Czy szczęście kryje się tylko w złocie? Historia złotej kaczki
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:• zna treść legendy,
• wymienia cechy gatunkowe legendy.
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
• opowiedzieć legendę,
• uzasadnić własną opinię,
• zdefiniować pojęcie szczęścia.
2. Metoda i formy pracy
Praca z tekstem, praca ze słownikiem, mapą.
3. Środki dydaktyczne
Tekst legendy, słowniki mapa Warszawy.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Na wstępie zajęć nauczyciel czyta legendę. Zadaniem uczniów jest zapamiętanie wszystkich zdarzeń opowieści.
b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel prosi o powtórzenie legendy kilku uczniów. Następnie zadaje pytania dotyczące treści:
Gdzie i kiedy rozgrywają się zdarzenia?
Kto jest głównym bohaterem utworu?
Co jest tematem legendy?
Czy utwór zawiera jakieś pouczenie? Jeżeli tak, to jakie?
2. Uczniowie odpowiadają na pytania i uzasadniają swoje opinie.
3. Potem nauczyciel prosi, by wymienić miejsca w Warszawie, gdzie toczy się akcja.
W trakcie odpowiedzi zaznacza je na wcześniej przygotowanej mapie.
4. Następnie uczniowie próbują odnaleźć fragmenty opisujące złotą kaczkę.
Mogą stwierdzić, że była ona: zaborcza, nieszczera, zła, podstępna, złośliwa, zawistna,
egoistyczna, zapatrzona w siebie, materialistka. Potem do wymienionych określeń dopisują wyrazy bliskoznaczne. Korzystają ze słowników.
5. Po wybraniu synonimów uczniowie wracają do analizy tekstu. Tym razem muszą wskazać fragmenty opisujące cechy Lucka. A był on: łatwowierny, naiwny, nieprzewidujący, zachłanny, bezmyślny, zadufany w sobie. Do tych cech również dopisują wyrazy bliskoznaczne.
6. Następnie uczniowie próbują porównać warunki, w jakich żył Lucek, zanim spotkał złotą kaczkę, i warunki, jakie proponowała mu zaklęta królewna (karta pracy - załącznik 1). Ćwiczenie to ma pomóc zrozumieć uczniom, że złota kaczka tak naprawdę nie chciała, aby Lucek był szczęśliwy, ale pragnęła własnego
szczęścia.
7. Po scharakteryzowaniu głównych postaci legendy uczniowie mają za zadanie odpowiedzieć na pytanie, czym jest szczęście. Dla dzieci szczęściem może być na przykład dom rodzinny, kochający rodzice, zdrowie, spokój, rodzeństwo, koledzy, marzenia i ich realizacja.
8. Następnie wyszukują w słowniku języka polskiego definicję szczęścia, a w słowniku wyrazów bliskoznacznych synonimy tego pojęcia.
Szczęście to pomyślny los, pomyślność, powodzenie.
Szczęście - los, fortuna, dola, powodzenie, uśmiech losu, zadowolenie, radość, traf, zrządzenie losu, idylla.
9. Potem uczniowie układają zdania zawierające synonimy. Zdania mają dotyczyć omawianej legendy.
c) Faza podsumowująca
Na zakończenie zajęć nauczyciel prosi uczniów o wyodrębnienie cech charakterystycznych dla legendy, które można odnaleźć w tej opowieści.
Powinni zauważyć, że w legendzie występują zarówno bohaterowie realistyczni (Lucek), jak i fantastyczni (złota kaczka); wydarzenia rozgrywają się w określonych miejscach miasta (można je wskazać na mapie); możemy określić czas wydarzeń (akcja rozgrywa się w wieku XIX ; świadczą o tym choćby przedmioty używane w ty okresie, jak karoca, którą Lucek podróżował).
5. Bibliografia
1. Cienkowski W., Praktyczny słownik wyrazów bliskoznacznych, Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, Warszawa 1993.
2. Oppman A. (Or – Ot ), Legendy warszawskie, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1982.
3. Słownik języka polskiego, pod red. M. Szymczaka, Wydawnictwo Naukowe PWN, wyd. I., Warszawa 1995.
6. Załączniki
Karta pracy ucznia Załącznik 1Jak żył Lucek przed spotkaniem ze złotą
kaczką Co obiecywała Luckowi złota kaczka
7. Czas trwania lekcji
2 x 45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz przeznaczony jest do realizacji w klasie 4.
Wskazówki dla nauczyciela – pomocne przy wypełnianiu tabeli.
Jak żył Lucek: był biedny, miał przyjaciół, cieszył się z codziennych, drobnych rzeczy, dostrzegał innych ludzi, interesował go los innych.
Lucek po spotkaniu ze złotą kaczką stał się: samolubny, podejrzliwy, zazdrosny, nieczuły, nieszczery, złośliwy.
