Implementacja i praktyczna realizacja Implementacja i praktyczna realizacja p e e p e e cj cj p p yc yc e e cj cj zapisów Konwencji Praw Dziecka ONZ zapisów Konwencji Praw Dziecka ONZ

(1)

Implementacja i praktyczna realizacja Implementacja i praktyczna realizacja p e e p e e cj cj p p yc yc e e cj cj zapisów Konwencji Praw Dziecka ONZ zapisów Konwencji Praw Dziecka ONZ

k i bi i i l i

w zakresie zapobiegania i zwalczania w zakresie zapobiegania i zwalczania

przemocy wobec dzieci przemocy wobec dzieci

oraz handlu dziećmi

(2)

Omówimy dzisiaj stan realizacji zapisów:

19 34 i 37 K ji d i k ONZ

art. 19, art.34 i art.37 Konwencji praw dziecka ONZ odnoszących się do ochrony dzieci przed wszelkimi

f i (fi j hi j)

forami przemocy (fizycznej, psychicznej), zaniedbaniem czy wykorzystaniem seksualnym,

art. 35 odnoszącego się do ochrony dzieci przed uprowadzeniem i handlem wraz z Protokołem dodatkowym do Konwencji w sprawie handlu dziećmi, dziecięcej prostytucji i pornografii przyjętym w Nowym Jorku dnia 25 maja 2000 r. (Dz. U. z 2004 r., Nr 238, poz. 2389).

(3)

Konwencja Praw Dziecka ONZ

Ochrona dzieci przed wszelkimi Ochrona dzieci przed wszelkimi formami przemocy (fizycznej, p y ( y j,

psychicznej) zaniedbaniem czy i

wykorzystywaniem seksualnym

(4)

Konwencja Praw Dziecka ONZ

Art. 19 Konwencji

1

Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe

1.

Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe kroki w dziedzinie ustawodawczej, administracyjnej, społecznej oraz wychowawczej dla ochrony dziecka społecznej oraz wychowawczej dla ochrony dziecka przed wszelkimi formami przemocy fizycznej bądź psychicznej krzywdy lub zaniedbania bądź złego psychicznej, krzywdy lub zaniedbania bądź złego traktowania lub wyzysku, w tym wykorzystywania w celach seksualnych dzieci pozostających pod opieką celach seksualnych, dzieci pozostających pod opieką rodzica(ów), opiekuna(ów) prawnego(ych) lub innej osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem

osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem.

(5)

Konwencja Praw Dziecka ONZ

Art. 19 Konwencji

2

Tego rodzaju środki ochronne powinny obejmować

2.

Tego rodzaju środki ochronne powinny obejmować, tam gdzie jest to właściwe, skuteczne przedsięwzięcia w celu stworzenia programów socjalnych dla realizacji w celu stworzenia programów socjalnych dla realizacji pomocy dziecku oraz osobom sprawującym opiekę nad dzieckiem jak również innych form działań dzieckiem, jak również innych form działań prewencyjnych dla ustalania, informowania, wszczynania i prowadzenia śledztwa postępowania wszczynania i prowadzenia śledztwa, postępowania, notowania wymienionych wyżej przypadków niewłaściwego traktowania dzieci oraz tam gdzie jest niewłaściwego traktowania dzieci oraz tam, gdzie jest to właściwe - ingerencję sądu.

(6)

Konwencja Praw Dziecka ONZ

Art. 37 Konwencji

Państwa-Strony zapewnią aby żadne Państwa Strony zapewnią aby żadne dziecko nie podlegało torturowaniu bądź

k i l d ki

okrutnemu, nieludzkiemu czy

poniżającemu traktowaniu lub karaniu

po ające u a owa u ub a a u

(...).

(7)

Prawo wewnętrzne

Art. 40 Konstytucji RP

ik i b dd i

Nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub

okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu.

Zakazuje się stosowania kar cielesnych.

(8)

Prawo wewnętrzne

Art. 72 Konstytucji RP y j

1. Rzeczpospolita Polska zapewnia

h d i k

ochronę praw dziecka.

