Metoda drążenia szybów z zastosowaniem wyprzedzającego odprężenia ciśnienia hydrostatycznego w warstwach kurzawkowych występujących na dużych głębokościach

(1)

Z E S Z Y T Y N A U K O W E P O L I T E C H N I K I Ś L Ą S K I E J S e r i a : G Ó R N I C T W O z. 112

_________ 1901 Nr kol., 697

J ó zef S Z T E L A K

M E T O D A D R Ą Ż E N I A S Z Y B Ó W Z Z A S T O S O W A N I E M W Y P R Z Ę D Z A O Ą C E G O

O O P R Ę Ź E N I A C I Ś N I E N I A H Y D R O S T A T Y C Z N E G O W W A R S T W A C H K U R Z A W K O W Y C H W Y S T Ę P U J Ą C Y C H NA D U Ż Y C H G Ł Ę B O K O Ś C I A C H

S t r e s z c z e n i e . O m ó w i o n o c h a r a k t e r y s t y k ę h y d r o g e o l o g i c z n ą L ub e l - s k i e g o Z a g ł ę b i a W ę g l o w e g o o r a z m e t o d ę d r ą ż e n i a s z y b ó w p o l e g a j ą c ą na o d p r ę ż e n i u c i ś n i e n i a h y d r o s t a t y c z n e g o w a r s t w y k u r z a w k o w e j .

. i . J ' „ . , . /

1. W p r o w a d z e n i e

B u d o w a s z y b ó w w m i e j s c a c h , w k t ó r y c h w y s t ę p u j ą warstwy k u r z a w k o w e , z w ł a s z cza na d u ż y c h g ł ę b o k o ś c i a c h , n a p o t y k a na p o w a ż n e t r u d n o ś c i g e o l o g i c z n o - - g ó r n i c z e z u w a g i na k o n i e c z n o ś ć s t o s o w a n i a s p e c j a l n y c h m e t o d d r ą ż e n i a szybów. W o m a w i a n y c h w a r u n k a c h p r o w a d z i się d o t y c h c z a s d r ą ż e n i e s z y b ó w z z a m r o ż e n i e m g ó r o t w o r u . M e t o d a ta, z w ł a s z c z a gdy w a r s t w a p i a s k ó w o c h a r a k t e rze k u r z a w k o w y m w y s t ę p u j e na d u ż y c h g ł ę b o k o ś c i a c h , jest b a r d z o p r a c o c h ł o n n a i k osz t o w n a . W y s o k i e k o s z t y tej m e t o d y są p r z e d e w s z y s t k i m u w a r u n k o w a n e d u ż ą g ł ę b o k o ś c i ą m r o ż e n i a o ra z d ł u g i m c z a s e m z a m r a ż a n i a górotwo

ru. W a r t y k u l e n i n i e j s z y m p r z e d s t a w i a m nową m e t o d ę d r ą ż e n i a s z y b ów , p o l e g a j ą c ą na o d p r ę ż e n i u c i ś n i e n i a h y d r o s t a t y c z n e g o warstwy k u r z a w k o w e j . W p r o w a d z e n i e do p r a k t y k i g ó r n i c z e j m e t o d y d r ą ż e n i a s z y b ó w o m a w i a n e j w n i n i e j s z ym a r t y k u l e p o z w o l i na s k r ó c e n i e c z a s u ich b u d o w y co n a j m n i e j o 50^' w s t o s u n k u do m e t o d y m r o ż e n i o w e j o r a z z n a c z n i e o b n i ż y k o s z t y b u d o w y szybów.

M e t o d a ta z o s t a ł a o m ó w i o n a na p r z y k ł a d z i e u k ł a d u h y d r o g e o l o g i c z n e g o L u b e l s k i e g o Z a g ł ę b i a W ę g l o w e g o , w k t ó r y m to m oż e z n a l e ź ć z a s t o s o w a n i e .

