T o m (V olum e) X X IX — 1959 Zeszyt (Fascicule) 4 K r a k ó w 1960
SPRAWOZDANIE
Z X X X I ZJAZDU NAUKOWEGO
POLSKIEGO TOWARZYSTWA GEOLOGICZNEGO W GDAŃSKU
6 — 8 czerwca 1958
Com pte Rendu de la X X X I Reunion Scientifique de la Societe Geologique de Pologne a Gdańsk
6 — 8 juiin 1958
W dniach 6 — 8 czerwca 1958 odbył się w Gdańsku X X X I Zjazd Polskiego Towarzystwa Geologicznego. W zjeździe w zięło udział 158'osób, w tym goście zagraniczni: prof. A. L a i t a k a r i z Finlandii, dr H e c k i geolog dypl. R o g g e z NRD, dr M. M a r k o v a i dypl. geolog J. V a s- k o v s k y z Czechosłowacji oraz L. S r e t o n o v i c z Jugosławii.
1. POSIEDZENIE PLENARNE W PIERWSZYM D N IU ZJAZDU 6 CZERWCA 1958
W pierwszym dniu zjazdu przed południem odbyło się w gmachu Politechniki Gdańskiej otw arcie zjazdu i zebranie naukowe, w którym oprócz uczestników w zięli udział liczni reprezentanci w yższych uczelni Wybrzeża, towarzystw i instytucji naukowych, pracownicy przedsię
biorstw geologicznych, przedstawiciele prasy i radia i młodzież studiu
jąca hydrogeologię i geologię inżynierską na Politechnice Gdańskiej.
Zjazd otw orzył przewodniczący Zarządu Głównego PTG prof. H. S w i d z i ń s k i witając przybyłych w szczególności prezesa CUG, prof.
M. M r o z o w s k i e g o , przewodniczącego Zarządu Głównego P. T.
Geograficznego prof. dr R. G a ł o n a , przedstawiciela Gdańskiego Tow.
Naukowego prof. dr T. S u 1 m ę, przedstawicieli M inisterstwa Budow
nictwa dyr. W. K o w n a c k i e g o i inż. W. R u d k i e w i c z a , przed
staw icieli władz m iejscow ych oraz gości zagranicznych z prof. A. L a i t a k a r i członkiem honorowym PTG na czele.
Przewodniczący omówił pokrótce rolę i znaczenie zjazdów naukowych Polskiego Towarzystwa Geologicznego przyczyniających się w ybitnie do
rozwoju m yśli geologicznej w Polsce dzięki syntetycznym ujęciom aktu
alnych problemów i szerokim dyskusjom fachowym przeprowadzanym na zjazdach.
Na specjalne podkreślenie zasługuje zjazd gdański, nie tylko dlatego, że przedstawia podsumowanie 10 letniego dorobku polskich geologów na Wybrzeżu, ale i ze względu na tem atykę rzadko na naszych zjazdach poruszaną, m ianowicie geologiczne procesy u w ybrzeży morskich i walka techniki ze szkodliwą działalnością morza. Przewodniczący w y raził w imieniu PTG gorące podziękowanie organizatorom zjazdu z prof.
dr Z. P a z d r ą na czele za ofiarną pracę włożoną w zorganizowanie tego zjazdu, a rektorowi Politechniki Gdańskiej, prof. dr inż. W. B a l c e r s k i e m u , za gościnę w gmachu tej uczelni.
Z kolei zebrani uczcili chwilą ciszy pamięć zmarłych w m inionym okresie członków Towarzystwa, prof. dra H. A r e t o w s k i e g o , prof.
dra T. B o c h e ń s k i e g o i dra E. P a n ó w a.
Następnie powitał zjazd gospodarz Politechniki Gdańskiej rektor W. B a l c e r s k i podkreślając ścisłe związki geologii z zagadnieniami budownictwa i inw estycji gospodarczych.
Im ieniem Kom itetu Organizacyjnego i gdańskiego ośrodka geolo
gicznego powitał zjazd prof. Z. P a z d r o , po czym w ygłosił odczyt pt.: „Budowa geologiczna regionu gdańskiego”.