Każdy ma prawo żądać od organów Każdy ma prawo żądać od organów

władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją

demoralizacją.

(9)

Prawo wewnętrzne

Kodeks rodzinny i opiekuńczy Art 109 111 (ograniczenie pozbawienie Art. 109-111 (ograniczenie, pozbawienie władzy rodzicielskiej),

Art. 113

²

- 113

³

(ograniczenie i zakazanie

kontaktów z dzieckiem naruszających lub o ów d ec e us jącyc ub

zagrażających jego dobru).

(10)

Prawo wewnętrzne

K d k k

Kodeks karny

Art. 199 § 2 i § 3 – 202 § 2, § 4, § 4a § 4 b (szczególna ochrona dzieci przed nadużyciami seksualnymi w niektórych przypadkach ochrona dotyczy nadużyciami seksualnymi, w niektórych przypadkach ochrona dotyczy wyłącznie osoby poniżej 15 r.);

Art. 197 (karanie za zgwałcenie osoby powyżej 15 r.ż.),

Art.204 § 3 (ochrona dziecka przed wykorzystywaniem do prostytucji);

Art. 253 (ochrona przed handlem ludźmi);

Art 207 (ochrona przed znęcaniem się ze strony rodziców/opiekunów);

Art. 207 (ochrona przed znęcaniem się ze strony rodziców/opiekunów);

Art. 208 (zakaz rozpijania małoletniego);

Art.209 (karanie za uchylanie się od alimentacji); ( y ę j );

Art.210 (karanie za porzucenie małoletniego);

Art. 217 (karanie za naruszenie nietykalności cielesnej);

Art. 157 (karanie za naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia);

Art. 190 (karanie za groźbę bezprawną);

(11)

Prawo wewnętrzne

Art. 207 Kodeksu karnego ZNĘCANIE SIĘ

§ 1 Kt i fi i l b hi i d b

§ 1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności

p y y y y p g p

od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. Jeżeli czyn określony w § 1 połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 3 J ż li k śl § 1 l b 2 j

§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest

(12)

Prawo wewnętrzne

Kodeks wykroczeń

Art 82 karanie za pozostawienie dziecka do lat 7 w Art. 82 karanie za pozostawienie dziecka do lat 7 w okolicznościach umożliwiających wzniecenie przez niego pożaru;

p ;

Art. 89 karanie za pozostawienie dziecka na drodze publicznej czy torach;

Art. 104 karanie za wykorzystywanie dziecka do żebrania;

Art. 105 karanie rodziców za dopuszczanie do popełniania przez dziecko czynów niezgodnych z prawem i jego demoralizację;

Art. 115 § 2, art. 116 § 2 karanie za zaniedbywanie zdrowia dziecka poprzez niezapewnienie opieki i świadczeń lekarskich.

(13)

(14)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

11. Nie dochodzi do ujawnienia znacznej części przypadków znęcania się nad dziećmi

dziećmi

i wiele postanowień p o umorzeniu

postępowań karnych jest niesłusznych.

(15)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

W 2008 r. w powszechnych jednostkach organizacyjnych prokuratury zarejestrowano łącznie 53 592 sprawy o przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie.

Według danych z tzw. Niebieskiej karty, w 2008 r.

ujawnionoj 47.098 dzieci - ofiar przemocyp y (w 2007 r.( – było ich 45.964) .

Tymczasem do bicia dzieci przyznaje się 22%

Polaków, a urazy w domu są jedną z głównych przyczyn zgonów małych dzieci w Polsce (1-4 lat) z przyczyn zgonów małych dzieci w Polsce (1 4 lat) z przyczyn zewnętrznych.

(16)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

Art. 217. Kodeksu karnego

NARUSZENIE NIETYKALNOŚCI CIELESNEJ

§ 1. Kto uderza człowieka lub w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną, podlega grzywnie, karze jego nietykalność cielesną, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

roku.