2. U kład h y d r o g e o l o g i c z n y w a r s t w n a d k ł a d u

W s kład u k ł a d u h y d r o g e o l o g i c z n e g o w a r s t w z a l e g a j ą c y c h na u t w o r a c h kar- i

b o ń s k i c h w c e n t r a l n y m r e j o n i e L Z W w c h o d z ą n a s t ę p u j ą c e p i ę t r a w o d o n o ś n e : - c z w a r t o r z ę d o w o g ó r n o k r e d o w e ,

- d o l n o k r e d o w e , - j ura j s k i e .

(2)

50 0. S z t e l a k

C h a r a k t e r y s t y k a h y d r o g e o l o g i c z n a w y m i e n i o n y c h w y ż e j p i ę t e r w o d o n o ś n y c h p r z e d s t a w i a się n a s t ę o u j ę c o :

P i e r w s z e o i ę t r o w o d o n o ś n e s k ł a d a się z w o d o n o ś n y c h w a r s t w c z w a r t o r z ę d o w y c h i gó rnej c z ę ś c i w a r s t w k r e d o w y c h b ę d ą c y c h w b e z p o ś r e d n i m k o n t a k c i e h y d r a u l i c z n y m . M i ą ż s z o ś ć w a r s t w w o d o n o ś n y c h tego p o z i o m u w a h a się vi g r a n i c a c h od o k o ł o 1 0 0 - 1 5 0 m. Z w i e r c i a d ł o w o d y tego p o z i o m u jest s w o b o d n e i w z a l e ż n o ś c i od m o r f o l o g i i t e r e n u w y s t ę p u j e na g ł ę b o k o ś c i od ok. 2 - 1 0 m.

W o d o n o ś c e m w a r s t w c z w a r t o r z ę d o w y c h są p i a s k i i ż w iry, a k r e d o w y c h - B a r gle i wap i e n i e .

D o p ł y w wód do o t w o r ó w b a d a w c z y c h z w a r s t w c z w a r t o r z ę d o w y c h w a h a ł się w g r a n i c a c h od kilku m ^/h do o k o ł o 4 2 m ^ / h p r z y d e p r e s j i o k o ł o 15 m. W s p ó ł c z y n n i k f i l t r a c j i 'p i b s k ó w c z w a r t o r z ę d o w y c h jest w g r a n i c a c h od 1 m / d o b ę d o k i l k u n a s t u m/dobę.

W a r s t w a m i w o d o n o ś n y m i w w a r s t w a c h k r e d o w y c h są w a p i e h i e i margle. <V w o d o n o ś n y c h w a r s t w a c h u t w o r ó w k r e d o w y c h m o ż n a w y d z i e l i ć d w i e s t r e f y r ó ż n i ą ce się z a w o d n i e n i e m :

- p i e r w s z a s t r e f a w y s t ę p u j e d o g ł ę b o k o ś c i o k o ł o 50 m; wapienie w tej s t r e fie p o s i a d a j ą d u ż ą s z c z e l i n o w a t o ś ć , a tym s a m y m są s i l n i e w o d o n o ś n e ; w s p ó ł c z y n n i k f i l t r a c j i w a p i e n i w tej s t r e f i e w y n o s i ś r e d n i o o k oł o 8 m/

d o b ę ;*

- d r u g a s t r e f a z a l e g a na g ł ę b o k o ś c i od o k o ł o 5 0 - 1 5 0 m; s z c z e l i n o w a t o ś ć skał w tej s t r e f i e jest z n a c z n i e m n i e j s z a n i ż w s t r e f i e p i e r w s z e j , o c z y m ś w i a d c z y k i l k a razy m n i e j s z y w s p ó ł c z y n n i k f i l t r a c j i w y n o s z ą c y o k o

ło 2 , 1 5 m/dobę.

