S e r ia : GÓRNICTWO z. 205 Nr k o l. 1179
Marek BEDNAREK Wacław SIECZKOWSKI
K opalnia Węgla Kamiennego
"HALEMBA"
ANALIZA MOŻLIWOŚCI KONCENTRACJI PRODUKCJI W KOPALNIACH EKSPLOATUJĄCYCH ZLOZA NA DUŻYCH GŁĘBOKOŚCIACH NA PRZYKŁADZIE KOPALNI "HALEMBA"
S t r e s z c z e n i e . W opracow aniu omówiono s ta n zag ro żeń tąp an iam i w ko
p a ln i "Halemba" w a s p e k c ie e k s p l o a t a c j i pokładów siodłow ych. Omówiono b a r ie r y w ie lk o ś c i p ro d u k c ji w ynikające ze s ta n u z a g ro ż e n ia tąpaniam i.
Podano uwarunkowania ra c jo n a ln e g o prow adzenia e k s p l o a t a c j i pokładów siodłow ych.
POSSIBILITIES OF PRODUCTION CONCENTRATION IN DUP MINES, AS EXEMPLIFIED BY "HALEMBA" MINE
Summary. The p r e s e n t e l a b o r a ti o n d is c u s s e s d an g e rs r e s u l t i n g from crumps a t "Halemba" mine, from th e s o i n t o f niew o f mining sa d d le type c o a l beds. The c o n d itio n s o f r a t i o n a l m ining from such beds were p re s e n te d .
AHAJIH3 B03M(MH0CTEii KOHUEHTPAUHH I1P0H3 BOJJCTBA HA. DIAXTAX PASPAEATHBAlOimiX MECTOPOK^EHHH HA EOJIHUHX rJEYEHHAX HA IIPHMEPE 1I1AXTH "XAJIEMBA"
P e 3 p u e . B p a d o T e o d c y x n a e T C H c o c T o a H H e y ^ a p o o n a c H o c i H n a m a x s e " X a n eM d a " b a c n e K i e p a a p a d o i K u m ia c T O B , 3ajieraK >m nx b B H fle aHTHKJiHHajiH. P a cc M a T p H c a io T c a d a p b e p n o d b ëM a n p o n y x - iIH H , BHieKaKffliHe u s c o c i o h h h h y u a p o o i ia c H o c T H . îlp H B en eH H y c i i o - BHH paiiH O H aJibH oa p a 3 p a d o T K H r u ia c T O B , a a a e ra w in H X b s a n e a n T K - KJMHajIH.
1. WPROWADZENIE
Z d o l n o ś ć p r o d u k c y j n ą przodków e k s p l o a t a c y j n y c h na o g ó ł p r z y j ę ł o s i ę o k r e ś l a ć n a b a z i e p a ra m e tr ó w g e o m e t r y c z n y c h ś c i a n y o r a z j e j w y p o s a ż e n ia t e c h n i c z nego. W minimalnym s t o p n i u d o t y c h c z a s u w z g lę d n io n o wpływ z a g r o ż e ń n a t u r a l n y c h n a m o ż l i w o ś c i p r o d u k c y j n e p o je d y n c z e g o p r z o d k a , j a k t e ż c a ł e g o p o l a e k s p l o a
t a c y j n e g o .
P r z y pew nej s k a l i z a g r o ż e ń p r z y pewnym n a s i l e n i u i c h w y s tę p o w a n ia mogą one s t a n o w i ć z n a c z n ą b a r i e r ę z d o l n o ś c i p r o d u k c y j n e j .
Można s o b i e w y o b r a z i ć s k a l ę z a g r o ż e ń , p r z y k t ó r e j w o b e c n y c h w arunkach t e c h n i c z n y c h e k s p l o a t a c j a może o k a z a ć s i ę n i e o p ł a c a l n a lu b w r ę c z naw et n i e możliw a.
J u ż w obecnym e t a p i e , n a s i l e n i a z a g r o ż e ń n a t u r a l n y c h s t a n o w i ą b a r i e r ę w i e l k o ś c i p r o d u k c j i p o j e d y n c z e g o p r z o d k a i p o l a e k s p l o a t a c y j n e g o . S z c z e g ó l n i e z ł o ż o n e p r z y p a d k i p o w s t a j ą p r z y łącznym w y stę p o w a n iu w i e l u z a g r o ż e ń . P o t ę g u j e t o o g ó l n e z a g r o ż e n i e , a w w i e l u p r z y p a d k a c h p r o f i l a k t y k a może być k o l i z y j n a - b ę d ą c s k u t e c z n a d l a j e d n e g o z a g r o ż e n i a , z w i ę k s z a z a g r o ż e n i e d r u g i e . O g r a n i c z a t o m o żliw o ść d o r a ź n e g o z w a l c z a n i a z a g r o ż e ń .
Ze w z g lę d u n a o b s z e r n o ś ć z a g a d n i e n i a w n i n i e j s z y m o p r a c o w a n iu p o d j ę t o o c e n ę m o ż l iw o ś c i p r o d u k c y j n y c h ś c i a n w p o k ł . 506 i 507 w k o p a l n i "Halemba"
p r z y u w z g l ę d n i e n i u t y l k o a k t u a l n i e i s t n i e j ą c e g o s t a n u z a g r o ż e n i a t ą p a n i a m i .
