Uzupełnienie do "Katalogu prasy konspiracyjnej ziemi kieleckiej w latach 1939-1945"

Mieczysław Adamczyk

Uzupełnienie do "Katalogu prasy

konspiracyjnej ziemi kieleckiej w

latach 1939-1945"

Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach 10, 137-147

1977

R o c z n i k M u z e u m N a r o d o w e g o w K i e l c a c h T o m X , K r a k ó w 1977

MIECZYSŁAW ADAM CZYK

UZUPEŁN IEN IE DO K A T A L O G U P R A S Y K O N S P I R A C Y J N E J

ZIEMI KI ELE CK IEJ W L A T A C H 1939— 1945

K atalog p ra sy kon spiracyjn ej ziem i kieleckiej w latach 1939— 1945 został

opublikow any w „Roczniku M uzeum Św iętokrzyskiego” t. 9. Zawiera on 122 ty tu ły pism, które zachow ały się w zbiorach publicznych i pryw atnych na te­ renie w ojew ództw a kieleckiego bądź w w arszaw skich i krakow skich zbiorach archiw alnych i bibliotecznych.

Wyżej w spom niany katalog był pierw szą próbą opracowania pełnej biblio­ grafii prasy konspiracyjnej ziemi kieleckiej i dlatego też nie m ógł ukazywać w szystkich konspiracyjnych kieleckich organów prasowych poszczególnych or­ ganizacji politycznych i w ojskow ych ze w zględu na trudności, jakie towarzyszą badaczowi historii czasopiśm iennictwa konspiracyjnego.

W toku dalszych badań nad kielecką prasą podziemną odnaleziono bądź ujaw niono jeszcze 16 dalszych tytułów pism. Część z nich znajduje się w zbio­ rach pryw atnych które należałoby zabezpieczyć i przekazać do archiwów lub m uzeów regionalnych. W iele osób na terenie w ojew ództw a kieleckiego jest w posiadaniu prasy konspiracyjnej i, być może, dotychczas nie publikowanej, lecz nie ujaw niły one i nie udostępniły sw oich zbiorów. To stwarza dodatkowe trudności w ustaleniu liczby w ydaw anych pism na terenie K ielecczyzny oraz uzupełnieniu bibliografii czasopiśm iennictw a konspiracyjnego.

W edług stanu badań nad prasą podziem ną w m iesiącu grudniu 1972 roku katalog i jego uzupełnienie zawierają łącznie 138 tytułów pism podziem nych.

Zam ieszczone niżej zestaw ienie zawiera 16 „nowych” pism. W ośmiu przy­ padkach nie udało się autorowi dotrzeć bezpośrednio do pisma. N ie wykazują ich katalogi krajow e i zagraniczne zbiory p u b lic z n e 2, dlatego należy uznać je za zaginione. Jednak na podstaw ie przekonyw ających źródeł przyjąć należy, że w ychodziły na terenie K ielecczyzny w latach 1939— 1945.

1 Zbiory prywatne Romana Kowalczyka w Rudzie Strawczyńskiej, Józefa L i­ saka w Sandomierzu, Jana Franeckiego w Radomiu, księdza W alentego Ś lu ­ sarczyka w Słupi Nowej i inne.

2 O zbiorach zagranicznych sądzić można na podstawie opublikowanego zesta­ w ienia J. Garlińskiego Polska prasa podziemna w zbiorach londyńskich

1939—1945, Londyn 1962, s. 9, oraz H. Lerska Druki Polski Podziemnej i w y d a w n ic t w a powstańcze, „Kultura” 1949, nr 8/25, Paryż 1949, s. 139—159.

138 Mieczysław A d a m czy k

Podstaw ą do zakw alifikow ania ich do pism ziem i kieleckiej były następu­ jące źródła:

1. Zachowane dokum enty organizacji podziem nych w form ie raportów, w yka­ zów i zestaw ień prasy konspiracyjnej w ojew ództw a kieleckiego przesyłane do Departam entu Informacji i Propagandy D elegatury Rządu lub Biura Infor­ m acji i Propagandy przy Komendzie Głównej Arm ii K rajowej. Źródła te obok tytułów czasopism podają przynależność organizacyjną pisma, obwód, w którym w ychodziło, objętość pisma, nakład oraz technikę w ykonania w rubryce „szata”, a niekiedy częstotliwość ukazyw ania się p ism a 3. Ze w zglę­ dów konspiracyjnych n ie podawano składu osobowego kolegium redakcyjnego i m iejsca w ydaw ania pisma.