O g ó l n i e n a l e ż y s t w i e r d z i ć , że w a r s t w y w o d o n o ś n e o m a w i a n e g o p o z i o m u c e c h u j ą się dużą w y d a j n o ś c i ą , a d o p ł y w wód d o s z y b u z tego k o m p l e k s u s z a c u je się na o k o ł o 5 m 3/min. Chemizro o m a w i a n y c h wód, w y r a ż o n y s u c h ą p o z o s t a łością. w y n o s i o k o ł o 5 C0 mg/d m ^ .

. P oniżej o m a w i a n y c h w a r s t w w o d o n o ś n y c h z a l e g a g r u b y k o m p l e k s w a r s t w w a p i e n i i m a r g l i , p r a k t y c z n i e n i e p r z e p u s z c z a l n y c h . W a r s t w y te w y s t ę p u j ą na g ł ę b o k o ś c i od O k o ł o 150 d o o k o ł o 5 85 m, to jest d o s t r o p u w a r s t w albu.

D r u g i e p i ę t r o w o d o n o ś n e s k ł a d a się z w a r s t w albu, w k t ó r y c h w o d o n o ś c e m są s łabo z w i ę z ł e p i a s k o w c e i p i a s k i d r o b n o z i a r n i s t e o c h a r a k t e r z e k u r z a w - k o w y m , w y s t ę p u j ą c e g ł ó w n i e w d ol n e j c z ę ś c i w a r s t w albu. Z w i e r c i a d ł o w o d y jest nap i ę t e , a c i ś n i e n i e p i e z o m e t r y c z n e w y n o s i o k o ł o 5,6 MPa. W s p ó ł c z y n -

-7 -5

nik f i l t r a c j i a lbu jest w g r a n i c a c h od 8 , 1 . 10 - 1,38 . 10 m / s e k . D o - o ł yw wód z w a r s t w a lbu do o t w o r ó w b a d a w c z y c h w a h a ł się w g r a n i c a c h ;od 1.3 do 26 m ^ / g c d z p r z y d e p r e s j i 6 6 - 3 3 6 m'.

M i e j s c a m i , g d z i e z a w a r t o ś ć f o s f o r y t ó w w p i a s k o w c a c h jest w i ę k s z a , p r z e p u s z c z a l n o ś ć ich jest b a r d z o mała, jak np. w s z y b i e IV. W s p ą g u w o d o n o ś n y ch w a r s t w a l b u z alega g r u b y k o m p l e k s w a r s t w j u r a j s k i c h s k ł a d a j ą c y c h 3ię z w a p i e n i p o l i t y c z n y c h , p r a k t y c z n i e n i e p r z e p u s z c z a l n y c h , których m i ą ż s z o ś ć w y n o s i o k o ł o 6 0 n.

(3)

+200

+ 100 -

O -

- 100 -

-2 0 0 -

- 3 0 0 -

-400 -

-5 0 0-

- 600 -

-700-

-6oe

J

poziomu wodonośn e ;

/ - czwartorzędowo-kredowy I I - albski

I I I - j u r a j s k i Rys. 1. Przekrój hydrogeologiczny orzez C R W LZ.

p,D5k'

} r | r w a p i e m e

[~; ; j ; • *••'[ piaskowce

¡3— i to w ce i

■ ■ 1 m u fo w c e

(4)

M e t c d a d r o ż e n i a szybów. 51

T r z e c i e p i ę t r o w o d o n o ś n e w y s t ę p u j e w d o l n e j c z ę ś c i u t w o r ó w j u r a j s k i c h s k ł a d a j ą c y c h się z w a p i e n i o r g a n o d e t r y t y c z n y c h i d e t r y t y c z n y c h . p o r o w a t ych i s z c z e l i n o w a t y c h o m i ą ż s z o ś c i o k o ł o 4 0 m. Z w i e r c i a d ł o w o d y t eg o p o z i o m u jest n a p i ę t e , a c i ś n i e n i e p i e z o m e t r y c z n e w y n o s i o k o ł o 6 MPa. D o p ł y w w o d y d o o t w o r ó w b a d a w c z y c h pod sz yby w górn ej c z ę ś c i j u r y b y ł r z ę d u 2 n"5/

g o dz, a w d o l n e j o k o ł o 2G rc3 / g o dz , o r z y d e p r e s j i o k o ł o 6 0 0 m. ś r e d n i w s p ó ł c z y n n i k f i l t r a c j i w a p i e n i j u r a j s k i c h w y n o s i o k o ł o 1.76 . 10 ^ m/sek.

