Noty

Anna Ziemlewska

Noty

Rocznik Toruński 26, 207-214

1999

R O C Z N I K

T O R U Ń S K I

T O M 26

R O K 1999

Noty

Henryk B a r a n o w s k i , Bibliografia m iasta Torunia do 1971 roku,

t. 1, wyd. 2, Tow arzystw o Naukowe w T oruniu, Uniw ersytet M ikołaja

K opernika, T oruń 1999.

N a p o c z ą tk u l a t sied e m d z ie sią ty c h u k azał się pierw szy to m B ibliografii m ia ­

sta T o r u n ia (R o c zn ik i T N T , R. 77, z. 1). W ta m ty m czasie b y ła to p u b lik a c ja

p io n ie rsk a . T o ru ń n ie m ia ł w cześniej w iększych zestaw ień p iśm ie n n ictw a a n i z p o szczeg ó ln y ch d z ie d zin , a n i z d a n y ch okresów . R ów nież niew iele m ia s t p o lskich m ogło się p o szczy cić w łasn y m i b ib lio g rafiam i, w y ją te k stan o w iły ty lk o W arszaw a i P o z n a ń . T r u d z e b ra n ia b o g a te g o m a te ria łu p o d ją ł H e n ry k B aran o w sk i. P rz y ­ g o to w a n a p rz e z niego b ib lio g rafia m ia ła c h a ra k te r ogólny, o b e jm o w a ła w szy st­ kie d z ie d zin y ży cia m ia s ta , n a całej p rz e strze n i je g o dziejów aż po 1971 rok (p o ło żen ie i d z ie je m ia s ta , z a g a d n ie n ia p ra w n o -u s tro jo w e , społeczne, naro d o w e, g o sp o d arcz e , w ojskow ość, o św iatę , k u ltu rę , n a u k ę, a rc h ite k tu rę i b u d o w n ictw o , życie co d zien n e , o b y c za je , ję z y k , s p o rt w reszcie osoby). P u b lik a c ja u w z g lęd n iała liczn e p o lsk ie i n iem ieck ie c za so p ism a o te m a ty c e to ru ń sk ie j o raz poszczególne p o zy cje ze w zg lęd u n a ich tre ś ć d o ty c z ą c ą g ro d u K o p e rn ik a i je g o m ieszkańców (c z asa m i b y ły to ty lk o ro z d z ia ły lu b niew ielkie fra g m e n ty ). W n a stę p n y c h la ta c h

B ibliografia d o c ze k a ła się k o n ty n u a c ji n a ła m a ch „ R o c z n ik a T o ru ń sk ie g o ” (p ra k ­

ty k a t a j e s t n a d a l s to so w a n a ). T rzy l a t a te m u u k azał się d ru g i to m (R o czn ik i T N T , R . 87, z. 2), o b e jm u ją c y p iśm ien n ictw o z ła t 1972-1993 (rec e n zja p ió ra Jerze g o S e rczy k a w to m ie 24 „ R o c z n ik a T o ru ń sk ie g o ” z 1997 r., s. 2 6 6 -2 6 9 ). W te j p u b lik a c ji z n a la z ły się też u z u p e łn ie n ia do pierw szego to m u . Z d a ją c sobie sp ra w ę ze z n a c z e n ia B ibliografii H e n ry k a B aran o w sk ieg o d la b a d a ń n ad h is to rią i d n ie m d z isiejsz y m T o ru n ia , a ta k ż e z pro b lem ó w z d o ta rc ie m do tej po zy ­ cji, Z a rz ą d T N T p o s ta n o w ił w znow ić pierw szy to m w y d aw n ictw a, k tó re d a je p o d s ta w y do p o z n a n ia p iś m ie n n ic tw a d o ty cząceg o m ia s ta .

