Ocena oddziaływania na środowisko

(1)

Przewodnik dla Wnioskodawców RPO WZ

Ocena oddziaływania na środowisko

Załącznik nr 1a do Wytycznych dla Wnioskodawców poddziałania 2.1.2.

UNIA EUROPEJSKA Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Urząd Marszałkowski

Województwa Zachodniopomorskiego

(2)

Niniejszy przewodnik naleŜy stosować dla projektów, w ramach których przedsięwzięcia uzyskały wszystkie decyzje wymagane na ich realizację przed 15.11.2008 r (tj. decyzję środowiskową i pozwolenie na budowę lub inną decyzję z dawnego art. 46 ust. 4 ustawy POŚ) oraz przedsięwzięcia, dla których część decyzji uzyskano lub postępowania wszczęto przed 15.11.2008 r. a nie zakończono przed tym dniem.

Odnośnie przedsięwzięć wymagających decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (wzizt), dla których decyzji takiej nie wydano przed 15.11.2008 r. naleŜy dołączyć takŜe tę decyzję (obok załączników wymaganych zgodnie z niniejszym Przewodnikiem lub z Przewodnikiem stanowiącym Załącznik 1b do Wytycznych dla Wnioskodawców w ramach poddziałania 5.1.1 - w zaleŜności od tego wg jakich przepisów wydawana była dla danego przedsięwzięcia decyzja środowiskowa).

Decyzje o wzizt wydane po 15.11.2008 r. (niezaleŜnie od tego kiedy wszczęto dotyczące ich postępowanie) powinny być poprzedzone decyzją środowiskową.

Organ wydający decyzję wzizt powinien zaŜądać od inwestora dołączenia do wniosku o wydanie tej decyzji właśnie decyzji środowiskowej.

Dla projektów, w ramach których przedsięwzięcia zatwierdzane są/będą na podstawie nowych przepisów (po 15.11.2008 r.) naleŜy stosować Załącznik nr 1b do Wytycznych dla Wnioskodawców – Przewodnik OOŚ.

(3)

Spis streści

Podstawa prawna... 4

Zakres Przewodnika ... 6

Przyjmowanie i ocena projektów ... 7

Przygotowanie Dokumentacji aplikacyjnej z zakresu OOŚ... 10

Przedsięwzięcia mogące mieć potencjalny wpływ na obszar Natura 2000 (wymagające oceny habitatowej). ... 12

Organy biorące udział w postępowaniu OOŚ ... 15

Lista załączników OOŚ do Dokumentacji aplikacyjnej dla poszczególnych grup ... 16

Wymogi dla poszczególnych załączników ... 20

Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko (wymaganie dyrektywy 2001/42)... 25

Zestawy załączników obowiązujących w ramach kaŜdej z grup ... 27

(4)

Podstawa prawna

Akty unijne

− Dyrektywa Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985r. w sprawie oceny skutków niektórych publicznych i prywatnych przedsięwzięć dla środowiska, znowelizowana Dyrektywą Rady 97/11/WE z dnia 3 marca 1997 r. oraz Dyrektywą 2003/35/WE z dnia 26 maja 2003 r.,

− Dyrektywa 2001/42/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001r. w sprawie oceny oddziaływania pewnych planów i programów na środowisko,

− Dyrektywa Rady 96/61/WE z dnia 24 września 1996r. w sprawie zintegrowanego zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń,

− Dyrektywa 2003/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska i uchylająca dyrektywę Rady 90/313/EWG,

− Dyrektywa Rady 2003/35/WE ustanawiająca udział społeczeństwa w przygotowaniu niektórych planów i programów dotyczących środowiska oraz zmieniająca Dyrektywy Rady: 85/337/EWG i 96/61/WE w odniesieniu do udziału społeczeństwa i dostępu do sprawiedliwości

− Dyrektywa Rady 92/43/EWG o ochronie siedlisk przyrodniczych oraz dziko Ŝyjącej fauny i flory z dnia 21 maja 1992 r. (zmieniona Dyrektywa 97/62/EWG)

− Dyrektywa Rady 79/409/EWG o ochronie dziko Ŝyjących ptaków z dnia 2 kwietnia 1979 r. (zmieniana późniejszymi dyrektywami) - Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko;

− Konwencja o oddziaływaniu na środowisko w kontekście transgranicznym, podpisana w 1991r. w Espoo i ratyfikowana przez Polskę w 1997 r.,

− Konwencja EKG ONZ o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, podpisana w Aarhus w 1998r. i ratyfikowana przez Polskę w 2001 r.

− Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999

− Rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1783/1999

− Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

Akty krajowe

(5)

− Ustawa - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz.627 z późn. zm.) zwana dalej Poś - podstawa do przeprowadzania postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ)

− Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80,poz. 717 z późn.zm.) - podstawa do wydania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu

− Ustawy - Prawo budowlane (Tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz.2016 z późn.

zm) - podstawa do wydania pozwolenia na budowę

− Ustawa o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz.880) zwana dalej UoP - podstawa do przeprowadzania postępowania OOŚ dla projektów mogących znacząco oddziaływać na obszar NATURA 2000

− Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz.2573, z późn. zm.)

− Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 listopada 2002r. w sprawie szczegółowych warunków, jakim powinna odpowiadać prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. Nr 197, poz. 1667)

(6)

Zakres Przewodnika

Niniejszy Przewodnik określa sposób postępowania podczas przygotowywania dokumentacji aplikacyjnej dotyczącej ochrony środowiska. Ze względu na niewłaściwą transpozycję prawa unijnego na grunt prawa polskiego Instytucja Zarządzająca RPO WZ przygotowała, na podstawie poszczególnych Dyrektyw Unii Europejskiej, prawa krajowego oraz Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych lub regionalnych programów operacyjnych z dnia 3 czerwca 2008 r., schemat postępowania oraz wykaz niezbędnych załączników wymaganych na etapie weryfikacji formalnej oraz merytorycznej złoŜonych projektów.

Zgodnie ze stanowiskiem Komisji Europejskiej oraz przyjętymi na poziomie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007 – 2013 (RPO WZ) kryteriami wyboru projektów Instytucja Zarządzająca RPO WZ jest zobligowana do zapewnienia, Ŝe projekty uzyskujące wsparcie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego będą realizowane zgodnie z regulacjami prawnymi na poziomie UE. Inwestycje zgodne z prawodawstwem krajowym, lecz niezgodne z prawodawstwem unijnym nie będą mogły uzyskać dofinansowania w ramach RPO WZ. W przypadku zidentyfikowania niezgodności projektu z prawem UE na etapie realizacji projektu lub po jego zakończeniu, Beneficjent będzie zobowiązany do zwrotu otrzymanego wsparcia wraz z odsetkami.

W celu zapewnienia zgodnej z prawem unijnym realizacji projektów zaleca się, aby wszyscy Wnioskodawcy, których przedsięwzięcia wymagają uzyskania decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych przed rozpoczęciem rzeczowej realizacji projektu, zastosowali się do Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych lub regionalnych programów operacyjnych (dalej: Wytyczne) dostępnych na stronie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego www.mrr.gov.pl oraz do niniejszego Przewodnika.

