23,635=<3$'.8
Analiza danych klinicznych trzech pacjentów,
leczonych w Regionalnym Ośrodku Ostrych
Zatruć w Sosnowcu z powodu podjętej próby
samobójczej, ukierunkowana na odróżnienie
uwarunkowań egzystencjalnych i społecznych
od przyczyn wynikających z zaburzeń
psychicznych
$QDO\VLVRIFOLQLFDOGDWDRIWKUHHSDWLHQWVWUHDWHG
DW5HJLRQDO3RLVRQ&RQWURO&HQWHULQ6RVQRZLHFGXHWR
VXLFLGHDWWHPSWDLPHGDWGLIIHUHQWLDWLQJH[LVWHQWLDODQG
VRFLDOGHWHUPLQDQWVIURPFDXVHVUHVXOWLQJIURPPHQWDO
GLVRUGHUV
Andrzej Brodziak, Tomasz Kłopotowski, Mariusz Kicka, Anna Bazylewicz, Beata Wrocławska-Konefał
STRESZCZENIE Regionalny Ośrodek Ostrych Zatruć
z Oddziałem Toksykologii Klinicznej Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu
A D R E S D O K O R E S PO N D E NC J I: Prof. dr hab. n. med. Andrzej Brodziak Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego ul. Kościelna 13 41-200 Sosnowiec tel. +48 32 266 08 85 e-mail: andrzejbrodziak@wp.pl Ann. Acad. Med. Siles. 2013, 67, 5, 322–336 Copyright © Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach eISSN 1734-025X
: SUDF\ SRGGDQR DQDOL]LH SU]\SDGNL WU]HFK SDFMHQWyZ OHF]RQ\FK Z 5HJLRQDO Q\P2ĞURGNX2VWU\FK =DWUXü Z 6RVQRZFX] SRZRGXSRGMĊW\FKSUyEVDPREyM F]\FKZ\QLNDMąF\FK]RGPLHQQ\FKOHF]FKDUDNWHU\VW\F]Q\FKSU]\F]\Q8SRG áRĪD SRGMĊW\FK SUyE VXLF\GDOQ\FK OHĪDá\ Z SLHUZV]\P SU]\SDGNX SU]\F]\Q\ E\WRZH Z GUXJLP ]HVSyá ]DOHĪQRĞFL DONRKRORZHM D Z WU]HFLP ]DEXU]HQLD SV\ FKLF]QH
ħUyGáHP LQIRUPDFML GRW\F]ąF\FK SU]\F]\Q SRGMĊW\FK SUyE VXLF\GDOQ\FK E\á\ GDQH DQDPQHVW\F]QH X]\VNDQH SU]H] OHNDU]\ NOLQLF\VWyZ X]XSHáQLRQH SU]H] NRQVXOWDFMĊ SV\FKLDWU\F]Qą 'RGDWNRZR DXWRU]\ ]DVWRVRZDOL RSUDFRZDQ\ SU]H] QLFK ÄVWUXNWXUDOL]RZDQ\ SRJáĊELRQ\ Z\ZLDG SV\FKLDWU\F]Q\ L SV\FKRORJLF]Q\´ RUD]VIRUPXáRZDOLW]ZFLąJQLHNRU]\VWQ\FKSU]HPLDQLZ\GDU]HĔNWyUHSURZD G]Lá\GRSRGMĊFLDSUyE\VDPREyMF]HM=DSURSRQRZDOLWDNĪHVXPDU\F]QąLOXVWUD FMĊJUDILF]QąGDQ\FKX]\VNDQ\FKRGSUH]HQWRZDQ\FKSDFMHQWyZ
