Kraków, 24 września 2019 r.
31-156 Kraków, ul. Basztowa 22* tel. 12 39 21 591 * fax 12 39 21 424, ePUAP: /ag9300lhke/skrytka Zachęcamy do kierowania korespondencji za pośrednictwem platformy ePUAP,
więcej informacji na stronie internetowej http:// www.malopolska.uw.gov.pl
Znak sprawy:
WP-IV.9932.3.15.2019
Pani
Bogumiła Nowak
Kierownik Gminnego
Ośrodka Pomocy Społecznej w Iwkowej
WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
Na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1111 t.j. z późn. zm.), rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 roku w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1477), upoważnienia do kontroli Nr 47/2019 z 3 lipca 2019 roku (znak: WP-IV.0030.47.2019), wydanego z upoważnienia Wojewody Małopolskiego przez Jacka Kowalczyka – Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, przeprowadzona została w trybie zwykłym kontrola kompleksowa w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Iwkowej 468, 32-862 Iwkowa.
Kontrola została przeprowadzona w dniach 16 i 17 lipca 2019 r. przez zespół kontrolny w składzie:
Sylwia Przybyło – inspektor wojewódzki (przewodnicząca zespołu),
Krystyna Raczkowska – inspektor wojewódzki.
Zakres kontroli obejmował:
ocenę realizacji zadań gminy wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz kwalifikacji kadry realizującej ww. zadanie,
realizację zaleceń pokontrolnych wydanych po ostatniej kontroli kompleksowej.
Okres objęty kontrolą: 1 stycznia 2018 roku do dnia kontroli.
Klasyfikacja wg budżetu zadaniowego: Funkcja 13. Zabezpieczenie społeczne i wspieranie rodziny; zadanie 13.4. Wspieranie rodziny; podzadanie 13.4.2. Wsparcie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz piecza zastępcza nad dzieckiem; działanie 13.4.2.4. Finansowanie, monitorowanie oraz kontrola realizacji zadań w obszarze wspierania rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Ilekroć w wystąpieniu pokontrolnym użyto następujących skrótów należy przez to rozumieć:
ustawa – ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2019 r., poz. 1111 t. j. z późn. zm.)
GOPS lub Ośrodek – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Iwkowej,
PCPR – Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Brzesku.
2
Kontrolę przeprowadzono w oparciu o analizę zastanej dokumentacji oraz wyjaśnienia p. Bogumiły Nowak - Kierownika GOPS w Iwkowej oraz asystenta rodziny.Oceny realizacji zadań podlegających kontroli dokonano na podstawie wyników:
analizy danych zawartych w liście kontrolnej dotyczącej realizowania zadań z zakresu wspierania rodziny,
analizy dokumentacji prowadzonej w GOPS,
analizy dokumentacji dotyczącej kwalifikacji asystenta rodziny,
analizy sprawozdań rzeczowo-finansowych przekazywanych w Centralnej Aplikacji Statystycznej.
Ustalenia z kontroli kompleksowej:
Sposób realizacji zaleceń pokontrolnych wydanych w wyniku poprzedniej kontroli (wystąpienie pokontrolne nr WP-IV.431.3.6.2015 z 9 czerwca 2015 r.).
W wyniku kontroli kompleksowej przeprowadzonej 9 i 10 kwietnia 2015 r. wydano trzy zalecenia pokontrolne skierowane do Kierownika Ośrodka dotyczące:
- realizowania zapisów art. 176 pkt 3b ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej poprzez organizowanie szkoleń i tworzenie warunków do działania rodzin wspierających (zalecenie zrealizowane),
- realizowanie zapisów art. 176 pkt 3c ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 roku, poz. 332.) poprzez prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich miejsc dla dzieci (zalecenie nie zostało zrealizowane),
- realizowanie zapisów art. 15 ust. 1 pkt 19 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 roku, poz. 332) poprzez nawiązywanie współpracy z zespołem interdyscyplinarnym, o którym mowa w art. 9a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w sytuacjach kiedy w rodzinach objętych wsparciem asystenta zaobserwowano zjawisko przemocy domowej (zalecenie zrealizowane).
Opis realizacji zaleceń pokontrolnych oraz działań zmierzających do realizacji zalecenia dotyczącego prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich miejsc dla dzieci znajduje się w części IV. Tworzenie i rozwój systemu opieki nad dzieckiem oraz praca z rodziną przeżywającą trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo- wychowawczych c) prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich miejsc dla dzieci.
I. Podstawy formalno-organizacyjne kontrolowanej jednostki
Uchwałą Nr XXV/141/12 Rady Gminy Iwkowa z dnia 29 października 2012 r. w sprawie zlecenia wykonywania zadań wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej powierzono wykonywanie ww. zadań Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Iwkowej.
Ustalono, że ww. Ośrodek funkcjonował na podstawie statutu wprowadzonego Uchwałą Nr XVIII/91/21 Rady Gminy w Iwkowej z dnia 30 stycznia 2012 roku w sprawie nadania statutu Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Iwkowej. Ww. dokument był dwukrotnie zmieniany, tj. Uchwałą Nr VI/32/15 Rady Gminy w Iwkowej z 23 marca 2015 r. zmieniającą uchwałę w sprawie nadania statutu Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Iwkowej oraz Uchwałą Nr XXV/140/16 Rady Gminy w Iwkowej z 26 września 2016 r. zmieniającą uchwałę w sprawie nadania statutu Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Iwkowej.
W § 1 ust. 1 ww. dokumentu z 2015 r. wskazano m.in. na realizację przez Ośrodek zadań wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Ustalono również, że Ośrodek funkcjonował na podstawie regulaminu organizacyjnego wprowadzonego Zarządzeniem Nr 6/2009 Kierownika GOPS w sprawie wprowadzenia
3
regulaminu organizacyjnego Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Iwkowej z 18 marca 2009 roku. Zarządzeniem Nr 7/2015 w sprawie: wprowadzenia zmian w Regulaminie Organizacyjnym Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Iwkowej z 30 marca 2015 roku w Rozdziale IV Struktura organizacyjna i zakres obowiązków uprawnień pracowników GOPS w § 19 pkt 7 wyodrębniono stanowisko asystenta rodziny. W § 21 pkt 9 określono zadania i obowiązki asystenta rodziny, które są zbieżne z zapisami ustawy.Ponadto kontrola wykazała, że w strukturze jednostki nie wyodrębniono komórki realizującej zadania z zakresu wspierania rodziny, co nie stanowi naruszenia przepisu o którym mowa w art. 10 ust. 2 ustawy.