Zbiory i prace dotyczące emigracji i Polonii w Bibliotece Uniwersytec­

kiej oraz K siążnicy M iejskiej w Toruniu. In fo rm a to r, red. M irosław

A. S upruniuk, W ydawnictw o UMK, T oruń 1999.

In f o rm a to r stan o w i kolejny to m serii „ Z b io ry i P r a c e P o lo n ijn e B ib lio te k P o lsk ic h ” , zain icjo w an ej p rzez prof. A n d rz e ja K łosow skiego i fin an so w an ej p rzez K o m ite t B ad a ń N aukow ych. P u b lik a c ja je s t p rz ew o d n ik iem p o z b io ra c h po lo ­ n ijn y ch i e m ig ra c y jn y ch dw óch d u ży ch to ru ń sk ic h b ib lio tek : K siąż n ic y M iej­ skiej i B ib lio te k i U M K . D ru g a z w y m ienionych in s ty tu c ji w y sp e c ja liz o w ała się w o s ta tn ic h la ta c h w b a d a n ia c h n a d różnym i a sp e k ta m i p o lity c z n y m i i k u ltu ro tw ó rc z y m i e m ig ra c ji p o lskiej. S ta ła się też m iejscem g ro m a d z e n ia je j sp u ścizn y . Służy te m u stw o rzo n e w 1995 r., w ra m a c h O d d z iału R ęk o p isó w Bi­ b lio te k i, A rc h iw u m E m ig ra cji kierow ane p rzez M iro sław a A . S u p ru n iu k a . P r z y ­ g o to w an y in fo rm a to r p o z w ala zo rien to w ać się w ciągłe ro sn ący ch zaso b a ch Bi­ b lio te k i U M K i K siążn icy M iejskiej. U ła tw ia d o ta rc ie d o g ro m ad zo n y ch p rzez te in s ty tu c je zespołów arch iw aln y ch . U k azuje rów nież okoliczności tw o rz e n ia księg o zb io ru i m ożliw ości badaw cze, c ze k ające n a z ain tereso w an y ch te m a ty k ą u c h o d źstw a .

M aria S t r u t y ń s k a,

Struktura prow eniencyjna zbioru

starych druków Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu (Przew odnik

po zespołach. Problem y badawcze i metodologiczne), W ydaw nictw o

UM K, T oruń 1999.

W la ta c h 1945-1947 do B ib lio tek i U n iw e rsy te tu M. K o p e rn ik a n a p ły n ę ły z o b sz a ru P o m o rz a Z achodniego, W arm ii, M azu r i P o w iśla łiczne s ta r e d ru k i, rękopisy, c en n e zb io ry m uzyczne i k arto g raficzn e. Z nalazły się o ne w T o ru n iu w ra m a c h akcji z ab e z p ie c z a n ia zbiorów pod w o rsk ich i pon iem ieck ich . U n ik n ę ły d zięk i te m u losu, k tó ry s ta ł się u d z ia łem w ielu kolekcji - n ie zo sta ły ro z k ra - d z io n e i z d ew asto w an e. Z d ep o n o w an ie księgozbiorów w ró żn y ch m ie jsca c h o raz now y sp o só b ich segregow ania, w edług czasu p o w sta n ia i fo rm a tu , p rz y c zy n ił się je d n a k do ich d e zo rg an iza c ji. P o kilku d ziesięciu la ta c h fu n k c jo n o w a n ia B iblio­ te k i U M K , w zw iązku ze z w ięk sz ając ą się lic z b ą zag ran iczn y ch k w e re n d o raz z b liż a ją c y m się te rm in e m zw ro tu elb ląskiego d e p o z y tu , p o d ję to b a d a n ia n a d p ro w e n ie n cją zbiorów . J e d y n y m sp o so b e m o k re ślen ia p o c h o d z e n ia i w ielkości kolekcji było p rz e jrz e n ie całego zespołu książek w y d ru k o w an y ch lu b n a p isa n y c h do k o ń c a X V III w. (z u w zględnieniem zbiorów m u zycznych i k a rto g ra ficz n y c h

