Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczcia egzaminu.
WPISUJE ZDAJCY
KOD PESEL
Miejsce na naklejk
z kodem
Ukad graficzny © CKE 2010
EGZAMIN MATURALNY
Z HISTORII
POZIOM PODSTAWOWY
Instrukcja dla zdajcego
1. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 28 stron
(zadania 1 – 33). Ewentualny brak zgo
przewodniczcemu zespou nadzorujcego egzamin.
2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym.
3. Pisz czytelnie. Uywaj dugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem.
4. Nie uywaj korektora, a bdne zapisy wyranie przekrel.
5. Pamitaj, e zapisy w brudnopisie nie bd oceniane.
6. Na tej stronie oraz na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej naklejk z kodem.
7. Nie wpisuj adnych znaków w czci przeznaczonej dla egzaminatora.
MAJ 2012
Czas pracy:
120 minut
Liczba punktów
do uzyskania:100
MHI-P1_1P-122
Zadanie 1. (3 pkt)
Na podstawie tekstu ródowego wykonaj polecenia.
Król Cheops [...] zamkn [...] wszystkie witynie i naprzód powstrzyma [spoeczestwo]
od skadania ofiar, nastpnie wszystkim rozkaza, eby dla niego pracowali.
Z kamienioomów w Górach Arabskich wlekli kamienie a do Nilu. [...] Okres dziesiciu lat zszed udrczonemu ludowi na budowie drogi, po której wlekli kamienie, [...] i podziemnych komór na owym wzgórzu [gdzie miaa stan budowla]. [...] A na budowie jej [...] upyn
okres dwudziestu lat. [Budowla] jest czworoboczna [...] sporzdzona z wygadzonych i jak najdokadniej dopasowanych pyt kamiennych. Zbudowano [j] w odstpach. Po zrobieniu pierwszego odstpu dwigali reszt kamieni w gór machinami [...].
[w:] Herodot, Dzieje, Wrocaw 2005, s. 178–181.
A. Uzupenij zdanie.
Okres panowania wadcy wymienionego w tekcie jest zawarty w przedziale czasu oznaczonym na tamie chronologicznej numerem ... .
Pod tam chronologiczn podano, w którym wieku miay miejsce wydarzenia.
B. Podaj nazw typu monarchii staroytnej, której dotyczy tekst.
...
C. Okrel przeznaczenie budowli opisanej w tekcie.
...
Zadanie 2. (2 pkt)
Na podstawie tekstu ródowego wykonaj polecenia.
Naprzód biegnie dookoa [miasta] gboki i szeroki rów peen wody, potem idzie szeroki na pidziesit królewskich okci, a wysoki na dwiecie okci mur. [...] Kopic rów, sporzdzali jednoczenie cegy z ziemi wynoszonej z rowu, a skoro wystarczajc ilo cegie
zgarnli, wypalali je w piecach [...].
Miasto skada si z dwóch czci, bo dzieli je rzeka, która zwie si Eufrat. [...] W jednej sta paac królewski w obrbie wielkiego i silnego muru obwodowego, w drugiej bya
witynia Marduka.
ródo: Herodot, Dzieje, Wrocaw 2005, s. 94–97.
A. Podkrel poprawne zakoczenie zdania.
Staroytne miasto opisane w tekcie to 1. Memfis.
2. Jerozolima.
3. Babilon.
4. Aleksandria.
B. Podaj przykad wpywu warunków naturalnych na rozwój miasta opisanego w tekcie.
...
...
...
Zadanie 3. (3 pkt)
Na podstawie tekstów ródowych wykonaj polecenie.
ródo 1.
Hellenom za w Termopilach [...] zbiegowie zameldowali o obejciu góry przez Persów.
[...] Lacedemoczycy wiedzc, e czeka ich mier, [...] okazywali najwiksz, jak posiadali, si [...]. I [wódz] pad w tej walce, okazawszy si najdzielniejszym mem.
ródo 2.
Przyjaciele [Macedoczycy], widzc, e opuszczaj go siy, zapytali, kto ma zosta
nastpc na tronie. Odrzek: najbardziej godny. Tak wielkiego by ducha, e zostawiajc syna Herkulesa, brata Arridajosa i ciarn on Roksan, [...] spadkobierc mianowa ma najbardziej godnego. [...] Zakoczy ycie, majc trzydzieci trzy lata i jeden miesic [...].
ródo 3.
Przekona okoo 70 towarzyszy niedoli, e lepiej naraa ycie dla zdobycia wolnoci, anieli dla popisywania si na widowisku [...] i zbieg. [...] Postanowi podj walk [...], umkn w kierunku Brundizjum cigany przez Krassusa. [...] Wszyscy wyginli [w walce]
prócz 6000 ludzi, którzy zostali ujci i powieszeni wzdu caej drogi z Kapui do Rzymu.
[w:] S. Sprawski, G. Chomicki, Staroytno. Teksty ródowe, komentarze i zagadnienia do historii w szkole
redniej, Kraków 1999, s. 115, 165, 249–250.
Rozpoznaj postaci, o których mierci informuj róda. Odpowiedzi wpisz we waciwe rubryki tabeli.
ródo Posta
1.
2.
3.
Nr zadania 1.A. 1.B. 1.C. 2.A. 2.B. 3.
Maks. liczba pkt 1 1 1 1 1 3
Wypenia egzaminator
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 4. (3 pkt)
Na podstawie tekstu ródowego i wasnej wiedzy wykonaj polecenia.