Niniejszy przewodnik przedstawia procedury postępowania (do czasu dostosowania określonych przepisów prawa polskiego do właściwych dyrektyw) dla wszystkich projektów ubiegających się o dofinansowanie w ramach RPO WZ, zarówno projektów zrealizowanych, projektów w trakcie realizacji oraz planowanych, z uwzględnieniem ograniczeń określonych dla poszczególnych działań/poddziałań.

(7)

Przyjmowanie i ocena projektów

W związku z planowanymi zmianami w prawie krajowym oraz obowiązkiem dostosowania dokumentacji aplikacyjnej do prawa unijnego Instytucja Zarządzająca RPO WZ poszerzyła Komisję Oceniającą Projekty o Zespół ds. oceny środowiskowej, który będzie weryfikował wnioski w dwóch etapach, na początku oraz na zakończenie posiedzenia Komisji Oceniającej Projekty (KOP), po ocenie merytoryczno-technicznej.

Wszystkie projekty, które pozytywnie przejdą ocenę formalną będą przekazywane pod obrady KOP, która rozpoczyna pracę w terminie nie później niŜ 15 dni roboczych od akceptacji listy projektów poprawnych pod względem formalnym. KaŜdy z tych wniosków oceniany jest przez poszczególne Zespoły Ekspertów (zespół ds. oceny moŜliwości wystąpienia pomocy publicznej (jeśli dotyczy), zespół ds. oceny środowiskowej (jeśli dotyczy), zespół ds. oceny ekonomiczno-finansowej oraz zespół ds. oceny merytoryczno- technicznej), odrębne dla kaŜdego działania/poddziałania.

Zespół ds. oceny środowiskowej obraduje dwukrotnie, na początku oraz na zakończenie posiedzenia KOP. Podczas pierwszego etapu oceny Zespół weryfikuje wszystkie projekty, kompletne i spełniające kryteria formalne sprawdzając tzw. załączniki środowiskowe (Załącznik nr 10 oraz Załączniki nr 13a-13o do Wniosku o dofinansowanie), wśród których znajdują się:

1. Załączniki obowiązkowe, które Wnioskodawca musi załączyć do dokumentacji aplikacyjnej na etapie składania Wniosku o dofinansowanie,

2. Załączniki obowiązkowe, ale moŜliwe do uzupełnienia przez Wnioskodawcę w terminie późniejszym, jednak nie później niŜ do 70 dnia posiedzenia Komisji Oceniającej Projekty.

W dalszej części Przewodnika przedstawiono podział załączników ze względu na kwalifikacje przedsięwzięcia do poszczególnych grup na podstawie Dyrektywy 85/337/EWG oraz Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko, a takŜe z uwzględnieniem wpływu przedsięwzięcia na obszary Natura 2000.

Podczas pierwszego etapu oceny środowiskowej ekspert weryfikuje załączniki obowiązkowe oraz pozostałe złoŜone przez Wnioskodawcę pod kątem ich kompletności a takŜe zgodności z prawem krajowym oraz unijnym. W sytuacji, gdy projekt nie jest moŜliwy do weryfikacji ze względu na brak dokumentów moŜliwych do uzupełnienia na późniejszym etapie, projekt zostaje warunkowo dopuszczony do dalszej oceny.

Uwaga!

Wskazane jest złoŜenie wszystkich wymaganych załączników środowiskowych na etapie składania Wniosku o dofinansowanie. Pozwoli to Ekspertom na pierwszym etapie oceny

(8)

środowiskowej zweryfikować poszczególne załączniki i przesłać do Wnioskodawcy ewentualne sugestie dotyczące złoŜonej dokumentacji. W takiej sytuacji Wnioskodawca będzie miał moŜliwość uzupełnienia wskazanych braków w danych załącznikach do 70 dnia posiedzenia KOP, czyli do drugiego etapu oceny środowiskowej.

Podczas drugiego etapu oceny Zespół weryfikuje projekty, które zostały dopuszczone do dalszej oceny warunkowo ze względu na brak poszczególnych załączników, wskazanych w dalszej części Przewodnika. W przypadku nie załączenia wymaganych dokumentów, lub w przypadku nieprawidłowego ich sporządzenia projekt zostaje odrzucony.

Kolejność poszczególnych ocen podczas posiedzenia wszystkich Zespołów ekspertów Komisji Oceniającej Projekty oraz przewidziane terminy opisane zostały w Regulaminie KOP, Wytycznych dla Wnioskodawców dostępnych na stronie www.rpo.wzp.pl oraz na poniŜszym schemacie.

(9)

Ocena

Ekonomiczno - finansowa 30 dni

Ocena formalna 60 dni

Pozytywna

Pierwszy etap oceny środowiskowej

10 dni

Pozytywna Wniosek dopuszczony warunkowo

Ocena

merytoryczno - techniczna 30 dni

Pozytywna Negatywna

Pozytywna

Drugi etap oceny środowiskowej

10 dni

Negatywna Pozytywna

Wniosek odrzucony

Wniosek odrzucony Uzupełnianie

dokumentów

Ocena strategiczna

Ocena

moŜliwości wystąpienia pomocy publicznej

5 dni

Lista rankingowa Schemat 1. Procedura oceny projektu

(10)

Przygotowanie Dokumentacji aplikacyjnej z zakresu OOŚ

Przebieg postępowania/przygotowywania stosownych dokumentów/załączników do Dokumentacji aplikacyjnej w ramach RPO WZ zaleŜy od rodzaju przedsięwzięcia:

• czy znajduje się w I czy w II aneksie do dyrektywy 85/337 lub nie jest w tej dyrektywie wymieniony,

• czy znajduje się w grupie I przedsięwzięć wg prawa polskiego (jest wymienione w § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 2004 r.),

• czy znajduje się w II grupie przedsięwzięć (jest wymienione w § 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 2004 r.)

• czy znajduje się poza ww. rozporządzeniem, ale jest wymienione w aneksie II do dyrektywy (tzw. przedsięwzięcie podprogowe)

Dodatkowo naleŜy zweryfikować, czy przedsięwzięcie oddziałuje na obszar Natura 2000/potencjalny obszar Natura 2000, czyli znajduje się w grupie III.

Przedsięwzięcie naleŜące do grupy I lub II moŜe jednocześnie oddziaływać na obszar Natura 2000, wtedy podczas procedury OOŚ naleŜy równieŜ spełnić wymagania dotyczące grupy III opisane w dalszej części Przewodnika.

Przedsięwzięcia/projekty niezaliczane do Ŝadnej z ww. grup nazwane są w niniejszym Przewodniku jako naleŜące do grupy IV.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 Dyrektywy OOŚ - Dyrektywa Rady z dnia 27 czerwca 1985 r. nr 85/337/EWG w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (Dz. Urz. WE L 175 z 5.7.1985 z późń. zm.), dla przedsięwzięć (oznaczających kaŜde wykonanie prac budowlanych, instalacji lub układów lub inne wkroczenie w otoczenie przyrodnicze i krajobraz, włącznie z wydobywaniem zasobów mineralnych) określonych w jej Aneksie I przeprowadzenie postępowania OOŚ jest obligatoryjne.

Wszystkie przedsięwzięcia z aneksu I do dyrektywy znajdują się w I grupie przedsięwzięć wg prawa polskiego i wymagają przeprowadzenia pełnej oceny oddziaływana na środowisko (z raportem i udziałem społeczeństwa).