z te j e p o k i). P rz y g o to w a n a p rzez M . S tr u ty ń s k ą p o z y cja zaw ie ra w yniki ty ch b a d a ń , p rz e p ro w a d zo n y c h n a p o n a d 48 ty sią ca c h w olum inów . J a k p o d k re ś liła we w stę p ie a u to rk a , w p u b lik a c ji b ra k u je o m ó w ie n ia d ru k ó w p o c h o d zą c y c h z X IX i X X w ., n ie s ta n o w i w ięc o n a całościow ego o p ra c o w an ia p rz e ję ty ch po w o jn ie z b io ró w . N a k a rta c h k siąż k i o m ó w ie n ia d o czekały się zb iory: b iblio­ te k i e lb lą sk ie j (z a w ie ra ją c e j księg o zb io ry m iejscow ej b ib lio te k i g im n a z jaln ej i m ie jsk iej), P a ń stw o w e j i U n iw ersy teck iej B ib lio te k i w K rólew cu (w śró d nich po­ zy cje z kolekcji k sięc ia A lb re c h ta H o h en zo llern a, stan o w ią c e d zięki sw oim sre ­ b rn y m o p ra w o m i ciek aw y m tło c z en io m n a je fe k to w n iejsz ą część zaso b u s ta ry c h d ru k ó w B ib lio te k i U M K ), B ib lio te k i U niw ersy teck iej w G reifsw ald zie o raz kolek­ cje s ta r y c h d ru k ó w z K u rla n d ii, K o szalin a, S zczecina, S ta rg a rd u S zczecińskiego i C h e łm n a , a ta k ż e zb io ry p o d w o rsk ie, należące w cześniej d o ro d z in : L ehn- dorffow , D ónhoffow , zu D o h n a , S czanieckich z N aw ry i D ziałow skich. Z espoły p ro w e n ie n cy jn e z o sta ły o m ó w io n e w edług k ry te riu m w ielkości. O p ra c o w a ­ n ia kolekcji u z u p e łn io n o ta b e la m i, p re z e n tu ją c y m i liczby po zy cji bib lio g raficz­ nych i w o lu m in ó w z d a n eg o księg o zb io ru . W aż n ą część p u b lik a c ji s ta n o w ią liczn e fo to g rafie z n ak ó w w łasn o ścio w y ch ró żn y ch kolekcji: n a le p ek , s y g n a tu r, pieczęci i e k slib risó w , k tó re m o g ą się okazać p o m o cn e p rzy id en ty fik acji zbiorów z n a jd u ją c y c h się w in n y c h b ib lio tek ach .

Inskrypcje toruńskie, red. Iren a Sawicka, W ydaw nictw o UM K, T oruń

1999.

B a d a ją c z a b y tk i T o ru n ia , sk u p iam y się głów nie n a dziełach a rc h ite k tu ry , n a rz e źb a c h , o b ra z a c h i p o lic h ro m ia c h , w reszcie n a p rz e d m io ta c h rz e m io sła a r­ ty sty c zn e g o , i p o m ija m y czę sto ta k w ażne ź ró d ła , ja k in sk ry p c je n a p o rta la c h , d z w o n ac h , o łta rz a c h itp . T y m n a p iso m z o sta ła p o św ięco n a sesja zo rg a n iz o w a n a w T o ru n iu w lis to p a d z ie 1996 r. B y ła o n a d ed y k o w an a głów nie trz e m , d o ty c h ­ czas n ie z in te rp re to w a n y m , in sk ry p c jo m : z C h rz cieln ic y K o p e rn ik a w kościele Ś w ię ty c h J a n ó w , z p o r ta lu z ew n ę trz n e g o w kościele św. J a k u b a o raz nap iso w i n a b ra m ie d z ie d z iń c a w e w n ę trzn e g o Z am k u B ierzglow skiego. P ierw sze dw ie in s k ry p c je m a j ą p ra w d o p o d o b n ie ty lk o fu n k cję d e k o ra c y jn ą , n a to m ia s t n a p is z Z a m k u B ierzg lo w sk ieg o p rz e k az u je k o n k re tn e tre ści, ale d u ży sto p ie ń zn i­ szc z en ia u n ie m o ż liw ia je g o o d c z y ta n ie . P ró b ę ta k ą p o d ję li Lech Jag o d z iń sk i i S ław o m ir S k ib iń sk i o ra z G ra ż y n a J u rk o w la n iec i T o m asz P łó c ie n n ik . P ro ­ p o zy cje now y ch m e to d o d c z y tu i w y n ik i ich b a d a ń s ą p u b lik o w an e w raz z b o g a tą d o k u m e n ta c ją fo to g rafic zn ą . P o z o s ta łe a rty k u ły d o ty c z ą różn y ch pro