D o p ł y w w o d y d o s zyb u IV z w a p i e n i o m a w i a n e g o p i ę t r a w o d o n o ś n e g o w y n o s i ł

• 7

o k o ł o 1,2 m /min. M i n e r a l i z a c j a w ód tego p o z i o m u w a h a się od 1 1 0 0 d o 2 4 0 0 m o / d m .

O m ó w i o n y w y ż e j u kład h y d r o g e o l o g i c z n y p r z e d s t a w i o n o na rys. 1.

3. D o t y c h c z a s o w y s p o s ó b d r ą ż e n i a s z y b ó w w w a r u n k a c h h y d r c g e o l o g i c z n y c h L ZW

D o t y c h c z a s w L Z W d l a k o p a l n i " B o g d a n k a " w y b u d o w a n o t r z y szyb y , to j&st S - l . S-2 i S -4 , a c z w a r t y S - 3 jest w budo wi e .

S z y b y S -l , S - 2 z o s t a ł y w y b u d o w a n e z z a s t o s o w a n i e m z a m r o ż e n i a warstw nad

k ł a du do g ł ę b o k o ś c i 700 m, tj. do s t r o p u w a r s t w k a r b o n s k i c h . Dla s z y b u S-4 w a r s t w y n a d k ł a d u z a m r o ż o n o t y l k o d o g ł ę b o k o ś c i 180 m. O d 180 m d o o k o ł o 6 6 0 m s z y b d r ą ż o n o z w y k ł y m s p o s o b e m g ó r n i c z y m , g d y ż na tym o d c i n k u g ł ę b o k o ś c i o w y m s k a ł y b y ły z w i ę z ł e i p r a k t y c z n i e n i e p r z e p u s z c z a l n e . Od 6 6 0 m do 6 8 2 m, tj. na o d c i n k u z a l e g a n i a w o d o n o ś n y c h w a r s t w j u r a j s k i c h , s z y b d r ą ż o n o z o d w o d n i e n i e m g ó r o t w o r u . M a k s y m a l n y d o p ł y w w o d y d o s z y b u w y n o s i ł 1 ,2 m ^ / m i n prz y d e p r e s j i o k o ł o 6 5 0 m. P o ni ż ej 6 8 2 m w u t w o r a c h ka r b o ń s - k i ch s z y b był d r ą ż o n y z w y k ł y m s o o s o b e m g ó r n i c z y m p r z y d a l s z y m o d p r o w a d z e niu wód j u r a j s k i c h s ppza o b u d o w y s z y b u w i l o ś c i o k o ł o 1.2 n J /nin.

S t o s o w a n y s p o s ó b d r ą ż e n i a jest n i e e k o n o m i c z n y z u w a g i na w y s o k i e k o s z ty b u d o w y s z y b ó w o ra z d ł u g i c z a s ich budo wy . O m a w i a n y s p o s ó b drążenia szy-

>

bów z z a s t o s o w a n i e m z a m r a ż a n i a g ó r o t w o r u do g ł ę b o k o ś c i o k o ł o 7 0 0 m b y ł u w a r u n k o w a n y w y s t ę p o w a n i e m w a r s t w y k u r z a w k o w e j w y s t ę p u j ą c e j na g ł ę b o k o ś c i o k o ł o 6 0 0 m o r a z niżej z a w o d n i o n y c h w a p i e n i ju r a j s k i c h .

