Doświadczenia aptek niemieckich w zarządzaniu asortymentem jako implikacja dla rozwoju działalności polskiego rynku aptecznego

Grażyna Ullrich, Katarzyna

Szalonka

Doświadczenia aptek niemieckich w

zarządzaniu asortymentem jako

implikacja dla rozwoju działalności

polskiego rynku aptecznego

Ekonomiczne Problemy Usług nr 73, 645-657

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO

NR 661

EKONOMICZNE PROBLEMY USŁUG NR 73

2011

d r K A T A R Z Y N A S Z A L O N K A m g r G R A Ż Y N A U L L R I C H

W y ż s z a S z k o ł a H a n d l o w a w e W r o c ł a w i u

DOŚWIADCZENIA APTEK NIEMIECKICH

W ZARZĄDZANIU ASORTYMENTEM

JAKO IMPLIKACJA DLA ROZWOJU

DZIAŁALNOŚCI POLSKIEGO RYNKU APTECZNEGO

Streszczenie

Z ao b serw o w an o , że apteki n iem ieck ie n a w ię k sz ą skalę niż polskie ro zszerzy ły aso rty m en t, co stanow iło gw aran cję zy sk o w n o ści i u trzy m an ia n a rynku. P o lsk ie apteki restry k cy jn ie p rz e ­ strz eg a ją praw a i tradycji i w b ard zo niew ielk im zak resie ro z sze rz ają aso rty m en t, ch o ć regulacje p raw n e p rzy czy n iły się d o z m n ie jsze n ia m arż, a ty m sam ym o b n iżen ia rentow ności. S tą d m o żli­ w ość w zo ro w an ia się n a niem ieckiej strategii p o szerzan ia aso rty m en tu g w arantującej m ożliw ość realizacji m isji o ch ro n y zd ro w ia, a je d n o c ze śn ie z y sk o w n o ści działalności.

Wstęp

R y n e k f a r m a c e u t y c z n y i a p t e c z n y n a l e ż y d o s i l n i e k o n k u r e n c y j n y c h i z y s k o w ­ n y c h n a c a ł y m ś w ie c ie . O g ó l n i e c z y n n i k i e m s u k c e s u j e s t r o s n ą c y p o p y t n a l e k i , c h ę ć u t r z y m a n i a d o b r e g o s t a n u z d r o w i a p r z e z j a k n a j d ł u ż s z y c z a s l u b s z y b k i e g o p o w r o t u d o z d r o w i a . J e d n a k i n t e n s y w n y n a p ł y w k a p i t a ł u d o s e k t o r a s p o w o d o w a ł n a t y l e d u ż ą k o n k u r e n c j ę , ż e p o d m i o t y m u s z ą w a l c z y ć o s w o j ą p o z y c j ę z a p o m o c ą r ó ż n e g o r o d z a j u i n s t r u m e n t ó w p r z y j e d n o c z e s n y m r e s p e k t o w a n i u n o r m p r a w n y c h . P a ń s t w o s t o i p r z e d d y l e m a t e m , n a i le i n g e r o w a ć w d z i a ł a l n o ś ć s e k t o r a i j a k i e d z i a ­ ł a n i a p o w i n n y z a g w a r a n t o w a ć b e z p i e c z n ą f a r m a k o t e r a p i ę p r z y j e d n o c z e s n y m z a ­ p e w n i e n i u z y s k o w n o ś c i p o d m i o t o m . C e l e m n i n i e j s z e g o a r t y k u ł u j e s t p r z e d s t a w i e n i e s p o s o b u f u n k c j o n o w a n i a a p te k n i e m i e c k i c h i o c e n a m o ż l i w o ś c i a d a p t a c j i w y b r a n y c h s t r a t e g i i ( a s o r t y m e n t a c j i ) n a p o l s k i m r y n k u . N i e m i e c k i e d o ś w i a d c z e n i a , z r a c j i b l i s k o ś c i p o ł o ż e n i a w z g l ę d e m P o l s k i m o g ą s t a n o w i ć w a ż n y p u n k t o d n i e s i e n i a d l a p o l s k i e g o M i n i s t e r s t w a Z d r o ­ w i a , s a m o r z ą d u a p t e k a r s k i e g o o r a z s a m y c h w ł a ś c i c i e l i i k i e r o w n i k ó w a p te k .

I n s p i r a c j ą d o n a p i s a n i a a r t y k u ł u b y ł a o b s e r w a c j a b e z p o ś r e d n i a ( b a d a n i a t e r e ­ n o w e n i e m i e c k i e g o r y n k u a p t e c z n e g o ) p o p a r t a b a d a n i a m i w t ó r n y m i o r a z a n a l i z a p o r ó w n a w c z a .