W okresie objętym kontrolą Ośrodkiem kierowała pani Bogumiła Nowak, która posiada upoważnienie Wójta Gminy Iwkowa z 15 marca 2012 roku Nr XX/106/12 do prowadzenia postępowań w sprawach z zakresu wspierania rodziny. Zakres upoważnienia obejmuje również sporządzanie i podpisywanie dokumentów, przekazywanie Radzie Gminy w Iwkowej sprawozdania z realizacji zadań objętych upoważnieniem oraz dokonywania innych czynności niezbędnych dla prawidłowej realizacji ustawy.
II. Zasoby kadrowe i kwalifikacje asystentów rodziny
Podczas czynności kontrolnych ustalono, że w kontrolowanej jednostce do realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny wyznaczonych było 4 pracowników Ośrodka (w tym 3 pracowników socjalnych oraz 1 asystent rodziny). W aneksach do zakresów czynności pracowników socjalnych znajdowały się zapisy dotyczące realizacji zadań wynikających z ustawy.
W okresie objętym kontrolą Ośrodek zatrudniał 1 asystenta rodziny, na:
umowę zlecenie 1/2018 z 2 stycznia 2018 r. w terminie od 2 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2018 r.,
umowę zlecenie 1/2019 z 2 stycznia 2019 r., w terminie od 2 stycznia 2019 r. do 31 grudnia 2019 r.,
w wymiarze 1/2 etatu.
Ww. asystent rodziny zadanie w Ośrodku realizuje na umowy zlecenia od 2015 r.
Z analizy dokumentacji asystenta rodziny wynika, że posiada wymagane do pracy kwalifikacje, zgodne z art. 12 ust. 1 lit. b ustawy, tj.:
wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku politologia w zakresie społeczno- samorządowym (Akademia Świętokrzyska im. Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział Zarządzania i Administracji, 2003 r.),
uzupełnione szkoleniem z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną (zaświadczenie o ukończeniu kursu zrealizowanego na podstawie decyzji Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 listopada 2012 r., nr 39/2012/Ar, pn. „Asystent rodziny”, w okresie:
27.09.2013 r. – 07.12.2013 r. w Biłgoraju, nr z rejestru: 22/AR/2013),
udokumentowany roczny staż pracy z dziećmi i rodziną.
W aktach osobowych ww. asystenta rodziny znajdowały się oświadczenia, o których mowa w art.12 ust.1 pkt 2-4 ww. ustawy.
Zatrudnienie asystenta rodziny finansowane było ze środków własnych i otrzymanych w ramach Programu asystent rodziny i koordynator rodzinnej pieczy zastępczej na rok 2018.
Wynagrodzenie w 2019 r. (do dnia kontroli, tj. do 16.07.2019 r.) finansowane było ze środków własnych (oświadczenie Kierownika w dokumentacji kontrolnej).
Zgodnie z danymi zawartymi w liście kontrolnej, a także na podstawie analizy dokumentacji zgromadzonej w aktach osobowych asystenta rodziny oraz przedłożonej w dniach kontroli, stwierdzono, że ww. uczestniczył w szkoleniu pt. „Skuteczna realizacja
4
procedury „Niebieskie Karty” – od teorii do praktyki (termin: 12.04.2018 r.). Szkolenie finansowane było ze środków gminy (oświadczenie Kierownika w dokumentacji kontrolnej).Ponadto asystent rodziny wyjaśnia, że samokształcenie realizowane jest, cyt.: „(…) w formie spotkań i wymiany doświadczeń z innymi osobami pełniącymi tę funkcję na terenie powiatu brzeskiego. Konsultacji z psychologami pracującymi w PCPR w Brzesko w zakresie motywacji klientów do podejmowania oczekiwanych działań. Nabywanie wiedzy związanej z problematyką zawodową w oparciu o literaturę fachową: książki i czasopisma.” [pisownia oryginalna] (oświadczenie asystenta rodziny o samokształceniu w dokumentacji kontrolnej).
W okresie objętym kontrolą asystent rodziny miał pod opieką łącznie 7 rodzin, co jest zgodne z limitem rodzin przypadających na jednego asystenta, określonym w art. 15 ust. 4 ustawy.
Kierownik Ośrodka wyjaśnił, że praca asystenta rodziny nie była łączona z wykonywaniem obowiązków pracownika socjalnego na terenie Gminy, w której praca była prowadzona (co jest zgodne z art. 17 ust. 3 ustawy) oraz, że asystent rodziny nie prowadził postępowań z zakresu świadczeń realizowanych przez Gminę (co jest zgodne z art. 17 ust. 4 ustawy) – oświadczenie Kierownika dołączone do dokumentacji kontrolnej.
III. Realizacja 3-letnich programów wspierania rodziny oraz przekazywanie sprawozdań z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny
Pracownicy GOPS w Iwkowej opracowali i realizowali od 2013 r. pierwszy 3-letni Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2013 – 2015, który został wprowadzony Uchwałą Nr XXXI/206/13 z dnia 13 sierpnia 2015 roku w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2013 – 2015.
Ustalono, że Gmina posiadała kolejny program na lata 2018 – 2020. W związku z brakiem kontynuacji programu w latach 2016 – 2017 poproszono Kierownika o wyjaśnienie, w którym czytamy, cyt.: „W latach kiedy brak było Uchwały dot. Programu, zadania wynikające z Ustawy o wspierasniu rodziny i systemie piecz zastępczej były realiziowane na bieżąco. Tak jak zaznaczono w uchwalonym Programie na lata 2018 – 2020 zadania te raliwowane są od 2013 roku”. [pisownia oryginalna].
Powyższe wyjaśnienia nie mogą zostać uznane, w związku z czym wydaje się zalecenie.
ZALECENIE NR 1:
Realizowanie art. 176 ust. 1 w powiązaniu z art. 179 ust. 2 ustawy, tj. zapewnienie ciągłości obowiązywania gminnych programów wspierania rodziny.
TERMIN REALIZACJI:
Powyższe zalecenie należy zrealizować przy tworzeniu kolejnych gminnych programów wspierania rodziny.
Obecnie GOPS realizuje Gminny Program Wspierania Rodziny przyjęty Uchwałą Nr XXXVIII/237/17 Rady Gminy Iwkowa z dnia 27 listopada 2017 roku w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2018 – 2020.
