Struktura przestępstwa w
prawie karnym
Przestępstwo:
Zachowanie człowieka jako czyn
Realizujące znamiona określone w ustawie karnej
Formalnie bezprawne
Społecznie szkodliwe w stopniu wyższym niż znikomy
Zawinione
Zagrożonym karą w ustawie
Przestępstwo jako czyn
W nauce prawa karnego zdecydowanie dominuje pogląd, że przestępstwem nie może być jakiekolwiek zdarzenie o
negatywnych skutkach, lecz tylko takie zachowanie się człowieka, które ma postać czynu.
Brak czynu wyłącza zaś rozważania, czy spełnione są dalsze warunki przestępstwa, takie jak bezprawna realizacja jego
ustawowych znamion oraz wina.
Czynem jest psychicznie sterowane,
zewnętrzne zachowanie się człowieka.
Społeczna szkodliwość jako
materialna cecha przestępstwa
Art. 2 § 1 k.k. formalny wyraz nullum crimen sine periculo sociali
Art. 115 § 2 k.k. okoliczności podmiotowe i przedmiotowe składające się na materialną cechę przestępstwa: rodzaj i charakter
naruszonego dobra prawnego, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę
naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.
Postulat adresowany do ustawodawcy
Przestępstwo jako czyn zabroniony
Przestępstwem jest tylko czyn zabroniony - zgodnie z art. 115 § 1 k.k. - zachowanie się człowieka o znamionach określonych w ustawie karnej.
Bezprawność ujmowana jest jako sąd
wyrażający sprzeczność między konkretnym społecznie ujemnym zachowaniem się
człowieka a należącą do porządku prawnego normą sankcjonowaną, w której
ustawodawca określił, jak z punktu widzenia
chronionego systemu wartości należało się
zachować.
Wina jako przesłanka przypisania odpowiedzialności karnej
Art. 1 § 3 k.k. jako formalny wyraz zasady nullum crimen sine culpa
Teorie winy: psychologiczne, normatywne, mieszane (kompleksowe)
Zarzucalność i wymagalność postępowania jako przesłanki przypisania winy ujmowanej normatywnie
Przesłanki przypisania winy:
podmiotowa zdolność sprawcy do ponoszenia
odpowiedzialności karnej, warunkowana osiągnięciem
określonego wieku (art. 10 k.k.) wskazującego na jego dojrzałość,
b) niezakłócona patologicznymi czynnikami zdolność do rozpoznania znaczenia czynu lub pokierowania swym postępowaniem (art. 31 k.k.),
c) rozpoznawalność bezprawności (art. 30 k.k.),
d) brak usprawiedliwionego błędu co do okoliczności wyłączającej bezprawność albo winę (art. 29 k.k.),