$XWRU]\G\VNXWXMą±QDWOHX]\VNDQ\FKRGSDFMHQWyZGDQ\FK±F]\LVWQLHMąREHF QLH Z\GROQ\ DSDUDW SRMĊFLRZ\ L HIHNW\ZQD WHRULD NRPSOHNVRZR Z\MDĞQLDMąFH SURFHV]DáDPDQLDVLĊPRW\ZDFMLGRĪ\FLDLSU]HPLDQĊSV\FKLF]QąSURZDG]ąFHGR SRGMĊFLDSUyE\VDPREyMF]HM
6 à 2 : $ . /8 & =2 :(
VDPREyMVWZRRVWUH]DWUXFLHSU]\F]\Q\SUyE\VDPREyMF]HM
ABSTRACT
7KHDXWKRUVSUHVHQWGHWDLOHGFDVHVWXGLHVRIWKUHHSDWLHQWVWUHDWHGDWWKH5HJLRQDO3RLVRQ&RQWURO&HQWHULQ6RV QRZLHFGXHWRDVXLFLGHDWWHPSW IRUGLIIHUHQWEXWFKDUDFWHULVWLFW\SHVRIUHDVRQV7KHILUVWRIWKHVHSDWLHQWVDW WHPSWHG VXLFLGH E\ UHDVRQ RI H[LVWHQWLDO SUREOHPV WKH VHFRQG RQH ± DOFRKROLVP DQG WKH WKLUG RI WKH SDWLHQWV VXIIHUHGIURPPHQWDOGLVRUGHUV
7KH VRXUFH RI LQIRUPDWLRQ FRQFHUQLQJ WKH FDXVHV RI WKH VXLFLGH DWWHPSWV ZDV GDWD IURP WKH SDWLHQWV¶ KLVWRULHV JDLQHGE\WR[LFRORJLVWVVXSSOHPHQWHGE\SV\FKLDWULFH[DPLQDWLRQ$GGLWLRQDOO\WKHDXWKRUVDSSOLHGWKHLURZQLQ GHSWK VWUXFWXUHG SV\FKLDWULF DQG SV\FKRORJLFDO LQWHUYLHZ DQG IRUPXODWHG WKH VRFDOOHG VHTXHQFH RI DGYHUVH HYHQWVZKLFKOHGWRWKHVXLFLGHDWWHPSW7KH\DOVRVXJJHVWHGDJUDSKLFDOVXPPDU\LOOXVWUDWLQJWKHGDWDREWDLQHG IURPSDWLHQWV 7KHDXWKRUVGLVFXVV±RQWKHEDFNJURXQGRIWKHVHFDVHUHSRUWV±KRZIDUWRGD\DQHIIHFWLYHWKHRU\H[LVWVZKLFK ZRXOGEHDEOHWRFRPSOHWHO\H[SODLQWKHSURFHVVRIFROODSVHRIWKHPRWLYDWLRQIRUOLIHDQGWKHPHQWDOWUDQVIRU PDWLRQPDQLIHVWHGE\DQDWWHPSWRIVXLFLGH . ( < : 2 5 ' 6 VXLFLGHDFXWHSRLVRQLQJFDXVHVRIVXLFLGHDWWHPSW WSTĘP 5HJLRQDOQHRĞURGNLRVWU\FK]DWUXüVą Z\VRNRVSHFMDOL VW\F]Q\PL SODFyZNDPL PHG\F]Q\PL ]DMPXMąF\PL VLĊ GLDJQRVW\NąLOHF]HQLHPRVWU\FK]DWUXüNVHQRELRW\ND PL5HJLRQDOQ\2ĞURGHN2VWU\FK=DWUXü]2GG]LDáHP 7RNV\NRORJLL .OLQLF]QHM Z 6RVQRZFX VZRLP G]LDáD QLHP REHMPXMH REV]DU ZRMHZyG]WZ ĞOąVNLHJR RSRO VNLHJRLF]ĊĞFLRZRPDáRSROVNLHJRQDWHUHQLHNWyU\FK PLHV]NDRNRáRPOQOXG]L&RURF]QLHKRVSLWDOL]RZD Q\FKMHVWWXWDMRNRVyESU]\MPRZDQ\FK]SRZRGX ]DWUXüVDPREyMF]\FK