W n a s t ę o n e j c z ę ś c i n i n i e j s z e g o a r t y k u ł u p r z e d s t a w i a m s o o s ó b d r ą ż e n i e s z y b ó w z z a s t o s o w a n i e m o d p r ę ż e n i a c i ś n i e n i a h y d r o s t a t y c z n e g o w a r s t w y k u

r z a w k o w e j z a m i a s t z a m r a ż a n i a g ó r o t w o r u . x

4. S p o s ó b 'drążenia s z y b ó w z w y p r z e d z a j ą c y m o d p r ę ż e n i e m kurzawki na p r z y k ł a d z i e L u b e l s k i e g o Z a g ł ę b i a W ę g l o w e g o

W L u b e l s k i m Z a g ł ę b i u W ę g l o w y m , jak to w y n i k a z r o z d z i a ł u 2 n i n i e j s z e g o a r t y k u ł u , na g ł ę b o k o ś c i o k o ł o 5 8 0 m z a l e g a w a r s t w a a l b u z b u d o w a n a z w o d o n o ś n y c h p i a s k ó w o c h a r a k t e r z e k u r z a w k o w y m . W c e n t r a l n y m R e j o n i e W ę g l o w y m

(5)

52 D. S z t e l a k

t ego Z a g ł ę b i a m i ą ż s z o ś ć o m a w i a n e j w a r s t w y w y n o s i od o k o ł o 2 m d o o k o ł o 7 m. w o b r ę b i e o b s z a r ó w p r o j e k t o w a n y c h k o p a l ń K-l, K-2, K-3 g r u b o ś ć w a r s t w y p i a s k ó w k u r z a w k o w y c h w y n o s i od 2 do o k o ł o 3 m. Z w y k o n a n y c h b ad a ń m o d e l o w y c h o r a z p r z e p r o w a d z o n y c h o b s e r w a c j i w s z y b a c h S 1 , S 2 , Sj i G4 w y n ika, że w r o z p a t r y w a n y c h w a r u n k a c h h y d r o g e o l o g i c z n y c h b a r d z ie j b e z p i e c z ny i e k o n o m i c z n y s p o s ó b d r ą ż e n i a s z y b ó w b ę d z i e z z a s t o s o w a n i e m w y p r z e d z a j ą c e g o o d p r ę ż e n i a k u rzawk i. K o l e j n o ś ć p o s t ę p o w a n i a p r z y z a s t o s o w a n i u o m a w i a n e j m e t o d y d r ą ż e n i a s z y b ó w Jest n a s t ę p u j ą c a :

1. Z a t r z y m a ć d r ą ż e n i e s z y b u w w a p i e n i a c h k r e d o w y c h , p o z o s t a w i a j ą c w d n i e s z y b u nad w a r s t w ą k u r z a w k o w ą p ó ł k ę z w a r s t w w a p i e n i o g r u b o ś c i 15 - - 2 0 m.

2. W y k o n a ć o d p r ę ż e n i e k u r z a w k i o c i ś n i e n i u o k o ł o 5 , 7 M a P a (57 at) za p o m o c ą o d w i e r c o n y c h dla t e go c e l u w d n i e s z y b u d w ó c h do c z t e r e c h o t w o r ó w m a ł o ś r e d n i c o w y c h u s y t u o w a n y c h na o b w o d z i e s z y b u o r a z c e n t r a l n e j s t u d n i d e p r e s y j n e j (rys. 2). O t w o r y o d p r ę ż a j ą c e n a l e ż y z a p r o j e k t o w a ć p o d k ą t e m 7 0° w s t o s u n k u do p o ziomu . W ten s p o s ó b o t w o r y te w e j d ą poza o c i o s y s z y bu. G ł ę b o k o ś ć k a ż d e g o z o t w o r ó w b ę d z i e u z a l e ż n i o n a od g r u b o ś c i p ó ł k i i p r z y k ą c i e 70 ° w y n i e s i e od 1 6 - 2 1 m.