Zarządzanie asortymentem w aptece

A s o r t y m e n t h a n d l o w y t o c e l o w o d o b r a n y z b i ó r t o w a r ó w i u s ł u g , o f e r o w a n y w p r o c e s i e s p r z e d a ż y 1, k t ó r e g o c e l e m j e s t j a k n a j l e p s z e d o s t o s o w a n i e d o p o t r z e b w y b r a n e j g r u p y n a b y w c ó w . P o d s t a w o w ą z a s a d ą p o l i t y k i a s o r t y m e n t o w e j k a ż d e g o p r z e d s i ę b i o r s t w a h a n d l o w e g o p o w i n n a b y ć o p t y m a l i z a c j a a s o r t y m e n t u o f e r o w a ­ n e g o n a b y w c o m 1 2. P o d p o j ę c i e m p o l i t y k i a s o r t y m e n t o w e j r o z u m i e s i ę d z i a ł a n i a z w i ą z a n e z d o b o r e m a s o r t y m e n t u z g o d n y m z z a ł o ż e n i a m i s t r a t e g i i f u n k c j o n o w a n i a f i r m y h a n d l o w e j i d o s t o s o w a n e j d o p o p y t u g e n e r o w a n e g o p r z e z j e d n o s t k ę h a n d ­ l o w ą . I s t o t ą s e k t o r a h a n d l o w e g o j e s t t o , ż e n i e w y t w a r z a s ię p r o d u k t u , d l a t e g o n i e w p ł y w a n a o p a k o w a n i e , p o s t a ć l e k u , w i e l k o ś ć d a w k i , w i e l k o ś ć o p a k o w a n i a . J e d ­ n o s t k a h a n d l o w a m o ż e d e c y d o w a ć o d o b o r z e a s o r t y m e n t u , m a r k i l e k u , d o s t o ­ s o w u j ą c g o d o w y b r a n e g o d o c e l o w e g o r y n k u . T a k i e d z i a ł a n i e j e s t m o ż l i w e t y l k o w ó w c z a s , g d y , p o p i e r w s z e , z n a n a j e s t o f e r t a r y n k o w a ( p o s t r o n i e p o d a ż y ) i, p o d r u ­ g i e , g d y m o ż n a r o z p o z n a ć p o t r z e b y r y n k u i n a te j p o d s t a w i e d o k o n a ć z a m ó w i e ń . N a i n d y w i d u a l n y p r o g r a m a s o r t y m e n t o w y s i l n y w p ł y w b ę d z i e m i a ł o o t o c z e n i e , k t ó r e o s t a t e c z n i e w p ł y n i e n a w i e l k o ś ć i i l o ś ć z a m ó w i e ń 3. J e ś l i p r z e a n a l i z u j e m y p o ­ w y ż s z y p r o b l e m w a s p e k c i e l e k ó w e t y c z n y c h , t o p r z e d e w s z y s t k i m n a l e ż y u w z g l ę d n i ć z a s i ę g d z i a ł a n i a a p te k i . J e ś l i j e s t u l o k o w a n a b l i s k o p r z y c h o d n i a l e r g o ­ l o g i c z n e j , t o p r a w d o p o d o b n i e d u ż y o d s e t e k c a ł e g o a s o r t y m e n t u b ę d ą s t a n o w i ł y l e k i a n t y a l e r g i c z n e i l e k i i m t o w a r z y s z ą c e . W p r z y p a d k u u m i e s z c z e n i a a p t e k i b l i s k o p r a k t y k i l e k a r z a p i e r w s z e g o k o n t a k t u , w a s o r t y m e n c i e z n a j d z i e s i ę w i e l e l e k ó w e t y ­ c z n y c h , a t a k ż e O T C o r d y n o w a n y c h w t y p o w y c h c h o r o b a c h , n a j p o p u l a r n i e j s z y c h w ś r ó d d z i e c i i d o r o s ł y c h . W a p t e k a c h u m i e j s c o w i o n y c h w p r z e d s i ę b i o r s t w a c h h a n ­ d l o w y c h , j a k n p . p a s a ż a c h h a n d l o w y c h , h i p e r m a r k e t a c h , g a l e r i a c h , c e n t r a c h h a n d l o ­ w y c h , b ę d z i e m o ż n a w y e k s p o n o w a ć e k s k l u z y w n e k o s m e t y k i , n u t r a c e u t y k i ( s u p l e ­ m e n t y d i e t y ) . L e k i e t y c z n e b ę d ą s t a n o w i ł y m n i e j s z e z n a c z e n i e w s t r u k t u r z e a s o r t y ­ m e n t o w e j t a k i e j a p te k i . P r a w d o p o d o b n i e b ę d ą b a r d z o m a ł o w i d o c z n e , a t o z a s p r a ­ w ą z a g o s p o d a r o w a n i a p o w i e r z c h n i i e w e n t u a l n i e s a m o o b s ł u g o w e j f o r m y s p r z e d a ­ ż y . D u ż a p o w i e r z c h n i a a p t e k i , n o w o c z e ś n i e r o z p l a n o w a n a o r a z a t r a k c y j n e o ś w i e t l e ­

1 M. Sławińska, B. Urbanowska-Sojkin,

Z a r z ą d z a n i e m a r k e t i n g o w e p r z e d s i ę b i o r s t w e m h a n d l o w y m

,

Wyd. Akademii Ekonomicznej, Poznań 1997, s. 45.

2 L. Witek,

M e r c h a n d i s i n g w m a ł y c h i d u ż y c h f i r m a c h h a n d l o w y c h

, Wyd. C.H. Beck, Warszawa

2007, s. 168.

3 Nawet przedsiębiorstwa funkcjonujące w ramach sieci mogą korzystać ze strategii firmy, posiłkując

się wielkością i jakością towaru, w który będzie wyposażony sklep w pierwsze dni funkcjonowania, ale

kolejne zamówienia będą realizowane na podstawie obserwacji indywidualnych.

Doświadczenia aptek niemieckich w zarządzaniu asortymentem...