2. ANALIZA STANU ZAGROŻENIA TĄPANIAMI W KUK "HALEMGA"
K o p a l n i a "Halemba" od p o c z ą t k u l a t o s i e m d z i e s i ą t y c h p r o w a d z i e k s p l o a t a c j ę na z n a c z n y c h g ł ę b o k o ś c i a c h d o c h o d z ą c y c h do 1000 m.
E k s p l o a t a c j ę r o z p o c z ę t o od w y b i e r a n i a p o k ł . 506, k t ó r y , j a k z a k ł a d a n o , m i a ł s k u t e c z n i e o d p r ę ż y ć p o k ł a d 507 w y b i e r a n y w n a s t ę p n e j k o l e j n o ś c i .
P r z y w y b i e r a n i u p o k ł a d u 506 z a r e j e s t r o w a n o d o t y c h c z a s 1376 w s t r z ą s ó w wyso
k o e n e r g e t y c z n y c h o e n e r g i i powyżej 105 J.
M i a ły m i e j s c e ró w n ie ż dwa t ą p n i ę c i a :
- w d n i u 1 3 . 1 1 .1 9 8 1 r . w wynik u w s t r z ą s u E = 3 • 10 7 J - ś c i a n a 1 p a r t i a “F " ,
- w d n i u 0 3 . 1 2 . 1 9 8 6 r . w wyniku w s t r z ą s u E = 4 • 105 J - ś c i a n a 8a p a r t i a "F"
e f e k t e m cz e g o 1 g ó r n i k p o n i ó s ł ś m i e r ć , a 7 in n y c h u l e g ł o wypadkom.
O góln a d ł u g o ś ć uszk o d zo n y ch w y r o b i s k w y n i o s ł a : - c h o d n i k i p r z y ś c i a n o w e - 37 m,
- ś c i a n y - 40 m.
K o l e j n y w y b ie r a n y p o k ł a d 507 w c z ę ś c i o d p r ę ż o n e j p r z e z c z y s t e w y b i e r a n i e p o k ł a d u 506, z a l i c z o n o początkow o do I s t o p n i a z a g r o ż e n i a t ą p a n i a m i , gdyż przew id yw an o i z a k ł a d a n o s k u t e c z n o ś ć e f e k t u o d p r ę ż e n i a . N i e s t e t y p ro g n o z y t e n i e s p r a w d z i ł y s i ę . J u ż od p o c z ą t k u e k s p l o a t a c j i notowano wysoką akty w ność g ó r o t w o r u p r z e j a w i a j ą c ą s i ę d u żą i l o ś c i ą w y s o k o e n e r g e t y c z n y c h w strząsó w . W d o t y c h c z a s o w e j e k s p l o a t a c j i ośm iu ś c i a n w p a r t i i “F" o r a z dwóch w p a r t i i
"H" w y s t ą p i ł o 573 w s tr z ą s ó w o e n e r g i i pow yżej E = 10 J . Zanotowano t e ż 12 t ą p n i ę ć , z t e g o 4 w r o k u 1986 i 4 w r o k u 1988.
W w ynik u z a i s t n i a ł y c h t ą p n i ę ć u sz k o d z o n y c h z o s t a ł o ł ą c z n i e 1064 m w y ro b is k p rz y ś c ia n o w y c h .
P o s t o j e ś c i a n z w ią z a n e w k o n i e c z n o ś c i ą przebudowy chodników p r z y ś c ia n o w y c h w y n i o s ł y ogółem 108 d n i *
W s z y s t k i e p r z y p a d k i t ą p n i ę ć w p o k ł . 507 skutkowo o d n o sz ą s i ę do chodników p r z y ś c i a n o w y c h i obejmow ały swym z a s i ę g i e m r e j o n b e z p o ś r e d n i o s ą s i a d u j ą c y z w y r o b is k ie m ścianowym b ąd ź w dwu p r z y p a d k a c h r e j o n 150 m p r z e d f r o n t e m ś c i a n .
W wynik u z a i s t n i a ł y c h t ą p n i ę ć u s z k o d z e n i u u l e g a ł a obudowa chodnik ow a, l o k a l n i e naw et do c a ł k o w i t e g o w s z e c h s t r o n n e g o z a c i ś n i ę c i a w ł ą c z n i e .