2. Zachowane egzem plarze prasy podziemnej podają tytu ły czasopism, które w ychodziły na K ielecczyźnie, a nie zachow ały się do chw ili obecnej, lub in­ formują o tytule kontynuacji pisma, np. „Wolna Polska” (w num erze 18 i 19 z 1940 r. znajdujem y wzm iankę, że kontynuacją „Biuletynu Inform a­ cyjnego” w ydaw anego w Kielcach jest „Polska Walcząca”).

3. Relacje ustne lub autoryzowane zebrane przez autora od byłych uczestników ruchu oporu, od redaktorów, w ydaw ców , drukarzy i kolporterów działających na terenach K ielecczyzny w okresie drugiej w ojn y św iatow ej. W iarygodność przekazywanych relacji dotyczących poszczególnych pism niejednokrotnie potwierdzają i uzupełniają dokumenty archiwalne.

4. Literatura pam iętnikarska związana z w alką zbrojną z okupantem na ziemi kieleckiej. N adm ienić tu należy, że pam iętniki na ogół mało m iejsca po­ święcają działalności w ydawniczej w konspiracji. Przeważnie zawierają tylko pojedyncze zdania lub lakoniczne wzm ianki na tem at niektórych pism.

Jak już wyżej wspom niałem , uzupełnienie do katalogu zawiera szesnaście odnalezionych tytu łów pism. W w iększości są to gazetki, które ukazyw ały się w początkowym okresie wojny. Niektóre z nich m iały bardzo krótkie czasokresy w ydaw ania na skutek likw idacji redakcji przez gestapo oraz niew ielkie nakłady. To z pewnością było przyczyną, że egzem plarze niektórych pism nie zachowały się do naszych czasów. Duża ilość prasy uległa zniszczeniu w czasie działań wojennych, zwłaszcza na terenach przyfrontow ych. Na przyczółku sando­ m ierskim zostały spalone pełne kom plety pism, przeważnie prasy ludowej, na skutek pożarów w yw ołanych działaniami w o je n n y m i4.

W uzupełnieniu do katalogu zastosowano taki sam układ, jak w K atalogu

prasy kon spiracyjn ej ziem i kieleckiej.

Opis każdego pisma składa się z noty bibliograficznej, zawierającej tytuł, podtytuł, em blem at i hasło w ystępujące w w iniecie pisma, w ydaw cę i miejsce w ydania, format i technikę wykonania, czasokres w ydaw ania, nakład, ilość w ydanych num erów, redaktora naczelnego oraz dane dotyczące zespołu redak­ cyjnego. Po nocie bibliograficznej podano zestaw ienie zachowanych egzemplarzy z poszczególnych lat (przy tych pismach, których egzem plarze zachowały się). Nieco niżej zamieszczono w ykaz czasopism znajdujących się w zbiorach publicz­ nych i prywatnych. Na końcu każdej pozycji katalogowej podano źródła, stano­ w iące podstawę zapisu.

3 CA КС PZPR, syg. 203/XII-4, k. 29, m f 1735/2.

4 Relacja J. Káczora z Piórkowa, E. M ichalskiego z Huty Nowej, J. Bienia z Ossali i innych w posiadaniu autora.

Uzupełnienie do Katalogu prasy konspiracyjnej., 139

W yszczególnione elem enty noty bibliograficznej w ystępują w zestaw ieniu w sposób niejednolity, w zależności od zebranych o piśm ie informacji.

S KRÓTY

BJ — Biblioteka Jagiellońska.

CA КС PZPR — Centralne Archiwum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Ro­ botniczej.

IH PAN — Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk. PRC — Polish Research Centre w Londynie SPP — Studium Polski Podziemnej w Londynie.

