RUCH PRAWNICZY
E K O N O M I C Z N Y
I SOCJOLOGICZNY
ORGAN WYDZIAŁU PRAWNO-EKONOM. UNIWERSYTETU I WYŻSZEJ SZKOŁY HANDLOWEJ W POZNANIU
POŚWIĘCONY NAUCE I ŻYCIU
PRAWNEMU I GOSPODARCZEMU
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
WYCHODZI W PIERWSZYM MIESIĄCU KAŻD. KWARTAŁU
REDAKTOR NACZELNY
I K I E R O W N I K DZIAŁU P R A W N I C Z E G O P R O F . D R . A N T O N I P E R E T I A T K O W I C Z
KIEROWNICY DZIAŁÓW
EKONOMICZNEGO: PROF. NOWAKOWSKI, PROF.TAYLOR I PROF. L. ZALESKI // SAMORZĄDOWEGO : DR. J. HUBERT // SOCJOLOGICZNEGO PROF. DR. J. BYSTROŃ I PROF. DR. CZ. ZNAMIEROWSKI // SĄDOWNICTWA: SĘDZIA SĄDU
NAJWYŻSZEGO W. MISZEWSKI
ROCZNIK JEDENASTY
D R U G I E P Ó Ł R O C Z E 1931
1 9 P O Z N A Ń 3 1
SKŁAD GŁÓWNY: KSIĘGARNIA ŚW. WOJCIECHA
KOMITET REDAKCYJNY:
Dyr. Adamczewski, f X. Prof. Adamski, Dr. Baumgarten, Dr. Begale,
Dyr. Biskupski, Prok. Błeszyński, Prof. Dr. Bossowski, Dyr. Brzeski,
Prof. Dr. Brzeski, Prof. Dr. Caro, St. Czarnowski, Dr.
Daszyń-ska-Golińska, Dr. Dbałowski, Dr. J. K. Gidyński, Prof. Dr. Gla
ser, Prof. Wł. Grabski, Dyr. Hebda, Prof. Horoszkiewicz, Dr. Ja
nicki, Dr. Jedlicki, Prof. Dr. Kasznica, Dr. R. Knapowski,
R. Kusztelan, Dr. Leżański, Prof. Dr. Lisowski, Prof. Dr. J. Ma
kowski, Prof. Dr. Nadobnik, Prof. Dr. Ohanowicz, B. Olszewicz,
Dr. Wł. Orski, A. Ostrowski, Dr. Paczkowski, Dr. Porowski, J. Pro
kopowicz, Prez. Ratajski, Dr. Rosiński, Prof. Dr. Rutkowski, Dyr.
Samulski, Prof. Silnicki, Dr. Sławski, Dr. Skorny, Prof. Dr. Stel
machowski, Prof. Dr. Sułkowski, Dr. T. Szczurkiewicz, Prof. A. Szy
mański, W. Trampler, Rad. J. Typiak, Prof. Dr. Wasiutyński, Dyr.
Waszyński, Rad. J. Wengierow. Prof. Dr. Winiarski, Prof. Wojcie
chowski, Prez. Wyrzykowski, Prez. Zakrzewski, Prof. Dr. S. Zaleski,
Rad. Z. Zaleski, Prof. Dr. Znaniecki.