Z kolei prof. W. T u B i e l e w i c z w ygłosił referat pt.: „Procesy brzegowe w rejonie portu w e W ładysław ow ie”, zaś doc. K. Ł o m n i e w - s k i referat pt.: „Problem ujścia W isły”.
Dyskusja nad referatam i przeniesiona została w teren podczas w y cieczek.
W celu uczczenia zjazdu Biblioteka Główna Politechniki Gdańskiej zorganizowała w ystaw ę geologicznych prac naukowych i map dotyczą
cych Wybrzeża.
P. P. W ydawnictwa Geologiczne urządziły w ystaw ę i prowadziły sprzedaż swych wydawnictw.
Z okazji zjazdu Redakcja Przeglądu Geologicznego opublikowała w zeszycie 6 rocznika 1958 tego czasopisma artykuły poświęcone zjazdowi:
Prof. Z. P a z d r o : „Wody podziemne regionu gdańskiego” .
Prof. W. W a w r y k : „Uwagi na tem at surowców ilastych w oje
wództwa gdańskiego’ ’.
Mgr L. B o h d z i e w i c z : „Rejonizacja geologiczno-inżynierska Trójmiasta”.
Po południu w dniu 6 czerwca odbył się W alny Zjazd Delegatów.
PTG. Osoby nie uczestniczące w zebraniu delegatów zwiedzały w tym czasie pod fachowym kierownictwem zabytki Starego Gdańska.
W dniu 7 czerwca odbyły się 4 w ycieczki naukowe: A -l. Ś w i- b n o — U j ś c i e W i s ł y . Celem wycieczki było zapoznanie uczestni
ków z procesami akum ulacyjnym i zachodzącymi w ujściu rzeki. Po zwiedzeniu Stacji Obserwacyjnej PIHM w Św ibnie uczestnicy udali się na stożek ujściowy, a. następnie w yszli na kutrze badawczym na morze, gdzie demonstrowano pomiary hydrograficzne. W ycieczkę prowadził k ie
rownik Stacji mgr B. N o w a k zapoznając uczestników z pracą i osią
gnięciami Stacji.
A-2. S o p o t i Z a t o k a G d a ń s k a . Uczestnicy tej w ycieczki
zw iedzili najpierw Stację Morską Zakładu G eofizyki PAN w Sopocie, po czym na kutrze badawczym udali się na Zatokę i zapoznali się z m e
todyką pomiarów dna morskiego za pomocą echosondy, z aparaturą hydrograficzną oraz pracą płetwonurków. W ycieczkę prowadził kierow nik Stacji doc. S. S z y m b o r s k i .
A-3. B y s e w o — E l b l ą g — K a d y n y . Uczestnicy w ycieczki udali się najpierw do B ysew a położonego na dyluw ialnej w yżyn ie na za
chód od Gdańska. Tu zwiedzili odsłonięcia iłów warwowych. Następnie przez d eltę W isły przejechali na północne zbocza W yżyny Elbląskiej nad Zalewem W iślanym, gdzie zwiedzili odsłonięcia iłów elbląskich w Su- chaczu i Kadynach oraz zakłady ceramiki szlachetnej pracujące na części tego surowca. W ycieczkę prowadzili: prof.. W. W a w r y k , mgr J. D o m a ń s k i i zast. prof. W. P i o t r o w i c z .
A-4. O r ł o w o — W e j h e r o w o — G ó r a P o m o r s k a — Ł e b a . W czasie tej w ycieczki uczestnicy zapoznali się z budową geo
logiczną klifu redłowskiego w Orłowie, procesami dynam icznym i zacho
dzącym i tu w strefie brzegowej oraz w ynikam i wiercenia wykonanego przy ujściu doliny Kaczej. N astępnie udali się przez Gdynię i W ejhe
rowo do Góry Pomorskiej, gdzie zwiedzili eksploatowane złoże wapieni łąkowych oraz zapoznali się z morfologią i budową geologiczną pradoliny Redy. W dalszym ciągu wycieczka udała się przez w ysoczyznę Pobrzeża Kaszubskiego do Łeby, skąd barkami przez Jezioro Łebskie przejecha
ła na M ierzeję Łebską. Tutaj uczestnicy zapoznali się z w ydm am i nad
morskimi, ich morfologią, dynamiką jak również genezą krajobrazu otaczającego Jezioro Łebskie. W ycieczkę prowadzili: dr J. P i ą t k o w s k i i mgr L. B o h d z i e w i c z .