§ 2. Jeżeli naruszenie nietykalności wywołało wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego albo wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego albo jeżeli pokrzywdzony odpowiedział naruszeniem nietykalności sąd może odstąpić od wymierzenia kary nietykalności, sąd może odstąpić od wymierzenia kary.

§ 3. Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego.

(17)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

22. Zbyt mało jest procedur chroniących dziecko przed ponowną wiktymizacją

t k i d i śl d t

w trakcie prowadzenia śledztwa i postępowania przed sądem.

i postępowania przed sądem.

(18)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

Art. 185 a. Kodeksu postępowania karnego

§ 1. W sprawach o przestępstwa określone w rozdziałach XXV i

XXVI K d k k k d k ó h ili

XXVI Kodeksu karnego pokrzywdzonego, który w chwili przesłuchania nie ukończył 15 lat, przesłuchuje się w charakterze świadka tylko raz chyba że wyjdą na jaw istotne charakterze świadka tylko raz, chyba że wyjdą na jaw istotne okoliczności, których wyjaśnienie wymaga ponownego przesłuchania, lub zażąda tego oskarżony, który nie miał

p ą g y y

obrońcy w czasie pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego.

§ 2. Przesłuchanie przeprowadza sąd na posiedzeniu z udziałem biegłego psychologa (…).

§ 3. Protokół przesłuchania odczytuje się na rozprawie głównej;

j li ł d i b i dź i k

jeżeli został sporządzony zapis obrazu i dźwięku przesłuchania, należy go odtworzyć.

(19)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

Art. 185 b. Kodeksu postępowania karnego

§ 1. Świadka, który w chwili przesłuchania nie ukończył 15 lat, można przesłuchać w warunkach określonych w art. 185a w sprawach o przestępstwa popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej lub o przestępstwa określone w rozdziale XXV Kodeksu karnego jeżeli zeznania tego świadka mogą XXV Kodeksu karnego, jeżeli zeznania tego świadka mogą mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

(20)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

33. Brakuje systematycznie zbieranych i weryfikowanych danych o zjawisku przemocy wobec dzieci

przemocy wobec dzieci.

(21)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

Nie wiemy

ile dzieci w Polsce ulega urazom (również

ile dzieci w Polsce ulega urazom (również psychicznym) w wyniku przemocy,

j ki h k j i j k l ł

jaki charakter mają urazy i jak są rozległe,

w jakim wieku są dzieci doznające przemocy, j ą ją p y,

nie wiemy w jakich regionach kraju dzieci l j j ś i j

ulegają najczęściej przemocy.

(22)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

44. Brak pracy ze sprawcą, gwarantującej

ochronę dzieci przed skrzywdzeniem w

przyszłości oraz dbałość o naprawienie

przez niego wyrządzonej szkody.

(23)

Konwencja Praw Dziecka ONZ

Ochrona dzieci przed nadużyciami Ochrona dzieci przed nadużyciami seksualnymi y

(w tym wykorzystywaniem do

pornografii, prostytucji itp.)

(24)

Konwencja Praw Dziecka ONZ

Art. 34 Konwencji

Państwa Strony zobowiązują się do ochrony dzieci przed Państwa-Strony zobowiązują się do ochrony dzieci przed wszelkimi formami wyzysku seksualnego i nadużyć seksualnych. Dla osiągnięcia tych celów Państwa-Stronyy ąg ę y y podejmą w szczególności wszelkie właściwe kroki o zasięgu krajowym, dwustronnym oraz wielostronnym dla

i d i ł i przeciwdziałania:

a) nakłanianiu lub zmuszaniu dziecka do jakichkolwiek i l l h d i ł ń k l h

nielegalnych działań seksualnych;

b) wykorzystywaniu dzieci do prostytucji lub innych nielegalnych praktyk seksualnych;

praktyk seksualnych;

c) wykorzystywaniu dzieci w pornograficznych przedstawieniach i

(25)

Protokół fakultatywny do Konwencji

Pornografia dziecięca to: jakiekolwiek pokazywanie,g ę j p y , za pomocą dowolnych środków, dziecka uczestniczącego w rzeczywistych lub symulowanychą g y y y y ewidentnie czynnościach seksualnych lub też jakiekolwiek pokazywanie jego organów płciowych w

j p y j g g p y

celach przede wszystkim seksualnych.

