Turystyka w województwie śląskim w 2004 r.

W WOJEWÓDZTWIE ŚLISKIM

W 2004 ROKU

Kreska (-) - zjawisko nie występuje

Zero (0) - zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,5 (0,0) - zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,05

„W tym" - oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy Znak „x” - wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe

L in ia --- --- - oznacza, że dane (wskaźniki) są nieporównywalne z danymi dla wcześniejszych okresów

SKRÓTY

lp. - liczba porządkowa tys. - tysiąc

cd. - ciąg dalszy pkt - punkt dok. - dokończenie tj. - to jest np. - na przykład tzn. - to znaczy m. in. - między innymi r. - rok

tabl. - tablica

Przy publikowaniu danych US prosim y o podanie źródła

TURYSTYKA

W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM W 2004 r.

ISBN 83-88102-66-4

K A TO W IC E 2005

Projekt okładki:

Dorota ŁOPATKIEWICZ, Andrzej MARKS Zdjęcia:

Janusz MOCZULSKI Skład komputerowy, wykresy:

Agnieszka KAIM, Daniela ZIĘTEK

a

_

Zakład Wydawnictw Statystycznych, al.Niepodległości 208, 00-925 Warszawa Druk: Zakład Poligraficzny nr 2, ul.Planty 39/45, 26-600 Radom

Nr zam. 123/2005, Nakład 80 egz., Format B5, Cena 15,00 zł

Publikacja „Turystyka w województwie śląskim w 2004 r.” jest pierwszą edycją opracowania z zakresu turystyki wydanego przez Urząd Statystyczny w Katowicach.

Opracowanie zostało przygotowane na podstawie sprawozdawczości statystycznej Głównego Urzędu Statystycznego. W szczególności wykorzystano dane pochodzące ze stałych badań statystycznych prowadzonych na formularzach:

• KT - 1 - Sprawozdanie o wykorzystaniu turystycznego obiektu noclegowego zbiorowego zakwaterowania,

• KT - 1a - Sprawozdanie o wykorzystaniu turystycznego obiektu noclegowego zbiorowego zakwaterowania (za lipiec),

• K - 01 - Sprawozdanie z działalności artystycznej i rozrywkowej,

• K - 02 - Sprawozdanie z działalności muzeum i instytucji paramuzealnej,

• K - 03 - Sprawozdanie biblioteki publicznej / zakładowej biblioteki beletrystycznej,

• K - 05 - Sprawozdanie z działalności wystawienniczej,

• K - 08 - Sprawozdanie kina,

• OS - 07 - Sprawozdanie o ochronie przyrody i krajobrazu.

Dodatkowym źródłem informacji były roczniki statystyczne i Internet.

W celu wzbogacenia publikacji zaprezentowano dodatkowe walory i atrakcje turystyczne w województwie śląskim. Przedstawiono także cele strategiczne i kierunkowe sform ułowane w „Strategii rozwoju turystyki w W ojewództwie Śląskim na lata 2004 - 2013” uchwalonej przez Sejmik W ojewództwa Śląskiego w dniu 20 grudnia 2004 r.

Podstawowe dane zawarte w publikacji ujęto w przekroju województwo, powiat a wybrane dane przedstawiono według podregionów, miast i gmin.

Mamy nadzieję, że publikacja będzie nie tylko cennym źródłem informacji dla wszystkich zainteresowanych tą dziedziną życia społecznego ale wykaże również atrakcyjność tego regionu.

D y r e k t o r

Urzędu Ł ' ' 'Dwicach

WIESŁAWA NOWAK

Przedmowa ...3

Podstawowe pojęcia i d efinicje... ....6

Tu rystyczne walo r y ...10

Baza turystyczna i jej wykorzystanie ... 13

Strategia rozwoju turystyki w województwie śląskim na lata 2004-2013...24

SPIS TABLIC

Tablica Strona Ogólne dane o turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania

(2000, 2001, 2002, 2003, 2004) ... 1 26 Turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowania według podregionów

i powiatów w 2004 r... 2 28 Miejsca noclegowe w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania

w 2004 r... 3 30 Pokoje i miejsca noclegowe oraz stopień ich wykorzystania w hotelach,

motelach i pensjonatach w 2004 r... 4 32 Placówki gastronomiczne w turystycznych obiektach zbiorowego

zakwaterowania w 2004 r... 5 33 Turyści korzystający z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania

w 2004 r... 6 34 Turyści korzystający z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania

według miesięcy w 2004 r... 7 38 Wynajęte pokoje w obiektach hotelowych (hotelopodobnych) w 2004 r... 8 62 Wynajęte pokoje w obiektach hotelowych (hotelopodobnych) według

miesięcy w 2004 r... 9 64 Wynajęte pokoje turystom zagranicznym w obiektach hotelowych

(hotelopodobnych) według miesięcy w 2004 r... 10 76 Udzielone noclegi w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania

w 2004 r... 11 88 Udzielone noclegi w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania

według miesięcy w 2004 r... 12 92 Udzielone noclegi turystom zagranicznym w turystycznych obiektach

zbiorowego zakwaterowania według miesięcy w 2004 r... 13 116 Stopień wykorzystania miejsc noclegowych w turystycznych obiektach

zbiorowego zakwaterowania w 2004 r... 14 140 Stopień wykorzystania miejsc noclegowych w turystycznych obiektach

zbiorowego zakwaterowania według miesięcy w 2004 r... 15 142 Stopień wykorzystania pokoi w obiektach hotelowych (hotelopodobnych)

w 2004 r... 16 166 Stopień wykorzystania pokoi w obiektach hotelowych (hotelopodobnych)

według miesięcy w 2004 r... 17 168 Turyści zagraniczni korzystający z turystycznych obiektów zbiorowego

zakwaterowania według kraju w 2004 r... 18 180 Turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowania i ich wykorzystanie według

gmin w 2004 r... 19 182

Strona Turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowania w wybranych województwach

w 2004 r... 13

Struktura turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania według powiatów

w 2004 r... 13

Struktura turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania według grup i rodzajów obiektów w 2004 r... 14 Miejsca noclegowe w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania

w wybranych województwach w 2004 r... 15 Miejsca noclegowe w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania na 10 tys.

ludności według powiatów w 2004 r... 16 Struktura miejsc noclegowych w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania według rodzajów obiektów w 2004 r... 17 Korzystający z noclegów w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania

w wybranych województwach w 2004 r... 17 Korzystający z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania na 1000 ludności według podregionów w 2004 r... 18 Turyści zagraniczni korzystający z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania według kraju w 2004 r... 19 Udzielone noclegi w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania

w wybranych województwach w 2004 r... 19

Udzielone noclegi w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania

na 1000 ludności według podregionów w 2004 r... 20 Udzielone noclegi w wybranych turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania oraz stopień ich wykorzystania w 2004 r... 21 Struktura wynajętych pokoi w obiektach hotelowych (hotelopodobnych) według

rodzajów obiektów w 2004 r... 21

Stopień wykorzystania pokoi w obiektach hotelowych (hotelopodobnych) według

miesięcy w 2004 r... 22 Placówki gastronomiczne w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania

w 2004 r... 22

Pod pojęciem turystyki (według „Metodologii Unii Europejskiej w dziedzinie statystyki turystyki" wydanej przez GUS w 1998 r.) należy rozumieć ogół czynności osób podróżujących i przebywających w miejscach znajdujących się poza ich zwykłym otoczeniem przez okres nieprzekraczający 12 miesięcy, w celach wypoczynkowych, służbowych lub innych, z wyłączeniem podróży, których głównym celem jest podjęcie pracy zarobkowej.

Istnieją trzy podstawowe formy turystyki zależne od rozpatrywanego obszaru (w przypadku tej publikacji rozpatrywanym obszarem jest województwo śląskie):

■ turystyka regionalna to ogół czynności rezydentów danego obszaru podróżujących do miejsc położonych w obrębie tego województwa, ale nie należących do ich zwykłego otoczenia:

■ regionalna turystyka przyjazdowa definiowana jest jako ogół czynności nierezydentów podróżujących w obrębie danego obszaru, który nie stanowi ich zwykłego otoczenia;

■ regionalna turystyka wyjazdowa to zespół czynności rezydentów danego obszaru podróżujących do i przebywających w miejscach znajdujących się poza obrębem tego obszaru (a tym samym poza ich zwykłym otoczeniem).