Ukoczony zosta nowy kalendarz, z którego usunito nagromadzone z biegiem lat bdy i rónice. [...] Rzymianie ju bardzo dawno posugiwali si kalendarzem, w którym panowaa taka niedokadno okresów miesicznych w obrbie roku, e ofiary i wita przesuwajc si
powoli coraz dalej, wypaday w kocu w zupenie niewaciwych porach roku. [...] [On]
przedoy ten problem najpierw najlepszym uczonym i matematykom, a nastpnie na podstawie istniejcych metod rozwizywania tych zagadnie opracowa wasny, udoskonalony sposób usuwania w kalendarzu rónic; sposób, który Rzymianie stosuj po dzi
dzie.
[w:] Plutarch z Cheronei, ywoty sawnych mów, t. II, Wrocaw 2004, s. 632–633.
A. Podaj nazw nowego kalendarza, o którym mowa w tekcie.
...
B. Podkrel poprawne zakoczenie zdania.
Reformator kalendarza, o którym mowa w tekcie, by
1. cesarzem.
2. dyktatorem.
3. królem.
4. papieem.
C. W którym z wymienionych pastw kalendarz ten obowizywa jeszcze na pocztku XX wieku? Podkrel nazw tego pastwa.
1. Królestwo Woch 2. Cesarstwo Niemieckie 3. Cesarstwo Rosyjskie 4. Republika Francuska
Zadanie 5. (2 pkt)
Na podstawie mapy i wasnej wiedzy rozstrzygnij, które sporód zda podanych w tabeli s faszywe. Wpisz obok tych zda sowo fasz.
1. Gdy Rzym by republik staroytne Ateny zostay wczone w jego granice.
2. Zasig podbojów rzymskich na Wschodzie pokrywa si ze wschodnimi granicami pastwa Aleksandra Wielkiego w chwili jego mierci.
3. Dacja bya prowincj rzymsk zdobyt w okresie cesarstwa.
4. Wa Hadriana broni pónocnej granicy najstarszej prowincji rzymskiej.
[w:] M. Jaczynowska, D. Musia, M. Stpie, Historia staroytna, Warszawa 2004, s. 519.
Nr zadania 4.A. 4.B. 4.C. 5.
Maks. liczba pkt 1 1 1 2
Wypenia egzaminator
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 6. (2 pkt)
Sporód wymienionych wydarze wybierz chronologicznie pierwsze i oznacz je liter A oraz chronologicznie ostatnie i oznacz je liter B.
Budowa wityni Salomona w Jerozolimie Dziaalno Buddy w Indiach
Dziaalno Konfucjusza w Chinach Wynalezienie pisma przez Sumerów Budowa Partenonu w Atenach Wydanie edyktu mediolaskiego
Zadanie 7. (5 pkt)
Na podstawie tekstów ródowych i wasnej wiedzy wykonaj polecenia.
ródo 1. Fragment Kroniki Grzegorza z Tours*
Królowa [Hrothilda, ona Chlodwiga] nie przestaa namawia [maonka], aby [...]
porzuci pogastwo. [...] A wreszcie raz przyszo do wojny przeciw Alamanom [...]. Przy starciu si obu wojsk, [...] wojsko Chlodwiga poczo szybko topnie. Ten, widzc to, [...]
skruszony, tak modli si: „Jezusie Chrystusie, o którym Hrothilda powiada, e jeste synem prawdziwego Boga, [...] gorco pragn uwierzy Ci i w imi Twoje wychrzci si, jeeli mi udzielisz zwycistwa nad tymi nieprzyjaciómi [...]”. Skoro to powiedzia, Alamanowie, zaczli cofa si [...]. Wtedy rozkazaa królowa zawezwa [...] biskupa miasta Reims, bagajc, aby w króla wpoi sowa zbawienia. [...] Tak wic król [...] ochrzczony zosta.
*Grzegorz z Tours (ok. 540–593) – kronikarz, biskup Tours.
[w:] Cz. Nanke, Wypisy do nauki historii redniowiecznej, Lwów-Warszawa 1925, s. 10–11.
ródo 2. Fragment Kroniki Thietmara*
W czeskiej krainie poj on za on [...] Dobraw[] [...]. Owa wierna wyznawczyni Chrystusa [...] zastanawiaa si [...], w jaki sposób mogaby [maonka] pozyska dla swej wiary. [...] Kiedy [...] nadszed okres wielkiego postu i Dobrawa staraa si zoy Bogu dobrowoln ofiar przez wstrzymanie si od jedzenia misa i umartwienie swego ciaa, jej maonek namawia j [...] do zamania postanowienia. Ona za zgodzia si na to w tym celu, by z kolei móc atwiej zyska u niego posuch w innych sprawach. [...] I wysucha jej miociwy Stwórca. Jego nieskoczona aska sprawia, i [maonek] pokaja si [...]
i chrztem witym zmy plam grzechu pierworodnego.
*Thietmar (ok. 975–1018) – kronikarz, biskup Merseburga.
[w:] Kronika Thietmara, t. 1, Wrocaw 2004, s. 171–172.
A. Uzupenij tabel, wpisujc w odpowiednie rubryki waciwe informacje.
ródo Nazwa pastwa, którego wadca przyj chrzest
Stulecie, w którym wadca przyj chrzest 1.
2.
B. Kronikarze przedstawili okolicznoci przyjcia chrztu przez dwóch wadców. Okrel, na czym polega podobiestwo okolicznoci przyjcia chrztu przez tych wadców.
...
...
...
Zadanie 8. (1 pkt)
Podkrel waciwy tytu mapy.
[w:] Atlas historyczny wiata, Wrocaw 1986, s. 30.