„BIULETYN INFORM ACYJNY”

K ontynuacją było pismo „Polaka W alcząca” od dnia 28 w rześnia 1940 r., jednak rów nolegle obok „Polski W alczącej” w ychodził „B iuletyn Inform acyjny”. Św iadczy o tym zachow any egzemplarz „Biuletynu Inform acyjnego” nr 21 z dnia 19 października 1940 r. W w iniecie em blem at Orła Białego w koronie. Emble­ m at i układ graficzny tytułu gazetki jest identyczny jak w piśm ie „Polska Wal­ cząca”. Na tej podstaw ie należy wnioskow ać, że obydw a pism a były pow ielane w tym sam ym punkcie odbitkow ym . Pism o ZWZ-AK dla okręgu kieleckiego. P ow ielane w Kielcach. Format: 33,7 cm X 21,2 cm. Objętość 8 stron. U kazyw ało się w roku 1940.

Zachowane egzem plarze — 1940: 2 1.

Zbiory prywatne Romana Kowalczyka w Rudzie Strawczyńskiej k. Kielc. Na podstawie autopsji pism „Biuletyn Inform acyjny“ nr 21 oraz „Polska Walcząca“ nr 18 i 19, znajdujących się w zbiorach prywatnych R. Kowalczyka.

„BOJOWIEC O NIEPODLEGŁOŚĆ”

Pism o Związku Walki Zbrojnej. Pow ielane w Radomiu. Ukazyw ało się w roku 1940 jako tygodnik.

Zachowane egzemplarze — 1940: 3 (z dn. 17 IX 1940), 4 (z dn. 2 1 1X40). SPP — Londyn — 1940: 3, 4.

J. Garliński, op. cit., poz. 5, s. 1.

„INFORMATOR ROBOTNICZY”

Pism o organizacji bliżej nie określonej. P ow ielane w Radomiu. U kazyw ało się w roku 1940. P ierw szy num er w ydano w sierpniu 1940 r.

Zachowane egzem plarze — 1940:1 (z dn. 5 VIII 1940). PRC — Londyn — 1940: 1.

J. Garliński, op. cit., poz. 14, s. 2; H. Lerska, op. cit., s. 145.

„JUTRZENKA”

Pism o SL-„W ola Ludu”. Drukow ane w Busku-Zdroju w drukam i Stanisław a Sambora w sierpniu 1944 r., kiedy do Buska po raz pierwszy, na kilka dni,

140 Mieczysław Ad a mc z y k

Rye. 1. „Biuletyn Inform acyjny” — organ Komendy Okręgu AK K ielce z 1940 r.

w eszły czołówki radzieckie i oddziały partyzanckie. Pismo miało ukazać się na w niosek Stanisław a Bąka-D zierżyńskiego i Józefa Ozgi-M ichalskiego. Redakto­ rem naczelnym pisma m iał być Józef Ozga-Michalski. Gazetkę w ydrukow ali Stanisław i Kacper Florczykowie, pracownicy drukam i S. Sambora. Odbito jeden numer pisma, który nie został rozkolportowany (planowano rozdać w naj­ bliższą niedzielę sierpniową ludności w si po nabożeństwie kościelnym ), ponieważ do Buska powtórnie w eszli Niem cy. Stanisław Florczyk zabrał kilkanaście egzem plarzy odbitego pisma, resztę zniszczył i udał się w kierunku wycofujących się czołówek radzieckich. W czasie ucieczki, w obaw ie przed wpadką, zniszczył zabrane egzemplarze, dlatego też nie zachował się do dnia dzisiejszego ani je­ den egzemplarz pisma.

S . F l o r c z y k W s p o m n ie n ia [ w : ] A lm a n a c h d r u k a r s t w a K i e l e c c z y z n y p o d r e d a k c j ą J . B u t - w i ł J y i z . N o s a l a , K i e l c e 1969, s . 36, 39; K . F l o r c z y k W s p o m n ie n ia [ w : ] A lm a n a c h dru k a r stw a .. .,

Uzupełnienie do „Katalogu prasy konspiracyjnej..." 141

„KOMUNIKAT INFORM ACYJNY”