Sekretarz Redakcji i Redaktor odpowiedzialny
magister praw Marja Zakrzewska
Przy oprawie zeszytu 3—4 w jeden tom, należy usunąć kartę tytu
łową oraz wykaz treści poszczególnych zeszytów, umieszczając nato
miast poniższy wykaz treści wraz z kartą tytułową za II półrocze 1931
Treść rocznika jedenastego
DRUGIE PÓŁROCZE 1931
I . A R T Y K U Ł Y Strona B o s s o w s k i Franciszek, prof.: Jeszcze w sprawie kontraktów realnych 267*
B z o w s k i Stanisław, notarjusz: Czy potrzeba w Polsce układać nowe
prawo hipoteczne? 310* C z u m a Ignacy, prof.: Ogólne uwagi o projekcie prawa małżeńskiego
Komisji Kodyfikacyjnej R. P 293* J a n i c k i Stefan, dr.: Bezrobocie w Wielkiej Brytanji 277*
P i e t k i e w i c z Zenon: Kapitały obce w życiu gospodarczem Polski . 325*
T a y l o r Edward, prof.: Istota kryzysu światowego 314* S t a r z y ń s k i Stanisław, prof.: Rozważania konstytucyjne . . . . 255*
I I . P R Z E G L Ą D P I Ś M I E N N I C T W A A. DZIAŁ PRAWNICZY
A d a i r E. R.: The Exterritoriality of Ambassadors in the sixteenth and
seventeenth centuries (rec. St. Zajączkowski) 605
A n n u a i r e interpelamentaire 631 A n n u a i r e de l'Institut international de droit public . . . 630
A n s i o n K.: Ustawa karna skarbowa 854 A r m i n j o n P.: Précis de droit international privé (rec. prof. L. Ba
biński) 892 B a s s e c h e s J.: Kodeks postępowania cywilnego (rec. pro. St. Gołąb) 869
B e n i g A.: Studja akcyjne. III. Podwyższanie i obniżanie kapitału akcyj
nego (rec. prof. A. Chełmoński) 860 B i g o Tadeusz: Kształcenie urzędników publicznych w świetle doświad
czeń niemieckich (rec. prof. J. Panejko) 632 B o s s o w s k i Fr. i Ś w i e ś c i a k S.: O prawie hipotecznem i mecha
nizmie hipoteki (rec. J. Glass) 865 B r o a d C. D.: Five Types of Ethical Theory (rec. prof. Cz. Znamie
rowski) 582 C z a ł c z y ń s k i K.: Policja sesyjna polskich sądów powszechnych (rec.
W. Miszewski) 853 C z u m a Ignacy Dr.: Problemat stanowiska głowy państwa w Polsce
(rec. prof. St. Starzyński) 621 D b a ł o w s k i W. i P r z e w o r s k i J.: Przepisy o ochronie lokatorów,
IV Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny
F o r s t h o f f E. S i m o n s T.: Die Zwangsvollstreckung gegen Rechts
subjekte d. öffentlichen Rechts (rec. dr. J. Górski) 872 G o ł ą b St. i W u s a t o w s k i L.: Kodeks postępowania cywilnego (rec.
dr. J. Górski) 868 G r z a n k o w s k i Władysław: Zagadnienie sankcyj międzynarodowych
Ligi Narodów (rec. dr. Z. Wachlowski) 591 G u t z w i l l e r M.: International-Privatrecht (rec. prof. L. Babiński) . 898
J a h r r e i s Hermann, prof.: System des deutschen Verfassungsrechts
in Tafeln und Übersichten (rec. A. Miller) 631 K o r z o n e k J.: Przyczynki do polskiego procesu cywilnego (rec. prof.
St. Gołąb) 870 K r z y w i c k i J.: Wina i ryzyko jako podstawy odpowiedzialności cywilnej
(rec. prof. J. Gwiazdomorski) 855 K u t r z e b a Stanisław: L a Question d e Wilno (rec. W . Polek) . . . 597
Le G a l l Robert: Le Pacte de Paris du 27 Août 1928 (rec. prof. J.
Ma-kowski) 593 L e w a l d H.: Das deutsche internationale Privatrecht (rec. prof. L.
Ba-biński) 900 M y c i e l s k i Andrzej Dr.: Obsada urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej
(rec. prof. St. Starzyński) 627 O r ł o w s k i Szczęsny: Ustawowa opieka nad ubogimi (rec. adw. St.
Dembiński) 637 P e i p e r L.: Ustawa karna skarbowa (rec. dr. G. Taubenschlag) . . 854
P e t r a ż y c k i Leon: Wstęp do nauki prawa i moralności (rec. prof.
Cz. Znamierowski 579 P i ę t k a Henryk: Słuszność w teorji i w praktyce (rec. prof. Cz. Zna
mierowski) 580 P o l s k i e U s t a w o d a w s t w o P r z e m y s ł o w e w opracowaniu
Dra St. Kłuska i W . Gaertnera (rec. prof. J . Panejko) . . . . 635 R a p p é Wilhelm Edmund, dr.: O „publiczno-prawnej" fundacji w usta
wodawstwie polskiem (rec. prof. J. Panejko) 640 R a y Jean: Commentaire du Pacte de la Société des Nations (rec. prof.