T a b l i c a 1 Wykaz w s tr z ą s ó w z a i s t n i a ł y c h w p o k ł . 506 i 507
od p o c z ą t k u e k s p l o a t a c j i
Rok
P o k ł a d 506 P o k ł a d 507 Suma
506+507
E5 E6 E7 suma E5 E6 E7 suma
1981 44 1 1 2 57 0 0 0 0 57
1982 138 43 1 182 0 0 0 0 182
1983 93 52 1 146 0 0 0 0 146
1984 133 46 2 181 4 1 0 5 186
1985 151 33 2 186 65 12 1 78 264
1986 131 18 0 149 99 18 0 117 266
1987 103 13 0 116 113 23 0 136 252
1988 50 1 0 51 83 16 0 99 150
1989 140 2 0 142 58 6 0 64 206
1990 41 4 0 45 33 5 0 38 83 v
1991 78 6 0 84 21 4 0 25 109
1992 32 5 0 37 1 1 0 0 1 1 48
Suma 1376 573 1949
(x ) - do 1992.04.20.
r
Z t a b l i c y 1 j e d n o z n a c z n i e w ynik a b e z p o ś r e d n i z w ią z e k a k t y w n o ś c i s e j s m i c z n e j g ó r o t w o r u i z a g r o ż e n i a t ą p a n i a m i z w i e l k o ś c i ą w y dobycia z po kła dów s i o dło w ych, k t r ó r e w l a t a c h 1984-1 986 w y n o s i ł o od 2 9 ,3 - 3 1 ,3 % o g ó ln e g o w ydobycia k o p a l n i .
Z m n i e j s z e n i e a k t y w n o ś c i s e j s m i c z n e j w l a t a c h 1987 i 1988 n i e j e s t wynikiem z m n i e j s z e n i a s t a n u z a g r o ż e n i a , a j e d y n i e d o p r a c o w a n ia metod p r o f i l a k t y k i d ł u g o f a l o w e j i d o r a ź n e j , a t a k ż e u s t a b i l i z o w a n i a w ydobycia w cały m PW, w k t ó rym w t y c h l a t a c h r ó w n ie ż w podobnym s t o p n i u z m n i e j s z y ł a s i ę a k ty w n o ść s e j s m ic z n a g ó r o t w o r u .
T a b l i c a 2
Wykaz t ą p n i ę ć KWK "Halemba"
Lp. D ata Godz. E ( J ) R e jo n w y s t ą p i e n i a w s t r z ą s u
1 1 9 8 1 . 1 1 . 1 3 4. 56 3E7 50 m p. f r . ś c . 1 / 5 0 6 / F
2 1 9 8 6 .0 3 . 11 2 2 . 2 2 2E5 110 m p. f r . ś c . 3 / 5 0 7 / F 3 1 9 8 6 .0 3 .2 9 2 2 .2 6 1 E6 130 m p. f r . ś c . 3 / 5 0 7 / F 4 1 9 8 6 .0 9 . 12 12. 53 3E5 260 m p. f r . ś c . 4 / 5 0 7 / F 5 1 9 8 6 . 1 1 . 0 6 2 3 .4 5 1E5 260 m p. f r . ś c . 4 / 5 0 7 / F
6 1986. 1 2 .0 3 10. 37 4E5 60 m p. f r . ś c . 8 a / 5 0 6 / F
7 1 9 8 8 . 0 2 . 2 4 3. 45 1E4
1 E6
160 m p. f r . ś c . 5 / 5 0 7 / F 180 m p. f r . ś c . 5 / 5 0 7 / F
8 1 9 8 8 . 0 3 . 2 8 4. 13 1E5 70 m p. f r . ś c . 5 / 5 0 7 / F
9 1988. U . 01 7. 44 1 E6 140 m p. f r . ś c . 5 / 5 0 7 / F
10 1988. 1 1 .2 0 1 . 22 1 E6 40 m do końc. ś c . 5 / 5 0 7 / F
1 1 1989. 1 1 .2 3 6 . 10 1E5 50 m p. f r . ś c . 7 / / 5 0 7 / F
1 2 1 9 9 0 . 0 2 . 0 4 5 . 2 4 1 E6 70 m p. f r . ś c . 8 a / 5 0 7 / F 13 1 9 9 0 . 0 5 . 1 0 4. 32 3E6 120 m p. f r . ś c . 8 a / 5 0 7 / F
14 1 9 9 1 .0 3 .0 7 11.3 8 4E6
32 m n a p ł d . i 62 m na z ach . od c z o ł a d r ą ż o n e g o c h o d n ik a w e n t y l a c y j n e g o l a / 5 0 7 / H - p i e r w s z e t ą p n i ę c i e spągowe
15 1 9 9 1 .0 8 .1 9 21. 48 2E4
120 m na p o ł u d n i e od p rzodku d o w i e r z c h n i s k o ś n e j 5 1 0 /F - r e j o n k r a w ę d z i 5 0 6 /F
T a b l i c a 3
Z e s t a w i e n i e skutków z a i s t n i a ł y c h t ą p n i ę ć w KWK "Halemba"
Nr
t ą p . U szkodzone w y ro b is k o D łu gość (m)
P o s t ó j zw.
z u s u w .s k .