Program składa się z następujących części:
I. Uzasadnienie (nawiązano do zapisów ustawy odnośnie opracowania i realizacji 3 letnich gminnych programów wspierania rodziny),
II. Wstęp (nawiązano do istoty rodziny, opisu prawidłowych i dysfunkcyjnych zachowań w rodzinie, możliwych formach pomocy wynikających z ustawy),
III. Podstawy prawne (wskazano m.in. ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej),
5
IV. Diagnoza społeczna (opracowana na podstawie danych GOPS w Iwkowej dotyczących rodzin objętych wsparciem tutejszego ośrodka, oraz z Zespołu Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego w Brzesku – stan na dzień 31 grudnia 2016 roku). Diagnozę oparto na danych statystycznych m.in. ilości dzieci przebywających w pieczy zastępczej, wszczętych procedur Niebieskich Kart, ilości dzielonych porad psychologiczno – prawnychV. Opis zasobów gminy Iwkowa (działania realizowane przez GOPS w Iwkowej, GKRPA, Gminny Zespół Interdyscyplinarny ds. przeciwdziałania przemocy, Placówki Służby Zdrowia, Placówki oświatowe, Komisariat Policji w Czchowie), nie dookreślono terminów realizacji zadań przez wskazane instytucje,
VI. Cele Programu: tj.: cel główny, cyt.: „stworzenie optymalnych warunków do wychowania dzieci w środowisku rodziny biologicznej oraz wspierania rodzin dysfunkcyjnych w prawidłowym wypełnianiu obowiązków opiekuńczo-wychowawczych w Gminie Iwkowa”, oraz cele szczegółowe, cyt.:
1. „ Budowanie bezpieczeństwa socjalnego rodzin, 2. Wspomaganie potencjalnego rozwoju rodziny,
3. Wspomaganie rozwoju dziecka w środowisku rodzinnym i szkolnym, 4. Opieka nad dziećmi z rodzin niewydolnych wychowawczo,
5. Dążenie do reintegracji rodziny naturalnej oraz podejmowanie działań na rzecz powrotu dzieci do rodziny biologicznej”.[pisownia oryginalna].
VII. Efekt realizacji celów, cyt.: „Spodziewanym efektem realizacji Programu ma być polepszenie sytuacji dziecka i rodziny, poczucie bezpieczeństwa socjalnego, ograniczanie patologii społecznej, zminimalizowanie negatywnych zachowań oraz stworzenie skutecznego systemu wsparcia dla rodziny i dziecka. Wszystkie te działania zawarte w tym programie realizowane są od 2013 roku”. Nie określono sposobu monitoringu realizacji programu.
Ustalono, że program nie zawierał określonych działań związanych z realizacją celów w nim zawartych, instytucji odpowiedzialnych za realizację działań oraz terminów realizacji działań.
Podczas poprzedniej kontroli w wystąpieniu pokontrolnym zapisano, cyt.: „W Programie nie określono terminów realizacji działań. Przy opracowywaniu Programu na kolejne lata należy uwzględnić ww. uwagi.” W odpowiedzi Kierownik przesłał odpowiedź dotyczącą realizacji zaleceń, uwag i wniosków pokontrolnych, w której napisał, cyt.: „Przy opracowaniu Programu na kolejne lata uwzględnione zostaną terminy realizacji działań zawartych w Gminnym Programie Wspierania Rodziny”.
Wobec powyższego poproszono Kierownika o wyjaśnienie, w którym czytamy, cyt.: „Niezwłocznie zostanie opracowany i przekazany do uchwalenia Radzie Gminy w Iwkowej Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Iwkowa, w którym określone zostaną działania, instytucje odpowiedzialne za realizację działań oraz terminy działań.
Program będzie zawierał wszystkie wymagane zapisy”. W związku z powyższym wydaje się rekomendację:
REKOMENDACJA NR 1:
Określanie w Gminnym Programie Wspierania Rodziny zadań związanych z realizacją wyznaczonych celów, wskazanie instytucji odpowiedzialnych oraz terminów realizacji poszczególnych zadań a także sposobu prowadzonego monitoringu.
TERMIN REALIZACJI:
Powyższą rekomendację należy zrealizować przy tworzeniu kolejnego Programu.
Podczas kontroli ustalono, że na terenie Gminy, w okresie objętym kontrolą przedłożono na stanowisko obsługi Rady Gminy Iwkowa następujące sprawozdania:
- „Sprawozdanie z rocznej działalności Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Iwkowej w 2017 roku” (Kierownik wyjaśnił, że nie została odnotowana data przekazania), które przyjęto Uchwałą Rady Gminy Iwkowa Nr XLII/28718 w dniu 30 kwietnia 2018 roku
6
w sprawie: zatwierdzenia sprawozdania z rocznej działalności Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Iwkowej za 2017 rok,- „Sprawozdanie z rocznej działalności Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Iwkowej w 2018 roku” (złożone 29 marca 2019 roku i przyjęte Uchwałą Rady Gminy Iwkowa Nr VII/65/19 w dniu 26 kwietnia 2019 roku w sprawie: zatwierdzenia sprawozdania z rocznej działalności Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Iwkowej za 2018 rok).
Przeanalizowano treść sprawozdań i ustalono, że dokonano w nich analizy z zakresu ustawy o wspieraniu rodziny:
w sprawozdaniu za 2017 rok na stronach 45-49,
w sprawozdaniu za 2018 rok w punkcie 11 (brak numeracji stron).
Z pisemnych wyjaśnień Kierownika GOPS wynika, że, cyt.: „sprawozdanie z działalności gminnego ośrodka pomocy społecznej za 2017 rok wraz z oceną zasobów pomocy społecznej, radni otrzymali wraz z zaproszeniem na Sesję ,,Brak jest adnotacji kiedy sprawozdanie zostało przekazane na stanowisko obsługi Rady Gminy.” [pisownia oryginalna]
W analizowanych sprawozdaniach nie znaleziono wykazu potrzeb związanych z realizacją zadań z zakresu wspierania rodziny. Poproszono Kierownika o wyjaśnienie cyt.: „ (…) co roku w planie budżetu na kolejny rok były planowane środki na zatrudnienie asystenta rodziny, co jednoznacznie wskazywało na potrzebę jego zatrudnienia”. [pisownia oryginalna].
Przy składaniu kolejnych sprawozdań należy udokumentować datę złożenia sprawozdania w celu ustalenia terminowości realizacji art. 179 ust. 1 ustawy.
Ponadto ustalono, że Pani Kierownik posiada upoważnienie do przedkładania sprawozdań z zakresu realizacji ustawy do Rady Gminy w imieniu Wójta wynikające z Uchwały Nr XX/106/12 Rady Gminy w Iwkowej z dnia 15 marca 2012 roku (opisane w części I. Podstawy formalno-organizacyjne kontrolowanej jednostki niniejszego wystąpienia pokontrolnego).