1. Pówysep Apeniski w poowie II w.
2. Pówysep Apeniski w poowie IV w.
3. Pówysep Apeniski w poowie VII w.
4. Pówysep Apeniski w poowie IX w.
Nr zadania 6. 7.A. 7.B. 8.
Maks. liczba pkt 2 4 1 1
Wypenia egzaminator
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 9. (6 pkt)
Na podstawie róde i wasnej wiedzy wykonaj polecenia.
ródo 1. Fragment tablicy genealogicznej dynastii Przemylidów
x – maestwo, kr. – król, ks. – ksi, c. – córka
Na podstawie: Dynastie Europy, pod red. A. Mczaka, Wrocaw 2003, s. 345–346.
J. E. Morby, Dynastie wiata, Kraków 1998, s. 258–259.
ródo 2. Fragment Kroniki oliwskiej starszej*
[...] Wadca bogobojny i witobliwy, gdy królowa, któr mia, umara, poj za on
jedyn yjc córk wspomnianego króla Przemysa i otrzyma koron caego królestwa polskiego. On ksicia Wadysawa [okietka] wraz z ksin zmusi do udania si
na wygnanie [...]. W jego cieniu królestwo polskie w kadym swym zaktku cieszyo si
pokojem i cakowit spokojnoci. Ten sawny król [...] klasztory wznosi i obronn tarcz
ochrania i broni przed napaci zych ludzi [...]. A kiedy upyn ju ywot tego dobrego i witobliwego króla [...], spocz on w Panu 21 czerwca roku paskiego 1305.
*Kronika oliwska starsza – spisana w XIV wieku w klasztorze cysterskim w Oliwie. Jej autorem by opat Stanisaw.
[w:] By czas nie zami i niepami. Wybór kronik redniowiecznych, Warszawa 1975, s. 111.
A. Rozpoznaj króla, który zmar w roku podanym w ródle 2.
...
B. Podaj imi pochodzcej z dynastii Piastów ony króla, rozpoznanego przez Ciebie w poleceniu A.
...
C. Czy na przedstawion w kronice opini o wadcy Polski i Czech mogo mie wpyw to, kim by jej autor? Swój sd uzasadnij.
...
...
...
...
D. Wyjanij, dlaczego ksi Wadysaw – jak twierdzi autor róda 2. – musia opuci kraj.
...
...
...
...
E. Podaj dwa maestwa, których zawarcie wiadczy o zwizkach politycznych Polski i Czech w drugiej poowie XI w. W wykropkowanych miejscach wpisz imiona obojga maonków.
... i ...
... i ...
Nr zadania 9.A. 9.B. 9.C. 9.D. 9.E.
Maks. liczba pkt 1 1 1 1 2
Wypenia egzaminator
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 10. (4 pkt)
Uzupenij tabel, wpisujc wadców Polski, za panowania których doszo do wymienionych wydarze. Wadców wybierz sporód podanych.
Bolesaw Chrobry, Kazimierz Odnowiciel, Bolesaw miay, Wadysaw Herman, Kazimierz Wielki, Wadysaw Jagieo
Wydarzenie Wadca Polski
1. Powstanie arcybiskupstwa gnienieskiego 2. mier biskupa Stanisawa ze Szczepanowa 3. Utworzenie Akademii Krakowskiej
4. Wystpienie Pawa Wodkowica na soborze w Konstancji
Zadanie 11. (3 pkt)
Na podstawie fragmentu Kroniki Galla Anonima – tekstu pieni piewanej przez rycerzy Henryka V – wykonaj polecenia.
Bolesawie, Bolesawie, ty przesawny ksi panie, Ziemi swojej umiesz broni wprost niezmordowanie!
Sam nie sypiasz i nam take snu nie dasz ni chwili, Ani we dnie, ani w nocy, ni w rannej godzinie!
Szlimy pewni, e ci z ziemi twej atwo [usuniemy], A ty teraz nas zamkne niemal jak w wizieniu!
Taki ksi susznie rzdy nad krajem sprawuje,
Który z garstk swych olbrzymie wojsko tak wojuje! [...]
Wszake jeszcze nie wypocz z walk z Pomorzanami, A ju, karzc nasz miao, uganiasz si z nami!
Miast tryumfatora wita hody nalenymi, My przeciwnie zamylamy pozbawi go ziemi!
On prowadzi dozwolone wojny z poganami,
My wzbronion walk wiedziem tu z chrzecijanami!
Dlatego te Bóg poszczci mu walk zwycisk, A nas susznie za zadane krzywdy karze klsk!
[w:] Gall Anonim, Kronika polska, Wrocaw 2003, s. 137–138.
A. Podkrel poprawne zakoczenie zdania.
W tekcie pieni jest mowa o 1. Bolesawie Chrobrym.
2. Bolesawie miaym.
3. Bolesawie Krzywoustym.
4. Bolesawie Wstydliwym.
B. Wymie dwie przyczyny klski wojsk Henryka V podane w tekcie pieni.
...
...
Zadanie 12. (5 pkt)
Na podstawie fragmentów monografii historycznej i wasnej wiedzy wykonaj polecenia.
Fragment 1.
[...] zdobycie starego cesarskiego miasta dawao nie tylko now stolic imperium;
gwarantowao im równie trwao ich europejskiego mocarstwa. Dopóki bowiem miasto, pooone w istocie w centrum ich posiadoci, na przeprawie midzy Azj i Europ, nie naleao do nich, nie mogli czu si pewnie. [...] Majc za miasto w swoich rkach, byli bezpieczni. Dzisiaj, po wszystkich zmiennych kolejach dziejów, [...] cigle utrzymuj swój punkt oparcia w Europie.
Fragment 2.