Wypadki ś m i e r t e l n e
P o r a n i e n i a
1 ch. ś c . 20 + ś c . 1/5 06 12 + 25 24 h - 1
2 ch. ś c . 4 /5 0 7 106 360 h - -
3 ch. ś c . 4 /5 0 7 56 168 h - 2
4 ch. ś c . 5 /5 0 7 80 240 h - -
5 ch. ś c . 5 /5 0 7 59 240 h - 1
6 ch. ś c . 7 + ś c . 8 a /5 0 6 15 + 45 31 h 1 6
7 ch. ś c . 6 /5 0 7 120 312 h - -
8 ch. ś c . 6 /5 0 7 67 456 h 1 3
9 ch. ś c . 6 /5 0 7 137 480 h - 4
10 ch. ś c . 5 a / 5 0 7 65 288 h - -
1 1 ch. ś c . 8 /5 0 7 40 2 16
1 2 ś c i a n a 8 a / 5 0 7 70 X - -
13 ś c i a n a 8 a / 5 0 7 79 - -
14 ch. w en t. l a / 5 0 6 / H .90 X X 5 -
15 dow. s k o ś n a 5 1 0 /F ( w y p i ę t r z o n y sp ąg )
2 2 X X X 1 -
S u m a 1064 10 33
x - p o d c z a s w y s t ą p i e n i a t ą p n i ę c i a ś c i a n a n i e b y ł a j e s z c z e e k s p l o a to w a n a xx - n i e usuwano skutków t ą p n i ę c i a ( w y ro b isk o zatamowano)
xxx - n i e w y s t ą p i ł y u s z k o d z e n i a obudowy (wstrzym ano d a l s z e d r ą ż e n i e p rz o d k a Na s t a n z a g r o ż e n i a t ą p a n i a m i w w aru nkach KWK "Halemba" b e z p o ś r e d n i wpłyi mają:
- d u że c i ś n i e n i e g ó r o t w o r u , w y n i k a j ą c e z d u ż e j g ł ę b o k o ś c i e k s p l o a t a c j i , za s z ł o ś c i e k s p l o a t a c y j n y c h i z a b u r z e ń t e k t o n i c z n y c h ,
- budowa g ó r o t w o r u ,
- n a t u r a l n a s k ł o n n o ś ć w ęgla do t ą p a ń .
P r z e g l ą d a j ą c s t a t y s t y k ę w s tr z ą s ó w z a i s t n i a ł y c h w p o s z c z e g ó l n y c h k o p a l n i a c r e s o r t u można s t w i e r d z i ć , że k o p a l n i a "H alem b a"ju ż od r o k u 1981 z n a l a z ł a s l p o ś r ó d k o p a l ń s i l n i e z a g ro ż o n y c h t ą p a n i a m i z a j m u j ą c 7 m i e j s c e w PW. W l a t a ć n a s t ę p n y c h , w zw iązk u z e wzro stem wydobycia z pokładów z a g r o ż o n y c h tąp an iam
- s t a n j e j z a g r o ż e n i a s t o p n io w o z w i ę k s z a s i ę do b a r d z o s i l n e g o i j u ż w ro k u 1984 o s i ą g a j ą c 29,39% w ydobycia z pokła dów z a g r o ż o n y c h - p l a s u j e s i ę na d r u gim m i e j s c u w PW z a k o p a l n i ą " Ś l ą s k " , Po o s i ą g n i ę c i u ponad 1 / 3 wydobycia z pokła dów z a g r o ż o n y c h t ą p a n i a m i , t j . od 1985 r . k o p a l n i a "Halemba" j e s t n a j b a r d z i e j z a g r o ż o n ą t ą p a n i a m i k o p a l n i ą w p r z e m y ś l e węglowym.
B i o r ą c pod uwagę b a r d z o w ysoki s t a n z a g r o ż e n i a t ą p a n i a m i w kop. "Halemba”
i 11 t ą p n i ę ć z a i s t n i a ł y c h w l a t a c h 1981 -1 989 k o n i e c z n e b y ł o p o d d a n i e w e r y f i k a c j i p r o j e k t y w ydobycia z pokła dów z a g r o ż o n y c h t ą p a n i a m i . J e s t t o tym b a r d z i e j u z a s a d n i o n e , że p o k ł a d y s i o d ł o w e r ó w n ie ż pod względem z a g r o ż e n i a m e t a nowego i pożaro w ego z a l i c z a n e s ą do n a jw y ż s z y c h k a t e g o r i i z a g r o ż e n i a . T rudno
ś c i e k s p l o a t a c j i s t ą d w y n i k a j ą c e dodatkowo k o m p l i k u j e wysoka t e m p e r a t u r a s k a ł i z w i ą z a n e z tym z a g r o ż e n i a k l i m a t y c z n e .