IV. Tworzenie i rozwój systemu opieki nad dzieckiem oraz praca z rodziną przeżywającą trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych
a) zapewnienie rodzinie przeżywającej trudności wsparcia i pomocy asystenta rodziny oraz dostępu do specjalistycznego poradnictwa
W okresie objętym kontrolą Ośrodek zapewniał rodzinie przeżywającej trudności opiekuńczo-wychowawcze pomoc asystenta rodziny i dostęp do specjalistycznego poradnictwa. Na podstawie analizy dokumentacji oraz informacji zawartych w liście kontrolnej Ośrodka stwierdzono, że mieszkańcy Gminy informowani byli o możliwości skorzystania z pomocy m.in. w:
Punkcie Konsultacyjnym działającym przy Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Iwkowej. Ośrodek zapewnia pomoc pedagoga, radcy prawnego, psychologa zatrudnionych na umowy zlecenia w 2018 i 2019 r., (ksero umów dołączono do dokumentacji kontrolnej),
Punkcie nieodpłatnej pomocy prawnej w Urzędzie Gminy,
Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Brzesku (m.in. poradnictwo psychologiczne, prawne, terapia wspierająca, poradnictwo wychowawcze w postaci cyklu spotkań ukierunkowanych na relację rodzica/ rodziców z dzieckiem),
Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Brzesku (poradnictwo psychologiczne, pedagogiczne, pomoc logopedy, oligofrenopedagoga, surdopedagoga, tyflopedagoga, doradcy zawodowego),
7
Poradni Leczenia Uzależnień i Współuzależnienia SP ZOZ Brzesko (terapia indywidualna, grupowa prowadzona przez specjalistę terapii uzależnień, psychologa, instruktora terapii uzależnień),
Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Złotej (zajęcia w ramach wczesnego wspomagania rozwoju dzieci z zakresu rehabilitacji ruchowej, fizjoterapii, zajęć z logopedą, psychologiem).
W dokumentacji rodzin znajdowały się informacje potwierdzające zaproponowanie ww. usług rodzinom. Analiza dokumentacji udostępnionej w Ośrodku wykazała, że z pomocy ww. specjalistów korzystały rodziny, w których występowały problemy w sferze opiekuńczo- wychowawczej.
b) organizowanie szkoleń i tworzenie warunków do działania rodzin wspierających W wyniku kontroli kompleksowej w wystąpieniu pokontrolnym z 2015 roku wystosowano zalecenie o treści, cyt.: „Realizowanie zapisów art. 176 pkt 3b ustawy (...) poprzez organizowanie szkoleń i tworzenie warunków do działania rodzin wspierających”.
Kierownik Ośrodka, pismem z 23 czerwca 2015 r. poinformował Wojewodę Małopolskiego o realizacji zalecenia pokontrolnego, w którym czytamy, cyt.: „(…) opracowano już informację mającą na celu pozyskanie rodzin wspierających i tworzenie warunków do ich działania poprzez organizowanie szkoleń.”.
W udostępnionej dokumentacji potwierdzono zrealizowanie zalecenia pokontrolnego.
Na terenie Gminy podejmowano działania w celu tworzenia warunków do rozwoju rodzin wspierających, polegające na prowadzeniu kampanii informacyjnej w zakresie poszukiwania kandydatów do pełnienia funkcji rodziny wspierającej. Informacja o prowadzonym naborze została zamieszczona m.in. na tablicy informacyjnej w budynku Ośrodka oraz na stronie internetowej Ośrodka.
Pomimo podjętych przez Ośrodek działań nie zgłosili się kandydaci do pełnienia funkcji rodziny wspierającej. Z uwagi na brak zainteresowania (brak wniosków o ustanowienie takiej rodziny) pomoc w ww. formie nie była świadczona.
c) prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich miejsc dla dzieci
W okresie objętym kontrolą na terenie Gminy nie funkcjonowała placówka wsparcia dziennego. W wyniku kontroli kompleksowej w wystąpieniu pokontrolnym z 2015 r.
wystosowano zalecenie o treści, cyt.: „realizowanie zapisów 176 pkt 3c ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (…) poprzez prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich miejsc dla dzieci.”.
Kierownik Ośrodka, pismem z 23 czerwca 2015 r. poinformował Wojewodę Małopolskiego o realizacji zalecenia pokontrolnego, w którym czytamy, cyt.: „Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Iwkowej wystąpił do Wójta Gminy Iwkowa o zaplanowanie w budżecie gminy na 2016 rok środków na uruchomienie placówki wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich miejsc dla dzieci.”.
W udostępnionej dokumentacji stwierdzono jedno pismo (z 1.07.2015 r.) wskazujące na podjęcie przez Kierownika działań zmierzających do realizacji zalecenia pokontrolnego (ksero pisma dołączono do dokumentacji kontrolnej). W związku z powyższym zwrócono się do Kierownika o wyjaśnienie, w którym czytamy, cyt.: „Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Iwkowej w dniu 3 lipca 2015 roku wystąpił do Wójta Gminy Iwkowej o zabezpieczenie środków na 2016 rok na uruchomienie placówki wsparcia dziennego w Gminie Iwkowa. Z braku środków na 2016 rok nie zaplanowano w budżecie środków na uruchomienie takiej placówki. (…)”.
Nie stwierdzono dodatkowych pism, które wskazywałyby na podjęcie przez Kierownika innych działań zmierzających do realizacji zalecenia pokontrolnego.
Z analizy dokumentacji udostępnionej podczas kontroli nie wynika, aby Ośrodek był w posiadaniu diagnozy w sprawie potrzeby utworzenia placówki wsparcia dziennego, która
8
powinna opierać się m.in. na analizie potrzeb środowiska lokalnego. W Gminnym Programie Wspierania Rodziny w gminie Iwkowa na lata 2018-2020 nie wprowadzono zapisów dot. diagnozowania potrzeb w ww. zakresie.Kierownik wyjaśnia, cyt.: „(…) Nie była prowadzona diagnoza w tym zakresie, ale z informacji uzyskanej w środowisku, dzieci i młodzież mają zapewnioną opiekę, również dzieci z trudnościami opiekuńczo-wychowawczymi w świetlicach szkolnych, jak również z zajęć w Gminnym Ośrodku Kultury w Iwkowej (szachy, kurs tańca, gry na instrumentach, kółka taneczne, zajęcia plastyczne.)
Ze środków profilaktyki prowadzone są pozalekcyjne zajęcia sportowe na 2-ch klubach sportowych „IVA” i „OLIMPIA-KĄTY” oraz „ORLIKU” (umowy, harmonogramy w załączniu ksero). [pisownia oryginalna]
Podsumowując, Ośrodek nie zrealizował zalecenia pokontrolnego zawartego w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 9 czerwca 2015 roku.
Zgodnie z art. 198.1. ustawy cyt. „Kto nie realizuje zaleceń pokontrolnych, o których mowa w art. 197d zalecenia pokontrolne wojewody ust. 1, podlega karze pieniężnej w wysokości od 500 do 10 000 zł”.
Jednakże za rezygnacją z wszczęcia postępowania w sprawie nałożenia kary, przemawia fakt, iż Kierownik Ośrodka podjął czynności zmierzające do realizacji zalecenia pokontrolnego. Po kontroli MUW w 2015 roku Ośrodek zwrócił się do Wójta Gminy z prośbą o zabezpieczenie środków na 2016 rok na uruchomienie placówki wsparcia dziennego w Gminie Iwkowa. Jednakże z powodu braku środków finansowych nie zaplanowano utworzenia ww. placówki.