[...] upadek miasta [...] stanowi dla nich waciwie koniec pewnego rozdziau. Wspaniaa cywilizacja [...] teraz zamieraa wraz z konajcym miastem. [...] I dopóki cesarz, wicekról Boga, y nad Bosforem, kady [...] móg by dumny, e jednak naley do prawdziwej i prawowiernej spoecznoci chrzecijaskiej. [...] Wraz z upadkiem cesarza i z upadkiem jego miasta rozpoczy si rzdy antychrysta.
[w:] S. Runciman, ..., Warszawa 1994, s. 10–11.
A. Podaj wydarzenie, którego dotycz oba teksty.
...
B. Podkrel poprawne zakoczenie zdania.
Wydarzenie to miao miejsce po 1. wyprawie Marco Polo do Chin.
2. odkryciu Ameryki przez Krzysztofa Kolumba.
3. odkryciu drogi do Indii przez Vasco da Gam.
4. wyprawie Ferdynanda Magellana dookoa wiata.
C. Wyjanij znaczenie tego wydarzenia w periodyzacji dziejów.
...
...
D. Uzupenij zdania, podajc nazwy pastw.
1. Fragment 1. przedstawia skutki wydarzenia dla mieszkaców ... . 2. Fragment 2. przedstawia skutki wydarzenia dla mieszkaców ... .
Nr zadania 10. 11.A. 11.B. 12.A. 12.B. 12.C. 12.D.
Maks. liczba pkt 4 1 2 1 1 1 2
Wypenia egzaminator
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 13. (3 pkt)
Na podstawie fotografii przedstawiajcych stalle* i wasnej wiedzy wykonaj polecenia.
* stalle – awki ustawione w prezbiterium, przeznaczone przede wszystkim dla duchownych.
A. Przyporzdkuj stallom nazwy odpowiednich stylów w sztuce. Wybierz je sporód podanych i wpisz pod fotografiami.
romanizm, gotyk, renesans, barok
1. ... 2. ...
[w:] T. Chrzanowski, Z. ygulski jun., Polska. Skarby wieków, Kraków 2001, s. 116; fotografia ze zbiorów Autora.
B. Podaj nazw stylu w sztuce, którego powstanie i rozwój byy zwizane z kontrreformacj. Nazw wybierz sporód podanych w poleceniu A.
...
Zadanie 14. (3 pkt)
Na podstawie tekstu ródowego i wasnej wiedzy wykonaj polecenia.
[...] Albowiem gdziekolwiek w naszym królestwie owce daj delikatniejsz, a wic i drosz wen, tam zaraz spiesz wielmoe i szlachta, a nawet ten i ów opat, czowiek
witobliwy; wszyscy oni nie s zadowoleni z tych dochodów i plonów rocznych, jakie przynosiy ich przodkom posiadoci ziemskie. [...] nie pozostawiaj wic ani kawaka ziemi pod upraw zbó, lecz wszystko zamieniaj na pastwiska, burz domy i miasteczka, zachowuj jedynie kocioy – na stajnie dla owiec. [...] zagarniaj ci zacni mowie wszelkie uprawne pola, tworzc [pastwiska]. Aby wic [...] mó[c] w jednym zasigu ogrodzi sobie potem kilka tysicy morgów, wypdza si dzierawców, przy pomocy oszustwa lub gwatu pozbawia si wieniaków nawet ich ojcowizny, innych przez dokuczanie zmusza si
do sprzedawania gospodarstw. [...]
[w:] T. Morus*, Utopia, Warszawa 1954, s. 89.
* Thomas Morus (1478–1535) – angielski myliciel i polityk, wity Kocioa katolickiego.
A. Podaj, stosowan w historiografii, nazw opisanego w tekcie sposobu gromadzenia ziemi w rkach feudaów.
...
B. Oce stosunek autora tekstu do sposobów pozyskiwania nowych terenów przez feudaów. Odpowied uzasadnij.
Ocena ...
Uzasadnienie ...
...
...
C. Wyjanij przyczyn przemian ekonomicznych w rolnictwie angielskim, o której pisze autor tekstu.
...
...
...
Nr zadania 13.A. 13.B. 14.A. 14.B. 14.C.
Maks. liczba pkt 2 1 1 1 1
Wypenia egzaminator
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 15. (3 pkt)
Na podstawie tekstu ródowego i wasnej wiedzy wykonaj polecenia.
A gdy nam z Ksiciem Wielkim Moskiewskim, nieprzyjacielem monym, walczy
przyszo, te i innych nieprzyjació [...] obawia si i przestrzega pilnie potrzeba; a skarb koronny [przez nadmierne rozdawanie dóbr] bardzo umniejszon a wyniszczon jest, [...]
[darowizny, dzierawy i zastawy] przeciw Statutom koronnym byy da[wa]ne [...]. Tedy za zjechaniem tu naszym i zoeniem Sejmu Walnego Koronnego [...] roku 1562 [...] tak ustanawiamy [...]. Wszystk[ie] daniny, darowizny wieczne, [nadania posiadoci]
komukolwiek zapisane, s tym Statutem kasowane a wniwecz obrócone [...]. Takowe wszystkie [...] wracaj w rce nasze i Rzeczypospolitej.
[w:] Teksty ródowe do nauki historii w szkole redniej, z. 31, Kraków 1929, s. 13–14.
A. Podaj, stosowan w historiografii, nazw ruchu politycznego, którego postulat zosta
speniony w wyniku zacytowanego postanowienia sejmu.
...
B. Podkrel poprawne zakoczenie zdania.
Sejm podj przedstawion decyzj za panowania 1. Zygmunta Starego.