W i e r c e n i e n a l e ż y r o z p o c z ą ć od :

- w y k o n a n i a p o d w i e r t ó w pod r u r y p r o w a d n i k o w e o ś r e d n i c y 89 mm i d ł u g o ś c i o k o ł o 10 u, tj. 5 - 1 0 m p o w y ż e j s t r o p u w a r s t w y k u r z a w k o w e j i pod rury

, ' 4 p r o w a d n i k o w e d la o t w o r u s t u d z i e n n e g o J 1 0 ,

- z a c e m e n t o w a n i e rur p r o w a d n i k o w y c h w o t w o r a c h o d p r ę ż a j ą c y c h o r a z o t w o r z e s t u d z i e n n y m .

3. Z a b u d o w a ć p o m o s t o k o ł o 15 m p o wy ż ej dna s z y b u (rys. 2),.

4. Z p o m o s t u o d w i e r c i ć s t u d n i e i o t w o r y o d p r ę ż a j ą c e p r z y z a ł o ż o n e j z a suwie. W p i e r w s z e j k o l e j n o ś c i o d w i e r c i ć :

- o t w ó r s t u d z i e n n y d o g ł ę b o k o ś c i o k o ł o 2 m poni ż e j s t r o p u w a r s t w y albu, - o t w o r y o d p r ę ż a j ą c e w i l o ś c i 2-4, r ó w n i e ż do g ł ę b o k o ś c i o k o ł o 1 m p on i -

żej s t r o p u w a r s t w y albu.

5. Po o d w i e r c e n i u o t w o r ó w w d n i e s z y b u n a l e ż y o t w o r z y ć w p i e r w s z e j k o l e j n o ś c i z a s u w ę w o t w o r z e s t u d z i e n n y m , a po u p ł y w i e k i l k u n a s t u g o d z i n w o t w o r a c h o d p r ę ż e n i o w y c h . W y p ł y w a j ą c y p i a se k b ę d z i e się o s a d z a ł pod p o m o s tem, a w o d a po p r z e f i l t r o w a n i u p r z e z s i a t k ę f i l t r a c y j n ą o s a d z o n ą na r a m a c h b ę d z i e o d p r o w a d z a n a do o d s t a j n i k a . W o d ę z o d s t a j n i k a n a l e ż y r ó w n o l egle z w p ł y w e m k u r z a w k i o d p r o w a d z a ć za p o m o c ą p o m p y s z y b o w e j w i l oś c i od 0 . 3 - 0 , 5 m 3/min.

6. O d p r ę ż e n i e k u r z a w k i n a s t ą p i z c h w i l ą , g d y z o t w o r u p o p ł y n i e c z y s t a woda. C zas b ę d z i e t r w a ł od jedn e j do k i l k u d ó b i m o ż n a go o b l i c z y ć w e d ł u g w z o r u :

t - _ v

' 0 , 5 x 0

(6)

M e t o d a d r ę ź e n i a szybów. 53

Rys. 2. S c h e m a t o d p r ę ż e n i a c i ś n i e n i a h y d r o s t a t y c z n e g o p i a s k ó w a l b u o c h a r a k t e r z e k u r z a w k o w y m z z a s t o s o w a n i e m o t w o r ó w o d p r ę ż e n i o w y c h

(7)

54 O. S z t e l a k

g d z i e :

t - c z a s w g o d z i n a c h ,

V - o b j ę t o ś ć leja w y t w o r z o n e g o p r z e z o d p r ę ż e n i e k u r z a w k i w m 3 , O - s a m o w p ł y w k u r z a w k i w m 3/ g o d z ,

0,3 - w s p ó ł c z y n n i k o k r e ś l o n y l a b o r a t o r y j n i e .

7. O b j ę t o ś ć l eja V m 3 , p o w s t a ł ą w C y n i k u o d p r ę ż e n i a k u r z a w k i. n o ż n e o- kr e ś l i ć ze w z o r u :

g d z i e :

rQ - p r o m i e ń z a s i ę g u leja w m, h - w y s o k o ś ć leja w m,

^ - p r o m i e ń s zybu w m , ro " + t § *

oę - kęt n a c h y l e n i a s k a r p y leja.

