opracowany w ramach projektu
„Tworzenie programów nauczania oraz scenariuszy lekcji i zajęć wchodzących w skład zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających proces kształcenia ogólnego w zakresie kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy”
dofinansowanego ze środków Funduszy Europejskich w ramach
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty Warszawa 2019
SCENARIUSZ LEKCJI
Program nauczania matematyki dla szkoły podstawowej
ZOFIA
MUZYCZKA
JAKĄ
DZIAŁKĘ
KUPIĆ?
dr Anna Rybak
Agnieszka Ratajczak-Mucharska dr Beata Rola
Redakcja językowa i korekta – Editio Projekt graficzny i projekt okładki – Editio Skład i redakcja techniczna – Editio Warszawa 2019
Ośrodek Rozwoju Edukacji Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa www.ore.edu.pl
Publikacja jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Użycie niekomercyjne 4.0 Polska (CC-BY-NC).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl
3
Tytuł zajęć:
Jaką działkę kupić?1
Dział w podstawie programowej:
Obliczenia w geometrii
Klasa:
V szkoły podstawowej
Czas realizacji:
45 minut
Cele
Cel główny: Wykorzystywanie związków miarowych w wielokątach do rozwiązywania zadań.
Cele szczegółowe (w przypadku uczniów ze SPE należy uwzględnić IPET/PDW):
Uczeń:
zna pojęcie i sposoby obliczania obwodów wielokątów,
zna pojęcie i sposoby obliczania pól wybranych wielokątów,
planuje i wykonuje kolejne doświadczenia oraz obserwuje ich wyniki,
formułuje hipotezy na podstawie zaplanowanych i dokonanych obserwacji,
zauważa sytuacje, w których przydatna jest umiejętność obliczania pola i obwodu wielokątów,
wyciąga wnioski dotyczące praktycznego wykorzystania umiejętności obliczania pól i obwodów wielokątów,
wykorzystuje TIK do praktycznych zastosowań.
Cele wychowawcze (w przypadku uczniów ze SPE należy uwzględnić IPET/PDW):
wdrażanie do staranności przy wykonywaniu zadań,
rozwijanie przekonania o potrzebie precyzyjnego formułowania wniosków,
rozwijanie umiejętności współpracy w zespole,
rozwijanie aktywności poznawczej uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnych potrzeb,
rozwijanie odpowiedzialności za własne uczenie się.
Metody prowadzenia lekcji:
dyskusja, ćwiczenia praktyczne
1 Inspiracja lekcji w: Aebli H., Dydaktyka psychologiczna: zastosowanie teorii Piageta do dydaktyki, tłum. Kupisiewicz Cz., PWN, Warszawa 1982.
Formy pracy:
jednolita, indywidualna, grupowa
Środki dydaktyczne:
uczniowie – linijki, ołówki; nauczyciel – slajdy z tekstami zadań.
Podstawę teoretyczną scenariusza stanowi konstruktywistyczna teoria uczenia się.
OPIS PRZEBIEGU LEKCJI:
CZĘŚĆ WSTĘPNA LEKCJI (8–10 minut):
powitanie, zapowiedź tematyki lekcji,
szybkie przypomnienie, jak oblicza się obwód wielokąta,
zapisanie i wyjaśnienie wzorów na pole prostokąta i trójkąta.
CZĘŚĆ WŁAŚCIWA LEKCJI (20–25 minut):
1. Przedstawienie problemu:
Rodzice Bartka postanowili kupić działkę. Fundusze zgromadzone na ten cel pozwalają na zakupienie 400 m2 gruntu. Właściciel ziemi pozwala kupującym wybrać kształt działki, ale musi być prostokątna. Rodzice chcieliby wybrać prostokąt o takich
wymiarach, żeby na ogrodzenie działki wydać jak najmniej pieniędzy. Bartek uważa, że wszystkie prostokąty, których pole jest równe 400 m2, mają taki sam obwód. A jak Ty sądzisz?
2. Uczniowie pracują w czteroosobowych zespołach (zespół składa się z uczniów, którzy mają zróżnicowane możliwości, ale każdy otrzyma część pracy do wykonania).
Nauczyciel sugeruje przygotowanie przez każdy zespół tabeli, w której będą zapisywane możliwe wymiary i obwody prostokątnych działek.
3. Na podstawie obserwacji, jak zmienia się obwód prostokąta o polu 400 m2 w zależności od doboru jego długości i szerokości, uczniowie ustalają poradę zespołu dla rodziców Bartka.
4. Referent wskazanego zespołu przedstawia pomysł na sporządzenie tabeli, obliczenia oraz wynikający z obserwacji wniosek.
5. Referenci pozostałych zespołów przedstawiają swoje pomysły na tabele.
CZĘŚĆ KOŃCOWA LEKCJI (do 10 minut):
sformułowanie i zapisanie wniosku,
zainteresowanie problemem do zastanowienia: jaki wybrać kształt działki, jeśli już kupiliśmy 60 metrów siatki na ogrodzenie, ale chcielibyśmy, żeby nasza działka miała możliwie największe pole,
zebranie wypełnionych tabel do oceny,
zadanie pytań:
» czy dzisiejsze zajęcia były ciekawe – co było najciekawsze?
» co sprawiło Wam największy kłopot?
5
pożegnanie.
Ocena ucznia ze SPE powinna uwzględniać jego możliwości oraz, jeżeli ma opracowany, jego indywidualny plan IPET/PDW. W przypadku pracy zespołowej i właściwie dobranych zadań, ocena będzie się pokrywała z oceną zespołu.
Komentarz metodyczny
1. Z formalnego punktu widzenia zagadnienie wykracza poza program szkoły podstawowej, ale jest na tyle intrygujące, że stanowi ciekawe i stosunkowo proste doświadczenie dla uczniów.
2. Sugestia przygotowania tabeli powinna być zilustrowana możliwie prostym przykładem (np. wymiary 1x400) i zachęcać do przeliczeń wielu sytuacji.
Mimo że rozważania de facto dotyczą wyznaczania ekstremum funkcji, to rozwiązanie oparte na obserwacji tabeli jest dostępne dla każdego ucznia.
W trakcie zajęć nauczyciel zwraca uwagę na dobór dzieci w zespołach, tak aby uczniowie tworzyli zróżnicowane pod względem możliwości grupy (dwoje uczniów o mniejszych możliwościach edukacyjnych nie powinno być razem w grupie). Należy uwzględnić (przygotować) dodatkowe zadania dla uczniów o większych możliwościach edukacyjnych.
Jeżeli w klasie znajduje się dziecko (dzieci) z niepełnosprawnością, należy przygotować dodatkowe środki dydaktyczne uwzględniające daną
niepełnosprawność dziecka. Zespół, w którym jest uczeń niedowidzący, powinien przygotować/otrzymać od nauczyciela tabelę z większymi polami.
Warto lekcję skoordynować projektem z zajęciami informatyki, gdzie uczniowie poznają/powtórzą sobie wiadomości z arkusza kalkulacyjnego i przygotują odpowiednią tabelę z obliczeniami.
Inną opcją jest wykorzystanie TIK na lekcji matematyki.