6 47 n i e s p o w o d u j e , ż e p a c j e n t n i e b ę d z i e k o j a r z y ł z a k u p ó w z k ł o p o t e m z e z d r o w i e m , a c z y m ś r e l a k s u j ą c y m n a w z ó r z a k u p ó w w s k l e p i e k o s m e t y c z n y m . Z a t e m t w o r z e n i e k o n c e p c j i a s o r t y m e n t o w e j n a l e ż y d o s t r a t e g i c z n y c h d e c y z j i w a p t e c e , o b o k l o k a l i ­ z a c j i , c e n y i p r o m o c j i . D o s t o s o w a n i e i l o ś c i o w e i m a r k o w e ( p r o d u c e n c k i e ) r o d z a j u t o w a r u s t a n o w i d e c y z j e o p e r a c y j n e , n a p o d s t a w i e b i e ż ą c e j a n a l i z y p o p y t u i p o d a ż y , c o b ę d z i e s t a n o w i ł o r a m y p o l i t y k i a s o r t y m e n t o w e j , p r z e z k t ó r ą n a l e ż y r o z u m i e ć o d p o w i e d n i d o b ó r s z e r o k o ś c i i g ł ę b o k o ś c i a s o r t y m e n t u . S z e r o k o ś ć a s o r t y m e n t u t o p a r a m e t r i n f o r m u j ą c y o l i c z b i e o f e r o w a n y c h g r u p r ó ż n y c h l i n i i p r o d u k t ó w , n p . l e k i , k o s m e t y k i , s p r z ę t m e d y c z n y , s p r z ę t s p o r t o w y , k s i ą ż k i o t e m a t y c e m e d y c z n e j i r e k r e a c y j n e j , z a b a w k i . N a t o m i a s t g ł ę b o k o ś ć a s o r t y ­ m e n t u o z n a c z a l i c z b ę p o z y c j i w l i n i i p r o d u k t u , n p . k s i ą ż k i o t e m a t y c e z d r o w o t n e j , o t u r y s t y c e , r e k r e a c j i , d i e t e t y c e . T o i n a c z e j z e s t a w t o w a r ó w z a p e w n i a j ą c y w y b ó r m a r e k , r o z m i a r ó w , k o l o r ó w , w z o r ó w i c e n w o b r ę b i e j e d n e j g r u p y a s o r t y m e n - t o w e j 4. W l i t e r a t u r z e p r z e d m i o t u 5 a p t e k a j e s t z a k w a l i f i k o w a n a j a k o s k l e p s p e c j a l i ­ s t y c z n y ( s p e c j a l i s t a k a t e g o r i i ) , c h a r a k t e r y z u j ą c y s i ę w ą s k i m , a le g ł ę b o k i m a s o r t y ­ m e n t e m . A n a l i z u j ą c n a p r z e s t r z e n i p i ę t n a s t u l a t ( o d p o ł o w y l a t 9 0 . d o 2 0 1 0 r .) s t r a t e g i ę a s o r t y m e n t a c j i w p o l s k i c h a p t e k a c h , j e d n o z n a c z n i e m o ż n a s t w i e r d z i ć , ż e n a s t ą p i ł o d u ż e z r ó ż n i c o w a n i e w e w n ą t r z b r a n ż y p o d w z g l ę d e m s z e r o k o ś c i a s o r t y ­ m e n t u . M o ż n a o d s z u k a ć t a k i e ( n a j c z ę ś c i e j ) s i e c i a p t e k , w k t ó r y c h z n a j d u j e s i ę t y l k o p o d s t a w o w y a s o r t y m e n t l e k ó w R x z n i e z b y t d u ż ą o f e r t ą l e k ó w O T C . I n n a s i e ć , z j e d n o l i t ą l o k a l i z a c j ą ( n p . w g a l e r i a c h h a n d l o w y c h , n a o s i e d l a c h m i e s z k a n i o w y c h , w a p t e k a c h o d u ż y m n a t ę ż e n i u r u c h u ) m a b a r d z o s z e r o k i a s o r t y m e n t l e k ó w O T C , k o s m e t y k ó w , z a b a w e k , k s i ą ż e k o t e m a t y c e z d r o w o t n e j , a z d e c y d o w a n i e m n i e j s z y l e k ó w R x T a k i e z r ó ż n i c o w a n i e p o z w a l a n a k l a s y f i k a c j ę w e w n ą t r z b r a n ż o w ą z p u n ­ k t u w i d z e n i a s z e r o k o ś c i a s o r t y m e n t u . M o ż n a w y r ó ż n i ć a p te k i : - s p e c j a l i s t y c z n e n i s z o w e ( n p . z e s p r z ę t e m o r t o p e d y c z n y m ) ; - s p e c j a l i s t y c z n e n i s z o w e z l e k a m i i ś r o d k a m i m e d y c z n y m i o r a z a k c e s o r i a m i d l a n i e m o w l a k ó w i d z i e c i ; - p u n k t y a p t e c z n e l u b a p t e k i o n i e w i e l k i c h o b r o t a c h z a s o r t y m e n t e m s z e r o ­ k i m , a le p ł y t k i m ( n p . l i n i a k r e m ó w j e d n e j f i r m y ) a s o r t y m e n t e m ; - o d u ż y m n a t ę ż e n i u r u c h u z a s o r t y m e n t e m s z e r o k i m i g ł ę b o k i m , n a j c z ę ś c i e j w s p i e r a n y m p r z e z g r u p y z a k u p o w e z o r g a n i z o w a n e w s i e ć , k t ó r e o r g a n i z u j ą p r o c e s l o g i s t y c z n y u ł a t w i a j ą c y u z y s k a n i e n i s k i c h m a r ż 6.

4 L. Witek,

M e r c h a n d i s i n g...

5

H a n d e l d e t a l i c z n y . F u n k c j o n o w a n i e i k i e r u n k i r o z w o j u

, red. J. Szumilak, Oficyna Ekonomiczna,

Kraków 2004, s. 51; J. Marak,

E k o n o m i k a h a n d l u

, Wyd. Continuo, Wrocław 2000, s. 100; M. Sullivan,

D. Adcock,

M a r k e t i n g w h a n d l u d e t a l i c z n y m

, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2003, s. 216; U. Kałążna-

Drewińska, B. Iwankiewicz-Rak,

M a r k e t i n g w h a n d l u

, Wyd. Akademii Ekonomicznej, Wrocław 1999,

s. 88.

O s t a t n i a s t r a t e g i a a s o r t y m e n t a c j i w a p t e c e d e t e r m i n u j e p o z i o m k o s z t ó w d z i a ł a l ­ n o ś c i . I m s z e r s z y i g ł ę b s z y a s o r t y m e n t , t y m t e o r e t y c z n i e o b r o t y w i ę k s z e . P a m i ę t a ­ j ą c o n i e r o z ł ą c z n i e t o w a r z y s z ą c e j u s ł u d z e f a r m a c e u t y c z n e j , n a l e ż y z a ł o ż y ć , ż e w ł a ­ ś c i c i e l p o w i n i e n s z k o l i ć p r a c o w n i k ó w , a j e d n o c z e ś n i e z a g w a r a n t o w a ć w y s o k i p o ­ z i o m u s ł u g , c o o z n a c z a , ż e l i c z b a z a t r u d n i o n y c h m u s i b y ć z n a c z n i e w y ż s z a , b y z a g ­ w a r a n t o w a ć c z a s n a p o r a d ę i o p i e k ę f a r m a c e u t y c z n ą . W w i e l u p o l s k i c h a p t e k a c h t a k a s t r a t e g i a j e s t s t o s o w a n a , a z a t r u d n i e n i f a r m a c e u c i b a r d z o c e n i ą s o b i e t a k p r z y ­ g o t o w a n e w a r u n k i p r a c y . Z a r z ą d z a n i e a s o r t y m e n t e m w a p t e c e o d g r y w a c o r a z w i ę k s z ą r o l ę z r a c j i c o r a z s z e r s z e j o f e r t y p r o d u c e n t ó w w p o s t a c i s u b s t y t u t ó w . J e d n a s u b s t a n c j a c z y n n a , n p . i b u p r o f e n u m 7, m a k i l k a d z i e s i ą t n a z w h a n d l o w y c h l e k ó w . P r a c o w n i k o m a p t e k t r u d ­ n o , p o p i e r w s z e , z a p a m i ę t a ć c o r a z t o n o w s z e l e k i , a p o d r u g i e , d o k o n a ć w y b o r u s p o ś r ó d o f e r t y h u r t o w n i . Z a c h ę c a n i i n s t r u m e n t a m i w s p o m a g a j ą c y m i p r o c e s s p r z e ­ d a ż y n a j c z ę ś c i e j w y b i e r a j ą a s o r t y m e n t n a j s z y b c i e j r o t u j ą c y i z n a j w i ę k s z ą m a r ż ą . P r o w a d z ą c y z a r z ą d z a n i e m a r k e t i n g o w e w a p t e k a c h s t a r a j ą s i ę z a m a w i a ć l e k i z g o d ­ n i e z p o t r z e b a m i s w o i c h p a c j e n t ó w . N a p r z e ł o m i e X X i X X I w i e k u w P o l s c e p o j a w i ł a s ię i s z y b k o r o z w i n ę ł a n o w a k o n c e p c j a w d r a ż a n i a m a r e k w ł a s n y c h , n a j c z ę ś c i e j d o s i e c i p r z e d s i ę b i o r s t w h a n d l o ­ w y c h . M a r k a w ł a s n a j e s t d e f i n i o w a n a j a k o g r u p a t o w a r ó w m a j ą c y c h w s w o i c h o z n a c z e n i a c h n a z w ę i l o g o p r z e d s i ę b i o r s t w a h a n d l o w e g o , w k t ó r y m j e s t d y s t r y ­ b u o w a n a . M a r k a w ł a s n a s t a n o w i o k . 4 0 % o b r o t ó w w s k l e p a c h w i e l k o p o w i e r z - c h n i o w y c h w P o l s c e z t e n d e n c j ą w z r o s t o w ą . W E u r o p i e p o z i o m a k c e p t a c j i p r i v a t e l a b e l j e s t z n a c z n i e w y ż s z y i s i ę g a o k . 7 0 % . D l a p r z e d s i ę b i o r s t w a z a l e t ą d y s p o ­ n o w a n i a m a r k ą w ł a s n ą j e s t z n a c z n i e n i ż s z a c e n a z a k u p u t o w a r u , d z i ę k i c z e m u m o ż n a o b n i ż y ć c e n ę d e t a l i c z n ą , p o d n i e ś ć m a r ż ę , k r e o w a ć w i z e r u n e k s i e c i h a n d l o w e j . A b y e k o n o m i c z n i e z a r z ą d z a ć f i r m ą h a n d l o w ą , n a l e ż y s y s t e m a t y c z n i e b a d a ć r e n t o w n o ś ć t o w a r u , k t ó r ą d e f i n i u j e s i ę j a k o p o z i o m o p ł a c a l n o ś c i u t r z y m y w a n i a t o w a r u n a p ó ł c e . M o ż n a m i e r z y ć w i e l k o ś c i ą m a r ż y j e d n e g o p r o d u k t u , a t a k ż e w i e l ­ k o ś c i ą m a r ż y i r o t a c j ą t o w a r u . A p t e k i m a j ą n i e c o u t r u d n i o n e z a d a n i e z a r z ą d z a n i a a s o r t y m e n t e m z p o w o d u k o n i e c z n o ś c i u t r z y m a n i a p o d s t a w o w e g o a s o r t y m e n t u b e z