2. Zygmunta Augusta.
3. Stefana Batorego.
4. Zygmunta III Wazy.
C. Przedstaw argument, którego uyto w celu uzasadnienia podjtej decyzji.
...
...
Zadanie 16. (3 pkt)
Interpretujc elementy graficzne obrazu, wyjanij jego tre propagandow dotyczc
celów polityki zagranicznej Anglii w XVI wieku.
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Nr zadania 15.A. 15.B. 15.C. 16.
Maks. liczba pkt 1 1 1 3
Wypenia egzaminator
Uzyskana liczba pkt
[w:] D. McDowall, An illustrated History of Britain, Harlow 2004, s. 74.
Zadanie 17. (3 pkt)
Na podstawie tekstu ródowego i wasnej wiedzy wykonaj polecenia.
III. Najjaniejszy i Najpotniejszy Pan Jan Kazimierz, król Polski [...] uroczycie si zrzeka dzi i na zawsze wszystkich pretensji do Królestwa Szwedzkiego i [...] do innych podlegych im prowincji [...].
IV. 1. Najjaniejszy król i stany Królestwa Polskiego i Wielkiego Ksistwa Litewskiego na mocy niniejszego pokoju na wieczne czasy ustpuj [...] Królestwu Szwedzkiemu cae Inflanty za Dwin [...].
V. 1. Wschodnia cz Inflant, która przed wojn [...] zostawaa w posiadaniu Królestwa Polskiego [...] pozostanie w posiadaniu [...] Królestwa Polskiego i Wielkiego Ksistwa Litewskiego [...].
[w:] Teksty ródowe do nauki historii w szkole redniej, z. 39, Kraków 1923, s. 17–18.
A. Podkrel poprawne zakoczenie zdania.
Dokument, którego fragment zacytowano, to 1. II pokój toruski.
2. pokój w Oliwie.
3. pokój Grzymutowskiego.
4. pokój w Karowicach.
B. Podaj nazw wojny, któr zakoczyo podpisanie przedstawionego dokumentu.
...
C. Wyjanij przyczyn roszcze wymienionego w tekcie króla Polski do korony szwedzkiej.
...
...
Zadanie 18. (2 pkt)
Na podstawie danych statystycznych wykonaj polecenia.
Tabela. Piece hutnicze na wgiel drzewny i koks w Anglii w latach 1750–1790 Piece na wgiel drzewny Piece na koks Rok w sztukach Ilo
rednia wydajno
w tonach na rok
Produkcja surówki
elaza w tonach
Ilo
w sztukach
rednia wydajno
w tonach na rok
Produkcja surówki
elaza w tonach
1750 71 375 26 625 3 500 1500
1760 64 400 25 600 14 700 9800
1775 44 450 19 800 30 800 24 000
1780 34 500 17 000 43 850 36 500
1785 28 500 14 000 53 900 47 700
1790 25 500 12 500 81 925 74 925
Na podstawie: M. Kopczyski, Ludzie i technika. Szkice z dziejów cywilizacji [...], Warszawa 2008, s. 78.
A. Rozstrzygnij, które sporód zda podanych w tabeli jest faszywe. Wpisz obok tego zdania sowo fasz.
1. W Anglii dopiero w 1780 r. piece na wgiel drzewny osigny tak
wydajno, jak miay piece na koks w 1750 r.
2. W pierwszym dziesicioleciu II poowy XVIII w. w Anglii produkcja surówki elaza pochodzia gównie z pieców na koks.
3. W II poowie XVIII w. w Anglii na zmniejszenie liczby pieców na wgiel drzewny i zwikszenie liczby pieców na koks wpyna m.in. wiksza wydajno pieców koksowych ni wglowych.
B. Podaj nazw procesu gospodarczego, którego czci byy przemiany w hutnictwie angielskim zobrazowane danymi statystycznymi.
...
Zadanie 19. (4 pkt)
Rozpoznaj postaci, o których informacje zamieszczono w tabeli. Postaci wybierz sporód podanych.
Maurycy Mochnacki, Piotr Wysocki, Joachim Lelewel, Adam Jerzy Czartoryski, Józef Chopicki, Józef Bem
1. By wykadowc historii na Uniwersytecie Wileskim i posem na sejm Królestwa Polskiego. W czasie powstania
listopadowego zosta prezesem Towarzystwa Patriotycznego.
Na emigracji próbowa poczy wszystkie ugrupowania demokratyczne.
2. By instruktorem w warszawskiej Szkole Podchorych Piechoty, wspóorganizatorem powstaego w niej tajnego sprzysienia. Na czele podchorych rozpocz powstanie listopadowe. Za udzia w powstaniu zosta zesany na Syberi.
3. By oficerem w armii Królestwa Polskiego. W bitwie pod Ostrok w 1831 r. odznaczy si, powstrzymujc natarcie rosyjskie i ratujc armi polsk od cakowitego rozbicia.
W okresie Wiosny Ludów walczy na Wgrzech. Po klsce rewolucji wgierskiej uda si do Turcji.
4. By dyktatorem powstania listopadowego. Mia nadziej, e uda mu si doprowadzi do pojednania z carem. Gdy próby zawarcia ugody zawiody, poda si do dymisji. Odznaczy si mstwem w bitwie pod Grochowem.
Na podstawie: J. Choiska-Mika, J. Dzigielewski, J. Maciszewski, Encyklopedyczny sownik historii Polski, Warszawa 1996, s. 27, 44, 142, 366.
Nr zadania 17.A. 17.B. 17.C. 18.A. 18.B. 19.