Zgodnie z art. 4 ust. 2 Dyrektywy OOŚ, w stosunku do przedsięwzięć określonych w jej Aneksie II, naleŜy dokonać selekcji, czy naleŜy przeprowadzić postępowanie OOŚ.

Transpozycja aneksu II nie została przeprowadzona wprost i nie polegała na przeniesieniu całego aneksu II do § 3 rozporządzenia Rady Ministrów.

Zgodnie z art. 4 ust. 2 dyrektywy państwo członkowskie (jego odpowiednie władze) moŜe ustalić które przedsięwzięcia z aneksu II wymagają OOŚ na podstawie:

• selekcji indywidualnej - indywidualnym rozstrzyganiu w odniesieniu do kaŜdego konkretnego przedsięwzięcia, przez organ właściwy w danej sprawie, czy wymaga ono przeprowadzenia (pełnej) oceny oddziaływania na środowisko - czyli w Polsce:

czy wymaga sporządzenia raportu OOŚ i w konsekwencji przeprowadzenia procedury udziału społeczeństwa;

(11)

• selekcji kategorycznej - czyli z zastosowaniem określonych progów i kryteriów; w tym wypadku państwo członkowskie określa w sposób kategoryczny, w drodze powszechnie obowiązującego aktu prawnego czy innego dokumentu które typy przedsięwzięć z aneksu II wymagają obowiązkowo przeprowadzenia OOŚ, a które zawsze są z tego obowiązku zwolnione; państwa członkowskie dokonują tej selekcji zwykle poprzez określenie, Ŝe dany typ przedsięwzięcia (np. oczyszczalnia ścieków) wymaga OOŚ jeśli np. przekracza pewien próg wielkości, lub jeśli spełnia inne określone kryteria (np. jest połoŜone na obszarze chronionym).

W Polsce, podobnie jak w większości krajów europejskich, przyjęto mieszany sposób selekcji, będący połączeniem obu wskazanych wyŜej metod.

Przyjęty sposób selekcji polega na tym, Ŝe:

• Część przedsięwzięć z załącznika II (te uznane za mające potencjalnie większy wpływ na środowisko) została zakwalifikowana w drodze selekcji kategorycznej do przedsięwzięć zawsze wymagających (pełnej) OOŚ (§ 2 rozporządzenia, czyli I grupy przedsięwzięć) - nie jest to wyraz bardziej restrykcyjnego podejścia niŜ wymaga dyrektywa, ale konsekwencja zastosowania selekcji kategorycznej. Np. wszystkie oczyszczalnie ścieków wymienione są w aneksie II do dyrektywy, a w Polsce oczyszczalnie dla więcej niŜ 100.000 równowaŜnych mieszkańców zawsze wymagają OOŚ (są zaliczone do I grupy).

• Część przedsięwzięć z załącznika II (te uznane za mające mały wpływ na środowisko lub niemające wpływu) została zakwalifikowana w drodze selekcji kategorycznej do przedsięwzięć niewymagających nigdy OOŚ (znalazły się one poza rozporządzeniem - są to tzw. przedsięwzięcia podprogowe) - analogicznie jak w przypadku opisanym wyŜej nie jest to wyraz niezgodności z dyrektywą, ale konsekwencja zastosowania selekcji kategorycznej. Np. wspomniane wyŜej oczyszczalnie ścieków wymienione w aneksie II do dyrektywy, w Polsce oczyszczalnie nie wymagają w ogóle OOŚ, jeśli są przeznaczone dla mniej niŜ 400 równowaŜnych mieszkańców (nie są zaliczone ani do I, ani do II grupy).

• Pozostała część przedsięwzięć z aneksu II (w tym te „pomiędzy progami” ustalonymi w ramach selekcji kategorycznej) została natomiast pozostawiona selekcji indywidualnej, a więc rozstrzygnięciu organu prowadzącego postępowanie, który w konkretnym przypadku decyduje czy przeprowadzić OOŚ (pełną, a więc z raportem i w konsekwencji z udziałem społeczeństwa), inaczej mówiąc: czy zaŜądać raportu. Ta grupa przedsięwzięć została wymieniona w § 3 rozporządzenia Rady Ministrów. Na przykład selekcji indywidualnej w Polsce wymagają tylko oczyszczalnie ścieków dla więcej niŜ 400, ale mniej niŜ 100.000 równowaŜnych mieszkańców. Jest to tzw. II grupa przedsięwzięć.

MoŜe więc zaistnieć sytuacja, Ŝe dane przedsięwzięcie z aneksu II dyrektywy będzie znajdowało się - wg polskiego prawa - w grupie I, II lub w ogóle nie będzie wymagało OOŚ (będzie poza grupą I i II).

W związku z tym, a takŜe biorąc pod uwagę, Ŝe celem Instytucji Zarządzającej jest kontrola wypełnienia przez beneficjentów prawa unijnego, dokumentacja konkursowa, zwłaszcza

(12)

załącznik 13a odnosi się w pierwszej kolejności do aneksów dyrektywy, a następnie dopiero do grup I i II określonych w polskim prawie.

Obie metody selekcji (kategoryczna i indywidualna), a takŜe metoda mieszana są w pełni dopuszczalne przez dyrektywę. Potwierdził to Europejski Trybunał Sprawiedliwości, który stwierdził, Ŝe państwo członkowskie ma pełne prawo zastosować selekcję kategoryczną (o ile zrobi to prawidłowo, tj. z zastosowaniem odpowiednich kryteriów i nie przekraczając przyznanego dyrektywą luzu decyzyjnego, a więc np. nie wyłączając całych kategorii przedsięwzięć spod obowiązku OOŚ), i nie ma podstaw, aby Ŝądać w kaŜdym wypadku jedynie selekcji indywidualnej¹.

Zarówno przy zastosowaniu metody kategorycznej, jak i indywidualnej obowiązkowe jest zastosowanie kryteriów selekcji wymienionych w załączniku III do dyrektywy (potwierdził to ETS w wyroku w sprawie C-392/96²). W przypadku selekcji indywidualnej kryteria te ma obowiązek stosować organ wydający postanowienie o odstąpieniu od raportu.

W przypadku selekcji kategorycznej kryteria te powinna zastosować Rada Ministrów, jednak nie zrobiła tego prawidłowo (co zarzuciła Polsce Komisja Europejska), poniewaŜ w przewaŜającej większości przypadków zastosowała jedynie kryterium ilościowe (kryterium wielkości przedsięwzięcia).

W związku z tym, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego zaleca w pkt 17 Wytycznych, aby nawet w przypadku przedsięwzięć podprogowych występować o decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, tj. „zmuszać” organ do przeprowadzenia selekcji, a więc wydania postanowienia o konieczności sporządzenia raportu lub o odstąpieniu od tej konieczności oraz - niezaleŜnie od tego czy raport będzie Ŝądany czy nie - wydać decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach (celem tego zalecenia jest uzyskanie dowodu, Ŝe kryteria selekcji zostały w odniesieniu do danego przedsięwzięcia rozwaŜone - jeśli nie rozwaŜyła ich Rada Ministrów, to niech zrobi to organ w ramach selekcji indywidualnej).

NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe organ prowadzący postępowanie wyłącznie na podstawie prawa polskiego nie ma podstawy prawnej do wydania postanowienia dotyczącego raportu oraz decyzji środowiskowej (a decyzja wydana bez podstawy prawnej jest z mocy prawa niewaŜna - zob. art. 156 § 1 pkt 2 Kpa).