7

Ibuprofen - d, 1-2 - (4-Izobutilfenil) - propionic acid. - kwas propionowy, niesteroidowy lek

przeciwzapalny (NLPZ). Na bazie tej substancji czynnej występują przykładowo następujące substytuty

leków: Advil, lingval Bolinet, Bonifen, Bren, Brunifen, Brufen, Buran, dzieci Motrin, Deep Rilif,

Dolgit, Ibupron, Ibusan, Ibutad, Ibuton, Ipren, Markofen, MIG 200, Motrin, Nurofen, Profen, Profinal,

Reumafen, Solpafleks, Advil, Algofen, Anflagen, Artofen, Artril, Bonifen, Bren, Brufanic, Brufen,

Bufigen, Burana, Motrin dzieci, Relief Deef, Dolgit, Ebufac, Iborufen, Ibumetin, Ibuprofen, Ibupron,

Ibusan, Ibutad, Ibutop, Ipren, Lamidon, Marcofen, MIG 200, Mortifen, Motrin, Napacetin, Nobfen,

Nuprin, Norofen, Paxofen, Profen, Profinal, Rebugen, Relcofen, Reumafen, Ruprin, Seclodin,

Sendafen, Solpaflex i inne. Nie wszystkie z wymienionych znajdują się w sprzedaży krajowej.

Doświadczenia aptek niemieckich w zarządzaniu asortymentem...

6 4 9

względu na jego poziom rentowności8. Dotyczy to jednak statystycznie 50%

asortymentu. Pozostały asortyment nie jest regulowany prawem farmaceutycznym

i można badać jego rentowność według: kategorii (kosmetyki, książki, zabawki),

producentów, fasunków, cen.

Do zarządzania asortymentem można stosować wskaźnik rentowności

sprzedaży, który informuje o opłacalności sprzedaży. Jeśli jest wysoka, to oznacza,

że sprzedaż jest opłacalna.

WR Sprzedaży = (Zysk * 100) / Przychód ze sprzedaży

Wskaźnik rentowności sprzedaży informuje o tym, ile procent zysku osiągnęło

przedsiębiorstwo z uzyskanego przychodu ze sprzedaży. Wyższy poziom wskaź­

nika rentowności sprzedaży jest korzystny dla udziałowców i akcjonariuszy oraz

opłacalny dla pracowników przedsiębiorstwa. Zależy on od rodzaju przedsię­

biorstwa i od rotacji (jak szybko sprzedaje się towar, mierzony w dniach) asorty­

mentu. Rentowność jest wyższa, gdy towar szybciej rotuje i ma wyższą marżę.

Informuje o wielkości zysku osiągniętego ze sprzedaży towarów9.

Właściciele aptek nie badają rentowności asortymentu (sensu stricte), zama­

wiają taki towar, który szybko rotuje, i taki, na który otrzymują najwyższą marżę od

hurtowni i producentów10 1

1

. Optymalne zarządzanie asortymentu można osiągnąć

11

przez :

- dużą rotację towarów,

- dostosowanie asortymentu do potrzeb klientów - pacjentów,

- generowanie popytu przez tworzenie kategoryzacji celem realizacji zaku­

pów komplementarnych przez klientów,

- właściwą ekspozycję towaru,

- utrzymywanie niskich kosztów magazynowania towarów12.

Zatem o strategii asortymentacji może decydować wiele elementów. W przy­

padku aptek decydującą rolę odgrywa jurysdykcja. Mając na uwadze, że rynek apte­

czny w Niemczech funkcjonuje w zbliżonym otoczeniu rynkowym (prawo farma­

ceutyczne, liczba mieszkańców przypadająca na 1 aptekę) i ma dłuższe doświad­

8 Ustawa z 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne, DzU 2008, nr 45, poz. 271, nr 227, poz. 1505,

nr 234, poz. 1570, z 2009, nr 18, poz. 97, nr 31, poz. 206, nr 92, poz. 753, nr 95, poz. 788, nr 98, poz.

817.

9 L. Witek, Merchandising...

10 Informacje zgromadzone na podstawie przeprowadzonych wywiadów z pracownikami i właści­

cielami aptek w latach 2005-2010.

11 J. Algermissen, Das Marketing der Handelsbetriebe, Physica-Verlag, Würzburg-Wien 1981,

s. 109.

12 Optymalne zarządzanie asortymentem w aptece jest istotne, gdyż apteka, w której brakuje towaru,

systematycznie traci klientów. Natomiast angażowanie kapitału w towar wolno rotujący obniża poziom

zyskowności apteki lub firmy prowadzącej apteki.

c z e n i e f u n k c j o n o w a n i a w g o s p o d a r c e w o l n o r y n k o w e j , a u t o r k i p r z e ś l e d z i ł y p o l i t y k ę a s o r t y m e n t o w ą n i e m i e c k i c h a p te k .