-b lem ó w zw iązan y ch z in te rp r e ta c ją średniow iecznych in s k ry p c ji z te re n u T o ru ­ n ia, M ało p o lsk i czy Śląska O polskiego. D w a z n ich p o św ięco n e s ą n a p iso m z o b ie k tó w z n a jd u ją c y c h się w kościele N M P w T o ru n iu : prof. T e re s a F ried e ló w n a b a d a ł a p o lsk ie in sk ry p c je tru m ie n n e , a A lic ja S a a r-K o z ło w sk a z a jm o w a ła się in te r p r e ta c ją n a p isó w n a p o m n ik u g ro b o w y m A n n y W azów ny. P o n a d to z n a la z ły się je sz c z e w to m ie te k sty : prof. S ta n isła w a A le x an d ro w icz a i E w y M u ch o o t a ­ blicy n ag ro b n e j z ie m ian in a z P skow a, z m arłeg o w 1668 r. (ze zb io ró w M u zeu m O kręgow ego w T o ru n iu ), o raz M ark a G zyły, d o ty c z ąc e in te rp r e ta c ji i ch ro n o lo g ii in s k ry p c ji i m alo w id eł we w nęce g otyckiego m u ru g ra n ic z n eg o w b u d y n k u przy ulicy P o d m u rn e j 81 w T o ru n iu .

Jerzy D o m a s ł o w s k i , Jarosław J a r z e w i c z , K ościół

N ajśw iętszej M arii P anny w T oruniu, Towarzystwo Naukowe w T o ru ­

niu, T oruń 1998.

K ościół N a jśw ię tsze j M arii P a n n y od w ieków w sp ó łtw o rzy m a lo w n ic zą p a n o ra m ę m ia s ta , a je g o trz y sy g n a tu r k i i m asy w n e d ach y k o n k u ru ją z w ieżam i ra tu s z a , k a te d ry i now om iejskiej fary św . J a k u b a . D zięki sw ojej b o g a te j h is to ­ rii i w y b itn y m w alo ro m a rty s ty c z n y m stan o w i w ysokiej k lasy z a b y te k , tłu m n ie o d w ie d za n y p rzez tu ry s tó w o ra z h isto ry k ó w s z tu k i. D zieje fran c iszk a n ó w , a r ­ c h ite k tu ra , a ta k ż e w y p o sażen ie św ią ty n i były w ie lo k ro tn ie o b ie k te m z a in te ­ re so w a n ia b a d aczy , ałe d o p iero w ubieg ły m ro k u kościół do czek ał się w iększej m o n o g rafii n a p isa n e j p rzez Jerzeg o D om aslow skiego i J a ro sła w a Jarze w ic za , w y­ d a n e j p rzez T N T w ra m a c h serii „ Z a b y tk i P o lsk i P ó łn o c n e j” . H isto rię ko ścio ła i k o m p lek su k la sz to rn eg o , od p rz y b y c ia m in o ry tó w aż po p ra c e ren o w a cy jn e i arch eo lo g iczn e w końcu X X w ., o p raco w ał J. D o m asłow ski. Jeg o a u to rs tw a je s t ró w n ież ro z d z ia ł pośw ięcony w y p o sażen iu w n ę trz a - m alo w id ło m ście n n y m , o b ra z o m tab lic o w y m , o łta rz o m , rzeźbom , sta llo m , n a g ro b k o m o ra z w itra ż o m . O p ra c o w a n ia do czek ały się ta k ż e d z ie ła z o k resu , gd y św ią ty n ia z n a jd o w a ła się w ręk ach p ro te s ta n tó w , m .in . m au zo leu m A n n y W azów ny, e p ita fia ro d z in p a try - cju szo w sk ich , a m b o n a , organy, w reszcie d z ie ła z ło tn ic tw a. R o zd ział d o ty c z ą c y re k o n s tru k c ji w cześniejszych bu d o w li fran ciszk ań sk ich o ra z a rc h ite k tu r y i d eko­ ra c ji istn ie ją c e g o d o d n ia dzisiejszego kościoła n a p isa ł Ja ro sła w J a rze w ic z. T e k s t z o sta ł u zu p ełn io n y liczn y m i fo to g rafiam i, ry su n k a m i i p rz e k ro ja m i b u d o w li. W k siążce m o ż n a też zn aleźć w skazów ki biblio g raficzn e o ra z sło w n ik tru d n ie js z y c h te rm in ó w z d zied zin y sz tu k pięknych.

L idia G r z e s z k i e w i c z-K o t 1 e w s k a, Zam ek Dybow­

ski w T oruniu , R egionalny O środek Studiów i O chrony Środow iska

K ulturow ego, T oruń 1999.