Uczestnikami turystyki są odwiedzający. Określenie to dotyczy każdej osoby podróżującej do miejsca znajdującego się poza jej zwykłym otoczeniem, na czas nie dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy, jeśli podstawowym celem podróży nie jest podjęcie działalności zarobkowej wynagradzanej ze środków pochodzących z odwiedzanego miejsca.

Kategoria „odwiedzający” (krajowi i międzynarodowi) dotyczy turystów (tzn. odwiedzających, którzy przynajmniej przez jedną noc korzystali z miejsc zbiorowego lub indywidualnego zakwaterowania w odwiedzanym miejscu) i odwiedzających jednodniowych (beznoclegowych).

Zgodnie z Dyrektywą Rady 95/57/EC (z dnia 23 listopada 1995 r. dotyczącą zbierania danych statystycznych z zakresu turystyki) wszystkie rodzaje obiektów zbiorowego zakwaterowania zostały podzielone na dwie grupy: obiekty hotelowe (hotelopodobne) i pozostałe obiekty zbiorowego zakwaterowania.

Do obiektów hotelowych (hotelopodobnych) zaliczamy: hotele, motele, pensjonaty i inne obiekty hotelowe.

Hotel - obiekt hotelarski zlokalizowany głównie w zabudowie miejskiej dysponujący co najmniej 10 pokojami, w tym większość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych, świadczący szeroki zakres usług związanych z pobytem gości. Każdy hotel musi świadczyć usługi gastronomiczne. W zależności od wyposażenia i zakresu świadczonych usług wyróżnia się pięć kategorii hoteli: najwyższa - 5 gwiazdek, najniższa - 1 gwiazdka.

Motel - obiekt hotelarski zlokalizowany przy trasach komunikacji drogowej, który poza

usługami hotelarskimi przystosowany jest również do świadczenia usług motoryzacyjnych

i dysponuje parkingiem. Motel musi posiadać co najmniej 10 pokoi, w tym większość miejsc

w pokojach jed no - i dwuosobowych. Każdy motel musi świadczyć usługi gastronomiczne.

W zależności od wyposażenia i zakresu świadczonych usług wyróżnia się pięć kategorii moteli:

najwyższa - 5 gwiazdek, najniższa - 1 gwiazdka.

Pensjonat - obiekt hotelarski, który świadczy usługi hotelarskie łącznie z codziennym wyżywieniem i dysponuje co najmniej 7 pokojami. Musi świadczyć usługi gastronomiczne.

W zależności od wyposażenia i zakresu świadczonych usług wyróżnia się pięć kategorii pensjonatów: najwyższa - 5 gwiazdek, najniższa - 1 gwiazdka.

Inne obiekty hotelowe - obiekt noclegowy, podzielony na pokoje, podlegający jednemu zarządowi, świadczący pewne usługi, w tym przynajmniej codzienne sprzątanie pokoi, słanie łóżek i mycie urządzeń sanitarnych (np. obiekt spełniający zadanie hotelu, motelu lub pensjonatu, któremu nie została nadana kategoria). Ten rodzaj obiektu został wyodrębniony w 2004 r.

Pozostałe obiekty zbiorowego zakwaterowania obejmują: domy wycieczkowe, schroniska, schroniska młodzieżowe, szkolne schroniska młodzieżowe, ośrodki wczasowe, ośrodki kolonijne, ośrodki szkoleniowo - wypoczynkowe, domy pracy twórczej, zespoły ogólnodostępnych domków turystycznych, kempingi, pola biwakowe, ośrodki do wypoczynku sobotnio - niedzielnego i świątecznego, zakłady uzdrowiskowe, pozostałe niesklasyfikowane.

Dom wycieczkowy - obiekt położony na obszarze zabudowanym lub w pobliżu zabudowy, posiadający co najmniej 30 miejsc noclegowych, dostosowany do samoobsługi klientów oraz świadczący minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów. Każdy dom wycieczkowy musi posiadać przynajmniej jedną placówkę gastronomiczną. W zależności od wyposażenia i zakresu świadczonych usług wyróżnia się trzy kategorie domów wycieczkowych:

najwyższa - kat. I, najniższa - kat. III.

Schronisko - obiekt położony poza obszarem zabudowanym, przy szlakach turystycznych, świadczący minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów. Schronisko posiada przynajmniej jedną placówkę gastronomiczną.

Schronisko młodzieżowe - obiekt przeznaczony do indywidualnej i grupowej turystyki młodzieżowej, dostosowany do samoobsługi klientów. Schronisko młodzieżowe jest obiektem samodzielnym lub zajmuje część obiektu, zazwyczaj część pomieszczeń szkoły, internatu lub innej placówki oświatowo - wychowawczej. W zależności od wyposażenia i zakresu świadczonych usług wyróżnia się trzy kategorie schronisk młodzieżowych: najwyższa - kat. I, najniższa - kat. III.

Szkolne schronisko młodzieżowe - placówka oświatowo - wychowawcza umożliwiająca rozwijanie zainteresowań i uzdolnień oraz korzystanie z różnych form wypoczynku i organizacji czasu wolnego.

Ośrodek wczasowy - obiekt (lub zespół obiektów) noclegowy przeznaczony i przystosowany do świadczenia wyłącznie lub głównie usług związanych z wczasami.

Ośrodek kolonijny - obiekt (lub zespół obiektów) noclegowy przeznaczony

i przystosowany do świadczenia wyłącznie lub głównie usług związanych z koloniami.

Ośrodek szkoleniowo - wypoczynkowy - obiekt (lub zespół obiektów) noclegowy przeznaczony i przystosowany do przeprowadzania kursów, konferencji, szkoleń, zjazdów itp.

Może być także przystosowany do świadczenia usług wczasowych.

Dom pracy twórczej - obiekt, w którym są zapewnione właściwe warunki do wykonywania pracy twórczej i wypoczynku twórców, wykorzystywany również (głównie przez ich rodziny) jako ośrodek wczasowy.

Zespół ogólnodostępnych domków turystycznych - domek turystyczny - budynek niepodpiwniczony, posiadający nie więcej niż cztery pokoje, dostosowany do świadczenia usług typu hotelarskiego. Domki turystyczne mogą tworzyć zespoły ogólnodostępnych domków turystycznych, a także organizacyjnie wchodzić w skład innych obiektów noclegowych.

Kemping - teren zwykle zadrzewiony, strzeżony, oświetlony, mający stałą obsługę recepcyjną i wyposażony w urządzenia (sanitarne, gastronomiczne, rekreacyjne) umożliwiające turystom nocleg w namiotach, mieszkalnych przyczepach samochodowych, a także przyrządzanie posiłków oraz parkowanie pojazdów samochodowych. W zależności od wyposażenia i zakresu świadczonych usług wyróżnia się cztery kategorie kempingów:

najwyższa - 4 gwiazdki, najniższa - 1 gwiazdka.

Pole biwakowe - wydzielone miejsce w terenie zadrzewionym, nie strzeżone, oznakowane i ogrodzone prowizorycznie, umożliwiające turystom nocleg w namiotach. Na polu biwakowym znajdują się punkty poboru wody pitnej, podstawowe urządzenia sanitarne i tereny rekreacyjne.

Ośrodek do wypoczynku sobotnio - niedzielnego i świątecznego - zespół obiektów i urządzeń zlokalizowanych w niedużej odległości od aglomeracji miejskiej w bezpośrednim sąsiedztwie terenów o walorach przyrodniczych korzystnych dla rekreacji, w strefach z zapewnioną komunikacją środkami przewozu publicznego. Ośrodek wyposażony jest zgodnie z potrzebami krótkotrwałego wypoczynku i rekreacji. Umożliwia obsłużenie jednocześnie znacznej liczby osób o różnych upodobaniach. Obiekty noclegowe wchodzące w skład ośrodka mogą być wykorzystywane na potrzeby wczasów.

Zakład uzdrowiskowy - zakład opieki zdrowotnej położony na terenie uzdrowiska i wykorzystujący przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych naturalne zasoby lecznicze uzdrowiska.

Pozostałe obiekty niesklasyfikowane - obiekty, które w czasie niepełnego wykorzystania zgodnie z jego przeznaczeniem lub w części, pełnią funkcję obiektu noclegowego dla turystów. Są to m. in. internaty, domy studenckie, hotele robotnicze itp.