W związku z powyższymi ustaleniami i wyjaśnieniami wydaje się zalecenie w przedmiotowej sprawie:
ZALECENIE NR 2:
Cykliczne przeprowadzanie (np. podczas dokonywania ewaluacji Gminnego Programu Wspierania Rodziny) diagnozy potrzeb w zakresie utworzenia placówki wsparcia dziennego. Przy opracowywaniu diagnozy należy zwrócić uwagę na określone w art. 24 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej formy prowadzenia placówki wsparcia dziennego, a w sytuacji zdiagnozowania konieczności utworzenia ww. placówki należy dostosować jej formę do oczekiwań społeczności lokalnej, uwzględniając np. możliwość prowadzenia placówki w formie podwórkowej (z uwzględnieniem standardów określonych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 13 października 2015 roku w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych, jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzona placówka wsparcia dziennego (Dz.U.2015.1630)). W przypadku stwierdzenia potrzeb w tym zakresie należy kontynuować działania zmierzające do utworzenia placówki.
TERMIN REALIZACJI:
Diagnozę należy sporządzać cyklicznie, co najmniej raz w roku (pierwszą do 2 miesięcy po otrzymaniu wystąpienia pokontrolnego). Działania dotyczące utworzenia placówki należy podjąć niezwłocznie po zdiagnozowaniu potrzeb w ww. zakresie.
d) sprawozdawczość w zakresie wspierania rodziny
Pracownicy GOPS sporządzali sprawozdania rzeczowo-finansowe z zakresu wspierania rodziny oraz przekazywali je Wojewodzie Małopolskiemu, w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego, z zachowaniem terminów wskazanych w § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie sprawozdań rzeczowo-finansowych z wykonywania zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, tj.:
sprawozdanie za II półrocze 2017 r. zostało przekazane 30 stycznia 2018 r. (ostateczny termin przekazania: 31 stycznia),
9
sprawozdanie za I półrocze 2018 r. zostało przekazane 4 lipca 2018 r. (ostateczny termin przekazania: 31 lipca),
sprawozdanie za II półrocze 2018 r. zostało przekazane 16 stycznia 2019 r. (ostateczny termin przekazania: 31 stycznia).
V. Gminny system wspierania rodziny
a) organizowanie gminnego systemu wspierania rodziny
W liście kontrolnej przekazanej przez Kierownika Ośrodka wskazano liczbę rodzin otrzymujących pomoc z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego, tj. 6 rodzin, co nie jest zbieżne z liczbą rodzin wskazanych w sprawozdaniu MRPiPS03-R za rok 2018, w którym wykazano liczbę 88 rodzin bezradnych w sprawach opiekuńczo – wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego, w tym 33 rodziny niepełne i 36 rodzin wielodzietnych.
W związku z powyższymi rozbieżnościami Kierownik Ośrodka wyjaśnił, cyt.: „(…) Do tej pory pracownicy socjalni błędnie zaznaczali powody przyznania pomocy w sprawozdaniu.
Faktyczna liczba rodzin, z którymi pracownicy socjalni pracowali z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego 19 rodzin.
Większość z tych rodzin ma trudności w prowadzeniu gospodarstwa domowego nie wynikających z bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. [pisownia oryginalna]
Powyższe wyjaśnienia nie mogą zostać uznane. Należy zwrócić uwagę, że przepis art. 7 ust. 9 ustawy o pomocy społecznej określa jako przyczynę korzystania z pomocy, występowanie bezradności jednocześnie w dwóch obszarach: w sprawach opiekuńczo- wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego. Bezradność w prowadzeniu gospodarstwa domowego nie została ujęta jako przyczyna korzystania z pomocy. Ujmowanie takiej przyczyny jest możliwe, ale jako „innej” przyczyny, gdyż wyliczenie zawarte w art.
7 ustawy o pomocy społecznej nie ma charakteru zamkniętego (Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu…). Poinformowano Kierownika o konieczności weryfikowania liczby rodzin i umieszczania zbieżnych danych w sprawozdaniach resortowych z faktycznymi powodami korzystania z pomocy Ośrodka.
REKOMENDACJA NR 2:
Podjęcie działań, aby przedstawione dane statystyczne w sprawozdaniach odzwierciedlały faktyczny stan i powód pracy z rodzinami objętymi pomocą Ośrodka, zgodnie z przyczynami korzystania z pomocy, określonymi w art. 7 ustawy o pomocy społecznej.
TERMIN REALIZACJI:
Powyższą rekomendację należy realizować od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego.
Analiza udostępnionej dokumentacji oraz dane zawarte w liście kontrolnej wypełnionej przez Kierownika GOPS wskazują, że pozostałe rodziny z wykazu otrzymywały pomoc w formie:
pracy socjalnej (rozmowa wspierająca po śmierci żony, pomoc w zgromadzeniu dokumentów do renty rodzinnej),
pomocy finansowej (zasiłki okresowe, zasiłki celowe na zakup żywności, na wydatki związane z opłatą neurologopedy, specjalny zasiłek opiekuńczy z tytułu nie podejmowania zatrudnienia),
posiłku dla dzieci w szkołach.
Powyższe informacje zostały potwierdzone w dokumentacji przedłożonej osobom kontrolującym (podczas analizy dokumentacji 4 rodzin wykazanych w sprawozdaniu jako
10
bezradne w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego).Analiza dokumentacji ww. rodzin wykazała, że działania pracownika socjalnego nakierowane były na udzielenie rodzinom pomocy finansowej lub pomocy w formie posiłku w szkole. Stwierdzono, że dokonana przez pracownika socjalnego diagnoza nie pozwalała na ocenę realizacji art. 11 ust. 2 i 3 ustawy, ponieważ nie zawierała analizy sytuacji rodziny w obszarze wypełniania funkcji opiekuńczo-wychowawczych przy stwierdzonych trudnościach oraz oceny konieczności przydzielenia rodzinie asystenta rodziny. W związku z powyższym wydaje się zalecenie:
ZALECENIE NR 3:
Realizowanie i dokumentowanie działań wynikających z art. 11 ust. 2 i 3 ustawy poprzez dokonywanie przez pracownika socjalnego analizy sytuacji rodziny w obszarze wypełniania funkcji opiekuńczo-wychowawczych i ustalanie konieczności przydzielenia rodzinie asystenta rodziny.
TERMIN REALIZACJI:
Powyższe zalecenie należy realizować, od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego.