Charakterystyka niemieckiego i polskiego rynku aptecznego

W p r o w a d z o n e w p i e r w s z e j d e k a d z i e X X I w i e k u r e f o r m y z d r o w i a d o ś ć i s t o t n i e w p ł y n ę ł y n a f u n k c j o n o w a n i e n i e m i e c k i c h a p t e k 13. W l a t a c h 2 0 0 2 - 2 0 0 8 l i c z b a a p t e k n i e z n a c z n i e r o s ł a , a w 2 0 0 9 r. s p a d ł a o 0 ,2 5 % ( r y s . 1). N a k o n i e c 2 0 0 9 r. b y ł o 2 1 5 4 8 a p te k . N a j e d n ą p r z y p a d a ł o 3 8 0 0 m i e s z k a ń c ó w .

Rys. 1. Liczba niemieckich aptek w latach 2001-2009

Źródło: Entwicklung der Apothekenzahl, http://www.abda.de/zdf.html.

W t y m s a m y m c z a s i e i d e n t y c z n ą s y t u a c j ę z a o b s e r w o w a n o w P o l s c e : l i c z b a a p t e k p o w o l i r o s ł a , p o c z y m w 2 0 0 9 r. p o r a z p i e r w s z y z a n o t o w a n o j e j s p a d e k . N a j e d n ą a p t e k ę p r z y p a d a 3 5 0 0 p a c j e n t ó w ( r y s . 2 ). D o k o n u j ą c a n a l i z y p o r ó w n a w c z e j o b r o t ó w w a p t e k a c h o g ó l n o d o s t ę p n y c h w 2 0 0 9 r. m o ż n a p o d a ć , ż e w N i e m c z e c h s ą o n e p i ę c i o k r o t n i e w i ę k s z e i w y n i o s ł y 3 9 , 2 m l d e u r o , z a ś w P o l s c e 7 ,8 3 m l d e u r o . N a s t a t y s t y c z n ą n i e m i e c k ą a p t e k ę p r z y ­ p a d a o k . 1 ,8 m l n e u r o , a n a p o l s k ą a p t e k ę 4 4 0 ty s . e u r o ( k u r s e u r o 4 z ł ) 14. Ś r e d n i a m a r ż a a p t e c z n a w N i e m c z e c h i w P o l s c e o k . 2 6 % ( d a n e z a 2 0 0 9 r .) . M a r ż a u s t a l a n a j e s t d e g r e s y w n i e - k w o t o w o l u b p r o c e n t o w o 15. Z y s k o w n o ś ć a p t e k j e s t t e ż ( o b o k w i e l k o ś c i o b r o t ó w ) u z a l e ż n i o n a o d w y s o k o ś c i k o s z t ó w - l i c z b y z a t r u d n i o n e g o p e r ­ s o n e l u , l o k a l i z a c j i , g o s p o d a r k ą z a p a s a m i i i n n y c h k o s z t ó w o g ó l n y c h . O k o ł o 4 0 % p o l s k i c h i n i e m i e c k i c h a p t e k z y s k u n i e g e n e r u j e .

13 M.in. właścicielem apteki może być tylko farmaceuta, który może mieć jedną aptekę i trzy filie.

14 P. Kula, Grudzień 2009 - podsumowanie roku, „Aptekarz Polski” 2010, nr 41.

15 Wysokość marży kształtuje się od 40% - przy cenie do 3,6 zł - do 16% przy cenie do 100 zł.

Powyżej 100 zł marża jest stała i wynosi 12 zł.

Doświadczenia aptek niemieckich w zarządzaniu asortymentem...

651

Rys. 2. Liczba mieszkańców przypadająca na 1 aptekę w wybranych krajach Europy w 2009 roku

Źródło: Die Apotheke. Zahlen. Daten. Fakten 2009, Wyd. ABDA - Bundesvereinigung Deutscher

Apothekerverbände, Berlin 2010, s. 13.

Statystyczny Niemiec wydał na leki w 2009 r. 515 euro, w tym 463 euro na leki

z przepisu lekarza, 52 euro na OTC (leki dostępne bez recepty lekarskiej, ang. over-

the-couter drugs). Przeciętne wydatki w Polsce w 2009 r. na leki Rx wyniosły

439 zł, a na leki OTC 243 zł. Porównując rysunki 3 i 4, można zauważyć, że udział

wydatków na leki OTC w wydatkach ogółem jest zdecydowanie wyższy w Polsce

niż w Niemczech.

2 0 0 9

2 0 0 8

0 5 10 15 20 25 30 35

Rys. 3. Struktura sprzedaży leków Rx i OTC w Niemczech w latach 2008-2009 (w mld euro)

Źródło: opracowanie własne na podstawie Umsatzstruktur in den Apotheken, http://www.apothe

ker.de/fileadmin/user_upload/veeser/LAV/Apotheke/Zahlen-Daten-Fakten/72dpi_AB

DA_ZDF-Broschuere_100x210.pdf;

http://www.abda.de/fileadmin/assets/zDF/PDF/

25_26.pdf.

2009

2008

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

Rys. 4. Struktura obrotów na polskim rynku aptecznym (w mln euro)

Źródło: opracowanie własne na podstawie P. Kula, Grudzień 2009 - podsumowanie roku,

„Aptekarz Polski” 2010, nr

41; P. Kula, Podsumowanie roku 2008 na rynku

farmaceutycznym, „Aptekarz Polski” 2009, nr 1.

N i e m o ż n a d o k o n a ć b e z p o ś r e d n i e j a n a l i z y p o r ó w n a w c z e j k o n s u m p c j i b ą d ź w y ­ d a t k ó w n a l e k i R x i O T C w P o l s c e i N i e m c z e c h ( r y s . 3 - 5 ) , p o n i e w a ż o b a k r a j e m a ­ j ą o d r ę b n e c e n y l e k ó w , s p o s ó b f i n a n s o w a n i a z a k u p u i s i ł ę n a b y w c z ą . M o ż n a j e d y ­ n i e w y w n i o s k o w a ć , ż e d o d a t k o w y a s o r t y m e n t , k t ó r y n i e j e s t r e g u l o w a n y p r a w e m , m o ż e m i e ć z d e c y d o w a n i e w y ż s z ą m a r ż ę ( k s i ą ż k i o t e m a t y c e p r o z d r o w o t n e j , ś r o d k i o r t o p e d y c z n e , k o s m e t y k i a n t y a l e r g i c z n e ) , c o k o r z y s t n i e w p ł y w a n a w y n i k f i n a n s o ­ w y d z i a ł a l n o ś c i . W e d ł u g d a n y c h z 2 0 0 9 r. w s u m i e a p t e k i n a a s o r t y m e n c i e d o d a t k o ­ w y m w y g e n e r o w a ł y 3 , 7 m l d e u r o , c z y l i j e d n a a p t e k a w y g e n e r o w a ł a 1 7 2 ty s . e u r o d o d a t k o w o ( r y s . 5 ) 1 . N a i le j e d n a k j e s t t o p r a k t y k o w a n e i z g o d n e z p r a w e m f a r m a ­ c e u t y c z n y m z a r ó w n o w P o l s c e , j a k i w N i e m c z e c h ?

