugie lata.
Ryszard nale¿a³ do ludzi dobrych, ¿yczliwych i skrom-nych. By³ kole¿eñski, pomocny w razie potrzeby. Dobrze siê z Nim pracowa³o, bez spiêæ i konfliktów. Du¿o czyta³, mia³ wiele zainteresowañ poza geologi¹, tote¿ mi³o i cieka-wie siê z Nim rozmawia³o. I za to Go bardzo lubiliœmy.
Odszed³ 30 sierpnia 2013 r. w Warszawie.
Irena Olkowicz-Paprocka
335
Przegl¹d Geologiczny, vol. 62, nr 7, 2014