Maks. liczba pkt 1 1 1 1 1 4
Wypenia egzaminator
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 20. (2 pkt)
Uzupenij tabel, wpisujc nazwy rozpoznanych ugrupowa/obozów politycznych Wielkiej Emigracji. Nazwy wybierz sporód podanych.
Hotel Lambert, Towarzystwo Demokratyczne Polskie, Gromady Ludu Polskiego
Program ugrupowania/obozu politycznego
Nazwa
ugrupowania/obozu politycznego 1. Uwaano, e o niepodlego naley walczy w powstaniu
poczonym z rewolucj spoeczn. Wiodc rol mieli w nim odegra chopi. W wyzwolonym pastwie zamierzano
zlikwidowa prywatn wasno ziemi.
2. Uwaano, e Polska moe odzyska niepodlego tylko dziki wielkiej wojnie mocarstw europejskich. Wolne pastwo miao by monarchi konstytucyjn, w której zamierzano
przeprowadzi najpierw oczynszowanie, a potem uwaszczenie chopów za odszkodowaniem dla wacicieli ziemskich.
Na podstawie: J. Choiska-Mika, J. Dzigielewski, J. Maciszewski, Encyklopedyczny sownik historii Polski, Warszawa 1996, s. 79, 304.
Zadanie 21. (3 pkt)
Na podstawie tekstu wykonaj polecenia.
W padzierniku 1860 roku car Aleksander zjecha si w Warszawie z cesarzem austriackim i ksiciem-regentem pruskim. Zjazd trzech zaborców by wymierzony przeciw [...] Wochom. Modzie postanowia zademonstrowa wiatu, e Warszawa stawia opór zaborcom, e nie pogodzia si z niewol. [...] „Zlatuj si kruki, siedcie w domu gawrony” – mówia jedna z ulotek. [...] W teatrze grano fars „Robert i Bertrand, czyli dwaj zodzieje” – nieznana rka dopisywaa wszdzie na afiszach: trzej zodzieje!
[w:] S. Kieniewicz, Warszawa …….., Warszawa 1983, s. 47–48.
A. Wyjanij cel wydania ulotki, o której mowa w tekcie.
...
...
B. Wyjanij sens tekstu trzej zodzieje dopisanego na afiszu teatralnym.
...
...
C. Wyjanij, dlaczego sprawa woska bya przedmiotem obrad uczestników zjazdu.
...
...
Zadanie 22. (2 pkt)
Na podstawie róda ikonograficznego wykonaj polecenia.
Aleksander Lesser, Pogrzeb piciu polegych
[w:] Wielka historia Polski, t. 7, Kraków 2001, s. 276.
A. Podkrel poprawne zakoczenie zdania.
Wydarzenie przedstawione na ilustracji – pogrzeb piciu ofiar manifestacji w Warszawie – miao wpyw na ksztatowanie nastrojów patriotycznych Polaków przed wybuchem
1. powstania kociuszkowskiego.
2. powstania listopadowego.
3. Wiosny Ludów.
4. powstania styczniowego.
B. Wyjanij, czyja obecno na pogrzebie wiadczy o tym, e sta si on manifestacj
solidarnoci spoeczestwa wobec przemocy zaborcy.
...
...
...
Nr zadania 20. 21.A. 21.B. 21.C. 22.A. 22.B.
Maks. liczba pkt 2 1 1 1 1 1
Wypenia egzaminator
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 23. (3 pkt)
Na podstawie fragmentu mowy wygoszonej przez Romualda Traugutta w 1864 r.
i wasnej wiedzy wykonaj polecenia.
Bdc przekonany, e niezaleno jest koniecznym warunkiem prawdziwego szczcia kadego narodu, zawsze jej pragnem dla swojej ojczyzny [...]. Powstania nikomu nie doradzaem, przeciwnie, jako byy wojskowy widziaem ca trudno walczenia bez armii [...]. Gdy zbrojne powstanie wybuchn miao [...] radziem odwoanie. [...]
Celem za jedynym i rzeczywistym powstania naszego jest odzyskanie niepodlegoci i ustalenie w kraju naszym porzdku opartego na mioci chrzecijaskiej [...].
Idea narodowoci jest tak potna [...], e j nic nie pokona, a wstrzymywanie jej postpu posuy tylko do nabrania siy i popularnoci ludziom najbardziej rewolucyjnych przekona, którzy nie widz innego rodka zaspokojenia pragnie wielu ludzi, jak tylko ogóln burz
spoeczn i zupeny przewrót istniejcego porzdku rzeczy.
[w:] Wielka historia Polski, t. 7, Kraków 2001, s. 322–323.
A. Podaj funkcj, któr peni Romuald Traugutt w powstaniu styczniowym od padziernika 1863 r. do kwietnia 1864 r.
...
B. Czy przedstawione w zacytowanym fragmencie pogldy Romualda Traugutta byy blisze biaym, czy czerwonym? Odpowied uzasadnij, podajc dwa argumenty.
...
Argumenty ...
...
...
...
Zadanie 24. (2 pkt)
Sporód wymienionych wydarze wybierz chronologicznie pierwsze i oznacz je liter A oraz chronologicznie ostatnie i oznacz je liter B.
Powstanie Trójporozumienia Wybuch wojny krymskiej Rewolucja lipcowa we Francji Proklamacja niepodlegoci Belgii Pocztek obrad kongresu wiedeskiego Wybuch wojny francusko-pruskiej
Zadanie 25. (3 pkt)
Na podstawie róda ikonograficznego i wasnej wiedzy wykonaj polecenia.
Portret cesarza Franciszka Józefa I
[w:] „Mówi wieki” 2007, nr 5, s. 53.