Dane za 2004 r. dla pozostałych obiektów niesklasyfikowanych są

nieporównywalne z wynikami badań opublikowanymi dla okresów wcześniejszych co

związane jest z wyodrębnieniem z nich nowej grupy obiektów (inne obiekty hotelowe).

Dane dotyczące liczby obiektów i miejsc noclegowych obejmują wszystkie obiekty czynne w dniu 31 VII oraz obiekty nieczynne w tym dniu, ale czynne w innych dniach badanego miesiąca. Przyjęto dla nich maksymalną liczbę miejsc.

Przez obiekt czynny rozumie się obiekt, którego co najmniej część była dostępna dla turystów (niezależnie od tego czy był on faktycznie wykorzystywany) w badanym okresie.

Placówki gastronomiczne w obiektach turystycznych zbiorowego zakwaterowania obejmują: restauracje, bary i kawiarnie, stołówki, punkty gastronomiczne.

■ Restauracja to zakład gastronomiczny z pełną obsługą kelnerską oferujący całodzienne wyżywienie o szerokim asortymencie potraw i napojów.

■ Do barów i kawiarni zaliczono także winiarnie, piwiarnie, jadłodajnie, itp.

■ Do punktów gastronomicznych zaliczono także smażalnie, pijalnie, lodziarnie, bufety, itp.

Nominalną liczbę miejsc noclegowych obliczono jako sumę miejsc noclegowych przygotowanych w każdym dniu działalności obiektu.

Nominalna liczba pokoi to suma pokoi przygotowywanych w każdym dniu działalności obiektu.

Korzystający z noclegów to liczba osób (turystów), które rozpoczęły pobyt w obiekcie w danym miesiącu (tj. zostały zameldowane). Osoby przebywające w obiekcie na przełomie dwóch miesięcy powinny być liczone jeden raz. Nie należy wykazywać osób, które wniosły opłatę, ale z usług nie skorzystały.

Udzielone noclegi obliczono jako iloczyn osób (turystów) pomnożony przez liczbę dni (nocy) ich pobytu.

Wynajęte pokoje dla hoteli, moteli, pensjonatów i innych obiektów hotelowych to suma pokoi wynajętych w każdym dniu działalności obiektu, bez względu na liczbę osób (turystów) nocujących w tych pokojach.

Stopień wykorzystania miejsc noclegowych - wyrażony w procentach - oblicza się dzieląc liczbę faktycznie udzielonych noclegów przez nominalną liczbę miejsc noclegowych.

Stopień wykorzystania pokoi w przypadku hoteli, moteli, pensjonatów i innych obiektów hotelowych - wyrażony w procentach - to iloraz faktycznie wynajętych pokoi do nominalnej liczby pokoi.

Ze względu na elektroniczną technikę przetwarzania danych, w niektórych przypadkach sumy składników z tytułu zaokrągleń mogą się nieznacznie różnić od podanych wielkości "ogółem”.

Liczby względne (wskaźniki, odsetki) obliczono z reguły na podstawie danych

bezwzględnych wyrażonych z większą dokładnością niż podano w tablicach.

Województwo śląskie powstało z dniem 1 stycznia 1999 r. z połączenia większości gmin dawnych województw: katowickiego, częstochowskiego i bielsko - bialskiego.

Województwo śląskie tworzy 17 powiatów ziemskich i 19 grodzkich, 167 gmin, 71 miast i 1310 wsi. Stolicą województwa jest miasto Katowice położone w centralnej części regionu.

Region ma położenie przygraniczne, od południa poprzez Beskid Żywiecki sąsiaduje ze Słowacją, poprzez Kotlinę Ostrawską - z Republiką Czeską, od zachodu - z województwem opolskim, od północy - z łódzkim, a od wschodu - ze świętokrzyskim i małopolskim.

Na terenie województwa działają 44 przejścia graniczne (30 z Republiką Czeską i 14 ze Słowacją) oraz jeden port lotniczy. Dzielą się na przejścia: kolejowe (4), turystyczne dla pieszych i rowerzystów (12), drogowe dla samochodów osobowych i autobusów (7), drogowe dla samochodów osobowych (4), małego ruchu granicznego (17). Większe przejścia graniczne znajdują się w Zebrzydowicach (kolejowe) i Cieszynie (drogowe).

Obszar województwa śląskiego to jeden z niewielu terenów w Polsce, który charakteryzuje się tak urozmaiconym ukształtowaniem geograficzno - przyrodniczym.

Występują tu pasma górskie Beskidu Śląskiego, Żywieckiego i Małego; rozległe Wyżyny:

Śląska i Krakowsko - Częstochowska; tereny o charakterze pośrednim Pogórza Śląskiego i Pogórza Cieszyńskiego oraz nizinne, płaskie, lesiste tereny Kotliny Raciborskiej i Oświęcimskiej.

Parki krajobrazowe w 2004 r.

Stan w dniu 31 XII

Powierzchnia PARKI KRAJOBRAZOWE

w ha

w % powierzchni

ogólnej województwa Z e s p ó ł P a rk ó w

K ra jo b ra z o w y c h W o je w ó d z tw a Ś lą s k ie g o Cysterskie Kom pozycje

Krajobrazowe Rud W ielkich ....

Orlich G niazd a ...

Lasy nad G órną Lisw artą ...

Beskidu Ś lą s k ie g o ...

229325,1 49387.0 47639.0 38700.1 38620,0

18,6 4.0 3,9 3.1 3.1 Ż y w ie c k i...

Beskidu M ałego a ...

S ta w k i...

Załęczański a ...

35870.0 16540.0

1745,0 824,0

2,9 1,3 0,1 0,1

Na terenie województwa istnieje 8 parków krajobrazowych, które objęte są ochroną w ramach:

Zespołu Zachodniobeskidzkich Parków Krajobrazowych, Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych, Parku Krajobrazowego „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”, Parku Krajobrazowego

„Lasy nad górną Liswartą” oraz leżącej w granicach województwa części załęczańskiego parku krajobrazowego.

a Powierzchnia w granicach województwa.

Na obszarze województwa

śląskiego utworzono także 61

rezerwatów przyrody (stanowią one

0,3% powierzchni województwa), wśród których są rezerwaty: krajobrazowe (2), faunistyczne

(2), florystyczne (4), chroniące przyrodę nieożywioną (3) i ekosystemy leśne (49) oraz

torfowiskowe (1). Województwo posiada również wiele różnorodnych zespołów leśnych,

i parków miejskich, z największym Wojewódzkim Parkiem Kultury i Wypoczynku w Chorzowie.

Dzięki tak urozmaiconemu krajobrazowi województwo śląskie stanowi atrakcyjny teren do uprawiania różnych form wypoczynku aktywnego - od sportów zimowych, turystyki górskiej, spacerów po lesie do lotów samolotowych, od łowienia ryb i polowania po zwiedzanie jaskiń.

Do ciekawych form aktywnego wypoczynku należą również przejażdżki konne, wędrówki rowerowe, sporty wodne oraz obozy wspinaczkowe.

Dobre warunki do uprawiania narciarstwa i turystyki górskiej występują w Szczyrku, Korbielowie, Brennej, Wiśle, Ustroniu, Zawoi, Istebnej, Zwardoniu i Koniakowie.

Wyżyna Krakowsko-Częstochowska jest świetnym terenem do uprawiania wspinaczki skałkowej oraz turystyki rowerowej. Ulubionymi rejonami wspinaczki są Skałki Kroczyckie, Podlesickie, Rzędkowickie, Włodowickie, rejon Podzamcza, Olsztyna i Ryczowa. Istnieje tu ponad 900 jaskiń i schronisk skalnych zgrupowanych w okolicy Olsztyna, Złotego Potoku, Podlesie i Smolenia.

W województwie powstało również wiele ośrodków jazdy konnej. Do najbardziej znanych i zasłużonych o długotrwałych tradycjach należą: Pruchna - Ochaby, Trachy, Udórz, Zbrosławice. Wiele mniejszych stadnin występuje np. w Bielsku - Białej, Częstochowie, Zabrzu, Rybniku, Katowicach - Muchowcu. Ośrodki konne w Beskidach, tj. w Brennej oraz w Korbielowie zostały włączone do sieci konnych górskich szlaków turystycznych.