UWAGA: zalecenie to dotyczy przedsięwzięć wymienionych w aneksie II dyrektywy, ale nie dotyczy przedsięwzięć znajdujących się poza dyrektywą.

Przedsięwzięcia mogące mieć potencjalny wpływ na obszar Natura 2000 (wymagające oceny habitatowej).

Ocena habitatowa (ocena, o której mowa w art. 6 ust.3 dyrektywy 92/43/EWG) - w odróŜnieniu od klasycznej OOŚ - nie musi być przeprowadzana w kaŜdym przypadku, ale wtedy, gdy istnieje podejrzenie, Ŝe przedsięwzięcie moŜe mieć negatywny wpływ na obszar Natura 2000 (tylko wtedy, gdy istnieje takie podejrzenie - przedsięwzięcie zaliczane jest do III grupy).

1 Wyrok w sprawie C-133/94; Komisja przeciwko Belgii

2 Sprawa Komisja Europejska przeciwko Irlandii

(13)

Od wyniku przeprowadzonej oceny habitatowej (czy wykluczy ona fakt negatywnego wpływu przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 czy go potwierdzi) zaleŜy dalsze postępowanie w sprawie przedsięwzięcia.

W przypadku wykluczenia wpływu przedsięwzięcie moŜe być realizowane.

W przypadku, gdy przeprowadzona OOŚ wykaŜe, Ŝe przedsięwzięcie będzie miało negatywny wpływ na obszar Natura 2000, to w zasadzie nie moŜe być ono realizowane. Realizacja tego przedsięwzięcia jest jednak dopuszczalna, jeŜeli:

• przemawiają za tym konieczne wymogi nadrzędnego interesu publicznego, w tym wymogi o charakterze społecznym i gospodarczym i

• jednocześnie nie istnieją rozwiązania alternatywne (art. 34 ustawy o ochronie przyrody).

W takim przypadku decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach musi określać warunki wykonania kompensacji przyrodniczej zapewniającej spójność i właściwe funkcjonowanie sieci Natura 2000. Zapewnienie kompensacji jest koniecznym warunkiem realizacji przedsięwzięcia.

W przypadku natomiast, gdy przeprowadzona OOŚ wykaŜe, Ŝe przedsięwzięcie będzie miało negatywny wpływ na obszar Natura 2000, a na tym obszarze występuje gatunek lub siedlisko o znaczeniu priorytetowym, dla których dane przedsięwzięcie moŜe być zagroŜeniem, przesłanki ewentualnej dopuszczalności jego realizacji są ostrzejsze niŜ ogólne, podane wyŜej, dotyczące obszarów bez priorytetowych siedlisk i gatunków. Katalog sytuacji, w których moŜna zezwolić na realizację przedsięwzięcia jest mianowicie węŜszy i sprowadza się do:

• ochrony zdrowia i Ŝycia ludzi;

• zapewnienia bezpieczeństwa publicznego;

• uzyskania korzystnych następstw o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska przyrodniczego.

Udzielenie zezwolenia w przypadku innych niŜ wyŜej wymienione „wymogów nadrzędnego interesu publicznego” moŜe nastąpić dopiero po uzyskaniu opinii Komisji Europejskiej.

Przesłanką dopuszczalności przedsięwzięcia jest oczywiście równieŜ w tym wypadku brak rozwiązań alternatywnych.

NaleŜy takŜe zapewnić wykonanie kompensacji przyrodniczej określając jej warunki w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Dla projektów mogących znacząco oddziaływać na potencjalne obszary Natura 2000 (tzw.

Shadow list) umowa o dofinansowanie do czasu oficjalnego potwierdzenia statusu tych obszarów nie będzie mogła być podpisana.

W przypadku, gdy przedsięwzięcie nie naleŜy do grupy III (nie ma podejrzenia, Ŝe moŜe mieć potencjalny wpływ na obszar Natura 2000) beneficjent przedstawia wypełniony załącznik 13b.

Organ wypełniający ten załącznik powinien wskazać, Ŝe nie ma podejrzenia, aby przedsięwzięcie mogło mieć znaczące oddziaływanie na obszar Natura 2000, tj. ze względu na swoje cechy, powodowane oddziaływanie i ew. odległość od obszarów Natura 2000 itp.

nie będzie miało znaczącego oddziaływania na obszary Natura 2000. Często organy ograniczają się tu do lakonicznego stwierdzenia, Ŝe przedsięwzięcie nie będzie miało wpływu na obszar Natura 2000, poniewaŜ nie jest połoŜone na takim obszarze - tymczasem znaczące

(14)

oddziaływanie przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 moŜe wystąpić takŜe wtedy, gdy jest ono połoŜone poza takim obszarem - i odwrotnie, połoŜenie przedsięwzięcia w granicach obszaru nie musi zawsze oznaczać istnienia znaczącego oddziaływania, choć istnieje większe podejrzenie, Ŝe wpływ taki moŜe wystąpić i - jak się wydaje - uzasadnione jest jednak przeprowadzenie oceny habitatowe.

Organ wypełniający załącznik 13b powinien teŜ wyraźnie wskazać, jakie są najbliŜej połoŜone obszary Natura 2000 (zarówno oficjalne, jak i z Shadow list), a takŜe wskazać w jakiej odległości się znajdują (w km). Zob. teŜ instrukcję wypełniania załącznika Ib w Wytycznych MRR, str. 45.

UWAGA!

Instytucja Zarządzająca zleca, aby w przypadku wątpliwości, do której grupy kwalifikuje się dane przedsięwzięcie, Wnioskodawca wystąpił o wydanie decyzji do właściwego organu wraz z danymi wstępnymi określonymi w art. 49 UPoś.

Na podstawie kwalifikacji do danej grupy Wnioskodawca jest zobowiązany załączyć do dokumentacji aplikacyjnej określone załączniki (tzw. załączniki środowiskowe). W ramach kaŜdej z grup występują dwa typy załączników:

1. Załączniki obowiązkowe, które Wnioskodawca musi załączyć do dokumentacji aplikacyjnej na etapie składania Wniosku o dofinansowanie

2. Załączniki obowiązkowe, ale moŜliwe do uzupełnienia przez Wnioskodawcę w terminie późniejszym, jednak nie później niŜ do 70 dnia posiedzenia Komisji Oceniającej Projekty.

Uwaga!

Wskazane jest złoŜenie wszystkich wymaganych załączników „środowiskowych” na etapie składania Wniosku o dofinansowanie. Pozwoli to Ekspertom na pierwszym etapie oceny środowiskowej zweryfikować poszczególne załączniki, a Wnioskodawca będzie miał moŜliwość usunięcia ewentualnych braków z tych załączników do 70 dnia posiedzenia KOP, czyli do drugiego etapu oceny środowiskowej.

Zaleca się, aby we wszystkich wnioskach kierowanych w ramach postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko umieszczać informację, Ŝe przedsięwzięcie jest/będzie realizowane w ramach projektu współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007 – 2013 oraz wnioskować o przestrzeganie przez organy Wytycznych MRR.

UWAGA!