:ĞUyG W\FK SDFMHQWyZ PRĪQD Z\UyĪQLü WU]\ JUXS\ :LĊNV]RĞü VWDQRZLą RVRE\ ]H ]GLDJQR]RZDQą ZF]H ĞQLHM GHSUHVMą OXE LQQ\P SRZDĪQ\P ]DEXU]HQLHP SV\FKLF]Q\P 'XĪą F]ĊĞü VWDQRZLOL SDFMHQFL ] REMD ZDPL ]HVSRáX ]DOHĪQRĞFL DONRKRORZHM 2NRáR ó FKR U\FK SRGMĊáD SUyEĊ VDPREyMF]ą ] SRZRGX WUXGQHM V\WXDFML URG]LQQHM E\WRZHM L LQQ\FK REFLąĪHĔ HJ]\ VWHQFMDOQ\FKSV\FKRORJLF]Q\FKLVRFMDOQ\FK
3R XVWDELOL]RZDQLX VWDQX VRPDW\F]QHJR FKRU\FK ]D WUXW\FK NDĪGRUD]RZR NRQLHF]QH MHVW Z\MDĞQLHQLH SU]\F]\QSUyE\VDPREyMF]HMZFHOXXVWDOHQLDGDOV]HJR SRVWĊSRZDQLD&]ĊĞüFKRU\FKSRZ\SLVDQLX]RĞURGND WRNV\NRORJLF]QHJR EĊG]LH Z\PDJDáD GDOV]HM GLDJQR VW\NL L OHF]HQLD Z ZDUXQNDFK RGG]LDáX SV\FKLDWU\F] QHJR F]ĊĞü PRĪH E\ü REMĊWD RSLHNą DPEXODWRU\MQą SRUDGQLH ]GURZLD SV\FKLF]QHJR SV\FKRORJLF]QH WHUDSLLX]DOHĪQLHĔSHGDJRJLF]QH±ZSU]\SDGNXG]LHFL LPáRG]LHĪ\ 'HF\]MDRGDOV]\PVSRVRELHSRVWĊSRZD QLD ]DOHĪ\ ]DWHP RG SUDZLGáRZHM RFHQ\ SU]\F]\Q SUyE\VDPREyMF]HM
= XZDJL QD IDNW ĪH MHG\QLH F]ĊĞü FKRU\FK ]DWUXW\FK OHF]RQ\FKMHVWZRĞURGNDFKWRNV\NRORJLF]Q\FKXPLH MĊWQRĞFLą ZáDĞFLZHM RFHQ\ SU]\F]\Q ]DWUXFLD SRZLQQL
Z\ND]Dü VLĊ ZV]\VF\ OHNDU]H VSUDZXMąF\ RSLHNĊ QDG SDFMHQWHP SR ]DWUXFLX VDPREyMF]\P DE\ Z VSRVyE SUDZLGáRZ\ XNLHUXQNRZDü GDOV]\ WRN SRVWĊSRZDQLD GLDJQRVW\F]QRWHUDSHXW\F]QHJR 3RGNUHĞOLü SRQDGWR QDOHĪ\ ĪH UyZQLHĪ OHNDU]H SRGVWDZRZHM RSLHNL ]GUR ZRWQHM SRZLQQL E\ü Z\F]XOHQL QD V\PSWRP\ GXĪHJR U\]\ND SRGMĊFLD SUyE\ VDPREyMF]HM ] UyĪQ\FK SU]\ F]\Q
,VWQLHMąGDQHZVND]XMąFHĪHQDHZHQWXDOQHREFLąĪHQLD HJ]\VWHQFMDOQH QDNáDGDMą VLĊ ZSá\Z\ RJyOQRVSRáHF] QH ,QWU\JXMąF\P IDNWHP Vą ]QDF]QH VSDGNL F]ĊVWRĞFL VDPREyMVWZZ3ROVFHZODWDFK ± RUD] ± ± SU]\ MHGQRF]HVQ\P Z]URĞFLH OLF]E\ QDURG]LQ ZODWDFK ± FR RSXEOLNRZDá *áyZQ\ 8U]ąG 6WDW\VW\F]Q\ 1LHNWyU]\ EDGDF]H SUyEXMą LQWHUSUHWR ZDüWHGDQHGHPRJUDILF]QHÄ]PLDQDPLZLĊ]LVSRáHF] QHM´OXE]PLDQDPLRJyOQ\FKZ\]QDF]QLNyZQDVWURMyZ VSRáHF]Q\FKDĞFLĞOHM±SR]LRPHPV]HURNRSRMPRZD QHMÄZL]MLSU]\V]áRĞFLLRFHQ\SHUVSHNW\Z´%\üPRĪH SODFyZNL PHG\F]QH VSUDZXMąFH RSLHNĊ QDG FKRU\PL SR SU]HE\W\P ]DWUXFLX VDPREyMF]\P PRJá\E\ E\ü RĞURGNDPLPRQLWRURZDQLD]PLDQNRQG\FMLSV\FKLF]QHM ORNDOQ\FKVSRáHF]QRĞFL