Na podstawie udostępnionej dokumentacji ustalono, że na terenie Gminy prowadzono monitoring sytuacji dziecka z rodziny przeżywającej trudności opiekuńczo-wychowawcze oraz zagrożonej kryzysem, wynikający z art. 176 pkt 7 ustawy, poprzez wizyty pracownika socjalnego oraz asystenta rodziny w środowisku rodzinnym, a także kontakt ww.
z pracownikami oświaty, z Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, ośrodkiem zdrowia. Kontrola wykazała, że asystent rodziny podejmowane działania odnotowywał m.in. w notatkach i sprawozdaniach miesięcznych, natomiast pracownicy socjalni m.in. w kartach pracy socjalnej. Ustalono, że pracownicy socjalni nieregularnie dokumentowali prowadzone w tym zakresie działania. W związku z powyższym Kierownik wyjaśnił, cyt.: „Monitoring rodziny jest prowadzony w ramach czynności pracowników socjalnych w terenie. Jest to mała gmina i informacje są łatwo pozyskiwane. W razie niepokojących sygnałów są podejmowane odpowiednie działania. Uzyskiwane i podejmowane działania nie zawsze były dostatecznie dokumentowane, ale rodziny były pod stałą kontrolą pracowników socjalnych. (…)”.
W związku z powyższymi ustaleniami i wyjaśnieniami wydaje się rekomendację w przedmiotowej sprawie.
REKOMENDACJA NR 3:
Realizowanie zapisów art. 176 pkt 7 ustawy poprzez regularne dokumentowanie działań podejmowanych w ramach monitoringu sytuacji dzieci z rodzin zagrożonych kryzysem i przeżywających trudności opiekuńczo-wychowawcze zamieszkałych na terenie gminy.
TERMIN REALIZACJI:
Powyższą rekomendację należy zrealizować, poprzez stosowanie ww. przepisów, od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia.
Na podstawie informacji zawartych w liście kontrolnej oraz na podstawie analizy dokumentacji udostępnionej podczas kontroli stwierdzono, że Kierownik Ośrodka, w okresie objętym kontrolą, otrzymywał informacje o rodzinie przeżywającej trudności opiekuńczo- wychowawcze od pracownika socjalnego i ze szkoły.
Zespół kontrolny przeanalizował rejestr pism wpływających do GOPS w okresie od 1 stycznia 2018 roku do dnia kontroli, tj. do 16 lipca 2019 roku. Dokonano analizy losowo
11
wybranej dokumentacji pod kątem realizacji zapisów art. 11 ustawy, tj.: pism ze szkoły w sprawie rozeznania sytuacji w rodzinie dwóch uczennic wśród których występował konflikt (przeprowadzono wywiad środowiskowy u rodziców obydwu uczennic oraz dokonano analizy sytuacji rodziny z których nie wynikała konieczność przydzielenia asystenta rodziny).Ponadto w rejestrze znajdowały się pisma z:
Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Brzesku (m.in. zaproszenia na posiedzenia zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka),
Postanowienie Sądu Rejonowego w Brzesku o umieszczeniu dzieci w rodzinie spokrewnionej.
Podczas kontroli ustalono, iż GOPS posiada wewnętrzną procedurę w zakresie realizacji art. 11 ustawy. Zarządzeniem Nr 8/2015 Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Iwkowej z dnia 9 kwietnia 2015 roku wprowadzono „Procedury współpracy, podejmowania działań, postępowania pracownika socjalnego oraz asystenta rodziny w przypadku rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz nadzoru i kontroli”. Przedmiotowy dokument zawiera następujące załączniki:
Załącznik nr 1: Wniosek o objęcie rodziny wsparciem asystenta rodziny,
Załącznik nr 2: Oświadczenie o wyrażeniu/ niewyrażeniu zgody na usługę asystenta rodziny, Załącznik nr 3: Opinia na temat rodziny – wzór pisma do sądu,
Załącznik nr 4: Diagnoza środowiskowa,
Załącznik nr 5: Zasady współpracy rodziny z asystentem rodziny, Załącznik nr 6: Karta informacyjna dotycząca rodziny,
Załącznik nr 7: Indywidualny plan pracy z rodziną,
Załącznik nr 8: Sprawozdanie półroczne z pracy asystenta z rodziną,
Załącznik nr 9: Wniosek o zakończenie objęcia rodziny wsparciem asystenta rodziny, Załącznik nr 10: Wniosek o zakończenie monitoringu rodziny,
Załącznik nr 11: Karta pracy asystenta rodziny, Załącznik nr 12: Karta monitoringu rodziny,
Załącznik nr 13: Rozliczenie czasu pracy asystenta rodziny.
Ustalono, że powyższa procedura w zakresie stosowania przez asystenta rodziny wzorów dokumentacji nie była w Ośrodku prawidłowo stosowana. Kierownik Ośrodka wyjaśnił, cyt.:
„Używane w przez asystenta rodziny wzory dokumentów służące do dokumentowania przebiegu współpracy z rodziną różnia się od dokumentów zawartych w Zarządzeniu Kierownika GOPS z dnia 09.04.2015 r. w związku z tym, że w wyniku doświadczenia gormadzonego w trakcie współpracy z rodzinami stosowana obecnie dokumentacja jest czytelniejsza i lepiej obrazuje zachodzące w wyniku współpracy zmiany a dodatkowo ułatwia wymianę dokumentacji z pracownikami socjalnymi.”. [pisownia oryginalna]
Ponadto w przedmiotowym dokumencie w dziale III Działania podejmowane na rzecz rodzin objętych wsparciem oraz ich dokumentowanie przez asystenta rodziny w pkt. 6 zapisano, cyt.: „Decyzję o zakończeniu pracy asystenta rodziny z rodziną podejmuje Kierownik po otrzymaniu wniosku od pracownika socjalnego. Wniosek ten winien być wynikiem wypracowania wspólnego stanowiska asystenta rodziny, pracownika socjalnego.”.
Należy zwrócić uwagę, że od dnia uruchomienia usługi to asystent rodziny jest liderem działań pomocowych podejmowanych względem rodziny, natomiast pracownik socjalny pełni wyłącznie rolę wspierającą, uzupełniającą. Po analizie dokumentacji stwierdzono, że wnioski o zakończenie współpracy zawierają podpis asystenta i pracownika socjalnego.
Procedura nie uwzględnia aktualnego stanu prawnego, bowiem nie określono w niej zadania asystenta rodziny, o którym mowa w art. 15 ust. 1 pkt 13a ustawy polegającego na realizacji przez asystenta rodziny zadań określonych w ustawie z dnia 4 listopada 2016 r.
o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”.
W związku z powyższymi ustaleniami i wyjaśnieniami wydaje się rekomendację w przedmiotowej sprawie.