Swoje tradycje w województwie ma także lotniarstwo, motolotniarstwo, szybownictwo i lotnictwo sportowe oraz sporty balonowe. Największą popularnością wśród paralotniarzy cieszą się: Góra Żar, Skrzyczne, Ochodzita w Beskidach, rejon Olsztyna, Góra Siewierska i Klucze na Wyżynie Krakowsko - Częstochowskiej.

W województwie śląskim występują także rzeki i zbiorniki wodne, służące rekreacji nawodnej i żeglarstwu. Najczęściej są to zbiorniki sztuczne, ale istnieje też kilka zbiorników występujących w dawnych wyrobiskach górniczych kopalń piasku (np. Dzierżno, Pławniowice, Sosina, Nakło - Chechło, Rogoźnik). Do największych akwenów żeglarskich należy zespół trzech sztucznych jezior na rzece Sole: Żywieckiego, Międzybrodzkiego, Czanieckiego, zbiorniki Pogoria w Dąbrowie Górniczej, zbiorniki Poraj i Blachownia w pobliżu Częstochowy.

Dla turystyki kajakowej wykorzystane są odcinki większych rzek województwa, z których największym uznaniem cieszą się: Warta, Pilica, Liswarta, Biała Przemsza.

Na terytorium województwa znajdują się liczne zamki i pałace oraz zabytkowe kościoły.

Niektóre z nich, odrestaurowane zagospodarowane są jako muzea, hotele, placówki

użyteczności publicznej. Wiele stanowi atrakcyjne, malownicze ruiny. Do najciekawszych

należą znajdujące się na „Szlaku Orlich Gniazd” (Wyżyna Krakowsko-Częstochowska),

pozostałości XIV-wiecznych piastowskich siedzib książęcych w Raciborzu, Cieszynie,

Gliwicach, zamki w Bielsku-Białej, Toszku, Żywcu, Będzinie. Dużą atrakcją są zespoły

pałacowo-parkowe, wśród których na uwagę zasługuje pałac w Pszczynie, Złotym Potoku,

Nakle Śląskim, Promnicach, Brynku, Pławniowicach czy w Świerklańcu. Niemal wszędzie

można spotkać zabytkowe drewniane kościoły, których wyraźną koncentrację daje się

zauważyć w powiatach gliwickim, lublinieckim, pszczyńskim, rybnickim oraz u podnóża Beskidu

śląskiego, a także w rejonie Bielska - Białej, Cieszyna i Żywca. W województwie śląskim

znajdują się także znaczące ośrodki kultu religijnego. Najczęściej i najliczniej odwiedzanym

sanktuarium jest klasztor Ojców Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie. Inne, ważniejsze

obiekty znajdują się w: Piekarach Śląskich, Pszowie, Kończycach Wielkich, Turzy Śląskiej i Żarkach - Leśniowie.

Rudach, Skoczowie, Kłobucku,

Na szczególną uwagę zasługują również zabytki związane z górniczą i hutniczą przeszłością tego terenu np. w Tarnowskich Górach znajdują się dwa obiekty dawnego górnictwa srebra i ołowiu, w Zabrzu mieszczą się zabytkowe obiekty górnictwa węgla kamiennego, a w Gliwicach obiekty dawnego hutnictwa. Zabytki dawnej techniki ujęte w rejestrach służby konserwatorskiej występują również w Bytomiu, Chorzowie, Katowicach i Sosnowcu. Z grupą tych zabytków związane są dawne patronackie kolonie robotnicze, z których najbardziej znane i cenne to Giszowiec i Nikiszowiec (dziś dzielnice Katowic).

Atrakcją województwa śląskiego są także liczne instytucje kultury. Występuje tu szereg placówek muzealnych, wśród których należy wymienić: Muzeum Śląskie w Katowicach, zespół muzeów jasnogórskich w Częstochowie, Muzeum Archidiecezjalne w Katowicach, czy Muzeum Okręgowe w Bielsku - Białej.

Muzea w 2004 r.

WYSZCZEGÓL­

NIENIE

Muzea i oddziały

muze­

alne ‘

Muzealia w tys. *

Wystawy czasowe

własne b obce'

O G Ó Ł E M ... 43 935,9 251 120

Artystyczne ... 2 10,8 3 5

Biograficzne ... 2 2,1 - -

Etnograficzne ... 5 15,1 14 6

H istoryczne ... 5 148,8 35 7

Przyrodnicze ... 2 87,4 4 2

R e g io n a ln e ... 16 539,6 109 77

T echniki ... 5 46,4 30 7

In n e ... 6 85,7 56 16

a Stan w dniu 31 XII. b W kraju, c Krajowe i zagraniczne.

Teatry, instytucje muzyczne w 2004 r.

W województwie działa również wiele teatrów, z których dużą popularnością cieszą się:

Teatr Śląski (Katowice), Teatr Polski (Bielsko - Biała), Teatr Rozrywki (Chorzów), Teatr Muzyczny (Gliwice). Ponadto w Bytomiu działa Opera Śląska, a w Katowicach ma swoją siedzibę Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia oraz Filharmonia Śląska.

Zycie kulturalne zapewnia szereg stałych kin (56), bibliotek wraz z filiami bibliotecznymi (840) oraz liczne galerie sztuki (23).

WYSZCZEGÓLNIENIE Instytucje a

Miejsca na widowni w stałej sali *

Przedsta­

wienia i koncertyb O G Ó Ł E M ... 23 8631 4387 Teatry ... 15 4530 2968 dram atyczne ... 12 3756 2123 la lk o w e ... 3 774 845

T eatry m uzyczne ... 3 1518 348

F ilh arm o nie ... 3 1575 963

O rkiestry sym foniczne i kam eralne 1 1008 16

Z espoły Pieśni i T a ń c a ... 1 - 92

a Stan w dniu 31 XII. b Według siedziby.

W końcu lipca 2004 r. baza noclegowa turystyki województwa śląskiego obejmowała 454 turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowania (tj. 6,5% bazy krajowej), z czego obiekty całoroczne stanowiły 88,1% ogółu. W porównaniu do 2003 r. liczba turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania zmniejszyła się o 4,2% (w kraju o 2,0%).

Turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowania w wybranych województwach w 2004 r.

Stan w dniu 31 VII

ogółem kraj = 100

Największe skupiska turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania w końcu lipca 2004 r. były zlokalizowane w:

■ powiatach: cieszyńskim (122), żywieckim (70), bielskim (45). Łącznie obiekty w tych powiatach stanowiły 52,2% ich ogólnej liczby;

■ miastach na prawach powiatu: Katowice (22), Bielsko - Biała (16), Gliwice (14). Łącznie w tych miastach było 11,5% ogółu obiektów województwa.

Struktura turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania według powiatów w 2004 r.

Stan w dniu 31 VII

¡¡e a? s? O» O

O l w o í CM ^ ^ “ I h r r ; ; S , ¡

l H f I T T l T r r n o ^ j L y i V n

B U B

fi* I -

O

a> cc I .2

I “

É

c 0)

e

- E £

ti

* s 3

J cc t

... w w f i

N 2

8 8 6 * 5 c

03 £

CO

~S ¡ M

o r a

ar

^ .9 3 c/>

N o i? Ñ

1

!5 E o av o) -*

£ w 1 w • p

<o E

a> a> 5 o ’o 73

5 &

o J3T .u

7» <0 _CC

5 £

É m

Biorąc pod uwagę podregiony w końcu lipca 2004 r. najwięcej obiektów noclegowych turystyki znajdowało się w podregionie bielsko - bialskim i centralnym śląskim. Skupiały one łącznie 86,8% ogółu turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania województwa.

Najmniej obiektów noclegowych zlokalizowanych było w podregionie rybnicko - jastrzębskim (6,4%).

Struktura turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania według grup i rodzajów obiektów w 2004 r.

Stan w dniu 31 VII

2,9%

obiekty hotelowe (hotelopodobne) N :*&i hotele

H motele 1 pensjonaty

inne obiekty hotelowe

2,2%

2 ,0 % 16,7%

= 9,0% =

...