(ZHQWXDOQHZ\NRU]\VW\ZDQLHGDQ\FKSR]\VNLZDQ\FK RG RVyE SR SUyELH VDPREyMF]HM ] SU]\F]\Q HJ]\VWHQ FMDOQ\FK SV\FKRORJLF]Q\FK EąGĨ VRFMDOQ\FK GR XG]LHOHQLD LP ZáDĞFLZHM SRPRF\ PHG\F]QHM RUD] V]DFRZDQLD NRQG\FML SV\FKLF]QHM RNUHĞORQHM VSRáHF] QRĞFLZ\PDJDRSUDFRZDQLDSUHF\]\MQHMPHWRG\RFHQ\ SU]\F]\Q SRGMĊWHM SUyE\ VXLF\GDOQHM 'OD RVLąJQLĊFLD WHJRFHOXPRĪHE\üSRPRFQDGURELD]JRZDSUH]HQWDFMD ND]XLVW\F]QD WU]HFK FKRU\FK NWyU]\ SRGMĊOL SUyEĊ VDPREyMF]ą]RGPLHQQ\FKSU]\F]\Q
&HOHSUDF\
± SU]HGVWDZLHQLH SU]HELHJX SRVWĊSRZDQLD ZREHF WU]HFKFKRU\FKOHF]RQ\FKZ5HJLRQDOQ\P2ĞURGNX 2VWU\FK=DWUXü]2GG]LDáHP7RNV\NRORJLL.OLQLF]
QHM Z 6RVQRZFX WDN DE\ XZ\SXNOLü NRQLHF]QRĞü RGPLHQQ\FK SURFHGXU GLDJQRVW\F]Q\FK L WHUDSHX W\F]Q\FK ZREHF SDFMHQWyZ NWyU]\ SRGMĊOL SUyEĊ VDPREyMF]ąZSU]HELHJXFLĊĪNLHJR]DEXU]HQLDSV\ FKLF]QHJRDONRKROL]PXEąGĨ]SU]\F]\QHJ]\VWHQ FMDOQ\FK
± ]DSURSRQRZDQLH VFKHPDWX ÄVWUXNWXUDOL]RZDQHJR Z\ZLDGX´ NWyU\ MHVW QLH]EĊGQ\ GR SUHF\]\MQHJR LGRJáĊEQHJR ]DSLVX L DQDOL]\ SU]\F]\Q SRGMĊFLD SUyE\VDPREyMF]HM
± SU]HSURZDG]HQLH G\VNXVML QD WHPDW GLDJQRVW\NL OHF]HQLD L XNLHUXQNRZDQLD GDOV]HJR SRVWĊSRZDQLD ZREHFFKRU\FKSRSUyEDFKVXLF\GDOQ\FKSRGMĊW\FK ] Z\PLHQLRQ\FK WU]HFK UyĪQ\FK W\SyZ SU]\F]\Q DE\XGRVNRQDOLüXPLHMĊWQRĞFLVSUDZQHMRFHQ\W\FK RGPLHQQRĞFLSU]H]OHNDU]\]NRU]\ĞFLą]DUyZQRGOD NRQNUHWQ\FK FKRU\FK MDN L RFHQ\ NRQG\FML SV\ FKLF]QHMORNDOQHMVSRáHF]QRĞFL PRZYPADEK 1 Wywiad lekarski 3DFMHQW33ODWUHQFLVWDSU]\MĊW\GR5HJLRQDOQH JR 2ĞURGND 2VWU\FK =DWUXü ]H V]SLWDOD WHUHQRZHJR ]SRZRGX VDPREyMF]HJR ]DWUXFLD OHNDPL : V]SLWDOX NLHUXMąF\PFKRUHJR]DLQWXERZDQRUR]SRF]ĊWRV]WXF] QąZHQW\ODFMĊLWHUDSLĊREMDZRZą=Z\ZLDGXX]\VND QHJR RG ĪRQ\ SDFMHQWD D QDVWĊSQLH X]XSHáQLRQHJR SU]H] QLHJR VDPHJR Z\QLND ĪH RG G]LHFLĔVWZD FKR URZDá QD SDGDF]NĊ &KRU\ SRGMąá SUyEĊ VDPREyMF]ą ]DĪ\ZDMąFGXĪąLORĞüOHNXWLDJDELQ\=OLVWXSRĪHJQDO QHJRFKRUHJRZ\QLNDáRLĪMHG\QąSU]\F]\QąSRGMĊFLD SUyE\ VDPREyMF]HM E\áD QLHPRĪQRĞü XSRUDQLD VLĊ ]H ]QDF]Q\P ]DGáXĪHQLHP 3DFMHQW PD WHĪ GZRMH GRUR Vá\FKG]LHFLZ\PDJDMąF\FKSRPRF\ILQDQVRZHM Stan kliniczny