Rys. 5. Struktura obrotu niemieckich aptek w 2009 roku (w mld euro)

Źródło: Umsatzstruktur in den Apotheken, http://www.abda.de/zdf.html.

Doświadczenia aptek niemieckich w zarządzaniu asortymentem...

653 Z a r ó w n o w P o l s c e , j a k i w N i e m c z e c h p o d s t a w o w y m z a d a n i e m a p t e k i , j a k o p o d m i o t u o c h r o n y z d r o w i a , j e s t z a p e w n i e n i e p r a w i d ł o w e g o z a o p a t r z e n i a l u d n o ś c i w l e k i 17. C o r a z t r u d n i e j j e s t o s i ą g n ą ć z y s k j e d y n i e z e s p r z e d a ż y l e k a r s t w . J e d n ą z m o ż l i w o ś c i p o p r a w i e n i a r e n t o w n o ś c i a p t e k i j e s t r o z s z e r z e n i e i o p t y m a l i z a c j a a s o r t y m e n t u t z w . d o d a t k o w e g o .

Uwarunkowania prawne zarządzania asortymentem

W n i e m i e c k i c h a p t e k a c h o g ó l n o d o s t ę p n y c h , n a w y d z i e l o n y c h s t o i s k a c h , m o ż n a s p r z e d a w a ć p r o d u k t y d o d a t k o w e , j e ś l i i c h p r z e c h o w y w a n i e i s p r z e d a ż n i e p r z e ­ s z k a d z a j ą w p o d s t a w o w e j d z i a ł a l n o ś c i a p t e k i 18. J a k i e t o w a r y m o g ą z n a j d o w a ć s ię n a p ó ł k a c h w a p t e c e o p r ó c z l e k ó w o k r e ś l a A p o t h e k e n b e t r i e b s o r d n u n g ( r o z p o r z a - d z e n i e w s p r a w i e f u n k c j o n o w a n i a a p te k ) . W e d ł u g r o z p o r z ą d z e n i a t o w a r y a p t e c z n e t o : - w y r o b y m e d y c z n e ; - ś r o d k i , o b i e k t y , n o ś n i k i i n f o r m a c j i b e z p o ś r e d n i o l u b p o ś r e d n i o s ł u ż ą c e o c h r o n i e i p r o m o w a n i u z d r o w i a l u d z i i z w i e r z a t ; - c h e m i k a l i a , o d c z y n n i k i , o d c z y n n i k i d o p r z e p r o w a d z a n i a t e s t ó w , w y p o s a ­ ż e n i e l a b o r a t o r y j n e ; - ś r o d k i z w a l c z a j ą c e s z k o d n i k i , ś r o d k i o c h r o n y r o ś l i n ; - ś r o d k i s t o s o w a n e w h o d o w l i z w i e r z ą t . T a k s f o r m u o w a n y p a r a g r a f d a j e f a r m a c e u t o m s z e r o k i e m o ż l i w o s c i i n t e r p r e t a c j i i p o z o s t a w i a o s t a t e c z n ą o d p o w i e d z i a l n o ś ć z a o f e r o w a n y a s o r t y m e n t k i e r o w n i k o w i a p te k i . T o o n m u s i d o k o n a ć o d p o w i e d n i e g o d o b o r u p r o d u k t ó w , k t ó r e s z c z e g ó l n i e k w a l i f i k u j ą s i ę d o p r z y w r a c e n i a , o c h r o n y i p r o m o w a n i a z d r o w i a o r a z p i e l e g n a c j i c ia ł a . N a p o d s t a w i e k o m e n t a r z a d o r o z p o r z a d z e n i a w s p r a w i e f u n k c j o n o w a n i a a p te k , k t ó r e z o s t a ł o o p r a c o w a n e p r z e z p r a w n i k ó w i f a r m a c e u t ó w 20, m o ż n a d o m n i e m a ć , ż e d o s p r z e d a ż y w a p t e c e k w a l i f i k u j ą s i ę p r o d u k t y , r ó w n i e ż t a k i e , k t ó r y c h k o n s u m p c j a n i e m a d z i a ł a n i a f a r m a k o l o g i c z n e g o , a le p r o z d r o w o t n e . P r o b l e m a t y c z n e j e s t o k r e ­ ś l e n i e , z j a k ą i n t e n s y w n o s c i ą p o w i n n y w p ł y w a ć n a s t a n z d r o w i a , a b y m o g ł y z o s t a ć u z n a n e z a w y r o b y m e d y c z n e . W o r z e c z e n i e m s ą d u k r a j o w e g o ( S a a r l a e n d i s c h e O b e r l a n d e s g e r i c h t ) u z n a n o , ż e t y l k o t a k i e p r o d u k t y m o g ą n a z y w a ć s i ę „ t o w a r a m i a p t e c z n y m i ” , k t ó r y c h z w i ą z e k z e z d r o w i e m ł a t w y j e s t d o o k r e ś l e n i a , a i c h u ż y t k o w a n i e z g o d n e z p r z e z n a c z e n i e m

17Gesetz über das Apothekenwesen (Apothekengesetz - ApoG) Erster Abschnitt § 1.

18 Verordnung über den Betrieb von Apotheken (Apothekenbetriebsordnung-ApBetrO), Zweiter

Abschnitt, Der Betrieb von öffentlichen Apotheken, § 2, Punkt 4.

19Verordnung über den Betrieb von Apotheken..., § 25, Punkt Ibis 5.