12
REKOMENDACJA Nr 4:Zmodyfikowanie i uzupełnienie „Procedury współpracy, podejmowania działań, postępowania pracownika socjalnego oraz asystenta rodziny w przypadku rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz nadzoru i kontroli” poprzez:
dostosowanie zapisów w ww. procedurze do bieżącej praktyki dotyczącej prowadzonych przez asystenta rodziny wzorów dokumentacji,
zmianę pkt 6, polegającą na zapisie, że to asystent pracujący z rodziną składa wniosek o zakończenie współpracy do Kierownika GOPS,
określenie zadania asystenta rodziny, o którym mowa w art. 15 ust. 1 pkt 13 a ustawy .
TERMIN REALIZACJI:
Powyższą rekomendację należy zrealizować do miesiąca od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego.
Stwierdzono również, że pracownicy socjalni wystąpili z wnioskami do Kierownika Ośrodka o przyznanie asystenta rodziny dla 2 rodzin. Kierownik przydzielił ww. rodzinom asystenta.
W okresie objętym kontrolą 1 rodzina została zobowiązana przez Sąd do współpracy z asystentem rodziny.
Ustalono również, że żadna rodzina nie odmówiła przydzielenia asystenta rodziny.
Ustalono również, że w okresie objętym kontrolą do Ośrodka nie wpłynęły żadne wnioski rodzin o wypłatę jednorazowego świadczenia z tytułu urodzenia dziecka, u którego zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą jego życiu, która powstała w prenatalnym okresie rozwoju dziecka (wniosek o wypłatę ww. świadczenia wpłynął do Ośrodka w 2017 r. Równocześnie 1 października 2017 r. rodzina złożyła wniosek o objęcie koordynacją przez asystenta rodziny w ramach ustawy „Za życiem” (wsparcie ww. rodziny przez asystenta opisano poniżej - rodzina nr 3).
b) praca z rodzinami
Na podstawie analizy 3 akt zawierających dokumentację pracy z rodziną dokonano oceny jej zgodności z wymogami i zasadami określonymi w Dziale II Rozdziale 2 ustawy i stwierdzono:
pracownicy socjalni na podstawie przeprowadzonych w rodzinach wywiadów środowiskowych oraz dokonanych analiz sytuacji rodziny wnioskowali o przydzielenie asystenta rodziny (zapisy w wywiadach środowiskowych oraz na oddzielnych drukach pn.
Wniosek o objęcie rodziny wsparciem asystenta rodziny”),
każda z rodzin pisemnie wyrażała zgodę na podjęcie współpracy z asystentem rodziny na druku pn. Zgoda na podjęcie współpracy rodziny z asystentem,
Dla każdej rodziny asystent rodziny sporządzał:
sprawozdanie miesięczne ze współpracy z rodziną (zawierające dane członków rodziny, miesiąc za który sporządzono sprawozdanie, datę rozpoczęcia współpracy, opis, datę sporządzenia, zatwierdzenie zleceniodawcy),
sprawozdanie półroczne z pracy asystenta z rodziną. Formularz zawiera m.in.: opis sytuacji rodziny przed objęciem asystenturą, cele współpracy, działania wykonane w rodzinie w okresie … oraz osiągnięte efekty, rokowania, wnioski i uwagi, podpis asystenta, datę i podpis kierownika, potwierdzający zapoznanie się z oceną sytuacji
13
rodziny przekazaną przez asystenta rodziny. Jak wynika z analizy ww. sprawozdań, były one dokonywane w terminach określonych w art. 15 ust. 1 pkt 15 ustawy,W okresie objętym kontrolą asystent rodziny dokonywał oceny okresowej sytuacji rodziny w przypadku 7 rodzin.
plan pracy z rodziną, opracowywany przy współudziale rodziny oraz pracownika socjalnego, zawierający: podstawowe dane dotyczące członków rodziny, datę sporządzenia, cel główny i cele szczegółowe. Dla każdego celu szczegółowego określono działania wraz z terminem i wyznaczeniem osoby odpowiedzialnej za działanie. Ponadto integralną częścią planu jest aktualizacja formularza zawierająca ocenę wykonania działań, opis aktualnej sytuacji rodziny wraz z opisem wykonanych działań i osiągniętych efektów działań.
Ustalono, że asystent rodziny dokonywał co miesiąc aktualizacje planów pracy z rodziną.
W okresie objętym kontrolą asystent rodziny sporządził plany pracy dla 7 rodzin. Ponadto w dokonywano ich aktualizacji w sytuacji zmiany działań w stosunku do rodziny.
Ponadto ustalono, że asystent rodziny:
sporządził 3 opinie - sprawozdania (na temat 1 rodziny) do Sądu Rejonowego w Brzesku nt. przebiegu współpracy asystenta rodziny z rodziną, w związku ze zobowiązaniem asystenta rodziny do informowania sądu raz na 3 miesiące o współpracy: Postanowienie Sądu z 24 lipca 2018 r. (sprawozdanie zawiera m.in.: opis czynności podjętych wobec rodziny, formy pomocy rodzinie, informację o atmosferze panującej w rodzinie, własne uwagi), terminy sporządzenia sprawozdań: 30.10.2018 r., 31.01.2019 r., 30.04.2019 r.
6 pism do instytucji zewnętrznych dotyczących rodzin objętych wsparciem (m.in. do PCPR w Brzesku, Sądu Rejonowego w Brzesku nt. aktualnej sytuacji małoletniej – na prośbę Sądu Rejonowego w Brzesku),
zakończył pracę z 2 rodzinami. Powodem zakończenia pracy była rezygnacja 2 rodzin ze współpracy z asystentem rodziny. Na podstawie analizy 2 teczek z ww. rodzinami, u których zakończono usługę ze względu na rezygnację ustalono, że monitoring funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z asystentem rodziny nie był przez niego dokumentowany. Na wniosek inspektorów kontroli asystent rodziny przedstawił wyjaśnienie, w którym czytamy, cyt.: „(…) Rodziny, które zrezygnowały ze współpracy są monitorowane tak przez pracowników socjalnych jak również przez asystenta rodziny w ramach wykonywania obowiązków w celu ewentualnego zapobiegania negatywnym zjawiskom jednak czynności te nie sa dokumentowane w sposób sformalizowany.
Wynika to z prezentowanej często przez członków rodziny niechęci do pracowników OPS. Czynności wykonywane przez pracowników socjalnych są dokumentowane w kartach pracy socjlanej (…).” [pisownia oryginalna]
W dokumentacji stwierdzono karty pracy socjalnej, z których wynika, że środowisko było monitorowane przez pracowników socjalnych. Ze względu na niedokumentowanie przez asystenta rodziny działań prowadzonych w ramach monitoringu funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy wydaje się rekomendację w przedmiotowej sprawie.