Przestępstwem jest: produkcja dystrybucja Przestępstwem jest: produkcja, dystrybucja, rozpowszechnianie, import, eksport, oferowanie, handel lub posiadanie dla wyżej wymienionych celów handel lub posiadanie dla wyżej wymienionych celów dziecięcej pornografii.

(26)

Protokół fakultatywny do Konwencji

P t t j d i i t k t i

Prostytucja dziecięca to: wykorzystywanie dzieci do czynności seksualnych za wynagrodzeniem lub jakąkolwiek rekompensatą w innej formie. j

Przestępstwem jest: każdy przypadek

oferowania uzyskiwania nabycia lub

oferowania, uzyskiwania, nabycia lub

dostarczenia dziecka w celu uprawiania przez

nie prostytucji.

(27)

Prawo wewnętrzne

Kodeks karny Kodeks karny

Art. 199 § 2 i § 3 – 202 § 2, § 4, § 4a § 4 b

( ól h d i i d d ż i i

(szczególna ochrona dzieci przed nadużyciami seksualnymi, w niektórych przypadkach ochrona

d ł i b iż j 15 )

dotyczy wyłącznie osoby poniżej 15 r.);

Art. 197 (karanie za zgwałcenie osoby powyżej 15 r.ż.);

Art.204 §§ 3 (ochrona( dziecka przedp wykorzystywaniem do prostytucji).

(28)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

11. Brak profesjonalnego systemu pomocy

i rozwiniętej sieci sprawnie działających

b d i i fi

w obszarze pomocy dzieciom-ofiarom przestępstw seksualnych organizacji

p ęp y g j

pozarządowych.

(29)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

22. Istniejące przepisy prawa nie zapewniają pełnej ochrony dzieci jako osób do 18 roku życia przed skrzywdzeniem

roku życia przed skrzywdzeniem.

(30)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

§ 1 Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15 lub

§ 1. Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takim seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12

pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto w celu zaspokojenia

k l t j ł l t i iż j l t 15

seksualnego prezentuje małoletniemu poniżej lat 15 wykonanie czynności seksualnej.

(31)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

A t 197 K d k k

§ 1. Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12 (…).

(32)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

§ 4 K l ś i fi d i ł

§ 4. Kto utrwala treści pornograficzne z udziałem małoletniego poniżej lat 15, podlega karze

b i i l ś i d k d l 10 pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 4a. Kto sprowadza, przechowuje lub posiada treści pornograficzne z udziałem małoletniego poniżej lat 15.

(33)

Konwencja Praw Dziecka ONZ

Ochrona dzieci przed p

uprowadzeniem i handlem dziećmi

(34)

Konwencja Praw Dziecka ONZ

Art 35 Konwencji Art. 35 Konwencji

Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie

kroki o zasięgu krajowym, dwustronnym oraz

wielostronnym y dla przeciwdziałania p

uprowadzeniom, sprzedaży bądź handlowi

dziećmi, dokonywanych dla jakichkolwiek

celów i w jakiejkolwiek formie.

(35)

Konwencja Praw Dziecka ONZ

Protokół fakultatywny do Konwencji w Protokół fakultatywny do Konwencji w

sprawie handlu dziećmi, dziecięcej t t ji i d i i j fii prostytucji i dziecięcej pornografii

Handel dziećmi to jakiekolwiek działanie lub j

transakcja, w drodze której dziecko

przekazywane jest przez jakąkolwiek osobę lub

grupę osób, innej osobie lub grupie osób, za

wynagrodzeniem lub jakąkolwiek inną

(36)

Konwencja Praw Dziecka ONZ

Protokół fakultatywny Protokół fakultatywny

Przestępstwem jest oferowanie, dostarczenie lub przyjęcie dziecka w jakikolwiek sposób w celu:

przyjęcie dziecka w jakikolwiek sposób w celu:

- seksualnego wykorzystywania,

k i j ó dl k

- przekazania jego organów dla zysku, - angażowania do pracy przymusowej.