Z am ek D y b o w sk i, u k ry ty w g ęstw in ie n a lew ym b rzeg u W isły, p rzez o s ta tn ie d z ie się c io le cia p o p a d a ł w ru in ę . R zad k o z ag ląd a li t u t a j tu ry ś c i i to ru n ia n ie . Do­ p ie ro w o s ta tn ic h ła ta c h Z a rz ą d M ia s ta T o ru n ia zaczął zab ieg ać o przy w ró cen ie o b ie k to w i n a le ż n e j m u ra n g i. N a te re n ie z am k u org an izo w an e s ą festyny, pro­ w ad zi się p ra c e k o n se rw a to rsk ie i archeologiczne. P lo n ty ch b a d a ń w form ie p o p u la ry z a to rs k ie j z a p re z e n to w a ła L id ia G rz e sz k ie w icz -K o tłe w sk a w b ro szu rze p t. Z a m e k D yb o w ski w T o ru n iu . U k azała się o n a ja k o szó sty z eszy t serii wy­ d a w n icz e j „ D z ie d z ic tw o R eg io n u ” , p rz y g o to w y w an ej p rzez R eg io n aln y O śro d ek S tu d ió w i O c h ro n y Ś ro d o w isk a K u ltu ro w eg o . H isto rię b udow li o ra z sąsied n ich o sad: N ieszaw y i D y b o w a, a ta k ż e re k o n stru k c ję p ierw o tn eg o w y g łąd u i u k ła d u w n ę trz o ra z śred n io w ieczn y ch i now o ży tn y ch u m o cn ień w zb ogacono licznym i ilu s tra c ja m i: ry c in a m i, o b ra z a m i, p la n a m i, w idokam i m ia s ta , p rz e d w o jen n y m i fo to g ra fia m i i w sp ó łczesn y m i z d ję cia m i, u k a zu jąc y m i zachow ane fra g m e n ty b u ­ dow li. P o z w a la to p rz e śle d z ić w y g ląd i u sy tu o w an ie z am k u w o s ta tn ic h trzech w iekach o ra z z ao b serw o w ać z m ia n y zac h o d z ą ce w sam e j w arow ni i je j o to c z en iu .

Toruń. Św iatow e Dziedzictwo K u ltu ry, A gencja AK CES K rzysztof

M łotkow ski, T oruń 1998.

W g ru d n iu 1997 r. T o ru ń z o sta ł w p isany n a L istę Ś w iatow ego D zied zictw a K u ltu ro w e g o . O b e cn o ść n a te j liście m a p rz y c zy n iać się do z ap e w n ie n ia u n ik a­ to w y m o b ie k to m i z esp o ło m w łaściw ej och ro n y i k o n serw acji, a ta k ż e p o m a g a ć w ich u p o w sz e c h n ien iu w E u ro p ie i n a św iecie. P o p u la ry z a c ja zaby tk o w eg o c e n tru m T o r u n ia d o k o n u je się m .in . p o p rzez różnego ro d z a ju w y d a w n ictw a książkow e, fo ld e ry i C D -ro m y . W iele z n ich u k azało się ju ż w ro k u u b ieg ły m . Do n a jz n a c z n ie jsz y c h p re z e n ta c ji m ia s ta n ależy a lb u m T o ru ń . Ś w ia to w e D zied zic ­

tw o K u ltu r y w y d a n y p rzez A g en cję A K C E S K rz y sz to fa M lotkow skiego. P o z y c ja

t a z o s ta ła o p a tr z o n a w stę p e m G en eraln e g o K o n se rw a to ra Z ab y tk ó w A n d rz e ja T o m aszew sk ieg o . P ro g ra m o c a le n ia zesp o łu staro m ie jsk ie g o p rz e d sta w ił p re ­ z y d e n t Zdzisław B ociek. N a to m ia s t M iejski K o n se rw a to r Z a b y tk ó w Zbigniew N a w ro ck i w k ró tk ie j n ocie zam ieścił in fo rm a cje o średn io w ieczn y ch o b ie k ta ch i p rz e ja w a c h z a in te re s o w a n ia n im i. N a jm o c n ie jsz ą s tro n ą a lb u m u s ą liczne b a rw n e ilu s tra c je : p a n o ra m y , d a w n e w idoki m ia s ta , p o rtr e ty sły n n y ch m ie­ szk ań có w g ro d u K o p e rn ik a , w reszcie z d ję cia to ru ń sk ic h z ab y tk ó w , ru in i m a­