3. OCENA MOŻLIWOŚCI PRODUKCJI W POKŁADACH TĄPIĄCYCH W KOPALNI "HALEMBA"
Każde z a g r o ż e n i e n a t u r a l n e pow oduje pewne o g r a n i c z e n i e swobody d z i a ł a n i a , d o w o l n o ś c i d o b o r u t e c h n o l o g i i , zmusza do s t o s o w a n i a p r o f i l a k t y k i . W e f e k c i e pow oduje t o z m n i e j s z e n i e m o ż l i w o ś c i p r o d u k c y j n y c h , a t a k ż e o g r a n i c z e n i e n i e zaw o d n o ści p r o d u k c j i . J e s t r z e c z ą o c z y w i s t ą , że w z a l e ż n o ś c i od s t a n u z a g r o ż e n i a o g r a n i c z e n i a m o ż l iw o ś c i p r o d u k c y j n y c h b ę d ą r ó ż n e . J a k o podstawowe k r y t e r i u m w p ły w a ją c e na w i e l k o ś ć p r o d u k c j i p r z y j m u j e s i ę c z a s p r a c y p r z o d k a l u b i n a c z e j - c z y n n i k i o g r a n i c z a j ą c e c z a s p r a c y p r z o d k a ,
W w arunkach k o p a l n i "Halemba" podstawowe g r u p y o g r a n i c z e ń c z a s u p r a c y to : - wymuszona o r g a n i z a c j a p r a c y ,
- p r z e r w y p r o d u k c y j n e z w ią z a n e z wycofywaniem z a ł o g i w c h w i l i z w i ę k s z e n i a z a g r o ż e n i a ,
- o r g a n i c z e n i e c z a s u p r a c y w y n i k a j ą c e z p r z y j ę t e j lu b t e ż k o n i e c z n e j p r o f i l a k t y k i t ą p a n i o w e j ,
- o g r a n i c z e n i e c z a s u p r a c y w y n ik a ją c e , z u s u w a n ia skutków t ą p n i ę c i a , - o g r a n i c z e n i a i n n e .
W a n a li z o w a n y c h w arunkach pokładów sio d ło w y c h k o p a l n i n a j b a r d z i e j u c i ą ż l i we, z w i ą z a n e z n a j w i ę k s z ą s t r a t ą c z a s u , j e s t d o j ś c i e z a ł o g i do p r z o d k a ch od
n ik a m i w je d n o s t r o n n y m o t o c z e n i u zrobów, p r z y z a chow aniu o d stę p ó w 20 m między p o s z c z e g ó l n y m i p ra c o w n ik a m i. S t r a t y e fe k t y w n e g o c z a s u p r a c y przodków z tym z w ią z a n e s z a c u j e s i ę na 2 g o d z . / d o b ę . P rz e r w y w p r a c y spowodowane wycofywa
niem z a ł o g i z m i e j s c z a g r o ż o n y c h p r z e d s t a w i o n o w t a b l i c y 4. N ie s ą one z b y t
Przerwyw eksploatacjispowodowanezatrzymaniemścian z powoduwzrostuaktywności górotworu
Si
Hcd
TJ 6 *-<
*W «-<
czast/h 1 1 1 1 1 1 i 1
Pokła 507/H
*Wu o H 1 1 1 1 1
10,50
i
10,50
Pokład507/F
U 00
*w
czas t/h
1 1 1
oo
21,20
1 i
OCS]
inCM
o t*-
*w 1 1
26,40 24,30
1 1 i
OC"
o” in
6 v£>
*W 1 1
Oo r-ł 18,40
1 1 i
29,40
6 LO
•W 1
55,40 OCO
i n 21,00
1 1 i
13,70
•W(i 18,50 26,50
i 1 1 1 i
Oo in
d n
•w 32,50 3,50
i 1 1 1 i
36,00
•ocd U.
rSC \
M v£>
O O CL in
\ OID T3cd
MO CL
6 cd
*W 00
czas t/h 35,20 OCS]
0 ^
i 1 1 1 i
42, 40
o r -
*w 37,45 5,50 i 1 1 1 i 42,95
ej n
'W r-t 1 1 i 1 1
3,00
i 3,00
O Os]
•w 1 ' l i 1 2,00
1 i
Oo
0-J
śc. 11 czas t/h
1 I i
23,50
1 1 i
23,50
śc. 10
1
68,00
i 1 1 1 ł
68,00
6 ^
•w 1 1 i 1 1 9,0 1,0 00‘01
(j co
•w
1 1 i
17,20
1 1 1
17,20
6 cm
•w
1 1
o
8,20
1 1 1
19,60
O rl -w
1
41,40
1 1 1 1 1
41,40
ROK 1986 1987 00
00O' 1989 1990 1 1991 1992 Suma kwartał
Czas w godzinachpotrzebnynaprowadzenieprofilaktyki tąpaniowej (ściany)
3
o 1026 475 432 774 330 2128 2184 1260 2568 774 6013 7558
CMO
UO 3304 199
Pokład 507/H 6»-•
*W T-H 24 288 480 O ' SOI
ci o
*W T-H
09 510 09 1650 105 o
Pokład507/F
ci 00
*w 1 00
306 00
n O00 625 1335
•wci 224
00 54 00
vO 504 396 993 00o
m
O
00 ci kO
•w 140 r - CM
CM
432 793 903 1450 265
ci in
420 84 480 528 901
EC\ ci n
•w «-H 1 nvO 330 310
ci (M
*W H 1 125
1010 205
ci T-H
•W TH 1
OC 64 CM
435 1360
ci o
*W T-t 122 228 609
Oin ci
*cn 1 204 CM
588 294 665
O'
to M
O
ci n
•w 1
CM
•r—i
1175 920 675
ci CM
•w O ' 152 1086 1315 525
ci T-»
•w 26 124 1086
Lata 1988 1989 1990 1991 1992 1988 1989 1990 1991 1992 1988 1989 1990 1991 1992
Profilaktyka Strzelanieodprę żającew dni robocze Strzelanieodprę żającew niedziele i święta Wierceniamało- średnicowe orazpomiaryWAS I kwartał
d u ż e w y n o s z ą o d k i l k u d o k i l k u d z i e s i ę c i u g o d z i n w s k a l i r o k u w j e d n e j ś c i a n i e . N i e m n i e j j e d n a k w y c o f y w a n ie z a ł o g i s t w a r z a p s y c h o z ę z a g r o ż e n i a , mimo w o l i p r z e r y w a r y t m p r o d u k c j i , w p ro w a d z a d e z o r g a n i z a c j ę p r a c y . P r z e r w y z w i ą z a n e z w y m u sz o n ą p r o f i l a k t y k ą t ą p a n i o w ą o b r a z u j ą d a n e w t a b l i c y 5 .