W w a r u n k a c h LZW, p r z y g r u b o ś c i p i a s k ó w k u r z a w k o w y c h o k o ł o 3 m, p r o m i e niu s z y b u 3,5 m, k ą c i e (.nachylenia s k a r p y o k o ł o 20° ( w y z n a c z o n y m w b ada-

• * 2

niach m o d e l o w y c h ) , o b j ę t o ś ć V w y n i e s i e 4 5 2 m , a c z a s t o d p r ę ż e n i a ku- r ze wki o k o ł o 50 godz.

Z o b l i c z e ń t ych w y n i k a , że k u r z a w k a z o s t a n i e o d p r ę ż o n a w c i ą g u 5 0 godz.

Po tym o k r e s i e c z a s u p o p ł y n i e j uż w o d a p r a k t y c z n i e c z y s t a z m i n i m a l n ą z a w i e s i n ą c z ę ś c i m e c h a n i c z n y c h g ł ó w n i e ilastych.

8. Po o d p r ę ż e n i u c i ś n i e n i a k u r z a w k i , z c h w i l ą , g d y z o t w o r ó w b ę d zi e w y p ł y w a ć w o d a c zysta, n a l e ż y d o o t w o r u s t u d z i e n n e g o o p u ś c i ć p o m pę g ł ę b i nową o w y d a j n o ś c i o k o ł o 2 m 3 /min. P o m p a ta p r z e j m i e s a m o w y p ł y w z o t w o r ó w o d p r ę ż e n i o w y c h i przy p od a ne j w y d a j n o ś c i z d e p r e s j o n u j e z w i e r c i a d ł o w o d y d o s p ą g u w a r s t w albu. Po s c z e r p a n l u z a s o b ó w s t a t y c z n y c h w w y t w o r z o n y m l e ju o p o j e m n o ś c i o k o ł o 4 5 2 m 3 d o p ł y w w o d y z p i a s k ó w a l b u b ę d z i e rzędu 0,3- - 0,5 m 3 /min.

9. W n a s t ę p n e j k o l e j n o ś c i po o d p r ę ż e n i u c i ś n i e n i a k u r z a w k o w e g o i zde- p r e s j o n o w a n i u z w i e r c i a d ł a w o d y d o s p ą g u w a r s t w y w o d o n o ś n e j n a l e ż y p r z y st ą p i ć do z d e m o n t o w a n i a po m o s t u , a n a s t ę p n i e w y b r a n i a p i a s k u z p o d s a d z o nego s z y b u o w y s o k o ś c i o k o ł o 12 m. Po o c z y s z c z e n i u s z y b u z p o d s a d z o n e g o , p i a s k u n a l e ż y p r z y s t ą p i ć do d a l s z e g o d r ą ż e n i a s z y b u p r z y s t a ł y m o d p r o w a -

= j ( 3 , 5 + x 3 , 1 4 x 3 = ~ 4 5 2 m 3

W o b l i c z e n i a c h p r z y j ę t o d o p ł y w o k o ł o 3 0 m 3 / g o d z , tj. o k o ł o 0 , 5 m 3/min.

(8)