: 19,8% 4,8%

2 ,6%

5,2%

pozostałe obiekty zbiorowego zakwaterowania

schroniska

IIIIIH szkolne schroniska młodzieżowe ośrodki wczasowe

[~~~n ośrodki szkoleniowo - wypoczynkowe

' / / / zespoły ogólnodostępnych domków

' * * * turystycznych

□

| '| inne obiekty pozostałe niesklasyfikowane

Na ogólną liczbę turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania w 2004 r.

(według stanu w końcu lipca) składało się 171 obiektów hotelowych (hotelopodobnych) i 283 pozostałe turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowania.

W porównaniu do stanu z końca lipca 2003 r. ogólna liczba turystycznych obiektów

zbiorowego zakwaterowania zmniejszyła się, na co wpłynął m. in. spadek liczby ośrodków

wczasowych (o 6 obiektów), ośrodków szkoleniowo - wypoczynkowych (o 5 obiektów), pól

biwakowych (o 5 obiektów) i pensjonatów (o 4 obiekty). W skali roku natomiast przybyło hoteli

oraz schronisk młodzieżowych łącznie ze szkolnymi schroniskami młodzieżowymi

(po 4 obiekty). Nie zmieniła się w stosunku do końca lipca 2003 r. liczba moteli, ośrodków

kolonijnych, domów pracy twórczej i zakładów uzdrowiskowych.

Obiekty zbiorowego zakwaterowania według rodzajów obiektów i podregionów w 2004 r.

Stan w dniu 31 VII

RODZAJE OBIEKTÓW

O G Ó Ł E M ...

Hotele ...

M o te le ...

P e n s jo n a ty ...

Inne obiekty hotelowe ...

D om y w y c ie c z k o w e ...

S c h ro n is k a ...

Schroniska m łodzieżow e ....

Szkolne schroniska m ło d z ie ż o w e ...

O środki w c z a s o w e ...

O środki kolonijne ...

Ośrodki szkoleniowo - wypoczynkowe ...

Dom y pracy tw ó rc z e j...

Zespoły ogólnodostępnych dom kow tu ry s ty c z n y c h ...

K e m p in g i...

Pola b iw a k o w e ...

O środki do wypoczynku sobotnio - niedzielnego i św ią te czn e go ...

Z akłady u z d ro w is k o w e ...

Pozostałe

n ie s k la s y fik o w a n e ...

Ogółem

454

4 10 1

22

1

9 5 90

Podregiony często­

chowski

bielsko- bialski

centralny śląski

rybnlcko- jastrzębski w%

6,8 55,7 31,1 6,4

6,5 31,8 50,5 11,2

- 40,0 60,0 _

7,7 84,6 7,7 _

2,2 32,6 52,2 13,0

25,0 75,0 _ _

- 100,0 - _

- 100,0 - -

22,7 45,5 31,8

_

3,9 93,4 2,6 _

- 100,0 - -

7,3 78,0 12,2 2,4

- 100,0 - -

8,3 58,3 33,3

_

16,7 50,0 16,7 16,7

- 60,0 40,0 -

11,1 44,4 33,3

11,1

- 100,0 - -

7,8 44,4 38,9 8,9

W końcu lipca 2004 r. turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowania dysponowały 35,4 tys. miejsc noclegowych (6,1% ogólnej liczby miejsc noclegowych w kraju). Prawie 90%

ogółu tych miejsc było w obiektach całorocznych. W porównaniu z poprzednim rokiem baza ta zwiększyła się o 0,8% (w kraju spadek o 2,0%).

Miejsca noclegowe w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania w wybranych województwach w 2004 r.

Stan w dniu 31 VII

w tys. na 1000 ludności

Największą liczbę miejsc noclegowych w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania w końcu lipca 2004 r. odnotowano w podregionie bielsko - bialskim (56,5%

ogółu), w tym głównie w powiecie cieszyńskim (11,5 tys.). Na obszarze podregionu centralnego śląskiego znajdowało się 27,8% miejsc noclegowych, a podregionu częstochowskiego 10,0%.

Najmniejszą liczbę miejsc noclegowych zanotowano w podregionie rybnicko - jastrzębskim

(5,8%).

Miejsca noclegowe w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania na 10 tys. ludności według powiatów w 2004 r.

Stan w dniu 31 VII

CIESZYŃSKI KŁOBUCKI

CZĘSTOCHOWSKI

MYSZKOWSKI

ZAWIERCIAŃSKI TARNOOÓRSKI

BĘDZIŃSKI GLIWICKI

lYTOfr, DĄBROWA.

GÓRNICZA

RYBNI*

RACIBORSKI ‘BIERUŃ$KO-

-LĘDZIŃSKI

PSZCZYŃSKI (ODZI SŁAWSKI

W porównaniu do roku 2003 ogólna liczba miejsc noclegowych nieznacznie wzrosła (o 0,8%). Największy przyrost tych miejsc odnotowano w schroniskach młodzieżowych łącznie ze szkolnymi schroniskami młodzieżowymi (o 15,4%), hotelach (o 7,6%), zespołach ogólnodostępnych domków turystycznych (o 1,1%). W pozostałych obiektach liczba miejsc noclegowych zmniejszyła się, przy czym najwięcej na polach biwakowych (o 37,5%), w motelach (o 31,0%) oraz kempingach (o 30,2%).

69 do 677 35 do 69 12 do 35 Odo 12

zjaw isko nie w ystąpiło

Struktura miejsc noclegowych w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania według rodzajów obiektów w 2004 r.

Stan w dniu 31 VII

A - hotele B - pensjonaty C - inne obiekty hotelowe D - schroniska

E - schroniska młodzieżowe * F - ośrodki wczasowe

G - ośrodki szkoleniowo - wypoczynkowe H - zespoły ogólnodostępnych domków

turystycznych I - kempingi J - pola biwakowe K - zakłady uzdrowiskowe L - inne obiekty

Ł - pozostałe niesklasyfikowane

a Łącznie ze szkolnymi schroniskami młodzieżowymi.

W 2004 r. z noclegów w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania skorzystało 1338,9 tys. osób (8,5% ogółu korzystających w kraju). W stosunku do danych sprzed roku liczba tych osób zwiększyła się o 14,4% (w kraju wzrost o 7,5%).

Korzystający z noclegów w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania w wybranych województwach w 2004 r.

ogółem w tys. w tym turyści zagraniczni

2305,1 małopolskie

1338,9

302,7

śląskie

świętokrzyskie

196,3

33,3

Najwięcej turystów odwiedzających województwo śląskie w 2004 r. zatrzymało się w hotelach (44,5% ogółu). Mniej, bo 15,1% osób skorzystało z noclegu w pozostałych niesklasyfikowanych obiektach oraz ośrodkach szkoleniowo - wypoczynkowych, ośrodkach wczasowych (odpowiednio 10,1% i 9,0%). Najmniej korzystających z noclegów było w pensjonatach (1,2%) i schroniskach (1,1%). W odniesieniu do sytuacji z 2003 r. znacznie więcej gości niż rok wcześniej przyjęły domy pracy twórczej (o 82,9%) oraz hotele (o 22,6%).

W mniejszym stopniu (w granicach od 2,0% do 3,2%) wzrosła liczba odwiedzających ośrodki

wczasowe, motele, ośrodki szkoleniowo - wypoczynkowe i schroniska młodzieżowe (łącznie

ze szkolnymi schroniskami młodzieżowymi). W innych obiektach zbiorowego zakwaterowania

w skali roku odnotowano spadek osób korzystających, przy czym największy dotyczył: pól

biwakowych (o 85,9%), domów wycieczkowych (o 49,2%) oraz ośrodków do wypoczynku

sobotnio - niedzielnego i świątecznego (o 43,7%).

W województwie śląskim w 2004 r. najwięcej korzystających z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania tj. 768,5 tys. (57,4%) odnotowano w okresie od maja do października, w tym w okresie wakacyjnym (lipiec - sierpień) - 265,4 tys., tj. 19,8% ogółu turystów województwa.

częstochowski

centralny śląski

rybnicko- jatrzębski

bielsko-bialski

ogółem w tym turyści zagraniczni

¡mmmmm

* 7 6 , 0 J

W 2004 r. najwięcej turystów korzystało z noclegów w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania zlokalizowanych w powiatach: cieszyńskim (wskaźnik na 1000 ludności wyniósł 2409,0), bielskim (721,5) i żywieckim (454,0) oraz w miastach: Częstochowa (707,3), Katowice (420,7), Bielsko - Biała (350,2). Najniższy wskaźnik korzystających z obiektów zbiorowego zakwaterowania na 1000 ludności odnotowano w powiecie rybnickim (6,5), Rudzie Śląskiej (11,7) oraz w Dąbrowie Górniczej (19,4).