3U]\ SU]\MĊFLX GR 5HJLRQDOQHJR 2ĞURGND 2VWU\FK =DWUXü Z 6RVQRZFX SDFMHQW E\á Z VWDQLH FLĊĪNLP ]REMDZDPL REU]ĊNX Py]JX GRGDWQL REMDZ %DELĔ VNLHJRLVWRSRWU]ąV±REXVWURQQLH V]WXF]QLHZHQW\OR ZDQ\SU]\XĪ\FLXUHVSLUDWRUD.UąĪHQLRZRZ\GROQ\ Przebieg leczenia
: ]ZLRWF]HQLX 3DQFXURQLXP NRQW\QXRZDQR V]WXF]Qą ZHQW\ODFMĊ =DVWRVRZDQR GRĪ\OQH LQIX]MH Sá\QyZ ]VXSOHPHQWDFMą FKORUNX SRWDVX UR]WZyU ZRGR URZĊJODQX VRGX PDQQLWRO GH[DPHWD]RQ FHIR WD[\P QDGURSDU\QĊ RPHSUD]RO GLD]HSDP PLGD]R ODP NHWRSURIHQ IHQ\OEXWD]RQ SUHSDUDW IHQELIHU\Q\ ]PHWDPL]ROHPLSLWRIHQRQHPPHWDPL]RO
: JRG]LQLH KRVSLWDOL]DFML ]DNRĔF]RQR ZHQW\ODFMĊ PHFKDQLF]QąZGUXJLHMGRELHFKRUHJRUR]LQWXERZDQR 1LH REVHUZRZDQR GDOV]\FK NOLQLF]Q\FK QDVWĊSVWZ ]DWUXFLD : WUDNFLH KRVSLWDOL]DFML SDFMHQW E\á Z Z\
UyZQDQ\P QDVWURMX NU\W\F]Q\ ZREHF SRGMĊWHM SUyE\ VDPREyMF]HM QLH SRGWU]\P\ZDá P\ĞOL DQL ]DPLDUyZ VXLF\GDOQ\FK+RVSLWDOL]DFMDWUZDáDGQL
Konsultacja psychiatryczna
3DFMHQW ]DĪ\á WDEOHWHN WLDJDELQ\ L WRSLUDPDWX ZFHODFKVDPREyMF]\FK-DNRSRZyGSRGDMHSUREOHP\ ILQDQVRZHXWU]\PXMąFHVLĊRGGáXĪV]HJRF]DVXJURĨE\ ]H VWURQ\ ZLQG\NDWRUyZ PRĪOLZRĞü XWUDW\ PLHV]ND QLD&KRU\QLHE\áOHF]RQ\ZF]HĞQLHMSV\FKLDWU\F]QLH DOH SU]HG ODW\ SU]HFKRG]Lá HSL]RG GHSUHV\MQ\ SR ĞPLHUFL PDWNL %\á ZWHG\ OHF]RQ\ SU]H] QHXURORJD 8Ī\ZNL±QHJXMH&KRURE\ZVSyáLVWQLHMąFH SDGDF]ND RG ZLHOX ODW NDPLFD GUyJ PRF]RZ\FK :\ZLDG UR G]LQQ\ PLHV]ND ]ĪRQą L V\QHP 1LNW ] URG]LQ\ QLH E\áOHF]RQ\SV\FKLDWU\F]QLH
6WDQ SV\FKLF]Q\ SDFMHQW Z ORJLF]Q\P NRQWDNFLH ZUHDNW\ZQLH REQLĪRQ\P QDVWURMX REHFQLH EH] P\ĞOL VDPREyMF]\FK
Dgn.: 5HDNFMD V\WXDF\MQD GHSUHV\MQD ] SUyEą VDPR EyMF]ą3DGDF]ND
1LH Z\UDĪD ]JRG\ QD KRVSLWDOL]DFMĊ QD RGG]LDOH SV\ FKLDWU\F]Q\P 2EHFQLH EH] ZVND]DĔ GR OHF]HQLD ZEUHZZROL &HORZH]JáRV]HQLHVLĊGR3RUDGQL=GUR ZLD3V\FKLF]QHJR
Wyniki badań dodatkowych
55 PP+J SRPLDUyZ ± ZDUWRĞFLSRUyZQ\ ZDOQH
2% PPSRJRG] 0RUIRORJLDNUZL