Wnioskodawcy, których inwestycje mogą znacząco oddziaływać na środowisko, a według prawa krajowego mogą być realizowane na podstawie zgłoszenia robót budowlanych, aby uzyskać dofinansowanie muszą uzyskać pozwolenie na budowę. Wszystkie projekty złoŜone w ramach RPO WZ oddziałujące na środowisko a nie posiadające pozwolenia na budowę (jeśli dotyczy) będą odrzucane.

Tryb postępowania w przypadku konieczności uchylenia wcześniej wydanej decyzji o pozwoleniu na budowę lub zgłoszenia robót budowlanych oraz wszczęcie nowej procedury w celu uzyskania nowego pozwolenia na budowę został przedstawiony w Wytycznych MRR pkt.

56-57.

(15)

Organy biorące udział w postępowaniu OOŚ

Organy właściwe do wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (Ustawa Poś art. 46a. ust.7):

1) wojewoda – w przypadku:

a) przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko:

– dróg,

– linii kolejowych,

– napowietrznych linii elektroenergetycznych,

– instalacji do przesyłu ropy naftowej, produktów naftowych, substancji chemicznych lub gazu,

– sztucznych zbiorników wodnych, b) przedsięwzięć na terenach zamkniętych,

c) przedsięwzięć realizowanych na obszarach morskich,

2) starosta – w przypadku scalania, wymiany lub podziału gruntów;

3) dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych – w przypadku zmiany lasu, stanowiącego własność Skarbu Państwa, na uŜytek rolny;

4) wójt, burmistrz lub prezydent miasta – w przypadku pozostałych przedsięwzięć.

W przypadku przedsięwzięcia, o którym mowa w pkt 4, realizowanego przez gminę decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta, na którego obszarze właściwości przedsięwzięcie jest realizowane.

W przypadku przedsięwzięcia, o którym mowa w pkt 4, wykraczającego poza obszar jednej gminy decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta, na którego obszarze właściwości znajduje się największa część terenu, na którym ma być realizowane to przedsięwzięcie, w porozumieniu z zainteresowanymi wójtami, burmistrzami lub prezydentami miast.

W przypadku przedsięwzięcia realizowanego w części na terenie zamkniętym dla całego przedsięwzięcia decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach wydaje wojewoda.

Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko przeprowadza organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Organy odpowiedzialne za monitorowanie obszarów Natura 2000:

1) Właściwy wojewoda,

2) Dyrektor Urzędu Morskiego

(16)

Lista załączników OOŚ do Dokumentacji aplikacyjnej dla poszczególnych grup

Grupa I (przedsięwzięcia w myśl aneksu I i grupy I rozporządzenia oraz przedsięwzięcia w myśl aneksu II i grupy I rozporządzenia), gdy nie ma podejrzenia, Ŝe mogą wpływać na obszar Natura 2000

Wnioskodawcy, których przedsięwzięcie znajduje się w grupie I zobowiązani są do złoŜenia następujących załączników:

Załączniki obowiązkowe na etapie składania Wniosku o dofinansowanie:

1. Załącznik 13a 2. Załącznik 13b

3. Postanowienie ustalające zakres raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko na podstawie decyzji kompetentnego organu (jeśli Wnioskodawca wystąpił z zapytaniem do właściwego organu)

4. Oświadczenie Wnioskodawcy o zakresie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (w przypadku, gdy Wnioskodawca nie wystąpił z zapytaniem o określenie zakresu). wg wzoru

5. Zobowiązanie Wnioskodawcy do złoŜenia załączników obowiązkowych moŜliwych do uzupełnienia w późniejszym terminie, jednak nie później niŜ do 70 dnia posiedzenia KOP.

Załączniki obowiązkowe moŜliwe do uzupełnienia:

1. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z uzasadnieniem 2. Postanowienia uzgadniające wydane przed wydaniem ww. decyzji 3. Decyzja lokalizacyjna (jeśli dotyczy)

4. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko zawierający m.in. streszczenie w języku niespecjalistycznym i odnoszący się do kwestii wpływu przedsięwzięcia na obszary Natura 2000, a takŜe oddziaływania transgranicznego (jeśli dotyczy)

5. Dokumentacja dotycząca procedury udziału społeczeństwa zawierająca:

A) Dowody podania przez organ do publicznej wiadomości informacji o złoŜeniu wniosku o wydanie decyzji środowiskowej wraz z raportem, o umieszczeniu danych o wniosku i raporcie w publicznie dostępnym wykazie danych o dokumentach a takŜe o moŜliwości, terminie i miejscu zapoznania się z dokumentacją i złoŜenia uwag i wniosków (art. 32 ustawy POŚ).

Termin na zapoznanie się z dokumentacją i składanie uwag i wniosków musi być przy tym określony poprzez wskazanie konkretnej daty początku i końca terminu (a nie np. „przez 21 od kazania się ogłoszenia”). Początek biegu terminu nie moŜe nastąpić wcześniej niŜ podanie do publicznej wiadomości w ostatni z wymaganych sposobów.

Istotne jest teŜ posiadanie kopii dokumentów, Ŝe podanie do publicznej wiadomości nastąpiło we wszystkie wymagane ustawą POŚ sposoby, a więc poprzez:

• ogłoszenie informacji w siedzibie organu prowadzącego postępowanie

• poprzez obwieszczenie w pobliŜu miejsca planowanego przedsięwzięcia

• w sytuacji, gdy siedziba właściwego organu mieści się na terenie innej gminy niŜ gmina właściwa miejscowo ze względu na przedmiot ogłoszenia - takŜe przez

(17)

ogłoszenie w prasie lub w sposób zwyczajowo przyjęty w miejscowości lub miejscowościach właściwych ze względu na przedmiot ogłoszenia

• w internecie, na stronie internetowej organu prowadzącego postępowanie.

W zakresie treści powiadomienia kierowanego do społeczeństwa moŜna tez zalecić stosowanie pkt 24 Wytycznych MRR.

B) Informacje czy wpłynęły jakieś uwagi i wnioski od społeczeństwa. Informacja taka powinna znaleźć się w uzasadnieniu decyzji środowiskowej.

C) Jeśli uwagi i wnioski wpłynęły - informacje w jaki sposób zostały one rozpatrzone (w jaki sposób organ się do nich odniósł). Informacja taka powinna znaleźć się w uzasadnieniu decyzji środowiskowej.

D) Dowody, Ŝe o wydaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (i o umieszczeniu danych o niej w publicznie dostępnym wykazie danych) poinformowano publicznie w takie same sposoby, jak podano do publicznej wiadomości (sposoby te wskazano w pkt A) powyŜej).

Podobnie jak w przypadku dokumentów wymienionych wyŜej w pkt A), beneficjent powinien zaŜądać kopii odpowiednich dokumentów od właściwego organu.

6. Mapa lokalizacji projektu na tle obszarów chronionych w ramach sieci Natura 2000 lub potencjalnych obszarów Natura 2000 w skali 1:100 000

7. Pozwolenie na budowę.

Wszystkie inwestycje z grupy I, które będą realizowane na zgłoszeniu robót, będą podlegały procedurze odrzucenia na drugim etapie oceny środowiskowej. Eksperci podczas pierwszej oceny środowiskowej zwrócą się z informacją do Wnioskodawców, których projekty kwalifikujące się do grupy I planowane są do realizacji jedynie na zgłoszeniu, o konieczności dostarczenia pozwolenia na budowę do czasu rozpoczęcia drugiego etapu oceny środowiskowej tj. do 70 dnia posiedzenia KOP.