- nakłanianie, jako pośrednik, do udzielenia zgody na adopcję dziecka z naruszeniem przepisów dotyczących adopcji.

(37)

Prawo wewnętrzne

Kodeks karny m.in.:

Art. 253 (ochrona przed handlem ludźmi),

Art. 211 (ochrona przed uprowadzeniem dziecka( p p poniżej 15 r.ż.),

Art.189 § 1 i 2 K.k. (ochrona przed pozbawieniem Art.189 § 1 i 2 K.k. (ochrona przed pozbawieniem człowieka wolności),

Art 191 §1 K k (ochrona przed zmuszaniem do Art.191 §1 K.k. (ochrona przed zmuszaniem do określonego zachowania).

(38)

Prawo wewnętrzne

Przepisy wprowadzające Kodeks karny

Art.8 (ochrona przed oddaniem człowieka w stan niewolnictwa lub handlem niewolnikami).

Ustawa o pobieraniu przechowywaniu i Ustawa o pobieraniu, przechowywaniu i

przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów Art 44 (ochrona przed handlem narządami Art. 44 (ochrona przed handlem narządami, komórkami i tkankami ludzkimi, karanie za ich nieuprawnione pobieranie)

nieuprawnione pobieranie).

(39)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

11. Niska wykrywalność handlu ludźmi

i narządami/tkankami ludzkimi.

(40)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

22. Brak dowodów popełnienia przestępstwa przyczyną dużej liczby umorzeń postępowań karnych

postępowań karnych.

(41)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

33. Brak programu wsparcia dziecka – ofiary

uprowadzenia i handlu ludźmi oraz

schematów postępowania organów

ścigania w przypadku ujawnienia tych

przestępstw.

(42)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

44. Niepełna implementacja zapisów

Konwencji praw dziecka ONZ w zakresie

odnoszącym się do handlu i

uprowadzenia dzieci.

(43)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

a) Niepełna ochrona dzieci między 15 a

a) Niepełna ochrona dzieci między 15 a 18 rokiem życia przed skrzywdzeniem.

b) B k d fi i ji h dl l dź i

b) Brak definicji handlu ludźmi

rozróżniającej handel dziećmi i handel ją j

osobami dorosłymi.

(44)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

Art. 253 Kodeksu karnegog

§ 1. Kto uprawia handel ludźmi nawet za ich zgodą,

§ p g ą,

podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.y

§ 2. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej,

§ , ąg ę y ją j,

zajmuje się organizowaniem adopcji dzieci wbrew przepisom ustawy, podlega karze pozbawienia

p p y, p g p

wolności od 3 miesięcy do lat 5.

(45)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ c) Luki w prawie odnoszącym się

c) Luki w prawie odnoszącym się do handlu ludźmi

i ich narządami/tkankami.

(46)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ

Art 1 ust 2 ustawy o pobieraniu Art.1 ust. 2 ustawy o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu

k ó k k k i dó

komórek, tkanek i narządów

Przepisów ustawy nie stosuje się do:

1) pobierania, przeszczepiania komórek

rozrodczych, gonad, tkanek zarodkowych i

płodowych oraz narządów rozrodczych lub y y

ich części;

(47)

Realizacja Konwencji praw dziecka ONZ Strategia zapobiegania krzywdzeniu dzieci:

• monitorowanie zjawiska i prowadzeniu

• monitorowanie zjawiska i prowadzeniu systematycznych badań,

• skuteczniejsze ściganiu przestępstw (m in przez

• skuteczniejsze ściganiu przestępstw (m.in. przez wprowadzenie nowych rozwiązań i procedur prawnych)

prawnych),

• wymiana informacji i wielopłaszczyznowej

ół i d j i i d d j

współpracy międzyresortowej i międzynarodowej,

• tworzenie krajowych programów profilaktycznych oraz rehabilitacji ofiar i sprawców.

(48)