W w in iecie niektórych egzem plarzy pisma w ystęp u je em blem at — dwa skrzyżow ane karabiny, pośrodku nich godło Polski, całość opleciona drutem kolczastym . Pism o K om endy Obwodu AK Busko. U kazyw ało się w latach 1942—1943, a n astępnie od roku 1944 do 1945. W przerwie m iędzy jednym a drugim etapem w ydaw niczym powielano „Redutę”. P ow ielane w Busku oraz częściowo w roku 1943 w e w si O lganów w pow. buskim w pomieszczeniach Walasa. A rtykuły w form ie m aszynopisu przygotow yw ano w pom ieszczeniach Juliana D ydkow skiego zam ieszkałego w Busku przy ul. W aryńskiego (nazwa obecna). Num er pierw szy ukazał się w listopadzie 1942 r., a ostatni w pierw­ szej połow ie czerwca 1943. W okresie w znow ienia pierw szy num er w ydano w sierpniu 1944 r., a ostatni 1 stycznia 1945 r. Format: A-4. Objętość 8 stron. Tygodnik. Redaktorem naczelnym pism a był Józef Lisak oraz Marcin Kurzeja, który rów nocześnie prowadził nasłuch radiowy na odbiorniku „Philips 3” oraz radioodbiorniku pochodzącym ze zrzutu M.C.R.I Nr 22 229 w sw oim m ieszka­ niu. W skład kolegium redakcyjnego wchodzili: Wanda Sarnecka, Stanisław Florczyk, Kacper Florczyk oraz Ludwik Kułaga i Marian W ojnakowski. Bracia Florczykow ie oraz Ludwik Kułaga i Marian W ojnakow ski zajm ow ali się pow ie­ laniem pisma.

Zachowane egzem plarze — 1943:44, 1944:79/48; 1945:128/1.

CA KC PZPR — 1944: 79/48. Zbiory prywatne Zdzisława Osińskiego w Busku-Zdroju — 1943: 44; Zbiory autora — 1944: 79/48; 1945: 128/1.

R e l a c j a a u t o r y z o w a n a J ó z e f a L i s a k a w posiadaniu autora; R e l a c j a a u t o r y z o w a n a Z d z i s ł a w a O s i ń s k i e g o w posiadaniu autora; R e l a c j a a u t o r y z o w a n a L u d w i k a K u ł a g i w posiadaniu autora;

R e l a c j a a u t o r y z o w a n a M a c i e j a K u r z e i w posiadaniu autora.

„KUŹNIA”

Pismo konspiracyjnej Pow iatow ej Rady Narodowej w Jędrzejowie. Kolpor­ towane w pow iecie jędrzejowskim . M atryce przygotow yw ano w Opatkowicach M urowanych w m ieszkaniu Św ietlika, a pow ielano w Nawarzycach na tym sa­ m ym powielaczu, na którym odbijano pismo Stronnictw a Ludowego „Ku Zwy­ cięstw u”. Objętość pism a 8— 10 stron. U kazyw ało się w latach 1944— 1945, jako m iesięcznik. Num er pierw szy w ydano w listopadzie 1944 r., a ostatni, trzeci, był w przygotow aniu (styczeń 1945), lecz go n ie w ydano, ponieważ Jędrzejów został w tym czasie w yzw olon y przez Armię Radziecką. Łącznie w yszły 2 nu­ m ery pisma. Nakład sięgał około 300 egzemplarzy. Redaktorem naczelnym był Jerzy Cieślikow ski „Głóg”. W skład kolegium redakcyjnego wchodzili: Roman Ciechanowski, Edward Felis i inni. P ow ielaniem zajm ow ał się A ntoni Pałeczka i Jerzy Cieślikow ski. M ateriały techniczne, jak papier, kalkę, farbę, dostarczał Gabriel Wink.

Egzemplarzy pism a nie odnaleziono.

CA КС PZPR, syg. 203/XII-4, k. 27, mf. 1735/2; R e l a c j a a u t o r y z o w a n a R o m a n a C i e c h a n o w ­ s k i e g o , E d w a r d a B i a ł e g o , E d w a r d a F e l is a w posiadaniu autora.

142 M i e c z y s ł a w A d a m c z y k

Ryc. 2. „P olska W alczą­ ca” — k o n ty n u a cja „B iu­ letynu In fo rm acy jn eg o ” — organ K om endy O ­

kręgu AK K ielce

..PODSŁUCH”

Pismo A n n ii Krajowej. Pow ielane w obwodzie starachowickim. Wychodziło w nakładzie 500 egzemplarzy. Tygodnik o objętości 6 stron.

E gzem plarzy pism a nie odnaleziono. CA KC PZPR, sy g . 203/XII-4, k. 29, m f. 1735/2.