A. Podaj nazw stroju, w którym zosta przedstawiony Franciszek Józef I.
...
B. Podkrel poprawne zakoczenie zdania.
Przedstawiony portret jest alegori
1. wybuchu powstania krakowskiego.
2. reakcji Austrii na rabacj galicyjsk.
3. wczenia Rzeczypospolitej Krakowskiej do Galicji.
4. ugody polsko-austriackiej.
C. Podaj nazw dynastii, której przedstawicielem by Franciszek Józef I.
...
Nr zadania 23.A. 23.B. 24. 25.A. 25.B. 25.C.
Maks. liczba pkt 1 2 2 1 1 1
Wypenia egzaminator
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 26. (3 pkt)
Na podstawie tekstu ródowego wykonaj polecenia.
Wszystkie zasadnicze decyzje w cigu wojny podejmowaem sam, nie zwoujc nigdy
adnej rady. [...] Najbliej mnie z urzdu stali w owe czasy trzej panowie: genera
Rozwadowski, jako szef sztabu, genera Sosnkowski, jako minister wojny, i wieo przybyy genera Weygand, jako doradca techniczny misji francusko-angielskiej, przysanej w tym gronym dla nas czasie. [...] Mielimy wysa delegacj [na rokowania pokojowe] do Miska [litewskiego], gdzie si znajdowa pan Tuchaczewski [...]. Inaczej jak ebranin tego nazwa
nie mog, gdy wszczyna miano rozmow o pokoju w chwili, kiedy zwyciski nieprzyjaciel do stolicy naszej puka i grozi zniszczeniem organizacji pastwa [...]. Jako Naczelny Wódz i Naczelnik Pastwa mocno w rachub bra musiaem, by nasza delegacja nie wyjedaa ze stolicy bez pewnoci jej utrzymania. [...] 6 sierpnia nie na jakiej naradzie, lecz w samotnym pokoju w Belwederze przepracowywaem samego siebie dla wydobycia decyzji [o rozpoczciu bitwy].
[w:] „Karta” 2005, nr 45, s. 14–15.
A. Podaj imi i nazwisko autora zacytowanego tekstu.
...
B. Podaj, w którym roku miay miejsce wydarzenia opisane w tekcie.
...
C. Wyjanij znaczenie bitwy, o której wspomniano w tekcie, dla losów Polski i Europy.
...
...
...
Zadanie 27. (2 pkt)
Sporód wymienionych obiektów wybierz te, które powstay w okresach podanych w tabeli. Wpisz je w odpowiednie rubryki.
Paac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina w Warszawie
Huta im. Lenina w Krakowie
Port w Gdyni
Fabryka Samochodów Maolitraowych (Fiat 126P) w Bielsku-Biaej
1918–1939
1970–1980
Zadanie 28. (4 pkt)
Na podstawie rysunków i tekstów satyrycznych opublikowanych w czasopimie Mucha w okresie dwudziestolecia midzywojennego oraz wasnej wiedzy wykonaj polecenia.
Rysunek 1. Rysunek 2.
Widz teraz, e najwierniejszym i najlepszym przyjacielem z caego mego otoczenia by i jest ten wdziczny instrument. [...]
Mao mi dali pynu, ale, e jestem chemikiem, to i z tego co stworz.
[w:] Prosto z Wiejskiej. Sejm i Senat II Rzeczypospolitej w karykaturze i satyrze, Wrocaw, Warszawa, Kraków 1990, s. 38, 91.
A. Rozpoznaj postaci przedstawione na rysunkach. Podaj ich nazwiska.
Rysunek 1. ...
Rysunek 2. ...
B. Uzupenij tabel, przyporzdkowujc waciwe informacje postaciom przedstawionym na rysunkach. Informacje wybierz sporód podanych.
przeprowadzi reform walutow
peni funkcj Prezydenta Rzeczypospolitej
dokona zamachu stanu
reprezentowa Polsk na konferencji pokojowej w Paryu
Postaci Informacje
Posta na rysunku 1.
Posta na rysunku 2.
Nr zadania 26.A. 26.B. 26.C. 27. 28.A. 28.B.
Maks. liczba pkt 1 1 1 2 2 2
Wypenia egzaminator
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 29. (5 pkt)
W tabeli zamieszczono fragmenty wspomnie bdcych komentarzem do wydarze
z okresu II wojny wiatowej. Rozpoznaj je i wpisz w odpowiednie rubryki tabeli.
Wybierz wydarzenia sporód podanych.
powstanie Rzdu RP na emigracji
atak niemiecki na Dani i Norwegi
kapitulacja Francji
bitwa o Angli
powstanie w getcie warszawskim
ldowanie aliantów w Normandii
powstanie warszawskie
Fragmenty wspomnie Wydarzenia
1. Wpad do przychodni rewiru [...] lekarz naczelny, dr Treite, woajc gono, e inwazja si rozpocza. W pi minut póniej wiedzia cay obóz. W cigu nastpnych tygodni i miesicy [...] Francuzki, Belgijki i Holenderki, jedne po drugich doczekay si uwolnienia swoich krajów spod okupacji niemieckiej.
2. Bito w Krakowie we wszystkie dzwony, górowa gos Zygmunta. [...] Dziao si to na specjalny rozkaz wyszych wadz niemieckich. Krakowianie w gorcy dzie
czerwcowy zamykali okna i zatykali uszy, eby dzwonu nie sysze. [...] W BBC przemawia Churchill. [...] „nie
zapomnimy o rycerskim narodzie francuskim.”