Grupa II (przedsięwzięcia w myśl aneksu II oraz grupy II rozporządzenia), gdy nie ma podejrzenia, Ŝe mogą wpływać na obszar Natura 2000

Wnioskodawcy, których przedsięwzięcie znajduje się w grupie II zobowiązani są do złoŜenia następujących załączników:

I. Wnioskodawca, któremu organ nakazał sporządzenie raportu:

3. Postanowienie w sprawie obowiązku sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko i zakresie raportu

(18)

II. Wnioskodawca, wobec którego odstąpiono od obowiązku sporządzenia raportu:

1. Załącznik 13a

2. Postanowienie o braku obowiązku sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko

3. Załącznik 13b

W zaleŜności od informacji o wymaganym przez właściwe organy zakresie raportu Wnioskodawca jest zobowiązany do złoŜenia dokumentów jak dla grupy I.

1. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z uzasadnieniem 2. Postanowienia uzgadniające wydane przed wydaniem ww. decyzji

3. Potwierdzenie dokonania zgłoszenia robót (jeśli dotyczy) lub pozwolenie na budowę

4. Informacja od właściwego organu o braku sprzeciwu do planowanego przedsięwzięcia realizowanego na podstawie zgłoszenia budowy lub robót budowlanych.

Wszystkie inwestycje z grupy II, dla których nakazano sporządzenie raportu, a będą realizowane na zgłoszeniu robót, będą podlegały procedurze odrzucenia na drugim etapie oceny środowiskowej. Eksperci podczas pierwszej oceny środowiskowej zwrócą się z informacją do Wnioskodawców, których projekty kwalifikujące się do grupy II planowane są do realizacji jedynie na zgłoszeniu, o konieczności dostarczenia pozwolenia na budowę do czasu rozpoczęcia drugiego etapu oceny środowiskowej tj. do 70 dnia posiedzenia KOP.

Grupa IIa, (przedsięwzięcia podprogowe wg rozporządzenia, wymienione w aneksie II dyrektywy 85/337), gdy nie ma podejrzenia, Ŝe mogą wpływać na obszar Natura 2000

Wszystkie wymagania jak dla grupy II.

(19)

3. Postanowienie o braku obowiązku sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.

Wnioskodawca ubiegający się o wydanie postanowienia lub decyzji powinien zwrócić się do organu, oraz zasugerować zastosowanie przez organ zaleceń pkt 17 Wytycznych MRR, przy czym konieczne byłoby tu, aby organ wydający takie postanowienie lub decyzję powołał się na dyrektywę 85/337 oraz na zasadę pierwszeństwa prawa unijnego przed prawem krajowym w przypadku, gdy te porządki prawne nie są zgodne.

Jeśli stosowny organ nie zastosuje wskazanego powyŜej rozwiązania zaleca się Wnioskodawcy złoŜenie wniosku o wydanie decyzji środowiskowej dla przedsięwzięcia wymienionego w aneksie II dyrektywy, a znajdującego się poza rozporządzeniem RM (podprogowego) i ustalenie z organem, Ŝe w odpowiedzi na taki wniosek organ wyda decyzję o umorzeniu postępowania wskazując, Ŝe po pierwsze przedsięwzięcie nie jest wymienione w rozporządzeniu RM, a więc w drodze selekcji kategorycznej zostało zakwalifikowane jako niewymagające OOŚ, a po drugie - co najwaŜniejsze - Ŝe nawet gdyby zastosować wobec tego przedsięwzięcia selekcję indywidualną, to i tak, stosując wymagane kryteria selekcji, uzasadnione byłoby odstąpienie dla tego przedsięwzięcia od przeprowadzenia pełnej OOŚ (i tak odstąpiono by od raportu). W wypadku zastosowania tej drogi postępowania, zamiast postanowienia o braku obowiązku sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko wnioskodawca załącza decyzję o umorzeniu postępowania.

Wszystkie wymagania jak dla grupy II.

1. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z uzasadnieniem 2. Postanowienia uzgadniające wydane przed wydaniem ww. decyzji

3. Potwierdzenie dokonania zgłoszenia robót (jeśli dotyczy) lub pozwolenie na budowę

UWAGA!

Wszystkie przedsięwzięcia znajdujące się jednocześnie w grupie I, II oraz w grupie III tzn. mogące mieć potencjalny wpływ na obszar Natura 2000 (wymagające oceny habitatowej) muszą spełnić wymagania dla poszczególnych grup (z wyjątkiem Załącznika 13b) z tym, Ŝe posiadane dokumenty muszą uwzględniać kwestie ochrony obszarów Natura 2000.

(20)

Przedsięwzięcia znajdujące się w grupie IIa oraz w grupie III muszą spełnić wszystkie wymagania jak dla grupy II (z wyjątkiem Załącznika 13b) z tym, Ŝe posiadane dokumenty muszą uwzględniać kwestie ochrony obszarów Natura 2000.

Grupa III, gdy przedsięwzięcie nie naleŜy jednocześnie do grupy I, II bądź IIa

Wszystkie przedsięwzięcia znajdujące się w grupie III, a nie naleŜące jednocześnie do grupy I, II bądź IIa muszą spełniać wszystkie wymagania jak dla grupy II, z tym Ŝe zamiast uzgadniania i opiniowania ze starostą wymagane jest uzgadnianie i opiniowanie z wojewodą, a ew. raport musi odnosić się do kwestii ochrony obszarów Natura 2000.

Grupa IV Przedsięwzięcia/projekty nieznajdujące się w grupie I, II, IIa lub III

Wnioskodawcy, których przedsięwzięcie/projekt nie znajduje się w grupie I, II lub III zobowiązani są do złoŜenia następujących załączników:

1. Potwierdzenie dokonania zgłoszenia budowy/robót budowlanych lub prawomocne pozwolenie na budowę (jeśli dotyczy),

Inwestycje, które nie oddziałują na środowisko mogą uzyskać dofinansowanie, po spełnieniu określonych wyŜej warunków, i być realizowane jedynie na zgłoszeniu robót budowlanych.

Nieprawidłowa kwalifikacja inwestycji jako nienaleŜącej do I, II ani III grupy skutkowała będzie odrzuceniem wniosku, bez moŜliwości poprawy, na pierwszej ocenie środowiskowej.

Przyporządkowanie do poszczególnych grup oraz zgromadzenie wymaganych załączników ułatwi Schemat 2 z wykazem poszczególnych zestawów dokumentów, który znajduje się na końcu Przewodnika.

Wymogi dla poszczególnych załączników

Na etapie planowania projektu naleŜy pamiętać o kluczowych kwestiach, które są głównymi elementami postępowania środowiskowego.

(21)

A. Jeśli raport był sporządzany

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach musi zawierać pełne uzasadnienie odnoszące się do:

a) Wszystkich punktów raportu OOŚ, w szczególności wariantowości.

Komisja Europejska za kluczowy element procedury oddziaływania na środowisko uwaŜa analizę wariantową, która ma na celu przedstawienie, iŜ wybrane rozwiązanie spełnia cel zaplanowanej inwestycji przy jak najmniejszych negatywnych skutkach środowiskowych.

Zaleca się, aby na etapie planowania inwestycji przeprowadzić pełną analizę moŜliwych rozwiązań, która wskaŜe najtrafniejsze rozwiązanie pod kątem środowiskowym oraz społecznym.