W y n ik a z n i e j , ż e p r z e c i ę t n i e w c i ą g u r o k u n a b i e ż ą c e s t r z e l a n i e o d p r ę ż a j ą c e n a l e ż y p o ś w i ę c i ć 171 g o d z i n d l a 1 ś c i a n y . K o n t r o l ę s t a n u z a g r o ż e n i a z a p o m o c ą w i e r c e ń m a ł o ś r e d n i c o w y c h o r a z p o m ia r ó w m e to d ą WAS s z a c u j e s i ę n a 45 m i n / d o b ę . K a ż d e t ą p n i ę c i e p o w o d u je p r z e r w ę w p r o d u k c j i .
Na p o d s t a w i e w ł a s n y c h d o ś w i a d c z e ń m ożem y s t w i e r d z i ć , i ż n a o g ó ł p r z e r w y w p r o d u k c j i sp o w o d o w a n e t a k i m i z d a r z e n i a m i t r w a j ą o d k i l k u d n i d o k i l k u m ie s i ę c y , a n a w e t p r o w a d z ą d o p r z e r w a n i a l u b z a n i e c h a n i a p r o d u k c j i .
P r z e a n a l i z o w a n e s t r a t y sp o w o d o w a n e t ą p n i ę c i a m i w k o p a l n i " H a le m b a " s z a c o w a n e n a 1 5 - 2 5 t y s . n a j e d n o t ą p n i ę c i e o z n a c z a j ą p r a k t y c z n i e 1- 2- t y g o d n i o w ą p r z e r w ę p o k a ż d y m t ą p n i ę c i u , c o p r z y p r a w d o p o d o b i e ń s t w i e w y s t ą p i e n i a 1 -2 t ą p n i ę ć w r o k u m o ż n a ś r e d n i o s z a c o w a ć p r z e r w ę w p r o d u k c j i n a 2 , 2 5 t y g o d n i e w r o k u .
W s t r z ą s y p o w o d u j ą s t o p n i o w e i s y s t e m a t y c z n e p o g a r s z a n i e s i ę s t a n u w y r o b i s k o r a z m a s z y n i u r z ą d z e ń w n i c h z a i n s t a l o w a n y c h . Z m u s z a t o d o c z ę s t e j i c h k o n s e r w a c j i , n a p r a w , p r z e b u d ó w i t p . , c o n i e p o z o s t a j e b e z w p ły w u n a w i e l k o ś ć p r o d u k c j i .
B r a k j e s t j e d n o z n a c z n y c h m i e r n ik ó w d l a p r z e l i c z a n i a p o w y ż s z e g o n a " s t r a t ę "
c z a s u p r a c y p r z o d k a . O g ó łe m m o ż n a p r z y j ą ć , ż e i n n e c z y n n i k i p o w o d u j ą c e o g r a n i c z e n i e e f e k t y w n e g o c z a s u p r a c y s z a c o w a ć n a l e ż y n a c o n a j m n i e j 0 , 5 g o d z . / d o b ę .
Z e s t a w i a j ą c w i ę c o b i e k t y w n e c z y n n i k i o g r a n i c z a j ą c e c z a s p r a c y p r z o d k a w p o k ł a d z i e s i l n i e z a g r o ż o n y m t ą p a n i a m i , j a k t o ma m i e j s c e w k o p a l n i
" H a l e m b a " :
- w y m u s z o n a o r g a n i z a c j a p r a c y - 120 m i n / d o b ę
- w y c o f y w a n i e z a ł o g i - 15 m i n / d o b ę
- p r o f i l a k t y k a t ą p a n i o w a - 4 5 m i n / d o b ę - u s u w a n i e s k u t k ó w t ą p n i ę c i a - 7 5 m i n / d o b ę
- i n n e c z y n n i k i - 3 0 m i n / d o b ę
c z a s p r o d u k c j i w ś c i a n i e j e s t o o k o ł o Tg = 4 g o d z . 4 5 m in , k r ó t s z y w o d n i e s i e n i u d o c z a s u p r o d u k c j i Tq wp o r ó w n a l n e j ś c i a n i e n i e z a g r o ż o n e j t ą p a n i a m i, w k t ó r e j c z a s p r o d u k c j i s z a c u j e s i ę n a Tq = 19 g o d z . / d o b ę .