„REDUTA”

Kontynuacja pisma „Kom unikat Inform acyjny” od dnia 15 czerwca 1943 r. W w iniecie em blem at w arow nego obozu (reduta). Pośrodku reduty godło Polski bez korony, oplecione drutem kolczastym. Na murach w arow ni dwa biało-czer­ w one proporce. Pismo Arm ii Krajowej dla obwodu buskiego. Początkowo po­ w ielane na szapirografie, a później na powielaczu o gum ow ym w ałku w

Busku-U z u p e ł n i e n i e d o „ K a t a l o g u p r a s y k o n s p i r a c y j n e j. . . 143

Ryc. 3. „K o m u n ik at I n ­ fo rm a c y jn y ” — pism o K om endy O bw odu AK

B usko1

-Zdroju w różnych miejscach, m iędzy innym i u Stanisław a Kam ińskiego przy ul. Kościuszki, L. Turlejskiej przy ul. W ojska Polskiego, a najdłużej przy ul. Bohaterów W arszawy 10 (nazwy ulic podane są w dzisiejszym nazewnictwie). Format: 29.8 cm X 21 cm. Objętość 6— 8 stron. U kazyw ało się w latach 1943 do 1944 jako tygodnik. Najczęściej pow ielane było w niedzielę, a kolportowane w poniedziałek i w torek do Chmielnika, W iślicy, Pińczowa, N cw ego Korczyna i Stopnicy. N um er pierw szy ukazał się 15 czerwca 1943 r., ostatni w sierpniu 1944 r. W ydawano w nakładzie 800 egzem plarzy. Łącznie w yszły 123 num ery pisma. Redaktorem naczelnym był Józef Lisak, nauczyciel tajnego nauczania w Busku. W skład kolegium redakcyjnego wchodzili przeważnie nauczyciele tajnego nauczania w Busku: Czarnecka, Turzańska, Marcin Kurzeja i inni. Po­ w ielaniem zajm ow ali się Kacper i Stanisław Florczykow ie, którzy otrzym yw ali gotow e m atryce od Stanisław a K am ińskiego. Kolportażem zajm owali się Ma­ rian W ojnakowski, Jerzy Cydzyński, Stefania Pasek i inni.

144 Mieczysław A d a m czy k

Zachowane egzem plarze — 1943: 1/49.

Zbiory pryw atn e Z d zisław a O sińskiego w B usku-Z droju — 1943: 1/49.

K. F lorczyk W s p o m n i e n i a [w:] A l m a n a c h d r u k a r s t w a . . . , s. 35, 107; R e l a c j a a u t o r y z o w a n a J ó z e f a L i s a k a , K a c p r a F l o r c z y k a , Z d z i s ł a w o O s i ń s k i e g o w posiad an iu autora.

,.R T J C H MŁODYCH”

Pismo Chłopskiej Organizacji Wojskowej „Racławice”. W podtytule „Organ Ch.O.W. «Racławice» — woj. kieleckiego”. D rukowane w Kielcach i w Rado­ miu w Zakładach G raficznych „Racławic”. U kazyw ało się w latach 1941— 1944. Format: 18,4 cm

X

Zachowane egzem plarze — 1944:10 (z dn. 23 lipca 1944).

B. J. — 1944: 10.

N a p od staw ie au top sji pism a i katalogu B ib lio tek i Ja g iello ń sk iej syg. 41 5313, I R es. „Ruch M łodych“ .

„ŚWIT”

W podtytule — „Organ Organizacji W ojskowej P P S”. Pismo Polskiej Partii Socjalistycznej. Drukow ane w Sosnówce k. Tum lina w pow. kieleckim w zabu­ dowaniach Franciszka i Marii Polanowskich. Form at A-5. Objętość 6— 8 stron. Ukazywało się w latach 1939— 1940 jako tygodnik. Pierw szy num er wydano pod koniec listopada 1939, ostatni w okresie grudnia 1940. Nakład nie przekra­ czał 400 egzemplarzy. W skład kolegium redakcyjnego wchodzili: Roman Szm aj- del, Stanisław Kmieć, W łodzimierz Sienkiew icz (ojciec W łodzimierza), Franciszek Stępień i Stefan W róblewski. W zecem i pracowali W ładysław i Edward Rut­ kiew iczow ie oraz W łodzimierz Sienkiew icz (syn). Przy druku zatrudnieni byli S tanisław i K azim ierz Polanow scy oraz K rzysztof K ufel. Obowiązek ochrony drukarni i pow iadam ianie o grożącym niebezpieczeństw ie spoczywał na Feliksie G rzybowskim, Tadeuszu i Marii Polanowskich.