REKOMENDACJA NR 5:
Dokumentowanie przez asystenta rodziny działań podejmowanych przez niego w ramach realizacji zadania określonego w art. 15 ust. 1 pkt 16 ustawy, polegającego na monitorowaniu funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z rodziną.
TERMIN REALIZACJI:
Powyższą rekomendację należy realizować od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego.
W wyniku kontroli kompleksowej w wystąpieniu pokontrolnym z 2015 r. wystosowano zalecenie o treści, cyt.: „Realizowanie zapisów art. 15 ust. 1 pkt 19 ustawy (…) poprzez nawiązywanie współpracy z zespołem interdyscyplinarnym, o którym mowa w art. 9a ustawy
14
o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w sytuacjach kiedy w rodzinach objętych wsparciem asystenta zaobserwowano zjawisko przemocy domowej”.Kierownik Ośrodka, pismem z 23 czerwca 2015 r. poinformował Wojewodę Małopolskiego o realizacji zalecenia pokontrolnego, w którym czytamy, cyt.: „Zatrudniony asystent niniejsze zalecenie otrzymał na piśmie z przypomnieniem realizacji zapisów art. 15 ust. 1 pkt 19 ustawy (…).
W udostępnionej dokumentacji stwierdzono dokument wskazujący na podjęcie przez Kierownika działań zmierzających do realizacji zalecenia pokontrolnego. Kierownik Ośrodka, w związku z zaleceniem, wystosował do asystenta rodziny pismo z 23.06.2015 r.
przypominające o realizacji art. 15 ust. 1 pkt 19 ustawy. Z wyjaśnień Kierownika wynika, że, cyt.: „Asystent rodziny ściśle współpracuje z Zespołem Interdyscyplinarnym. Zapraszany jest i bierze udział zarówno w posiedzeniach zespołu jak i w pracach Grup Roboczych.
Obecność potwierdzona na listach obecności. Asystent rodziny współpracuje z pracownikami socjalnymi wykonującymi pracę w środowisku oraz członkami Zespołu Interdyscyplinarnego.
Monitoruje rodziny w środowisku. Ponadto pisał wnioski o pozyskanie środków finansowych do Fundacji Ofiar Przemocy i Caritas Diecezji Tarnowskiej.” [pisownia oryginalna] (2 rodziny objęte wsparciem asystenta rodziny miały założoną procedurę Niebieskie Karty).
W dokumentacji kontrolnej znajdują się ksera list obecności potwierdzających udział asystenta rodziny w spotkaniach zespołu interdyscyplinarnego i grupy roboczej.
Dokumentację pracy z rodzinami asystent rodziny gromadził w teczkach założonych odrębnie dla każdej rodziny. W aktach rodzin znajdowały się m.in. wywiady środowiskowe, wnioski o przydzielenie asystenta rodziny, zgody rodzin na współpracę, plany pracy z rodziną wraz z aktualizacjami, sprawozdania miesięczne oraz półroczne z pracy asystenta z rodziną.
1
[TEKST WYŁĄCZONY Z JAWNOŚCI]
VI. Dzieci z terenu gminy umieszczone w pieczy zastępczej
2
[TEKST WYŁĄCZONY Z JAWNOŚCI]
Wnioski i uwagi
W trakcie czynności kontrolnych prowadzonych w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Iwkowej stwierdzono nieprawidłowości i uchybienia w realizacji zadania z zakresu wspierania rodziny. W niniejszym wystąpieniu pokontrolnym zawarto zalecenia i rekomendacje dotyczące sposobu realizacji ww. zadań.
Zgodnie z § 13 ust. 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 roku w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1477), w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, koniecznym jest wskazanie osoby odpowiedzialnej za ich powstanie. Jako osoba kierująca jednostką organizacyjną gminy wyznaczoną do realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny, jest Pani osobą odpowiedzialną za nieprawidłowość i uchybienia w jej działaniu.
Przedstawiając powyższe ustalenia, na podstawie art. 197d ust. 1 ustawy, w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami i uchybieniami proszę Panią Kierownik o ich wyeliminowanie poprzez realizowanie zaleceń pokontrolnych i rekomendacji wystosowanych w niniejszym wystąpieniu pokontrolnym.
Zespół kontrolny dokonał wpisu w książce kontroli określając zakres i termin przeprowadzonej kontroli.
Pouczenie
15
Informuję, iż na podstawie art. 197d ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1111 t.j. z późn. zm.) oraz § 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r.w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli przysługuje Pani uprawnienie do złożenia, w terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego i do zawartych w nim zaleceń pokontrolnych.
Jednocześnie, na gruncie art. 197d ust. 4 i 5 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej jest Pani zobowiązana:
1) w przypadku nieuwzględnienia zastrzeżeń, do powiadomienia w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, o realizacji zaleceń pokontrolnych/
rekomendacji/ uwag i wniosków;
2) w przypadku uwzględnienia zastrzeżeń, do powiadomienia w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, o realizacji zaleceń pokontrolnych/
rekomendacji/ uwag i wniosków, mając na uwadze zmiany wynikające z uwzględnionych zastrzeżeń.
Przesyłając informację o realizacji zaleceń pokontrolnych i rekomendacji zawartych w wystąpieniu pokontrolnym należy przesłać skany dokumentów potwierdzających ich realizację.
Podpisy członków zespołu inspektorów
Podpis Dyrektora Wydziału Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego
Inspektor Wojewódzki mgr Sylwia Przybyło
Inspektor Wojewódzki mgr Krystyna Raczkowska
Z up. Wojewody Małopolskiego Ewa Podłęcka
II Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej
Do wiadomości:
Wójt Gminy Iwkowa
Symbolem - [TEKST WYŁĄCZONY Z JAWNOŚCI] oznaczono treść dokumentu, którego jawność została wyłączona.
1 A. Zakres wyłączenia: Dane dotyczące rodzin objętych usługą asystenta rodziny.
B. Podstawa prawna wyłączenia: art. 7 ust. 3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t. j.
Dz. U. z 2019r. poz. 1111).
C. Osoba, która dokonała wyłączenia: Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej.
D. Podmiot w interesie którego dokonano wyłączenia z jawności (art. 8 ust. 5 w związku z art. 5 ust 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2016, poz.1764): rodziny objęte usługą asystenta rodziny.
16
2 A. Zakres wyłączenia: Dane rodzin biologicznych, których dzieci umieszczono w pieczy zastępczej.
B. Podstawa prawna wyłączenia: art. 7 ust. 3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t. j.
Dz. U. z 2019r. poz. 1111).
C. Osoba, która dokonała wyłączenia: Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej.
D. Podmiot w interesie którego dokonano wyłączenia z jawności (art. 8 ust. 5 w związku z art. 5 ust 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2016, poz.1764): dane rodzin, których dzieci umieszczone są w pieczy zastępczej.