W dniu 8 czerwca odbyły się 3 wycieczki:
B -l. W e j h e r o w o — G ó r a P o m o r s k a — Ł e b a — L ę b o r k . B ył to wariant w ycieczki A-4 z tym , że pom inięto klif redłowski, natom iast po zwiedzeniu Mierzei Łebskiej uczestnicy udali się do Lęborka, gdzie zwiedzano iły zastoiska Lęborskiego odsłonięte w cegielniach lęborskiego kombinatu ceramiki budowlanej. W ycieczkę prowadził dr J. P i ą t k o w s k i .
B-2. O r ł o w o — R e w a — K u ź n i c a — W ł a d y s ł a w o w o — C e t n i e w o . W Orłowie uczestnicy w ycieczki zw iedzili klif redłowski zapoznając się z tą samą problematyką co w pierwszej części wycieczki A-4. Następnie przez kępę oksywską wycieczka udała się ,do R ew y zwiedzając tam charakterystyczny utwór akumulacji brzego
wej — w ał przybrzeżny zwany ryfem . Z kolei uczestnicy udali się na Półw ysep Helski, gdzie w Kuźnicy oglądali skutki niszczenia brzegu morskiego, który to proces w ystępuje z powodu naruszenia naturalnej równowagi bilansowej rumowiska przybrzeżnego przez port we W łady
sławowie. W C etniew ie uczestnicy wycieczki zapoznali się z budową geologiczną klifu rozewskiego. W ycieczkę prowadzili: prof. W. T u- b i e l e w i c z i mgr L. B o h d z i e w i c z .
B-3. P o j e z i e r z e K a s z u b s k i e . Uczestnicy w ycieczki udali się do W ierzycy, gdzie objaśniono rzeźbę, budowę geologiczną oraz sto
sunki hydrogeologiczne Pojezierza Kaszubskiego. Następnie udano się do źródlisk Raduni, w rejon Jezior RaduńSkich, w okolice Kartuz i do Chmielna. Na tej trasie dem onstrowano odpływ powierzchniowy i rozwój
sieci hydrograficznej oraz zapoznano się ze złożami m argli łąkowych.
W dalszym ciągu zwiedzano przełom y Raduni w okolicy Somonina i Ba
biego Dołu. W ycieczkę prowadzili: dr D. P i a s e c k i i mgr B. W r ó b e l .
W czasie wycieczek dyskutowano nad wieloma zagadnieniami w y suniętym i przez prelegentów i kierowników w ycieczek jak również przez uczestników. Głównym i tem atam i dyskusji były:
— morfogeneza doliny Raduni i dolin nieckowatych na Pojezierzu;
— odpływ wód roztopowych ostatniego lodowca i organizacja sieci hydrograficznej;
— morfologia pradoliny Redy;
— stratygrafia kredy regionu gdańskiego;
— interpretacja stratygraficzna utworów trzeciorzędowych odsło
niętych w klifach redłowskim i rozewskim;
— zagadnienie miąższości czwartorzędu;
— iły zastoiskowe, warunki ich sedym entacji, ich tekstura, zm ien
ność składu mineralnego, praktyczna wartość jako surowca ceramicznego;
— margle łąkowe, ich geneza i praktyczne wykorzystanie;
— zaburzenia glaeitektoniczne na W yżynie Elbląskiej (w związku z iłami elbląskimi) oraz na kępach redłowskiej i sw arzew skiej;
— zagadnienia hydrogeologiczne na Pojezierzu Kaszubskim, w szcze
gólności związek wód podziemnych z wodami jezior, rozkład ciśnień artezyjskich, bilans wód podziemnych;
— gospodarka wodami podziem nym i w regionie gdańskim;
— dynamika procesów brzegowych, niszczące działanie fali morskiej, ruch i bilans rumowiska brzeżnego oraz metodyka ich pomiaru;
— ochrona brzegów morskich.