lo w n iczy ch z a k ą tk ó w . P o z y c ja z o sta ła w y d a n a w w ersji d w u języ czn ej - p o ls k o - a n g ielsk iej, d zięk i te m u m oże up o w szech n iać h is to rię m ia s ta i z g ro m a d z o n e w n im d z ie ła sz tu k i n ie ty jk o w śród polskich tu ry s tó w , ale ta k ż e w śró d gości za ­ g ra n ic z n y ch . P rzy g o to w a n ie alb u m u było m ożliw e d zięki p o m o c y U rz ę d u M iej­ skiego o ra z liczn y m sp o n so ro m , k tó ry c h rek lam y z n alaz ły się w d ru g ie j części k siąż k i p re z e n tu ją c e j g o sp o d arcz e oblicze m ia s ta .

Toruń M ikołaja K opernika, A gencja AKCES K rzysztof M łotkowski,

T oruń 1999.

K o le jn e alb u m o w e w y d aw n ictw o A gencji A K C E S K rz y sz to fa M ło tk o w sk ie- go p re z e n tu je p ię tn a sto w ie c zn y T o ru ń , w k tó ry m u ro d z ił się i sp ęd z ił d zieciń stw o M ik o łaj K o p e rn ik , o raz n a jw aż n ie jszą , w sp ó łczesn ą in s ty tu c ję z w ią z a n ą z o so b ą w ielkiego a stro n o m a , a m ian o w icie u n iw e rs y te t je g o im ie n ia . O g lą d a ją c w sp a n ia łe zdjęcia, m ożem y w y b ra ć się n a w ęd ró w k ę ś la d a m i K o p e rn ik a i p o d z i­ w iać ru in y z am k u krzyżackiego, ry n k i S ta re g o i N ow ego M ia s ta , ra tu s z , fa ­ sad y i b a rw n e w n ę trz a gotyckich k am ien ic, m u ry o b ro n n e , sp ich lerze w re­ szcie to ru ń s k ie kościoły w y p ełn io n e p o lip ty k a m i, rz e źb a m i, fresk am i, o b ra z a m i ta b lic o w y m i, s ta lla m i i w itra ż a m i. A lb u m d a je ta k ż e m ożliw ość p o z n a n ia szlak ó w , k tó ry m i p o d ą ż a ją w spółcześni uczeni z U n iw e rsy te tu M ik o ła ja K o­ p e rn ik a . W iele o b iek tó w , w k tó ry c h s tu d iu ją i p ra c u ją , z n a jd u je się w o b rę b ie s ta ró w k i, m .in . C o lleg iu m M aius, C o llegium Iu rid ic u m czy P a ła c D ąm b sk ic h . W to ru ń s k i k ra jo b ra z w p isał się ta k ż e zespół now ych o b ie k tó w u n iw e rsy te c ­ kich n a B ie lan a c h o raz sły n n e O b se rw a to riu m A stro n o m ic z n e w P iw n ic a c h koło T o ru n ia . A lb u m z o sta ł p o p rz e d zo n y w stęp e m p re z y d e n ta W o jc iec h a G ro c h o w ­ skiego i e sejem S ta n isła w a S alm o n o w icza o T o ru n iu z czasów M ik o ła ja K o p e r­ n ik a. H isto rię U M K p re z e n tu je a rty k u ł re k to r a A n d rz e ja Jam io łk o w sk ieg o . N a ­ to m ia s t n o ta A le k sa n d ra W ołszczan a u k azu je d zieje b a d a ń a stro n o m ic z n y c h n a to ru ń s k ie j A lm a M a te r. W sz y stk ie te k sty i p o d p isy s ą w w ersji p o lskiej i an g iel­ sk iej. W y d a w n ic tw o sfin an so w an o ze śro d k ó w U rz ę d u M iejskiego i U n iw e rsy te tu M ik o ła ja K o p ern ik a.

Toruń.

Dziedzictwo ducha i m a terii, wyd.

Pom orska Oficyna

W ydaw niczo-R eklam ow a s.c., T oruń 1999.