M e t o d o d r ę ż e n i a szybów. 55

d z e r i u w o d y w g r a n i c a c h od O , 3 - 0 , 5 m 3 / m i n z b i e r a j ą c e j się w niżej u t w o r zon ym leju p o w s t a ł y m po o d p r ę ż e n i u k u r ża w ki . W y s o k o ś ć leja p r zy g r u b o ś c i w a r s t w y piasljów a lbu w g r a n i c a c h od 2 - 3 m w y n i e s i e o k o ł o 3 m. Po w e j ś c i u do leja, p r z y s t a ł y m o d p r o w a d z a n i u w o d y za p o m o c ę p o m p y s z y b o w e j , w p i e r wszej k o l e j n o ś c i n a l e ż y p r z y g o t o w a ć r z ę p i e w s t r o p o w e j c z ę ś c i w a p i e n i j u r a j s k i c h o w y s o k o ś c i o k o ł o 2 m. R z ę o i e to b ę d z i e s p e ł n i a ł o rolę t y m c z a s o w e g o z b i o r n i k a d la w ód a l b s k i c h , k t ór e będę z n i e g o p r z e t ł a c z a n e za pomo- cę p o m p y szy b o w e j . W n a s t ę p n e j k o l e j n o ś c i m o ż n a b ę d z i e p r z y s t ę p i e do w y k o n a n i a o b u d o w y s z y b u na o d c i n k u odpowiadajęcyra g r u b o ś c i w a r s t w y p i a s k ó w k u r z a w k o w y c h . C z a s w y k o n a n i a w s z y s t k i c h w y że j o m ó w i o n y c h prac z w i ę z a n y c h z o d p r ę ż e n i e m k u r z a w k i w r a z ze z g ł ę b i e n i e m s z y b u na tym odcinku o k o ł o k i l k u n a s t u m e t r ó w m o ż n a s z a c o w a ć na o k o ł o 3 m i e s i ę c e , natomiast m r o ż e n i e w r a z z w y k o n a n i e m o t w o r ó w na o k o ł o 2 lata.

5. w n i o s k i ko ń c o w e

O m ó w i o n a m e t o d a d r ę ż e n i a s z y b ó w z z a s t o s o w a n i e m w y p r z e d z a j ą c e g o o d o r ę - ż enia k u r z a w k i m o ż e być z a s t o s o w a n a w L u b e l s k i m Z a g ł ę b i u W ę g l o w y m za m i a s t m e t o d y m r o ż e n i o w e j . M e t o d a ta p o z w o l i , n a z n a c z n e s k r ó c e n i e c z a s u d r ę ż e n i a s z y b ó w o r a z na o b n i ż e n i e k o s z t ó w ich d r ę ż e n i a o 50':i.

W z w i ę z k u z p o w y ż s z y m w n i o s k u j ę o p o d j ę c i e d e c y z j i w tej s p r a w i e i w y z n a c z e n i e j e d n e g o s z y b u do w y p r ó b o w a n i a w p r a k t y c e o m ó w i o n e j metody.

R e c e n z e n t : Dr hab. inż. D ó z e f M a ł o s z e w s k i

W p ł y n ę ł o do R e d a k c j i 2 9 . 0 4 . 1 9 8 1 r.

l M e t o n SypeHiiH c t b o j i o b o n p u M e H e H H e M onepescaionero o t m i i a r z n p o c T a i m e c K o r o n a B J i e K M B ^cjiohjc i w u B y n a n a 6^ojii>^iiihx rjiyónHax

i P e 3 lo ^m e

OGcyjKfleHa x a p a K i e p n c T K K a rHnporeojiorimecKOii C H C T e M H JIioSejibcKoro yrojihHO- ro SacceiiHa, a laKsce a e T o n SypeHHH. c t b o j i o b, 3aKjixma»msiiicfl ^b o i s H M e r n npo- c T a i H M e c K o r o naBJieHK.H c j i oh njiHByHa.

(9)

56 0. S i t e l a k

The m e t h o d of shaft d r i v i n g w i t h the a p p l i c a t i o n of p r e v i o u s e l a s t i c r e c o v e r y of h y d r o s t a t i c o r e s s u r e in Q u i c k s a n d layers at great d e p t m s

S u m m a r y

T h e r e h as b ee n d i s c u s s e d the c h a r a c t e r i s t i c of h y d r o g e o l o a i c # s y s t e m of L ubl in Coal B a s i n and the m e t h o d of s haft d r i v i n g d e p e n d i n g on e l a s t i c r e c o v e r y of h y d r o s t a t i c p r e s s u r e of q u i c k s a n d layer.