J. Makowski) 595 R é p e r t o i r e d e d r o i t i n t e r n a t i o n a l T . VI—IX (rec. prof.
L. Babiński) . 894 R o s t w o r o w s k i M.: La codification du droit international et inter
provincial privé e n Pologne (rec. prof. L . Babiński) . . . . 896 R u t e n b e r g Dr. jur. G.: Litauen, Russland und das Wilnaproblem
(rec. W. Polek) 603 S c e l l e G.: La situation juridique de Vilna et de son territoire (rec.
W. Polek) 600 S ł o m i ń s k i A.: Orzecznictwo S. N. Izby I cyw. (rec. W. Miszewski) 873
S z p r ę g a W.: Sądownictwo polubowne w stosunkach handlowych i prze
Treść rocznika jedenastego (drugie półrocze 1931) V
S z y s z k o w s k i St.: Zagadnienie i komercjalizacja przedsiębiorstw pań
stwowych (rec. prof. A. Chełmoński) 862 T a u b e n s c h l a g R.: Wybór źródeł do rzymskiego prawa prywatnego
(rec. prof. Z. Lisowski) 859 Z b i ó r z a r z ą d z e ń M i n i s t e r s t w a S p r a w W e w n . „Okól
niki" i „pisma okólne" od roku 1918 do 1930. Część I. i Część II.
(rec. dr. W. Dalbor) 642 B i b l j o g r a f j a
Filozofja i teorja prawa 586 Prawo cywilne handlowe i procesowe 871
Prawo międzynarodowe publiczne 608 Prawo międzynarodowe prywatne 901
B. DZIAŁ EKONOMICZNY
Boss Eugenjusz: Sprawa Robotnicza w Królestwie Polskiem w okresie
Paskiewiczowskim 1831—1855 (rec. J. Wengierow) 649 D z i e r ż y ń s k i J.: Spożycie tytoniu w Polsce (rec. dr. Ig. Weinfeld) 914
F e l t e n A.: Nauki kryzysowe (rec. St. Wyrobisz) 903 F r e j l i c h Józef, Dr.: Koncentracja w przemyśle cukrowniczym wszech
światowym (rec. St. Czarnowski) 655 G l i w i c Hipolit: Nieco optymizmu (rec. St. Czarnowski) . . . . 645
G r o t j a h n A.: Higjena ludzkiego rozrodu (rec. W. Dobrzyński) . . 929 I n t e r i m R e p o r t o f The Gold Delegation i S e l e c t e d D o c u
m e n t s submitted to The Gold Delegation of The Financial Com
mittee (rec. dr. St. Janicki) 676 K o m o r o w s k i Wł.: Daleki Wschód w międzynarodowej polityce gospo
darczej (rec. Wł. Studnicki) 932 K o t a s Jan, Dr.: Jak należy rozwiązać sprawę budowy mieszkań w Woj.
Śląskiem (rec. J. Schimmel) 662 L a d e n b e r g e r T.: Zaludnienie Polski na początku panowania Kazi
mierza Wielkiego (rec. dr. L. Koczy) 906 L a n g r o d R.: Uwagi o projekcie ordynacji podatkowej (rec. prof. Ig.
Czuma) 923 L e ś n i e w s k a : Rozwój ochrony macierzyństwa robotnicy w przemyśle
polskim (rec. J. Wengierow) 692 L o v i t t H. V. i H o l t z c l a w H. F.: Statistics (rec. dr. St. Janicki) 686
M a r k o w s k i Bolesław, prof.: Administracja skarbowa w Polsce (rec.
prof. Ig. Czuma) 671 M i c h a l s k i P.: Podatki bezpośrednie w Polsce z uwzględnieniem
ustawodawstwa zagranicznego (rec. prof. E . Taylor) . . . . 920 M i c h a l s k i P.: Reforma podatkowa (rec. prof. E . Taylor) . . . . 920 M i c h a l s k i P.: Podatki bezpośrednie w Polsce w okresie pięciolecia
VI Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny
M o s z c z e ń s k i St.: Filozofja rachunkowości rolniczej (rec. W. Skrzywan) 943 M y t k o w i c z A., X.: O płacach zarobkowych i ich bieżącej polityce
(rec. J. Wengierow) 938 R o s s e t E.: Proletarjat łódzki w świetle badań demograficznych (rec.