P o m o rsk a O ficy n a R ek lam o w o -W y d a w n ic za p rz y g o to w a ła p o zy cję p re ­ z e n tu ją c ą d o ro b e k m a te ria ln y i duch o w y T o ru n ia i je g o okolic. In s p ir a c ją d la

te g o a lb u m u b y ły sło w a p a p ie ż a J a n a P a w ła II z lis to p a d a 1993, sk iero w an e d o p ie lg rz y m ó w to ru ń s k ic h : „ Je s te ś c ie sp ad k o b ie rc a m i b o g ateg o d zied zictw a, k tó re j e s t d a re m B ożej O p a trz n o śc i d la w aszej diecezji. T rz e b a o ty m dzie­ d z ic tw ie n ie u s ta n n ie p a m ię ta ć i n im się w e w n ę trzn ie u b o g a ca ć ” . K siążk a, o p a­ tr z o n a w stę p e m b is k u p a to ru ń sk ie g o ks. A n d rz e ja Suskiego, p re z e n tu je n a j ­ ciekaw sze z a b y tk i m ia s ta i sy lw etk i je g o z n am ien ity ch o b y w ateli. O p isu je n a jw a ż n ie js z e w sp ó łczesn e i h isto ry c z n e w y d a rz en ia (C o llo q u iu m C h a r ita tiv u m , M ięd z y n a ro d o w y F estiw al T e a tra ln y K o n ta k t, F estiw al S z tu k i A u to ró w Zdjęć F ilm o w y ch C a m e rim a g e , F e stiw al M uzyki i S z tu k i K ra jó w B ałty ck ich Probal-

tica w reszcie M ięd z y n a ro d o w y E k u m en iczn y F estiw al M uzyki C h rześcijań sk iej S o n g o f S o n g s F estiva l) o ra z in s ty tu c je k u ltu ra ln e , a ta k ż e U n iw e rsy te t M ik o ła ja

K o p e rn ik a . P o d s k rz y d ła m i a n io ła , k tó re g o w edług leg en d y zesłał T o ru n io w i sam B óg, m o g ły p o w staw a ć w m ieście i je g o sąsie d ztw ie w sp a n ia łe gm achy, o łta rz e , rz e źb y i o b razy . Is tn ia ł s p rz y ja ją c y k lim a t d la ro zw o ju k u ltu r y i n a u k i, d la w sp ó łistn ie n ia ró żn y ch n aro d o w o ści i w y z n ań . D ru g a część a lb u m u p re z en ­ tu je w ła śn ie to w ielow iekow e d zied zictw o , z a w a rte w m u rach kościołów trzech to ru ń s k ic h d e k a n a tó w o ra z w św ią ty n ia c h in n y ch w sp ó ln o t chrześcijań sk ich : p raw o sław n ej i ew an g elick iej. Z a le tą k siążki s ą liczne zdjęcia, u k a zu jąc e m ało z n an e z a k ą tk i m ia s ta , j a k n p . kap liczk ę n a B a rb arce , s ta r e kościoły n a P o d g ó rzu , w K a sz c zo rk u i o kolicznych w siach: G ó rsk u , G ostkow ie, Rogow ie, P a p o w ie T o ru ń sk im , G ro n o w ie o raz w spółczesne św iąty n ie p o w sta ją c e n a now ych osie­ d la c h to ru ń s k ic h .

A d am B u j a k , T oruń i ziem ia chełm ińska, wyd. Krupski

S -ka,

T oruń 1998.

A lb u m a u to rs tw a A d a m a B u ja k a p re z e n tu je pięk n o T o r u n ia i jeg o sąsie d n ic h te re n ó w . Z d jęcia w y b itn e g o p o lskiego fo to g rafik a zo sta ły p o p rz e ­ d z o n e w stę p e m B o g u sła w a M an sfeld a. Z n alazły się w n im w zm ian k i nie tylko o h is to rii i z a b y tk a c h ziem i c h ełm iń sk iej, ale ta k ż e in fo rm a cje o bu d o w ie ge­ olo g iczn ej, u k s z ta łto w a n iu te re n u , rzekach, je z io ra c h o raz fa u n ie i florze tych o b sza ró w . O d rę b n y a k a p it z o sta ł pośw ięcony d ziejo m ziem i, a n a stę p n ie wo­ je w ó d z tw a ch ełm iń sk ieg o , istn ie jąc e g o ju ż o d połow y X V w. C a la p o zy cja

b y ła p rz y g o to w y w a n a z m y ślą o p ro m o c ji w o jew ó d ztw a to ru ń sk ie g o (d o fin an ­ so w a n a ze śro d k ó w w o jew o d y ), ale cykl w y daw niczy ta k b a rd z o się w ydłużył, że a lb u m u jrz a ł ś w ia tło d z ie n n e p o lik w id acji te j je d n o stk i a d m in is tra c y jn e j. Z m ien io n o ty tu ł, ale p o z o sta ły p e w n e nieścisłości - B ro d n ic a czy Nowe M