W. S ien k iew icz W s p o m n i e n i a [w:] A l m a n a c h d r u k a r s t w a K i e l e c c z y z n y . . . , s. 55, 56; R e l a c j a a u t o r y z o w a n a W ł o d z i m i e r z a S i e n k i e w i c z a ( s y n a ) w posiad an iu autora.

„STRAŻNICA”

W w iniecie em blem at: Orzeł Biały w koronie. Pismo Armii K rajowej, pow ie­ lane w K ieleckiem . Form at: 21 cm

X

Zachowane egzem plarze — 1941:39.

IH PA N — 1941: 39.

N a p o d sta w ie a u top sji p ism a oraz katalogu IH PA N , b. nr in w . „ str a ż n ic a “ .

„WIADOMOŚCI ŻOŁNIERSKIE”

Pism o B atalionów Chłopskich z przeznaczeniem w yłącznie dla szkolenia od­ działów BCh. P ow ielane w Piórkowie w pow. opatowskim w zabudowaniach Jana Kaczora „W iesław a” oraz w schronie zbudow anym w stodole Stanisław a Uby, na tym sam ym pow ielaczu, na którym odbijano „Wieś w W alce”. Form at: A-5. Objętość 5 stron. U kazyw ało się od lutego lub marca do czerwca 1944 r. jako dwutygodnik. W ychodziło w nakładzie do 200 egzemplarzy. Redaktorem

Uzupełnienie do „Katalogu prasy konspiracyjnej...” 145

naczelnym był M ieczysław Młudzik. W zespole redakcyjnym pracowali Jan Ka­ czor „W iesław ” i Stanisław Uba.

Egzemplarzy pism a nie odnaleziono. Zbiory w /w pisma zostały spalone w czasie działań w ojennych na przyczółku sandomierskim.

J. K aczor W s p o m n i e n i a l u d o w e g o st a r o st y , W arszaw a 1961, s. 226—229: Relacja Jana K a c zo ra w p o sia d a n iu autora.

„W M ARSZU I BO JU”

W podtytule „Organ B rygady Św iętokrzyskiej”. U kazyw ało się na terenach w ojew ództw a kieleckiego. W ychodziło w roku 1944, nieregularnie.

H. L erska, op. cit., s. 157.

Ryc. 4. „Reduta” — pismo Kom endy Ob­

wodu AK Busko

146 M i e c z y s ł a w A d a m c z y k

„WIEŚ W WALCE”

Pismo Stronnictw a Ludowego dla obwodu opatowskiego. Pow ielane na pła­ skim powielaczu w Piórkow ie w zabudowaniach Jana Kaczora „W iesława” oraz w schronie zbudow anym w stodole Stanisław a Uby. Pow ielacz w ykonał Jan Kaczor. Ramki do pow ielacza w ykonano z drewna, na które zostało naciągnięte płótno jedw abne z „pytla” m iejscow ego wiatraka. Format: A-4. Objętość: 8— 12 stron. Ukazyw ało się od czerwca 1943 do marca 1944 r. jako dwutygodnik. Pismo w ychodziło w nakładzie około 300 egzemplarzy. W yszło łącznie 18 nume­ rów. Redaktorem naczelnym był M ieczysław Młudzik „Szczytniak”. W skład kolegium redakcyjnego w chodzili Jan Kaczor „W iesław” oraz Stanisław Uba. Pow ielaniem zajm ow ał się W ładysław Sitarski „Śm iały”.

Egzemplarzy pisma nie odnaleziono. Zbiór pism „Wieś w W alce” został zniszczony

w czasie działań frontow ych na przyczółku sandomierskim.

J . K a c z o r , o p . c i t . , s . 2 2 6 — 2 2 9 ; C z . W y c e c h K o n s p i i a c y j n a p r a s a l u d o w a n a tl e p o d z i e m n e j p r a s y p o l s k i e j , „ R o c z n i k D z i e j ó w R u c h u I , u d o w e g o “ , W a r s z a w a 1971, n r 13, s . 2 1 9 ; R e l a c j a J a n a

K a c z o r a w p o s i a d a n i u a u t o r a .