5%& « 7O +*% « JGO +&7 « :%& « *O 3/7 «*O
5R]PD] NUZL REZRGRZHM SDáHF]NRZDWH SRG]LH ORQH OLPIRF\W\
Badania biochemiczne
*OXNR]D««PJGO
%LOLUXELQD « PJGO $VS$7 « 8O $O$7 «8O $38O **738O NUHDW\ QLQD«PJGO PRF]QLN« PJGO
1D « « PPROO . «« PPROO &O « « PPROO &D « «PPROO )HȝJGO POHF]DQ\PJGO Badanie gazometryczne S+ S&2 PP+J %( PPROO +&2 PPROO S2 PP+J 2VDW 324
Badania toksykologiczne ±SRFKRGQHEHQ]RGZXD]HSLQ\ VXURZLFD QJPO ±EDUELWXUDQ\ VXURZLFD ȝJPO ±VDOLF\ODQ\NDUEDPD]HSLQDWUyMF\NOLF]QHOHNLSU]H FLZGHSUHV\MQH NZDV ZDOSURLQRZ\ VXURZLFD QLHR EHFQH ±SRFKRGQHIHQRWLD]\Q\ PRF] QLHREHFQH ±DONRKROHW\ORZ\ NUHZ QLHREHFQ\ ±DPIHWDPLQDPHWDPIHWDPLQDNRNDLQDRSLDW\0'0$ NDQQDELQROH PRF] QLHREHFQH Posiewy
= Z\G]LHOLQ\ RVNU]HORZHM Z\KRGRZDQR Streptococ-cus viridans, StaphylococStreptococ-cus epidermidis
EKG
6LQLVWURJUDP 5\WP ]DWRNRZ\ PLDURZ\ R F]ĊVWRĞFL PLQ =DEXU]HQLD RNUHVX UHSRODU\]DFML NRPyU SRG SRVWDFLą VSáDV]F]HQLD ]DáDPNyZ 7 ZH ZV]\VWNLFK RGSURZDG]HQLDFK 3R]D W\P SU]HELHJ SREXG]HQLD HOHNWU\F]QHJRVHUFDZJUDQLFDFKQRUP\
RTG klatki piersiowej
3U]HSRQD REXVWURQQLH ZROQD SUDZLGáRZR XVWDZLRQD 3ROD SáXFQH R Z]PRĪRQ\P U\VXQNX QDF]\QLRZ\P EH]]DJĊV]F]HĔRJQLVNRZ\FK6\OZHWNDVHUFDPLHUQLH SRSU]HF]QLHSRZLĊNV]RQDGXĪHQDF]\QLDZJUDQLFDFK QRUP\
Rozpoznania kliniczne według karty wypisowej
2VWUH ]DWUXFLH OHNDPL ± WLDJDELQD 3UyED VDPREyMF]D 5HDNFMD V\WXDF\MQD GHSUHV\MQD 6WDQ GUJDZNRZ\ ZSU]HELHJX]DWUXFLD2VWUDQLHZ\GROQRĞüRGGHFKRZD 3DGDF]ND =DSDOHQLH Ī\á SRZLHU]FKRZQ\FK SU]HGUD PLHQLDOHZHJR.DPLFD QHUNRZDOHZRVWURQQLH Z Z\ ZLDG]LH
PRZYPADEK 2
Wywiad lekarski
3DFMHQWND-.OHWQLDZHGáXJUHODFMLOHNDU]DSRJR WRZLD ]QDOH]LRQD QLHSU]\WRPQD Z GRPX 3U]\ QLHM SXVWH RSDNRZDQLD SR WDEO SURPD]\Q\ L WDEO ]ROSLGHPX :F]HĞQLHM SLáD DONRKRO &KRUą ]DLQWXER ZDQRLĞPLJáRZFHPSU]HWUDQVSRUWRZDQRGR5HJLRQDO QHJR2ĞURGND2VWU\FK=DWUXüZ6RVQRZFX