Analiza wariantowości przeprowadzona w początkowej fazie przygotowania inwestycji wpłynie na skrócenie procedury oraz pozwoli inwestorowi zaoszczędzić środki finansowe związane z przygotowaniem przedsięwzięcia.

Analiza wariantowa powinna być przeprowadzona rzetelnie z uwzględnieniem wszystkich moŜliwych wariantów realizacji celu. KaŜdy inwestor powinien uwzględnić opcję zerową tj.

scenariusz bazowy, do którego odnieść moŜna prognozę oddziaływania na środowisko dla pozostałych wariantów. Wariant zerowy powinien zawierać opis oddziaływań społecznych lub gospodarczych, jakie wystąpią w wyniku zaniechania ocenianego przedsięwzięcia. WaŜnym jest, aby oprócz wariantu zerowego i projektowanego, były wyszczególnione równieŜ inne moŜliwe warianty (dotyczy to zarówno procesów produkcyjnych, jak i np. powiązania z sieciami transportu). Wariantowość powinna dotyczyć nie tylko miejsca czy sposobu lokalizacji danego przedsięwzięcia, ale równieŜ rozwiązań konstrukcyjnych czy terminów realizacji.

b) Kwestii udziału społeczeństwa.

Uzasadnienie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, niezaleŜnie od wymagań wynikających z przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, powinno zawierać informacje o sposobie wykorzystania uwag i wniosków zgłoszonych w związku z udziałem społeczeństwa oraz informacje dotyczące konieczności wykonania analizy porealizacyjnej (art. 56 ust. 8).

W informacji dotyczącej sposobu wykorzystania uwag i wniosków społeczeństwa naleŜy odnieść się albo do poszczególnych zgłoszonych w ramach procedury wniosków, albo do ich grup - w przypadku, gdy większa ilość wniosków dotyczyła jednego zagadnienia (np. ochrony występującego na danym terenie rzadkiego gatunku). Opisując w uzasadnieniu kwestię rozpatrzenia uwag i wniosków społeczeństwa, organ powinien wskazać, w jaki sposób się do nich ustosunkował, tj., które uwzględnił i w jaki sposób, a których nie uwzględnił i dlaczego.

Rozpatrzenie uwag nie musi bowiem oznaczać ich uwzględnienia; naleŜy je natomiast powaŜnie rozwaŜyć i zastanowić się nad ich zasadnością oraz uzasadnić swoje stanowisko w tym względzie.

JeŜeli Ŝadne uwagi nie zostały zgłoszone, to naleŜy wskazać ten fakt w uzasadnieniu.

W uzasadnieniu powinien znaleźć się równieŜ opis sposobów i terminów podania do publicznej wiadomości o rozpoczęciu procedury udziału społeczeństwa i moŜliwości składania uwag i wniosków, wskazanie, w jakim okresie dostępna była dokumentacja sprawy oraz istniała moŜliwość składania uwag i wniosków.

(22)

Dodatkowo teŜ w uzasadnieniu powinny znaleźć się informacje na temat udziału w postępowaniu stron i - ewentualnie - organizacji ekologicznych uczestniczących na prawach strony (jeśli organizacje takie zgłosiły chęć udziału). JeŜeli strony lub organizacje zgłaszały w trakcie postępowania wnioski, to naleŜy opisać to w uzasadnieniu oraz wskazać jak organ odniósł się do tych wniosków (czy zostały uwzględnione przy wydawaniu decyzji, a jeśli nie to dlaczego).

c) Oddziaływania transgranicznego.

Uzasadnienie decyzji musi wskazywać na dokonane:

- postanowienie właściwego organu o przeprowadzeniu postępowania dotyczącego transgranicznego oddziaływania na środowisko,

- uzasadnienie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, w którym zostały zawarte informacje o uwagach i wnioskach złoŜonych przez drugie państwo biorące udział w postępowaniu,

- dokument potwierdzający, Ŝe decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach została przekazana do wiadomości państwa biorącego udział w postępowaniu.

d) Oddziaływania na obszary Natura 2000/potencjalne obszary Natura 2000.

e) Postanowień uzgadniających.

Uzasadnienie decyzji musi uwzględniać postanowienia dotyczące uzgodnienia wydanej decyzji:

- wojewody, w przypadku przedsięwzięcia z I grupy, lub przedsięwzięcia, które moŜe znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000,

- ministra środowiska, w przypadku przedsięwzięć drogowych i kolejowych z grupy I,

- państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, w przypadku przedsięwzięcia z I grupy,

- starosty, powiatowego inspektora sanitarnego, w przypadku przedsięwzięcia z II grupy.

UWAGA

W wyjątkowych przypadkach moŜliwe jest uzupełnianie uzasadnienia decyzji środowiskowej juŜ po jej wydaniu, ale tylko wówczas, gdy nie zostało jeszcze wydane pozwolenie na budowę. Wnioskodawca moŜe wówczas zwrócić się do organu, który wydał decyzję o wydanie postanowienia w trybie 113 § 2 Kpa.

Raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko

Zakres pełnego raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać wszystkie niezbędne elementy zgodnie z art. 52 ustawy Prawo ochrony środowiska:

1) opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności:

a) charakterystykę całego przedsięwzięcia i warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji,

b) główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych,

c) przewidywane wielkości emisji, wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia,

(23)

2) opis elementów przyrodniczych środowiska, objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia,

2a) opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,

3) opis analizowanych wariantów, w tym wariantu:

a) polegającego na niepodejmowaniu przedsięwzięcia,

b) najkorzystniejszego dla środowiska, wraz z uzasadnieniem ich wyboru,

4) określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów, w tym równieŜ w wypadku wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej, a takŜe moŜliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko,

4a) analizę i ocenę moŜliwych zagroŜeń i szkód dla zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, w szczególności zabytków archeologicznych, w obrębie terenu, na którym ma być realizowane przedsięwzięcie,

5) uzasadnienie wybranego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko, w szczególności na:

a) ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę i powietrze,

b) powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat i krajobraz, c) dobra materialne,

d) zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków,

e) wzajemne oddziaływanie miedzy elementami, o których mowa w lit. a)-d),

6) opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnio- i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko, wynikające z:

a) istnienia przedsięwzięcia,

b) wykorzystywania zasobów środowiska,

c) emisji, oraz opis metod prognozowania, zastosowanych przez wnioskodawcę,

7) opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko,

7a) dla dróg będących przedsięwzięciami mogącymi znacząco oddziaływać na środowisko, o których mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1 - określenie załoŜeń do:

a) ratowniczych badań zidentyfikowanych zabytków znajdujących się na obszarze planowanego przedsięwzięcia, odkrywanych w trakcie prac budowlanych,

b) programu zabezpieczenia istniejących zabytków przed negatywnym oddziaływaniem planowanego przedsięwzięcia oraz ochrony krajobrazu kulturowego,

8) jeŜeli planowane przedsięwzięcie jest związane z uŜyciem instalacji, porównanie, z zastrzeŜeniem ust. 2, proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania, o których mowa w art. 143,

9) wskazanie, czy dla planowanego przedsięwzięcia konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego uŜytkowania oraz określenie granic takiego obszaru, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich,

10) przedstawienie zagadnień w formie graficznej,

10a) mapy dla będących przedsięwzięciami mogącymi znacząco oddziaływać na środowisko, o których mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1:

a) dróg oraz linii kolejowych:

- w skali 1:10000 lub większej - dla przedsięwzięć lokalizowanych na obszarach podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody oraz na terenie ich otulin,

- w skali 1:25000 lub większej - dla przedsięwzięć na pozostałych obszarach, b) napowietrznych linii elektroenergetycznych,

(24)

c) instalacji do przesyłu ropy naftowej, produktów naftowych, substancji chemicznych lub gazu,

11) analizę moŜliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem, 12) przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego budowy i eksploatacji,

13) wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano, opracowując raport,

14) streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie, 15) nazwisko osoby lub osób sporządzających raport,

16) źródła informacji stanowiące podstawę do sporządzenia raportu.