W i e l k o ś ć w y d o b y c i a j e s t p r o p o r c j o n a l n a d o c z a s u p r a c y w ś c i a n i e . D l a w a
r u n k ó w k o p a l n i n " H a le m b a'1 w s p ó ł c z y n n i k r e d u k c j i w i e l k o ś c i w y d o b y c i a z p o k ł a dów 5 0 6 i 5 0 7 m o ż n a o k r e ś l i ć w z o re m :
T - T
o s
V T
o
P o d s t a w i a j ą c d a n e o tr z y m a m y
1 9 - 4 , 7 5 V = --- — --- = 0 , 7 5 .
O z n a c z a t o , ź e p r o j e k t u j ą c w y d o b y c i e z e ś c i a n w p o k ł a d a c h s i o d ł o w y c h w k o p a l n i " H a le m b a " w i e l k o ś c i p r o d u k c j i z e ś c i a n n a l e ż y p r z e w i d y w a ć w w y s o k o ś c i 75% p r z e c i ę t n e j w i e l k o ś c i p r o d u k c j i z e ś c i a n o p o r ó w n y w a l n e j d ł u g o ś c i i wy
s o k o ś c i w p o k ł a d z i e n i e z a g r o ż o n y m t ą p a n i a m i .
4. UWARUNKOWANIA RACJONALNEGO PROWADZENIA EKSPLOATACJI POKŁADÓW SIODŁOWYCH W KOPALNI "HALEMBA"
P r z e z p o j ę c i e r a c j o n a l n e g o p r o w a d z e n i a e k s p l o a t a c j i n a l e ż y r o z u m i e ć p o d j ę c i e z e s p o ł u d z i a ł a ń d l a m a k s y m a ln e g o o g r a n i c z e n i a r y z y k a w y s t ę p o w a n i a t ą p a ń p r z y u w z g l ę d n i e n i u t e c h n i c z n o - e k o n o m i c z n y c h p r z e s ł a n e k u z a s a d n i a j ą c y c h wy
b r a n i e z ł o ż a . Z e s p ó ł t y c h d z i a ł a ń p o w i n i e n o b e jm o w a ć t e s p o ś r ó d p r z e d s i ę w z i ę ć t e c h n o l o g i c z n o - t e c h n i c z n y c h , k t ó r e p r z y n i o s ą o p t y m a l n e e f e k t y w z a k r e s i e b e z p i e c z e ń s t w a p r a c y , p r o d u k c j i i w y k o r z y s t a n i a z ł o ż a .
M a ją c n a u w a d z e s t a n z a g r o ż e n i a t ą p a n i a m i w p o k ł a d a c h s i o d ł o w y c h w r a z z c z y n n i k a m i g o k s z t a ł t u j ą c y m i , o p r a c o w a n i e z a g r o ż e n i a t ą p a n i a m i p o w in n o m i ę d z y i n n y m i o b e jm o w a ć :
- b e z w z g l ę d n e p r z e s t r z e g a n i e z a s a d w y k o r z y s t a n i a e f e k t u e k s p l o a t a c j i o d p r ę ż a j ą c e j ,
- o g r a n i c z e n i e n a t ę ż e n i a e k s p l o a t a c j i w d a n y m p o k ł a d z i e o r a z w d a n e j p a r t i i , r o z i o k o w u j ą c p o j e d y n c z e ś c i a n y w k a ż d y m z p o k ł a d ó w t ą p i ą c y c h z u w z g l ę d n i e n i e m m o d e l u w y n i k a j ą c e g o z z a s a d e k s p l o a t a c j i o d p r ę ż a j ą c e j ,
- d ą ż n o ś ć d o o g r a n i c z e n i a z a k r e s u r o b ó t p r z y g o t o w a w c z y c h w p o k ł a d z i e o r a z c z a s u u t r z y m y w a n i a w y k o n a n y c h c h o d n ik ó w p r z y e k s p l o a t a c y j n y c h .
W ś w i e t l e p o d a n e g o z a l e c e n i a k o r z y s t n e b y ł o b y w y t w a r z a n i e c h o d n i k a p o d - ś c i a n o w e g o w r a z z p o s t ę p e m ś c i a n y , e l i m i n u j ą c w t e n s p o s ó b n a j b a r d z i e j n i e b e z p i e c z n y j e g o o d c i n e k w c a l i ź n i e p r z e d f r o n t e m ś c i a n y . N a t o m i a s t w s e n s i e
o g r a n i c z e n i a z a k r e s u i i l o ś c i w y r o b i s k p r z y g o t o w a w c z y c h w p o k ł a d z i e n a l e ż y m ie ć n a u w a d z e w y k o n y w a n ia g łó w n y c h c h o d n ik ó w i p o c h y l n i w m o ż l i w i e m o c n y c h w a r s t w a c h s k a l n y c h , z w ł a s z c z a ta m , g d z i e p r z e w i d u j e s i ę , ż e o b s z a r y g ó r o t w o r u n i e b ę d ą n a r u s z o n e e k s p l o a t a c j ą i s p o d z i e w a n y j e s t s i l n y w z r o s t i t a k j u ż w y s o k ie g o s t a n u n a p r ę ż e ń .