Korzystający z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania na 1000 ludności według podregionów w 2004 r.

Województwo śląskie w 2004 r. odwiedziło 196,3 tys. turystów zagranicznych (prawie 5% wszystkich turystów zagranicznych, którzy odwiedzili Polskę). Obcokrajowcy stanowili 14,7% ogółu osób korzystających z noclegów. Rok wcześniej było ich mniej o 45,9 tys. Ponad 83% gości przybyłych z zagranicy zakwaterowało się w obiektach hotelowych (hotelopodobnych). Wybierali oni głównie noclegi w hotelach (146,9 tys. turystów zagranicznych), w tym najwięcej w dwu i trzy gwiazdkowych (łącznie 99,4 tys.).

Najliczniejszą grupę cudzoziemców odwiedzających województwo śląskie w 2004 r.

stanowili mieszkańcy Europy (91,9% ogółu), w dalszej kolejności byli mieszkańcy Ameryki

Północnej (3,6%) oraz Azji (3,4%). Wśród przybywających z Europy przeważali mieszkańcy

krajów wchodzących w skład Unii Europejskiej (86,7% ogółu), w tym Niemcy (59,5 tys.),

Włosi (23,9 tys.) oraz Francuzi (10,7 tys.).

Najwięcej cudzoziemców zatrzymywało się w obiektach noclegowych zlokalizowanych na terenie miast: Katowice (42,5 tys.), Częstochowa (37,0 tys.) oraz powiatu cieszyńskiego (24,4 tys.).

Turyści zagraniczni korzystający z turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania według kraju w 2004 r.

Niemcy ^ ___________________ 130,3%

Włochy I I 12,2%

Francja I I 5,4%

Republika Czeska I I 4,3%

Wielka Brytania I ■ I 4.1%

Stany Zjednoczone j _ J 3>2%

Niderlandy I I 2,9%

Węgry I | 2,9%

Austria I | 2,8%

Litwa | i 2,6%

Słowacja 2,1%

Szwecja Q ] 1,9%

Hiszpania Q 1,8%

Belgia Q 1,5%

Białoruś [ ] 1,1%

Dania [] 0,9%

Finlandia [] 0,9%

Łotwa [] 0,9%

Norwegia [] 0,9%

Japonia Q 0,8%

Szwajcaria i Lichtenstein [] 0,8%

pozostałe kraje [ I 15>7%

W 2004 r. w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania udzielono 3148,1 tys. noclegów, czyli o 320,5 tys. więcej noclegów niż przed rokiem (o 11,3%). Wzrost liczby udzielonych noclegów odnotowano przede wszystkim w domach pracy twórczej (o 31,7%), hotelach (o 21,9%) oraz schroniskach młodzieżowych łącznie ze szkolnymi schroniskami młodzieżowymi (o 6,9%). Liczba udzielonych noclegów w województwie śląskim stanowiła 6,7% udzielonych noclegów w kraju.

Udzielone noclegi w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania w wybranych województwach w 2004 r.

w tys.

małopolskie

śląskie

świętokrzyskie

na 1000 ludności

I 668,7

460,8

Pod względem liczby udzielonych noclegów w 2004 r. w województwie śląskim dominował powiat cieszyński (37,2% ogółu udzielonych noclegów), w dalszej kolejności był powiat bielski (10,6%), miasto Katowice (7,7%) i powiat żywiecki (6,8%).

Udzielone noclegi w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania na 1000 ludności według podregionów w 2004 r.

Turystom zagranicznym w 2004 r. w województwie śląskim w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania udzielono 463,0 tys. noclegów, tj. 14,7% ogółu udzielonych noclegów. W skali roku liczba noclegów wzrosła o 29,6%. Prawie 80% turystów wybierało nocleg w obiektach hotelowych (hotelopodobnych) z czego w hotelach nocowało (309,2 tys.).

Najczęściej nocowali w hotelach dwu i trzy gwiazdkowych (45,8% ogółu noclegów udzielonych turystom zagranicznym).

Turyści zagraniczni najczęściej odwiedzali województwo śląskie w miesiącach letnich, głównie w lipcu (12,0% ogółu noclegów) i sierpniu (14,6%), sporadycznie natomiast w lutym (4,8%).

Stopień wykorzystania miejsc noclegowych (relacja faktycznie udzielonych noclegów do nominalnej liczby miejsc noclegowych przygotowanych dla turystów w każdym dniu działalności obiektu) w 2004 r. wyniósł 28,8% wobec 28,2% przed rokiem (w kraju odpowiednio 33,8% wobec 33,6%).

Najwyższy stopień wykorzystania miejsc noclegowych według miesięcy w 2004 r. odnotowano

w lipcu (38,1%), sierpniu (37,5%) oraz lutym (35,9%), a najniższy wystąpił w kwietniu (22,9%).

udzielone noclegi w ty s . (1099^

13,0 4 2 , 4 $ 427,8

27,6 U 90,5 449,8

386,4 16,5 [P 19.2 | 125,s H

419,3 0

hotele motele pensjonaty inne obiekty hotelowe

schroniska schroniska młodzieżowea

ośrodki wczasowe ośrodki szkoleniowo - wypoczynkowe

zespoły ogólnodostępnych domków turystycznych

kempingi zakłady uzdrowiskowe pozostałe niesklasyfikowane

stopień w ykorzystania w %

■ ■ ■ ■ K ii

H B B B E 1

■■■¡■■B9 m m

a Łącznie ze szkolnymi schroniskami młodzieżowymi.

Według powiatów w 2004 r. najwyższy stopień wykorzystania miejsc noclegowych odnotowano w Jastrzębiu - Zdroju (66,4%), powiecie kłobuckim (42,2%), powiecie mikołowskim (41,6%) oraz Chorzowie (40,5%), natomiast najniższy wystąpił w powiecie lublinieckim (10,1%) oraz rybnickim (13,8%).

Od stycznia do grudnia 2004 r. w obiektach hotelowych (hotelopodobnych) wynajęto 879,5 tys. pokoi (w kraju 10990,6 tys.), w tym 237,7 tys. (27,0%) turystom zagranicznym.

Najwięcej, bo 657,7 tys. pokoi wynajęto w hotelach (w tym turystom zagranicznym 215,5 tys.), a najmniej w motelach - 7,5 tys. (turystom zagranicznym - 0,9 tys.). W skali roku liczba wynajętych pokoi w hotelach i motelach wzrosła odpowiednio o: 20,2% i 10,1%.

Struktura wynajętych pokoi w obiektach hotelowych (hotelopodobnych) według rodzajów obiektów w 2004 r.

ogółem w tym turystom zagranicznym

I. 'I hotele I I motele

pensjonaty inne obiekty hotelowe

Stopień wykorzystania pokoi w 2004 r. w obiektach hotelowych (hotelopodobnych) wyniósł 33,1% i byt on o 4,5 pkt procentowego niższy niż w kraju.

Najwyższy stopień wykorzystania pokoi w obiektach hotelowych (hotelopodobnych) w województwie śląskim w 2004 r. zanotowano w powiatach mikotowskim (58,4%) i będzińskim (48,5%) oraz miastach Chorzowie (46,5%) i Bielsku - Białej (44,6%).

Stopień wykorzystania pokoi w obiektach hotelowych (hotelopodobnych) według miesięcy w 2004 r.

_ • _ hotele ... 1 motele

—A— pensjonaty

—O— inne obiekty hotelowe

Na atrakcyjność obiektów turystycznych w znacznym stopniu wpływa zaplecze gastronomiczne. W 2004 r. na 454 turystyczne obiekty zbiorowego zakwaterowania w województwie śląskim 44,3% posiadało bary i kawiarnie. Ponad jedna trzecia z nich dysponowała restauracjami, co czwarty obiekt posiadał w swoim zapleczu stołówkę, a prawie co dziewiąty punkt gastronomiczny.

Placówki gastronomiczne w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania w 2004 r.