20 W. Cyran, Ch. Rotta, Apothekenbetriebsordnung, Kommentar, in 2 Ordnern zur Fortsetzung,

Deutscher Apotheker-Vlg. 2011.

p o d n o s i s t a n z d r o w i a p s y c h i c z n e g o l u b f i z y c z n e g o - n a w e t j e ś l i t o n i e j e s t j e d y n e i c h p r z e z n a c z e n i e . S a m a m o ż l i w o ś ć s u b i e k t y w n e j p o p r a w y s a m o p o c z u c i a w ż a d e n s p o s ó b n i e w y s t a r c z a , a b y s p e ł n i ć w y m a g a n i a z a w a r t e w p a r a g r a f i e 2 5 . T a k n p . p e r f u m y , w u j ę c i u p r a w a , n i e s ą t o w a r a m i m e d y c z n y m i ( w e r d y k t s ą d u z K r a j u S a - a r y ( S a a r l a n d ) z 2 4 m a r c a 2 0 0 4 ) , n a t o m i a s t s ą d w N a u m b u r g u ( w y r o k i e m z 9 g r u d ­ n i a 2 0 0 5 ) u z n a ł s p r z e d a ż s z a l i k ó w j a k o d o p u s z c z a l n ą w a p te c e . Z d e f i n i o w a n o s z a ­ l i k j a k o c z ę ś ć u b i o r u , s p e ł n i a j ą c ą r ó w n i e ż z a d a n i e m e d y c z n o - p r e w e n c y j n e , c h r o ­ n i ą c p r z e d p r z e z i ę b i e n i e m . S ą d z a z n a c z y ł , ż e w a ż n y m e l e m e n t e m d e c y d u j ą c y m o p o z y t y w n y m r o z p a t r z e n i u s p r a w y , b y ł s l o g a n r e k l a m o w y z a w a r t y w o f e r c i e a p t e ­ k i: „ ż e b y p r z e z i ę b i e n i e n i e m i a ł o ż a d n e j s z a n s y ” . R ó w n i e ż c z a p k i , b i e l i z n a o c i e p l a ­ j ą c a z w e ł n y a n g o r y , p a n t o f l e itp . p o d l e g a j ą p o d t ę k a t e g o r i ę ( r y s . 6 ).

R ys. 6. O ferta internetow ej apteki niem ieckiej

Ź ródło: h ttp ://w w w .b esam ex .d e/p ro d u ct/W A E R M E -P A N T O F F E L -S lip p ies-G r-L -b eig e-P lu sh / p _ 3 7 2 1 4 0 .h tm l?fro m S earch = tru e& p ro d Id = 3 7 2 1 4 0 &

N o ś n i k i i n f o r m a c j i , tj. k s i ą ż k i , g a z e t y , b r o s z u r y , k a s e t y w i d e o , D V D , C D itp . , j e ś l i s ł u ż ą o c h r o n i e i p r o m o c j i z d r o w i a , m o g ą b y ć t a k ż e b e z o b a w s p r z e d a w a n e w a p te c e . N a r y s u n k u 7 z a p r e z e n t o w a n o p r z y k ł a d r o z s z e r z e n i a d z i a ł a l n o ś c i a p t e k i o o f e r t ę k s i ą ż e k o t e m a t y c e d o t y c z ą c e j d z i e d z i n y z d r o w i a . J e d n a k s ą d w K o l o n i i ( w y r o k i e m z 1 0 k w i e t n i a 2 0 0 8 ) z a k a z a ł a p t e k a r z o w i e k s ­ p o n o w a n i a w a p t e c e k a t a l o g ó w b i u r a p o d r ó ż y o f e r u j ą c e g o g ł ó w n i e w y j a z d y z d r o ­ w o t n e . P r z e d s t a w i c i e l k a b i u r a p o d r ó ż y p o d p i s a ł a u m o w ę z a p te k ą . P r a k t y c z n i e b y ł t o c z y s t y u k ł a d h a n d l o w y . W p r z y p a d k u r e z e r w a c j i w y c i e c z k i c z y w c z a s ó w z a p o ś r e d n i c t w e m te j a p t e k i , m i a ł a o n a o t r z y m y w a ć p r o w i z j e o d 5 d o 1 0 % o d s p r z e ­ d a n e j o f e r t y . S ą d u z n a ł , ż e z o s t a ł y n a r u s z o n e p r z e p i s y z a w a r t e w p a r a g r a f i e 2 5 r o z p o r z ą d z e n i a w s p r a w i e f u n k c j o n o w a n i a a p t e k o r a z z a s a d y k o n k u r e n c j i . „ W a k a ­

Doświadczenia aptek niemieckich w zarządzaniu asortymentem...

655

cje Zdrowotne” oferowane w aptece mogą wywołać mylące wrażenie u zaintereso­

wanych stron. Osoba sprzedająca konkretny towar medyczny musi wykazać się

specjalistyczną wiedzą dotyczącą danej dziedziny. W tym przypadku te kryteria,

zdaniem sądu, nie zostały spełnione21.

Rys. 7. Cecilien Apotheke w Poczdamie

Źródło: zdjęcie własne.

Apteki mogą prowadzić obrót środkami spożywczymi, jeśli oprócz ogólnych

celów żywieniowych wykazują one właściwości zdrowotne. Mogą też handlować

produktami zaspokajającymi potrzeby żywieniowe określonej grupy konsumentów

(preparaty żywnościowe dla niemowląt, diabetyków, sportowców itp.). Nasuwa się

pytanie, czy soki owocowe i przyprawy stosowane w kuchni spełniają wymagania

ApBetrO (

A p o t h e k e n b e t r i e b s o r d n u n g 22

).

Przy sprzedaży suplementów diety należy przestrzegać zasad zawartych w roz­

porządzeniu o suplementach diety, które weszło w życie 28 maja 2004 r. (Nah-

rungserganzusmittelverordnung NemV), w szczególności dotyczących wykazu sub­

stancji używanych do produkcji, wydawania (tylko w oryginalnych opakowaniach)

oraz etykietowania.

Kosmetyki, które mogą znajdować się na półkach aptecznych, to produkty za­

wierające składniki o potwierdzonym w wielu badaniach działaniu leczniczym,

łagodzącym i poprawiającym stan skóry, dbające o nasze zdrowie i wygląd. Część

z tych produktów w ogóle nie jest dostępna w drogeriach. Na liście produktów

niedopuszczonych do sprzedaży znajdują się kosmetyki kolorowe. Różnego rodzaju

21 http://www.markenmagazin.de/lg-koln-gesundheitsreisen-aus-der-apotheke/.