„WOLNA POLSKA”

Pismo organizacji „Cel”, utworzonej przez W acława Zołotajkina „Czekałę” z członków byłej drużyny harcerskiej przy Gimnazjum K oedukacyjnym im. Ta­ deusza Kościuszki w Busku-Zdroju. Początkowo pisane ręcznie, a po konfiska­ cie radioodbiornika i m aszyny do pisania pracow nikow i niem ieckiem u w yd a­ w ane w form ie m aszynopisu w Busku, w m ieszkaniu W ładysława Ciesielskiego. Format: A-5. Objętość 8 stron. Pisano na papierze zeszytow ym . U kazyw ało się w latach 1939— 1940. W ychodziło nieregularnie. Num er pierw szy ukazał się w listopadzie 1939 r., ostatni w li peu 1940 r., z chwilą w ejścia organizacji „Cel” w skład Związku W alki Zbrojnej. Nakład pism a sięgał do 10 egzemplarzy. Re­ daktorem naczelnym pisma był Jerzy K rakowski „Krak”. W skład kolegium redakcyjnego w chodzili W acław Zołotajkin „Czekała”, W ładysław Ciesielski (prowadził nasłuch radiowy), Edward Dębski, b yły kierow nik Szkoły Podsta­ w ow ej w Busku.

Egzemplarzy pisma nie odnaleziono.

R e l a c j a a u t o r y z o w a n a Z d z i s ł a w a O s i ń s k i e g o, W ł a d y s ł a w a C i e s i e l s k i e g o w p o s i a d a n i u a u t o r a .

„ZEW”

Pismo Arm ii K rajowej. D rukow ane w obwodzie sandom ierskim. Tygodnik

T nakładzie 800 egzem plarzy. Objętość 4 strony.

Egzemplarzy pisma nie odnaleziono.

Uzupełnienie do „Katalogu prasy konspiracyjnej...” ₁₄₇ ДОПОЛНЕНИЯ К „КАТАЛОГУ ПОЛЬСКОЙ КОНСПИРАТИВНОЙ ПРЕССЫ КЕЛЕЦКОЙ ЗЕМЛИ В ГОДЫ 1939—1945” В ходе дальнейшего исследования Келецкой подпольной прессы найдены или обнаруж ены ещ ё 16 названий, что и вызвало необходимость внести изменения в „Каталог польской конспиративной прессы Келецкой земли в годы 1939—1945”. И з шестнадцати поименованных журналов восемь следует счесть пропавши­ ми по причине ненахож дения экземпляров в государственных и частных со­ браниях на территории страны. Но на основании достоверных источников м ож ­ но утверждать, что они выходили в Келецком воеводстве в период Второй ми­ ровой войны. В „Дополнении к Каталогу” использовано построение „Каталога конспира­ тивной прессы Келецкой земли”, опубликованного в „Ежегоднике Свентокши- ского м узея” № 9. Описание каждого ж урнала состоит из библиографических данных, сопо­ ставления сохранившихся экземпляров разны х лет, перечисления журналов, находящ ихся в государственных и частных собраниях, а такж е источников, со­ ставляющих основания записи.

SUPPLEMENT ТО “CATALOGUE OF POLISH UNDERGROUND PRESS, THE KIELECKA LAND IN THE YEARS 1939— 1945”

In the course of further investigations on the K ielce underground press 16 more titles have been found or revealed. Therefore, it is necessary to supplem ent the “Catalogue of Polish Underground Press, the K ielecka Land in the years 1939— 1945”. Out of the 16 papers issued eight must be regarded as perished, for no copies in public and private collections throughout the country have been found. However, reliable sources claim that these papers w ere put out in the tim e of the Second World War.

The Supplem ent has the sam e arrangem ent as the “Catalogue of Polish U nder­ ground Press, the K ielecka Land in the years 1939— 1945” w hich w as published in „Rocznik Muzeum Św iętokrzyskiego” (Annual № 9). The description of each paper contains a bibliographical note, a list of preserved copies from respective years, a list of periodicals being kept in public and private collections, and sources for registra­ tion.