P o d a n e w y ż e j z a l e c e n i a , k t ó r e z o s t a ł y s f o r m u ł o w a n e n a p o d s t a w i e d o ś w i a d c z e ń i a n a l i z y w a ru n k ó w p r o w a d z e n i a e k s p l o a t a c j i i p o w s t a w a n i a z a g r o ż e ń g ł ó w n i e d o p o k ł a d u 5 0 7 p o s i a d a j ą c h a r a k t e r b a r d z i e j u n i w e r s a l n y i s ą o b o w i ą z u j ą c e w o g ó l n y c h z a r y s a c h d l a s ą s i e d n i c h g ł ę b o k o z a l e g a j ą c y c h p o k ł a d ó w .
5. PODSUMOWANIE
Na p o d s t a w i e d o k o n a n e j a n a l i z y p r z y c z y n i s t a n u z a g r o ż e n i a t ą p a n i a m i w KWK
“ H a le m b a " m o ż n a s f o r m u ł o w a ć n a s t ę p u j ą c e s t w i e r d z e n i a i w n i o s k i :
a ) S t a n z a g r o ż e n i a t ą p a n i a m i p r z y p r o w a d z e n i u r o b ó t g ó r n i c z y c h w p o k ł a d a c h s i o d ł o w y c h KWK " H a le m b a " w y n i k a z :
- d u ż e g o c i ś n i e n i a g ó r o t w o r u b ę d ą c e g o r e z u l t a t e m d u ż e j g ł ę b o k o ś c i e k s p l o a t a c j i , z a b u r z e ń g e o l o g i c z n y c h i z a s z ł o ś c i e k s p l o a t a c y j n y c h ,
- b u d o w y g ó r o t w o r u ,
- n a t u r a l n e j s k ł o n n o ś c i d o t ą p a ń w ę g l a w p o k ł a d a c h ,
- k o n c e n t r a c j i p r o d u k c j i w ś c i a n i e a z w ł a s z c z a w p o l u e k s p l o a t a c y j n y m . b ) A k ty w n o ś ć s e j s m i c z n a g ó r o t w o r u i z a i s t n i a ł e t ą p n i ę c i a p o w o d u j ą , ź e w k o p .
" H a le m b a " i s t n i e j e w y s o k i e p r a w d o p o d o b i e ń s t w o w y s t ą p i e n i a j e d n e g o d o d w ó c h t ą p n i ę ć w r o k u . C z y n i t o , ż e o d 1 9 8 5 r . k o p . " H a le m b a " j e s t n a j b a r d z i e j z a g r o ż o n ą t ą p a n i a m i k o p a l n i ą PW.
c ) S ta n z a g ro ż e n ia tą p a n ia m i p r z y e k s p lo a t a c ji pokładów 506 i 507 powoduje, że i s t n i e j e o b ie k ty w n a m o żliw o ść u z y s k a n ia ze ś c ia n y p r z e c ię t n ie 75% wydo
b y c ia w o d n ie s ie n iu do porów nywanej ś c ia n y w p o k ła d z ie n ie zagrożonym t ą p a n ia m i.
W w arunkach te c h n ic z n o - o r g a n iz a c y jn y c h kop. "Halemba" oznacza to p o s tę p ok. 70 m /m ie s ią c . O g ra n ic z e n ie z a g ro ż e n ia tą p a n ia m i j e s t m ożliw e w w y n ik u p e łn e g o w y k o rz y s ta n ia e f e k tu e k s p lo a ta c y jn e g o o d p rę ż e n ia p o k ła d u p rz y równoczesnym s to s o w a n iu o d p o w ie d n ie j t e c h n o lo g ii e k s p lo a t a c ji i p r o f i l a k t y k i d o ra ź n e j ( a k ty w n e j). O p ó ź n ie n ie w y b ie ra n ia p o k ła d u 507 w o d n ie s ie n iu do p o k ła d u 506 pow inno być n ie w ię k s z e n i ż 1 - 1 ,5 w ro k u . P rz y większym o p ó ź n ie n iu e f e k t o d p rę ż e n ia j e s t w y b it n ie o g ra n ic z o n y lu b z a n ik a c a łk o w i
c ie .
d ) A k ty w n o ś ć s e j s m i c z n a g ó r o t w o r u p o w o d u j ą c a s y s t e m a t y c z n e p o g a r s z a n i e s i ę w a ru n k ó w u t r z y m a n i a w y r o b i s k p r z y ś c i a r o w y c h d a n e j ś c i a n y o r a z ś c i a n y s ą s i e d n i e j z m u s z a d o w e r y f i k a c j i l i c z b y ś c i a n , j e d n o c z e ś n i e p r o w a d z o n y c h w je d n y m p o l u , j a k t e ż i t e c h n o l o g i i i c h p r o w a d z e n i a .