Stan w dniu 31 VII

w % ogółu danej grupy obiektów

restauracje

bary i kawiarnie

stołówki

punkty gastronomiczne

9,5%

63,2%

32,9%

\j

7] obiekty hotelowe L- ^ aa (hotelopodobne) i--- 1 pozostałe obiekty

'---' zbiorowego zakwaterowania

W końcu 2003 r. w województwie śląskim w hotelach i restauracjach pracowało łącznie 28,0 tys. osób. Stanowili oni 13,1% omawianej grupy w kraju. W skali roku liczba pracujących w hotelach i restauracjach zmniejszyła się o 1,7 tys. osób (tj. o 5,6%).

W jednostkach sektora prywatnego w hotelach i restauracjach województwa śląskiego w końcu 2003 r. pracowało ponad 90% ogółu pracujących w tej sekcji. Podobna sytuacja wystąpiła w kraju (91,7%).

Pracujący w hotelach i restauracjach a

LATA Ogółem Sektor

prywatny

Sektor

publiczny Kobiety Mężczyźni

2000 ... 31330 29893 1437 20529 10801 2001 ... 29515 27643 1872 20307 9208 2002 ... 29622 28313 1309 19064 10558 2003 ... 27971 26752 1219 18273 9698 a Według faktycznego miejsca pracy.

W hotelach i restauracjach wśród pracujących przeważały kobiety. Ich udział w ogólnej

liczbie pracujących na przestrzeni lat 2000 - 2003 zawierał się w granicach od 64,4% do

6 8

8

Strategia uchwalona przez Sejmik Województwa Śląskiego w dniu 20 grudnia 2004 r.

Walory przyrodnicze występujące na obszarze województwa śląskiego tworzą korzystne warunki do uprawiania i rozwoju turystyki pobytowej jak i weekendowej. Przyjęta w opracowaniu wizja turystyki w województwie śląskim przewiduje, że rozwój turystyki musi się odbywać w zgodzie z zasadami zrównoważonego rozwoju oraz uwzględniać regionalne uwarunkowania przyrodnicze i zróżnicowanie kulturowe, uznając jednocześnie turystykę za istotny czynnik rozwoju województwa tworzący nowe miejsca pracy dla jego mieszkańców.

Biorąc pod uwagę przyjętą wizję turystyki w województwie, uwzględniającą jednocześnie walory i możliwości turystyczne, stan zagospodarowania turystycznego i ocenę pojawiających się szans rozwoju, w strategii sformułowano cele strategiczne i cele kierunkowe, a także wskazano niezbędne działania dla osiągnięcia określonych celów.

Głównym celem strategii jest rozwój turystyki biznesowej, miejskiej, tranzytowej i przygranicznej, a także rekreacyjnej, aktywnej oraz agroturystyki. Wśród głównych zadań znalazły się także podnoszenie jakości usług turystycznych oraz budowa systemu wsparcia markowych produktów turystycznych.

Działania wynikające ze strategii prowadzić mają do:

— zaspokojenia potrzeb turystów,

— racjonalnego korzystania ze środowiska przyrodniczego,

— wzmocnienia gospodarki gmin i tworzenia miejsc pracy.

Główne cele jakościowe zawarte w strategii zmierzają do:

• wydłużenia pobytów turystów w województwie śląskim

• zwiększenia dochodów gmin i powiatów z turystyki w województwie śląskim

• zwiększenia liczby turystów poza okresami szczytów wakacyjnych

• poprawy wizerunku województwa

• zwiększenia liczby ponownych wizyt gości

• unowocześnienia infrastruktury turystycznej

• zmniejszenia negatywnego oddziaływania turystyki na środowisko przyrodnicze

• rozwoju współpracy i partnerstwa w regionie, gminach

• wspomagania rozwoju innych branż

• podnoszenia poziomu wiedzy humanistycznej i przyrodniczej oraz kultury zwiedzania turystów

• poprawy zdrowia i kondycji fizycznej turystów.

STRUKTURA CELÓW STRATEGII

c e l e s t r a t e g i c z n e

I

Wzrost liczby turystów podróżujących

w interesach

Wzrost znaczenia turystyki kongresowej

i konferencyjnej

Wspieranie turystyki związanej z uczest­

nictwem w targach, wystawach, giełdach

Promowanie wyjazdów motywacyjnych

I

Zwiększenie dostępności obiektów archeologicznych dla celów turystycznych

Restauracja, promo­

cja i udostępnienie turystom zabytko­

wych układów urbanistycznych oraz obiektów architektury

militarnej

Rozwój turystyki przemysłowej (industrialnej)

Poszerzenie oferty kulturalnej, rozrywko­

wej i widowiskowo - sportowej

Tworzenie warunków i wzrost odwiedzin w ramach turystyki sentymentalnej

Poszerzenie oferty turystyki pielgrzymkowej

c e l e k i e r u n k o w e

I I

Rozwój agroturystyki

Utworzenie warun­

ków do pełniejszego rozwoju ekoturystyki

Wspieranie rozwoju turystyki przygranicznej

Zachowanie i udostę­

pnianie turystom za­

bytkowej architektury drewnianej

Tworzenie warunków do korzystniejszego

rozwoju turystyki tranzytowej

i

Wzrost znaczenia turystyki pieszej

Rozwój i populary­

zacja narciarstwa zjazdowego

Utworzenie odpo­

wiednich warunków dla narciarstwa

biegowego

Rozwój i popularyzowanie turystyki rowerowej

Wspieranie rozwoju turystyki rowerowej krajoznawczej

Wspieranie rozwoju turystyki wodnej

Rozwój i rozpowszechnianie

turystyki konnej

Utworzenie warunków do uprawiania sportów

ekstremalnych i innych

1

Tworzenie zintegrowanego systemu promocji

regionu

Podnoszenie kwalifikacji kadry

pracowników branży turystycznej

Wspieranie rozwoju atrakcyjnej bazy

noclegowej i gastronomicznej

Rozbudowa tech­

nicznej infrastruktury podnoszącej dos­

tępność miejsc i atrakcji turystycz­

nych regionu

Utworzenie produktu markowego - śląska

turystyka uzdrowiskowa

i zdrowotna

Tabl.

OGÓLNE DANE O TURYSTYCZNYCH OBIEKTACH ZBIOROWEGO

Lp. W Y S Z C Z E G Ó L N IE N IE Ogółem Hotele Motele Pensjonaty Inne obiekty hotelowe

Domy wyciecz­

kowe Schroniska

1

O b ie kty n o c le g o w e

(stan w dniu 31 V I I ) ... 2000 518 111 6 29 X 10 17

2 2001 459 62 3 10 X 5 16

3 2002 378 75 2 12 X 7 12

4 2003 474 103 5 17 X 5 12

5 2004 454 107 5 13 46 4 10

6

M iejsca n o c le g o w e

(stan w dniu 31 VII) 2000 42186 11733 212 1141 X 558 697

7 2001 34799 6115 238 383 X 308 640

8 2002 30198 7743 76 638 X 382 465

9 2003 35118 9212 252 725 X 197 520

10 2004 35399 9914 174 604 3757 165 430

11 w tym całoroczne 2000 34887 11733 212 1082 X 526 655

12 2001 29060 6115 238 383 X 275 622

13 2002 25460 7715 76 614 X 325 465

14 2003 30488 9122 252 682 X 197 520

15 2004 31690 9832 174 604 3747 165 430

16

K o rz y s ta ją c y

z n o c le g ó w ... 2000 1291183 598699 18732 28367 X 11059 22194

17 2001 1181533 384858 12575 16732 X 6367 15506

18 2002 1054836 371730 6198 13570 X 14243 14845

19 2003 1170530 485577 8440 18024 X 4472 17720

20 2004 1338935 595238 8704 15622 174244 2272 15103

21

w tym turyści

zagraniczni ... 2000 164742 126748 3829 1404 X 505 41

22 2001 147099 92756 2431 783 X 334 83

23 2002 135302 99365 749 960 X 97 42

24 2003 150339 113603 752 756 X 92 112

25 2004 196277 146886 843 420 15175 62 76

26 U d zie lo n e n o cle g i 2000 3308689 1286790 26108 93159 X 33023 38956

27 2001 2950693 765563 16849 48804 X 23610 27998

28 2002 2551422 699364 8100 39695 X 29626 27851

29 2003 2827564 902128 13973 47293 X 12951 29428

30 2004 3148096 1099351 12995 42385 427774 8093 27573

a Ł ą c z n ie ze s z k o ln y m i s c h ro n is k a m i m ło d z ie ż o w y m i.