J. Wengierow) 939 S c h i m m e l J.: System sfinansowania budownictwa mieszkaniowego
(rec. Cz. Klarner) . . . . 659 S i e b e n e i c h e n A. i S t r a s b u r g e r H.: Spór o Gdynię (rec. Dr.
Fl. Barciński) 665 S m e r e k M.: Bilans płatniczy polski za 1929 r. (rec. dr. Ig. Weinfeld) 924
W e i n f e l d Ignacy, dr.: Skarbowość polska, wyd. III. (rec. prof. B.
Markowski) 674 W i e s z c z y c k i Jan: Przenoszenie kredytów dodatkowych (rec. prof.
Ig. Czuma) 675 B i b l j o g r a f j a
Teorja ekonomji politycznej, historja nauki ekonomji, specjalne rozpra wy teoretyczne, encyklopedje, podręczniki, ogólna polityka ekono
miczna 646, 904 Historja gospodarstwa społecznego 651, 910 Polityka agrarna, rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo, myśliwstwo . 652, 911 Górnictwo, przemysł, budownictwo, rzemiosło 664, 915 Handel, polityka handlowa i komunikacja 667, 916 Skarbowość, zagadnienia kredytowe, walutowe, bankowe i ubezpiecze
niowe 682, 926 Statystyka, polityka ludnościowa, wychodźtwo, geografja gospodarcza,
gospodarka światowa 689, 936 Praca i opieka społeczna 695, 940 Spółdzielczość, organizacja pracy 695, 942 Umiejętności handlowe 697, 946
C. DZIAŁ SAMORZĄDOWY
P i l z Franciszek: Komunalna organizacja kredytowa (rec. prof. B. Mar
kowski) 705 R o c z n i k S t a t y s t y c z n y m. Ł o d z i (rec. M. Porowski) . . 947
S a m o r z ą d ś w i ę c i a ń s k i (rec. P . Typiak) 9 4 8 S p r a w o z d a n i e o s y t u a c j i g o s p o d a r c z e j Izby Przemysło
wo-Handlowej w Wilnie (rec. dr. Fl. Barciński) 956 T e j s z e r s k i R.: Kilka słów o ustroju i działalności Samorządu
tery-torjalnego w Polsce (rec. rad. P. Typiak) 693 Z i o m e k Maksymiljan Józef, dr.: Życie gospodarcze w okręgu krakow
Treść rocznika jedenastego (drugie półrocze 1931) V I I
B i b l j o g r a f j a
I. Samorząd terytorjalny
Teorja, historja, specjalne rozprawy teoretyczne, zagadnienia ustrojowe, organizacja, sprawy urzędnicze, ogólna polityka komunalna 699, 949 Przedsiębiorstwa komunalne, zakłady użyteczności publicznej,
szkolnictwo, opieka i szpitalnictwo, budownictwo . . . 702, 952 Finanse komunalne, polityka finansowa, budżety, ogólna gospo
darka komunalna 707, 954
II. Samorząd gospodarczy i samorząd pracy
Teorja, historja, specjalne rozprawy teoretyczne, Izby gospodarcze, Izby pracy 711, 957
D. DZIAŁ SOCJOLOGICZNY
C z e k a n o w s k i J. : Zarys antropologji Polski (rec. J. Wiśniewski) . . 959 D o v i f a t Emil, dr.: Zeitungswissenschaft. I — Allgemeine Zeitungs
lehre. II. — Praktische Zeitungslehre (rec. J . Gutsche) . . . . 721 P o l i s z e w s k i Mieczysław: Społeczna akcja oświatowo-wychowawcza
(rec. prof. J. St. Bystroń) 714 Z n a n i e c k i Florjan: Miasto w świadomości jego obywateli (rec. T.