:HGáXJ LQIRUPDFML X]\VNDQ\FK Z RNUHVLH SyĨQLHM V]\P SDFMHQWNDPDMąFDZ\NV]WDáFHQLHZ\ĪV]HSUDFX MąFD Z 3RZLDWRZ\P 8U]ĊG]LH 3UDF\ RG RNRáR ODW Z\ND]XMH REMDZ\]HVSRáX]DOHĪQRĞFL DONRKRORZHMRG ODWOHF]\VLĊZ2ĞURGNX3URILODNW\NLL/HF]HQLD8]D OHĪQLHĔPLHV]ND]SDUWQHUHPZZROQ\P]ZLą]NXPD OHWQLHJRV\QD
Stan kliniczny
&KRUD Z FKZLOL SU]\MĊFLD GR 5HJLRQDOQHJR 2ĞURGND 2VWU\FK =DWUXü QLHSU]\WRPQD ] QLHXNLHUXQNRZDQą UHDNFMąQDEyOEH]RGUXFKyZĞFLĊJQLVW\FK] NRĔF]\Q GROQ\FK EH] REMDZyZ RJQLVNRZHJR XV]NRG]HQLD RĞURGNRZHJR XNáDGX QHUZRZHJR Z\GROQD NUąĪHQLR ZR]REMDZDPL]DOHJDQLD ]DFKá\ĞQLĊFLD" QDGSRODPL SáXFQ\PL %DGDQLH JD]RPHWU\F]QH Z\ND]DáR FHFK\ F]ĊĞFLRZHMQLHZ\GROQRĞFLRGGHFKRZHM
Przebieg leczenia
=DVWRVRZDQR GRĪ\OQH LQIX]MH Sá\QyZ ] UR]WZRUHP FKORUNX SRWDVX FHIRWD[\P JHQWDP\F\QĊ PHWURQLGD ]RO SUHSDUDW Z]LHZQ\ ] IHQWHUROHP L EURPNLHP LSD WURSLQ\WHRILOLQĊDPEURNVROK\GURNRUW\]RQGH[DPH WD]RQQDGURSDU\QĊRPHSUD]RO GLD]HSDP PLGDQLXP OHZRPHSURPD]\QĊ K\GURNV\]\QĊ FKORUHN SRWDVX WOHQRWHUDSLĊELHUQą
3RG NRQLHF , GRE\ KRVSLWDOL]DFML SDFMHQWND RG]\VNDáD SU]\WRPQRĞü ]RVWDáD UR]LQWXERZDQD 3U]HMĞFLRZR SUH]HQWRZDáD REMDZ\ SREXG]HQLD SV\FKRUXFKRZHJR Z\PDJDMąFHVHGDFML,ORĞFLRZH]DEXU]HQLDĞZLDGRPR ĞFLZ\FRIDá\VLĊRVWDWHF]QLHZ,,,GRELHKRVSLWDOL]DFML %DGDQLH57*NODWNLSLHUVLRZHMSRWZLHUG]LáRREHFQRĞü ]PLDQ ]DSDOQ\FK SáXFD OHZHJR NWyUH XOHJá\ UHJUHVML ZWRNX DQW\ELRW\NRWHUDSLL %DGDQLD ODERUDWRU\MQH QLH XMDZQLá\ SRZLNáDĔ QDU]ąGRZ\FK ]DWUXFLD SR]D FH FKDPLQLHZLHONLHMUDEGRPLROL]\
Konsultacja psychiatryczna
:HGáXJ SDFMHQWNL ]DĪ\FLH OHNyZ SR DONRKROX E\áR DNWHP GHVSHUDFML ± GHPRQVWUDFMą GOD ]ZUyFHQLD QD VLHELH XZDJL 3DFMHQWND ]PDJDáD VLĊ ZWHG\] FLąJLHP DONRKRORZ\P SDUWQHUD -DN WZLHUG]L QDJOH ]DáDPDáD VLĊ L VDPD VLĊJQĊáD SR DONRKRO SR OHWQLP RNUHVLH DEVW\QHQFML ]H]áRĞFL QD VLHELH ]DĪ\áDOHNL &KRUD RG ZLHOX ODW OHF]\ VLĊ SV\FKLDWU\F]QLH ] SRZRGX X]DOHĪ QLHQLD RG DONRKROX L ]DEXU]HĔ GHSUHV\MQ\FK 0DWND FKRUHME\áDX]DOHĪQLRQDRGEHQ]RGLD]HSLQ
6WDQ SV\FKLF]Q\ ]RULHQWRZDQD Z NRQWDNFLH ORJLF] Q\PEH]REMDZyZZ\WZyUF]\FK2EHFQLH ZZ\UyZ QDQ\P QDVWURMX L QDSĊG]LH 0D ZJOąG Z SUREOHP\ ZáDVQHJR X]DOHĪQLHQLD 2EHFQLH EH] P\ĞOL VDPREyM F]\FK