3. Bitwa nad [wysp] rozgorzaa. Cay naród polski czy si
w duchu ze wszystkimi lotnikami [...]. Pamitam 15 sierpnia msz, któr w kociele Mariackim odprawi ksi
metropolita Sapieha. Wszyscy zrozumielimy: w rocznic
cudu nad Wis arcypasterz modli si o cud nad Tamiz.
4. W maych grupach krcili si po ulicach [Lwowa] onierze Armii Czerwonej. [...] Wiedzielimy [...], e Warszawa broni si dalej, zazdrocilimy jej bez granic. Póniej dowiedzielimy si, e [...] „Bóg powierzy honor Polaków” generaowi Sikorskiemu.
5. Przyjechaa Wola* [...]; pytaymy o to, co dzieje si
w Warszawie, otrzymaymy odpowied jedn jedyn:
„Warszawy nie ma”. [...] „Warszawa si pali, caa w ogniu, [...] to ju nie jest miasto, to s gruzy.” [...] A do poowy wrzenia dniami i nocami toczyy si transporty
z Warszawy.
*Wola – jedna z dzielnic Warszawy.
[w:] K. Lanckoroska, Wspomnienia wojenne, Kraków 2002, s. 17–18, 65, 69, 293, 296.
Zadanie 30. (4 pkt)
Wyjanij tre propagandow radzieckiego rysunku satyrycznego z 1941 r., interpretujc co najmniej trzy elementy graficzne.
Tumaczenie z jzyka rosyjskiego:
Rozgromimy i zniszczymy wroga bez litoci!
Tumaczenie tytuu dokumentu przedstawionego na rysunku:
Ukad o nieagresji midzy ZSRR i Niemcami.
[w:] Kalendarz krasnoarmiejca, Warszawa 2006.
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Nr zadania 29. 30.
Maks. liczba pkt 5 4 Wypenia
egzaminator
Uzyskana liczba pkt
Zadanie 31. (3 pkt)
Na podstawie fragmentu tekstu pieni onierskiej i wasnej wiedzy wykonaj polecenia.
Puki pancerne, strzelcy i dragoni, W ogniu czogowych i armatnich dzia, Poszli w ataku na francuskiej boni,
Gdzie wróg w obronie twardym murem sta.
Na polach Belgii i w murach Gandawy, Gdy ich do boju wezwa wojny zew, Za wolno innych i dla obcej sprawy Oddali ycie i przelali krew.
Z husarskim skrzydem na swoim ramieniu Poszli pancerni w stali swoich wie, By w obcym kraju, lecz w Polski imieniu Odnie zwycistwa pod Jort i Falaise.
Poszli pancerni do Axel i Bredy, By na swym szlaku niezliczonych dróg Walczy pod Emmen i na brzegach Ledy I w Wilhelmshaven spaci polski dug.
[w:] Pie ojczysta. Zbiór najpikniejszych piewów patriotycznych, Warszawa 2002, s. 139.
A. Podkrel poprawne zakoczenie zdania.
W pieni przedstawiono szlak bojowy 1 Dywizji Pancernej, której dowódc by
1. gen. Wadysaw Anders.
2. gen. Zygmunt Berling.
3. gen. Stanisaw Kopaski.
4. gen. Stanisaw Maczek.
B. Wymie pastwa wyzwalane spod okupacji hitlerowskiej przez jednostk wojskow, której dotyczy tre pieni.
...
...
...
Zadanie 32. (2 pkt)
Na podstawie fragmentu pracy wspóczesnego historyka wykonaj polecenia.
[...] Europa jako zamknity system pastw przestaa istnie. [...] Historia Europy skoczya si
w cigu jednego tygodnia [...], kiedy to pierwszy z kontrataków Armii Czerwonej na pónoc od Moskwy ujawni zwart si Zwizku Radzieckiego, a atak na Pearl Harbor wprowadzi Stany Zjednoczone jako jedn ze stron walczcych do drugiej wojny wiatowej. Te dwa pastwa [...]
dysponujce zasobami na skal przytaczajc wszystkie siy europejskie, utworzyy nowe systemy polityczne i gospodarcze, których byy orodkiem, a linia podziau przepoowia Europ
wzdu granic wschodnich monarchii cesarstwa karoliskiego. [...]
[w:] M. Howard, Wojna w dziejach Europy, Wrocaw 1990, s. 179.
A. Podaj rok wspomnianych w tekcie dwóch wydarze z okresu II wojny wiatowej.
Rok ...
B. Sformuuj tez dotyczc zmiany w ukadzie si politycznych w Europie po II wojnie
wiatowej, któr autor stawia w zacytowanym fragmencie pracy.
...
...
...
Zadanie 33. (2 pkt)
Na podstawie rysunku satyrycznego Borysa Jefimowa z 1951 r. i wasnej wiedzy wykonaj polecenia.
[w:] Ksi ki nieczytane. Katalog wystawy, Kielce 2005, s. 27.
Chomto – cz uprzy w ksztacie kabka wkadana na szyj koniowi pocigowemu.
A. Sporód wymienionych pastw wybierz to, które nie skorzystao z pomocy bdcej przedmiotem rysunku satyrycznego. Podkrel nazw tego pastwa.
1. Republika Francuska
2. Republika Federalna Niemiec 3. Republika Czechosowacka 4. Republika Woska
B. Wyjanij, dlaczego pastwo, wskazane przez Ciebie w poleceniu A, nie skorzystao z pomocy bdcej przedmiotem rysunku satyrycznego.
...
...
...
Nr zadania 31.A. 31.B. 32.A. 32.B. 33.A. 33.B.
Maks. liczba pkt 1 2 1 1 1 1
Wypenia egzaminator
Uzyskana liczba pkt