22 Rozporządzenie w sprawie funkcjonowania aptek.

p o d k ł a d y , k o r e k t o r y p o d o c z y , c i e n i e , p o m a d k i i t p . , k t ó r e z n a j d z i e m y w a p t e c e , p r z e z n a c z o n e s ą d l a o s ó b z a l e r g i ą , n o s z ą c y c h s o c z e w k i , d l a s k ó r y w r a ż l i w e j , w y ­ m a g a j ą c e j s z c z e g ó l n e j p i e l ę g n a c j i . N i e z a w i e r a j ą k o n s e r w a n t ó w , s y n t e t y c z n y c h s u b s t a n c j i z a p a c h o w y c h itp . W l i p c u 2 0 1 0 r. p o j a w i ł y s i ę i n f o r m a c j e o p l a n o w a n e j n o w e l i z a c j i r o z p o ­ r z ą d z e n i a w s p r a w i e f u n k c j o n o w a n i a a p te k . M i n i s t e r Z d r o w i a c h c e o g r a n i c z y ć s p r z e d a ż p r o d u k t ó w d o d a t k o w y c h w a p t e k a c h . P r o p o n u j e , a b y p o w i e r z c h n i a s p r z e ­ d a ż y t y c h a r t y k u ł ó w n i e p r z e k r a c z a ł a 3 0 % c a ł k o w i t e j p o w i e r z c h n i h a n d l o w e j . S u ­ r o w s z e p r z e p i s y m a j ą r ó w n i e ż o g r a n i c z y ć s w o b o d ę w z a k r e s i e d o b o r u a s o r t y ­ m e n t u . A r t y k u ł y d r o g e r y j n e p l a n u j e s i ę w y c o f a ć z d z i a ł a l n o ś c i a p t e c z n e j . P r o p o z y ­ c j a t a w y w o ł a ł a s z e r o k ą f a l ę o b u r z e n i a w ś r ó d a p t e k a r z y . Z m i a n y t e n i e z o - s t a l y j e s z c z e z a t w i e r d z o n e . W w i e l u , z w ł a s z c z a m a ł y c h , m i e j s c o w o ś c i a c h , w k t ó r y c h b r a k d r o g e r i i , n p . R o s s m a n n , S c h l e c k e r , z y s k u z y s k a n y z e s p r z e d a ż y p r o d u k t ó w d o d a t k o w y c h n i e j e s t o b o j ę t n y d l a f i n a n s o w e g o e g z y s t o w a n i a p l a c ó w k i 23.

Podsumowanie

R e a s u m u j ą c , z m i e n i a j ą c e s i ę u w a r u n k o w a n i a p r a w n e , s y t u a c j a e k o n o m i c z n a , p o t r z e b y k l i e n t ó w - p a c j e n t ó w w y m u s z a j ą n a f a r m a c e u t a c h p o d j ę c i e d o d a t k o w y c h w y z w a ń i p o s z e r z e n i e a s o r t y m e n t u . W N i e m c z e c h k o n c e p c j a r o z s z e r z e n i a a s o r t y ­ m e n t u p o j a w i ł a s i ę p o d w p ł y w e m p o t r z e b y z w i ę k s z e n i a r e n t o w n o ś c i a p te k . B r a k p o p y t u n a l e k i O T C n i e s p r z y j a ł z y s k o w n o ś c i a p te k . S t ą d t e ż p o m y s ł n a s p r z e d a ż t o w a r u , k t ó r y k o j a r z y s i ę z e z d r o w i e m ( k o s m e t y k i , ż y w n o ś ć e k o l o g i c z n a , s z a li k i , k a p c i e , w a k a c j e z d r o w o t n e ) , a m a r ż a n i e j e s t o g r a n i c z o n a p r a w n i e . N a l e ż y z a a k c e n ­ t o w a ć , ż e k o n c e p c j a j e s t j a k n a j b a r d z i e j s ł u s z n a , b o p o l i t y k a a s o r t y m e n t o w a n i e ­ m i e c k i c h a p t e k n i e g e n e r u j e s z t u c z n e g o p o p y t u n a l e k i - p r z e c i ę t n y N i e m i e c k o n ­ s u m u j e 1 9 o p a k o w a ń l e k ó w w c i ą g u r o k u , a P o l a k 3 2 24. W i d o c z n a j e s t t u ta j i d e a p r o z d r o w o t n a - s p r z e d a ż t o w a r u , k t ó r y m a r a t o w a ć z d r o w i e l u b g o u t r z y m a ć , a n i e z a g r a ż a ć ż y c i u i z d r o w i u n a d m i e r n ą l u b n i e w ł a ś c i w ą k o n s u m p c j ą . D l a n i e m i e c k i e ­ g o a p t e k a r z a w a ż n e j e s t t o , ż e b y t y l k o s t r a t e g i a p o s z e r z a n i a a s o r t y m e n t u n i e z n i s z ­ c z y ł a t r a d y c y j n e g o , n i e c o k o n s e r w a t y w n e g o , a le p r z e c i e ż b a r d z o s t a b i l n e g o , w i z e ­ r u n k u f a r m a c e u t y . W P o l s c e m o ż n a ś m i a ł o w z o r o w a ć s ię n a n i e m i e c k i e j p o l i t y c e a s o r t y m e n t o w e j . B ę d z i e t o p o d s t a w ą r a c j o n a l n e j k o n s u m p c j i l e k ó w . P a ń s t w o p o ­ w i n n o a k c e p t o w a ć w a p t e c e a s o r t y m e n t o c h a r a k t e r z e p r o z d r o w o t n y m . R o z s z e r z e ­ n i e a s o r t y m e n t u p o z w o l i a p t e c e n i e t y l k o p r z e t r w a ć , l e c z t a k ż e n a u c z y ć s i ę r a c j o ­ n a l n i e z a r z ą d z a ć z d r o w i e m c z ł o w i e k a i u t r z y m y w a ć z n i m d o b r e r e la c j e .

23 www.faz.net/ s/Rub0E9EEF84AC 1E4A3 89A8DC6C23161 FE44/Doc~ECF1F825B0BB34A67B4E

CF190A7920875~ATpl~Ecommon~Scontent.html.

24 K. Szalonka,

A n a l i z a k o n s u m p c j i l e k ó w w P o l s c e i w y b r a n y c h k r a j a c h

, w:

E k o n o m i c z n o - o r g a ­ n i z a c y j n e p r o b l e m y z a r z ą d z a n i a j e d n o s t k a m i s ł u ż b y z d r o w i a

, red. I. Rudawska, E. Urbańczyk, Studia

Doświadczenia aptek niemieckich w zarządzaniu asortymentem...

6 57

MANAGING COMMODITY IN GERMAN PHARMACIES

AS AN IMPLICATION FOR THE DEVELOPMENT

OF THE POLISH PHARMACY MARKET

Summary

P h arm acies in G erm an y have a m u ch larg er n u m b er o f p ro d u c t item s th an th e P o lish ch em ists. It co n stitu ted th e g uarantee o f pro fitab ility and m ain tain on the m ark et. P o lish p h arm acies strictly ob ey the la w and trad itio n and in a very m in o r ex ten t extend th e a sso rtm en t, ev en th o u g h th e legal reg u latio n s co n trib u ted to the red u ctio n in m arg in s and th ereb y reduced p ro fitab ility . H en ce th e possib ility o f tak in g p attern fro m th e G erm an strategy o f asso rtm en t e x p an sio n th at g u aran tes th e realizatio n o f h ealth care m issio n and in the sam e tim e p rofitability.