ia-s to L u b aw ia-sk ie n ie leżały n a te re n ie ziem i chełm iń ia-sk iej. N ie za p rz e cz a ln y m w a­ lo re m w y d a w n ictw a , p o d o b n ie j a k wcześniej om aw ian ej p o zy cji, s ą zd jęcia, k tó re p o z w a la ją o d k ry ć m n iej z n an e m ie jsca o w ielkiej w a rto ści h isto ry c z n ej: B ro d n ic ę , C h ełm żę, C h ełm n o , G o lu b -D o b rz y ń , G ru d z ią d z , Nowe M ia sto L u­ b aw sk ie, R ad z y ń C h ełm iń sk i o ra z zam ki krzy żack ie, w iejskie kościoły, p ałace, d w o ry i s ta r e g ro d zisk a. O b o k nich m ożem y p o d ziw iać lasy, łą k i, re z erw aty p rz y ro d y , w o d n e oczka, rzeki i s tru m ie n ie . A lb u m o p a trz o n y stre sz c z e n ia m i w ję z y k u an g ielsk im i n iem ieckim stan o w i a rty s ty c z n ą , o ry g in a ln ą p re z e n ta c ję śro d o w isk a n a tu ra ln e g o i d o ro b k u m a te ria ln e g o T o r u n ia i ziem i c h ełm iń sk iej.

W ojewództwo kujaw sko-pom orskie, Studio Oleksiak i P racow nia Sztuk

Plastycznych, T oruń 1999.

A lb u m A. B u ja k a m iał ukazać w ojew ództw o to ru ń sk ie , n a to m ia s t p o z y c ja p rz y g o to w a n a p rzez S tu d io O lek siak i P rac o w n ię S z tu k P la sty c zn y c h p ro m u je now y region k u ja w sk o -p o m o rsk i. J a k zazn aczy li w ydaw cy, p u b lik a c ja n ie p re ­ te n d u je do roli p ro fesjo n aln eg o in fo rm a to ra czy p rzew o d n ik a, m a p rz e d e w szy­ s tk im zachęcić d o od w ied zin o raz u ła tw ić o rie n ta c ję w g o sp o d arce reg io n u . W y ­ d a w n ictw o z o sta ło o p a trz o n e w stęp a m i a u to rs tw a w o jew o d y J ó ze fa R ogackiego i m a rs z a łk a sejm ik u sam o rząd o w eg o W a ld e m a ra A ch ram o w icza. S k ła d a się z dw óch części. W p ierw szej z n ich z n a jd u je się te k s t S ła w o m ira K alem b k i o h is to rii i u ro d z ie p rz y ro d y regionu, p rezen to w an e s ą n a jw aż n ie jsze o ś ro d k i no ­ w ego w o jew ó d ztw a: B ydgoszcz, T o ru ń i W łocław ek o ra z sto w arzy sz en ia , in s ty ­ tu c je , u czelnie, w y d a rz e n ia i zjaw iska, k tó re s k ła d a ją się n a p e jz aż k u ltu ra ln y d a n eg o m ia s ta . A u to rz y p ro p o n u ją też o b e jrz e n ie m iejsc, k tó re z n a j d u ją się p o z a głó w n y m i szlak am i tu ry s ty c z n y m i, m .in . O b se rw a to riu m w P iw n ic a c h , S z a fa m i, krzy żack ich zam k ó w , p iasto w sk ich gro d ó w , uzd ro w isk w C ie ch o c in k u i In o w ro c ła w iu . W T o ru n iu z a c h ę c a ją do o d w ie d ze n ia sk an sen u M u zeu m E tn o ­ g raficzn eg o o ra z X IX -w ieczn y ch fo rtó w , k tó re tw orzyły p ru s k ą tw ie rd z ę T o ru ń . W d ru g ie j części p re z en to w a n e s ą firm y b u d o w lan e, h an d lo w e, usługow e, tu r y ­ sty cz n e i ró żn e p rz e d się b io rstw a p ro d u k c y jn e regionu. W y d aw n ic tw o z o sta ło w zb o g aco n e liczn y m i zd jęciam i o raz p rz e k ła d am i n a ję z y k an g ielsk i i niem ieck i w szy stk ich te k stó w .