Wszystkie informacje, o których mowa w pkt 4-7, powinny uwzględniać przewidywane oddziaływanie analizowanych wariantów w odniesieniu do siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000.

Ponadto raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać informację na temat oddziaływania przedsięwzięcia na etapach jego realizacji oraz eksploatacji.

B. Gdy odstąpiono od raportu

W takim przypadku kluczowe jest uzasadnienie odstąpienia od raportu (i pełnej OOŚ) - musi ono odnosić się szczegółowo do kryteriów z § 5 rozp. RM i aneksu III dyrektywy 85/337.

Uzasadnienie to powinno znaleźć się w postanowieniu o odstąpieniu od raportu. MoŜe teŜ znaleźć się w decyzji środowiskowej.

C. Pozwolenie na budowę (tam gdzie wymagane)

Zgodnie z Dyrektywą Rady 85/337/EWG art. 2 ust.1, wszystkie „przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko naturalne między innymi z powodu ich charakteru, rozmiarów lub lokalizacji podlegają ocenie w odniesieniu do ich skutków przed udzieleniem zezwolenia.” „Zezwolenie na inwestycję” to zgodnie z definicją zawartą w ww. Dyrektywie decyzja właściwej władzy lub władz, na podstawie której wykonawca otrzymuje prawo do wykonania przedsięwzięcia.

W polskim prawie „zezwolenie na inwestycję” składa się z kilku kolejnych decyzji (podobnie jak w większości państw). Końcową decyzją zezwalającą na realizację przedsięwzięcia jest pozwolenie na budowę, które jest decyzją administracyjną.

Zgłoszenie robót budowlanych wg prawa wspólnotowego nie jest „decyzją administracyjną”, a więc nie moŜe być równorzędne z „zezwoleniem na inwestycje”. W związku z tym wszystkie przedsięwzięcia z grupy I, II lub III muszą mieć przeprowadzoną ocenę oddziaływania na środowisko, wydaną decyzję o uwarunkowaniach środowiskowych a następnie wydane pozwolenie na budowę. Nie ma moŜliwości, aby którekolwiek z ww. przedsięwzięć było realizowane na podstawie zgłoszenia robót, za wyjątkiem przedsięwzięć z grupy II, które uzyskały informację od stosownego organu, Ŝe nie oddziałują na środowisko.

(25)

Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko (wymaganie dyrektywy 2001/42)

W okresie programowania 2007-2013, przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego ustanawiane są Rozporządzeniem 1083/2006, którego art. 47 ust. 1 wymaga udokumentowania nie tylko przestrzegania przepisów o ocenach oddziaływania przedsięwzięć i o ochronie obszarów Natura 2000 ale równieŜ i przestrzeganie wspólnotowych przepisów o ocenach strategicznych.

W związku z powyŜszym dokumentacja aplikacyjna zawiera pola, w których naleŜy wpisać informacje dotyczące przeprowadzenia oceny strategicznej (pkt A.3 Załącznika 13a).

Planem lub programem, z którego moŜe wynikać przedsięwzięcie moŜe być RPO WZ(obejmuje wszystkie przedsięwzięcia zgłaszane w ramach tego programu), a takŜe dodatkowo np. miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego lub wojewódzki plan zagospodarowania przestrzennego - przedsięwzięcie nie musi być w nich wyraźnie wymienione, wystarczy, Ŝe plan przewiduje realizację tego typu przedsięwzięć na danym terenie. Jeśli przedsięwzięcie to np. prywatne składowisko odpadów, to moŜe się okazać, Ŝe będzie ono objęte np. wojewódzkim planem gospodarki odpadami.

UWAGA!

Wnioskodawcy, których inwestycje mogą znacząco oddziaływać na środowisko, a według prawa krajowego mogą być realizowane na podstawie zgłoszenia robót budowlanych, aby uzyskać dofinansowanie muszą uzyskać pozwolenie na budowę. Wszystkie projekty złoŜone w ramach RPO WZ oddziałujące na środowisko a nie posiadające pozwolenia na budowę (jeśli dotyczy) będą ulegać procedurze odrzucenia.

Tryb postępowania w przypadku konieczności uchylenia wcześniej wydanej decyzji o pozwoleniu na budowę lub zgłoszenia robót budowlanych oraz wszczęcie nowej procedury w celu uzyskania nowego pozwolenia na budowę został przedstawiony w Wytycznych MRR pkt.

56-57.

ZALECENIE

W celu uniknięcia zagroŜenia konieczności uzupełniania braków na którymkolwiek etapie naleŜy pamiętać, iŜ wszystkie dokumenty powinny być sporządzone według wskazówek zawartych w „Wytycznych w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych lub regionalnych programów operacyjnych” Ministra Rozwoju Regionalnego oraz niniejszym Przewodniku. Wnioskodawca powinien wymagać od organów odpowiedzialnych za wydanie poszczególnych decyzji jak najszerszego zakresu wszystkich uzyskanych dokumentów m. in. raportu oraz pełnych uzasadnień.

(26)

Przedsięwzięcie naleŜy do określonych w Dyrektywie 85/337/EWG

Jest wymienione w Aneksie I

Jest wymienione w Aneksie II

Nie jest wymienione w Aneksie I ani II

Grupa I

Grupa II Grupa IIa Grupa III Grupa IV

MoŜe potencjalnie oddziaływać na

Natura 2000

I

Potencjalnie nie będzie oddziaływać na Natura

2000

J

Natura 2000

A

Natura 2000

C

Natura 2000

F

Potencjalnie nie będzie oddziaływać na

Natura 2000

B

Oddziałuje na Natura2000

Nie oddziałuje na Natura2000

Nie oddziałuje na Natura2000 Decyzja o

konieczności sporządzeniu

raportu

Decyzja o braku konieczności sporządzeniu

raportu

E

Decyzja o konieczności sporządzeniu

raportu

Decyzja o braku konieczności sporządzeniu

raportu

H

Natura 2000

D

Natura 2000

G Schemat 2. Postępowanie podczas kwalifikowania przedsięwzięcia do poszczególnych grup

(27)

Zestawy załączników obowiązujących w ramach kaŜdej z grup

Zestaw A

1. Załącznik 13a

5. Dokumentacja dotycząca procedury udziału społeczeństwa

8. Warunki zabudowy i zagospodarowania terenu(jeśli dotyczy)

Zestaw B

(28)

Zestaw C

1. Załącznik 13a

Zestaw D