Szczurkiewicz) 717 B i b l j o g r a f j a
Wydawnictwa zbiorowe. Podręczniki. Historja socjologji . . . 712, 959 Metodologja. Zagadnienia graniczne 712, 964 Podłoże biologiczne. Warunki zewnętrzne 713, 966 Życie społeczne 715, 968 Grupy i typy 718, 975 Wytwory społeczne 722, 980 Varia 724, 982
III. PRZEGLĄD PRAWODAWSTWA
P o l s k i e p r a w o s k a r b o w e przez dr. R . KnapowskiegoI. Budżet 725 II. Wydatki 730 III. Dochody 734 IV. Kredyt publiczny 747 P r a w o i p r o c e s k a r n y przez prof. J . J . Bossowskiego . . . . 749
P r a w o c y w i l n e przez prof. A. Ohanowicza 751 P r o c e s c y w i l n y przez prof. Br. Stelmachowskiego 752 Z o b o w i ą z a n i a m i ę d z y n a r o d o w e przez prof. J . Makowskiego 984
V I I I Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny
IV. SĄDOWNICTWO
A. PRZEGLĄD ORZECZNICTWAO r z e c z n i c t w o k a r n e S ą d u N a j w y ż s z e g o (b. zabór
rosyjski) przez St. Zaleskiego 761, 1000 O r z e c z n i c t w o k a r n e S ą d u N a j w y ż s z e g o (b. zabór
austrjacki) przez J. Prokopowicza 770, 1015 O r z e c z n i c t w o k a r n e S ą d u N a j w y ż s z e g o (b. zabór
pruski) przez St. Błeszyńskiego 773, 1019 O r z e c z n i c t w o c y w i l n e S ą d u N a j w y ż s z e g o (b. zabór
rosyjski) przez W. Miszewskiego 782, 1029 O r z e c z n i c t w o c y w i l n e S ą d u N a j w y ż s z e g o (b. zabór
austrjacki) przez Dr. Wł. Dbałowskiego 788, 1035 O r z e c z n i c t w o c y w i l n e S ą d u N a j w y ż s z e g o (b. zabór
pruski) przez W. Tramplera 793, 1040 O r z e c z n i c t w o N a j w y ż s z e g o T r y b u n a ł u A d m i n i
s t r a c y j n e g o przez Dr. Wł. Orskiego 796, 1044 O r z e c z n i c t w o M i e s z a n e g o T r y b u n a ł u R o z j e m
c z e g o p o l s k o - n i e m i e c k i e g o przez St. Dembińskiego 804 B. INNE SPRAWY SĄDOWE
Z działalności Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów R. P. (przez W. Mi
szewskiego) . . . 806
Z Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów R. P 1058
V. KRONIKA
A. KRONIKA EKONOMICZNAPrzemysł i górnictwo przez St. Czarnowskiego 1059
Handel przez R. Urbana 803 Stosunki walutowe i bankowe przez St. Warchoła 815, 1 0 6 5
Spółdzielczość przez J. Bargiela 1072 B. KRONIKA SOCJALNA
Praca przez J. Wengierowa 822 Ubezpieczenia społeczne przez dr. J. Baumgartena 1079
C. KRONIKA SAMORZĄDOWA
Samorząd ziemski przez rad. P. Typiaka 1031 S a m o r z ą d miejski przez dyr. M. Porowskiego 1087
Treść rocznika jedenastego (drugie półrocze 1931) IX
VI. MISCELLANEA
Śp. Prof. Leon Petrażycki przez prof. J. Landego 838 Śp. Wł. Żywicki przez W. Miszewskiego 840
Śp. St. Nowodworski 1094 Z Komisji Kodyfikacyjnej 1095 W sprawie studjów kryminologicznych przez prof. J. J. Bossowskiego . 841
Braki naszych wydawnictw podręcznych przez dr. W. Dalbora . . . 842 Z towarzystw prawniczych i ekonomicznych 844, 1095
Prace ustawodawcze Ministerstwa Sprawiedliwości 1095 Międzynarodowy Kongres Prawa Porównawczego 1097 Fundusz „Ruchu" 852, 1101