2. W ALNY ZJAZD DELEGATÓW POLSKIEGO TOWARZYSTWA GEOLOGICZNEGO
W dniu 6 czerwca 1958 odbył się W alny Zjazd D elegatów Polskiego Towarzystwa Geologicznego poprzedzony posiedzeniem Zarządu Głów-' nego. W W alnym Zjeździe D elegatów w zięły udział 33 osoby: delegaci 3 oddziałów, członkowie Zarządu Głównego i Głównej K om isji R ew i
zyjnej.
W alny Zjazd otw orzył przewodniczący Zarządu G łównego prof.
H. Ś w i d z i ń s k i witając wszystkich przybyłych delegatów. Na w nio
sek doc. A. M i c h a l i k a wybrano jednogłośnie przewodniczącym Wal
nego Zjazdu doc. H. G r u s z c z y k a , a sekretarzami m gr R. G r a - d z i ń s k i e g o i mgr inż. S. K o z ł o w s k i e g o .
Po odczytaniu protokołu z ostatniego W alnego Zjazdu D elegatów , który został przyjęty bez poprawek, przewodniczący złożył sprawozda
nie z działalności Zarządu Głównego za rok ubiegły, omawiając kolejno:
I. działalność administracyjną, 2. sprawy budżetowe, 3. organizację zjazdów naukowych, 4. posiedzenia naukowe i działalność popularyzacyj
ną, 5. sprawy wydawnicze, 6. sprawy biblioteki Towarzystwa i wym iany w ydaw nictw i wreszcie 7. inne sprawy związane z działalnością Zarządu Głów nego w m inionym okresie. Sprawozdania Oddziałów Towarzystwa
przedstawili następnie przewodniczący Oddziałów lub ich zastępcy.
Sprawozdanie Głównej K om isji Rewizyjnej w związku z nieobecnością przewodniczącego K om isji doc. K. C i s z e w s k i e j złożył mgr inż.
Z. W i l k , stwierdzając prawidłowe prowadzenie księgowości. Prof.
H. Ś w i d z i ń s k i w yjaśnił, że w związku ze śmiercią prof. T. B o c h e ń - s k i e g o i dłuższym wyjazdem za granicę prof. W. K r a c h a na W al
nym Zgromadzeniu członków Oddziału Krakowskiego PTG powołano do pomocy przewodniczącego K om isji Rewizyjnej mgra Marcina K o-
1 a s ę i mgra inż. Z. W i l k a .
Po dyskusji nad sprawozdaniami przewodniczący W alnego Zjazdu wyraził podziękowanie Zarządowi Głównemu za dotychczasową pracę.
W związku ze śmiercią prof. T. B o c h e ń s k i e g o , jednego z człon
ków Głównej K om isji R ewizyjnej, dokonano uzupełniającego wyboru.
Na wniosek inż. J. J. Z i e l i ń s k i e g o wybrano jednom yślnie mgra inż. Z. W i l k a .
Następnie om ówiono sprawę składek członkowskich. Sprawa ta została wstawiona do porządku dziennego ze względu na to, że dotacje PAN dla Towarzystwa nie mogą być zużywane na pokrywanie deficytu w yn i
kającego z różnicy m iędzy ceną zeszytów Rocznika, które otrzymują członkowie, a sumą uzyskiwaną ze składek. W wyniku dyskusji, w której zabiera głos dr K o 1 a g o, prof. S. K r a j e w s k i , inż. J. Z i e l i ń s k i i dr Ż e l i c h o w s k a na wniosek prof. K. M a ś l a n k i e w i e ż a uchwalono składkę roczną w wysokości 100 zł. W przypadku gdy członkami Towarzystwa jest dwoje małżonków, jedno z nich może płacić składkę ulgową w wysokości 30 zł, nie otrzym ując jednak w ydaw nictw .
Na wniosek Zarządu Głównego wybrano jednogłośnie członkiem ho
norowym Polskiego Towarzystwa Geologicznego prof Radima K e t t n e - r a vv CSR ze względu na duże zasługi naukowe, stały życzliw y stosunek do geologii polskiej i jej popularyzację na terenie Czechosłowacji. Do prof. K e t t n e r a postanowiono w ysłać odpowiednią depeszę. U chw a
lono również na wniosek Zarządu Głównego w ysłanie depesz do człon
ków honorowych krajowych.