ZAKWATEROWANIA

Schro­

niska młodzie­

żowe’

Ośrodki wcza­

sowe

Ośrodki kolonijne

Ośrodki szkole­

niowo - wypo­

czyn­

kowe Domy pracy twórczej

Zespoły ogólno­

dostęp­

nych domków turystycz­

nych

KempingiPola biwa kowe

Ośrodki do wypo­

czynku sobotnio -

niedziel­

nego i świą­

tecznego Zakłady uzdrowis­

kowe

Pozosta­

łe nie- sklasyfi- kowane

Lp.

24 109 5 44 4 35 3 12 14 3 92 1

23 100 5 40 2 28 7 9 13 3 133 2

22 68 1 40 - 15 8 8 12 4 92 3

19 82 1 46 1 14 8 10 11 5 135 4

23 76 1 41 1 12 6 5 9 5 90 5

1273 11612 415 3352 150 1680 1581 1525 699 1149 4409 6

1300 7330 375 3465 102 1074 1456 1251 769 1164 8829 7

1116 4879 45 3791 - 630 1759 413 658 1350 6253 8

1107 5811 46 4221 22 456 1827 960 466 1905 7391 9

1277 5418 46 3845 22 461 1275 600 333 1819 5259 10

786 10036 85 3214 125 302 480 - 400 1149 4102 11

878 6167 209 3285 102 157 670 - 438 1164 8357 12

891 4110 45 3699 - 215 220 - 191 1350 5544 13

936 5001 46 4030 22 222 472 ^- 128 1905 6953 14

1057 4655 46 3785 22 145 680 - 126 1819 4403 15

36052 205109 1801 97972 1038 11026 14212 9845 8012 4703 222362 16

35554 173601 5163 111362 689 6859 14317 9016 8850 5160 374924 17

36598 133580 672 122029 29 7016 14264 9079 7934 9158 293891 18

38300 116179 774 132025 164 4051 15506 13401 6175 10141 299581 19

39069 119929 531 135694 300 3922 10581 1883 3478 10126 202239 20

552 3532 ^_ 5156 59 930 2256 5 278 1375 18072 21

480 3782 - 4966 - 56 3219 7 476 1167 36559 22

665 2859 - 6430 - 22 3128 - 300 985 19700 23

984 2127 ^- 5734 ^- 15 3830 ^- 129 997 21208 24

1463 2679 - 6665 - 44 4488 - 35 831 16610 25

90321 717534 16643 351940 3882 61056 51768 27045 34532 56687 419245 26

79608 634215 16584 346380 3929 36475 27774 27200 40831 76464 778409 27

79146 491454 3076 391881 307 22403 40052 23077 28810 120319 546261 28

84651 452898 4753 423780 1642 21507 41120 18119 18020 130933 624368 29

90502 449816 3851 386396 2163 16489 19187 4310 12343 125520 419348 30

Tabl. 2. TURYSTYCZNE OBIEKTY ZBIOROWEGO ZAKWATEROWANIA

Obiekty hotelowe (hotelopodobne) w tym

LP PODREGIONY

POWIATY Ogółem

razem hotele motele pensjonaty

1 W O J E W Ó D Z T W O Podregiony:

454 171 107 5 13

2 C z ę s to c h o w s k i ...

powiaty:

31 9 7 — 1

3 c z ę s to c h o w s k i... 9 2 1 — -

4 k ło b u c k i... 5 - - - -

5 m y s z k o w s k i...

m iasto na prawach powiatu

5 1 — — 1

6 C zęstochow a ... 12 6 6 - -

7 B ie ls k o -b ia ls k i ...

powiaty:

253 62 34 2 11

8 b ie ls k i... 45 11 2 1 2

9 c ie s z y ń s k i... 122 35 21 1 7

10 żywiecki ...

m iasto na prawach powiatu

70 7 5 2

11 Bielsko-Biała ... 16 9 6 ^{- -}

12 C e n tra ln y ś lą s k i ...

powiaty:

141 82 54 3 1

13 b ę d z iń s k i... 8 4 3 ^{- -}

14 b ie ru ń s k o -lę d z iń s k i... 1 ^- - - -

15 gliwicki ... 7 2 2 ^{- -}

16 lubliniecki ... 9 3 ^{- - -}

17 m ik o ło w s k i... 5 3 1 1 -

18 p s z c z y ń s k i... 6 5 3 - -

19 tarnogórski ... 13 5 4 1 -

20 z a w ie rc ia ń s k i...

m iasta na prawach powiatu:

11 6 2 1 1

21 B y to m... 4 1 1 - -

22 C h o rz ó w... 3 3 3 ^{— —}

23 D ąbrowa G órnicza ... 4 2 ^{- - -}

24 G liw ice ... 14 8 6 ^{- -}

25 J a w o rz n o... 5 4 2 - -

26 Katowice ... 22 16 13 ^{- -}

27 M ysłowice ... 1 ^{- - - -}

28 P ie k a r/ Ś lą s k ie... 1 - - - -

29 Ruda Ś lą s k a... 3 2 1 ^- -

30 Siem ianow ice Ś lą s k ie... 2 ^{- - - -}

31 S o s n o w ie c... 5 4 2 ^{— -}

32 Ś w ię to c h ło w ic e... - - - - -

33 T ychy ... 8 7 6 ^{- -}

34 Z a b r z e ... 9 7 5 ^- -

35 R y b n ic k o -ja s tr z ę b s k i...

powiaty:

29 18 12 — —

36 ra c ib o rs k i... 9 8 5 ^{- —}

37 ry b n ic k i... 1 ^{- - - -} 38 wodzisławski ...

m iasta na prawach powiatu:

4 3 2

—

39 Jastrzębie-Zdrój ... 2 1 1 ^{- -}

40 Rybnik ... 10 4 3 ^{- -}

41 Ż o r y... 3 2 1 - -

WEDŁUG PODREGIONÓW I POWIATÓW W 2004 R.

Pozostałe obiekty zbiorowego zakwaterowania

razem LP-

w tym

schroniska

szkolne schroniska młodzieżowe

ośrodki wczasowe

ośrodki szkoleniowo -

wypoczyn­

kowe

ośrodki do wypoczynku

sobotnio - niedzielnego

i świątecznego

zespoły ogólno­

dostępnych domków turystycznych

pozostałe niesklasy- fikowane

283 10 22 76 41 9 12 90 1

22 - 5 3 3 1 1 7 2

7 ^_ 3 ^_ 1 ^{_ _} 2 3

5 ^{- -} 3 1 - - 1 4

4 - 1 - 1 1 1 - 5

6 ^_ 1 - - ^{- -} 4 6

191 10 10 71 32 4 7 40 7

34 2 2 13 9 ^_ 7 8

87 3 3 32 17 1 3 18 9

63 5 4 26 3 3 4 13 10

7 ^_ 1 ^- 3 ^{- -} 2 11

59 - 7 2 5 3 4 35 12

4 ^_ 1 ^{— -} 1 1 1 13

1 ^{- - - - - -} 1 14

5 ^{— - -} 2 1 ^- 1 15

6 ^- 1 ^{- - -} 1 3 16

2 ^{- - - - - -} 2 17

1 ^{- - - - - -} 1 18

8 ^{- -} 2 ^{- - -} 6 19

5 - 2 ^- 1 - - 2 20

3 - - - - - - 3 21

o o

2 ^_ 1 ^{_ — - _} 1

Ć .Ć.

23

6 ^- 1 ^- 1 ^- 1 3 24

1 ^{- - - -} - ^- 1 25

6 ^- 1 ^- 1 ^{- -} 3 26

1 ^{- - - - - -} 1 27

1 ^{- - - - - -} 1 28

1 ^{- - - - - -} 1 29

- - - - 1 ^- 1 30

1 - - - - - - 1 31

O O

1 ^{_ — - —} 1 ^_ 33

- - - - - - 2 34

11 - - - 1 1 - 8 35

1 ^{_ — - - - _} 1 36

1 ^- - - - - - 1 37

1 - — — — — - 1 38

1 ^{_ - - - - —} 1 39

- - - 1 1 ^- 3 40

1 - - - - - - 1 41