Dgn.: =HVSyá ]DOHĪQRĞFL DONRKRORZHM =DEXU]HQLH DGDSWDF\MQH ] QDGXĪ\FLHP OHNyZ :VND]DQH NRQW\ QXRZDQLHDPEXODWRU\MQHJROHF]HQLDRGZ\NRZHJR1LH VWZLHUG]D VLĊ ZVND]DĔ GR KRVSLWDOL]DFML Z RGG]LDOH SV\FKLDWU\F]Q\P
Wyniki badań dodatkowych
55 PP+J SRPLDUyZ ± ±ZDUWRĞFLSRUyZQ\ZDOQH
2% PPSRJRG]
0RUIRORJLDNUZL
5%& « 7O +*% « JGO +&7 « :%&«*O 3/7«*O 5R]PD] NUZL REZRGRZHM SDáHF]NRZDWH SRG]LH ORQHOLPIRF\W\ Badania biochemiczne *OXNR]D««PJGO %LOLUXELQD « PJGO $VS$7 «« 8O $O$7««8O $3 8O **738O .UHDW\QLQD«PJGO PRF]QLNPJGO 1D «« PPROO . «« PPROO &O ««PPROO &D PPROO )H±ȝJGO
0OHF]DQ\PJGO
&3. «« 8O PLRJORELQD « QJPO Badanie gazometryczne S+ S&2 PP+J %( PPROO +&2 PPROO S2 PP+J 2VDW Badania toksykologiczne ±SRFKRGQHIHQRWLD]\Q\ PRF] ±DONRKROHW\ORZ\ NUHZ R ±SRFKRGQHEHQ]RGLD]HSLQ\ VXURZLFD QJPO ± WUyMF\NOLF]QH OHNL SU]HFLZGHSUHV\MQH VXURZLFD
QJPO
± EDUELWXUDQ\ VDOLF\ODQ\ NDUEDPD]HSLQD NZDV ZDO SURLQRZ\ VXURZLFD QLHREHFQH
±DPIHWDPLQDPHWDPIHWDPLQD0'0$NRNDLQDNDQ QDELQROHRSLDW\ PRF] QLHREHFQH
Posiewy
Z\G]LHOLQ\ RVNU]HORZHM ± Z\KRGRZDQR Streptococ-cus viridans, StaphyloccoStreptococ-cus epidermidis, Candida species
EKG
1RUPRJUDP SRáRĪHQLH VHUFD SRĞUHGQLH 5\WP ]DWR NRZ\ PLDURZ\RF]ĊVWRĞFLPLQ 3áDVNLH]DáDPNL 7ZRGSURZDG]HQLDFK,DY/9±9
RTG klatki piersiowej
1DGSU]HSRQRZRSRVWURQLHOHZHMQDREZRG]LHGREU]H Z\V\FRQH L RGJUDQLF]RQH ]DJĊV]F]HQLH VPXJRZDWH 6HUFH ] SU]HZDJą OHZHM NRPRU\ àXN DRUW\ XZ\SX NORQ\
Rozpoznania kliniczne według karty wypisowej 2VWUH PLHV]DQH ]DWUXFLH OHNDPL ± SURPD]\QD ]ROSL GHP ± Z VWDQLH XSRMHQLD DONRKRORZHJR 3UyED VDPR EyMF]D =HVSyá ]DOHĪQRĞFL DONRKRORZHM =DEXU]HQLH DGDSWDF\MQH =DEXU]HQLD GHSUHV\MQH Z Z\ZLDG]LH =DSDOHQLH OHZHJR SáXFD 5DEGRPLROL]D 2W\áRĞü 1L NRW\QL]P
PRZYPADEK 3
Wywiad lekarski
3DFMHQW%.OHWQLRGRNRáRODWOHF]RQ\SV\FKLD WU\F]QLH ] SRZRGX ]DEXU]HĔ GHSUHV\MQ\FK ]DEXU]HĔ VQXRGNLONXGQLSRNRQIOLNFLH]OHWQLąSDUWQHUNą XMDZQLDMąF\ QDVLOHQLH ]DEXU]HĔ GHSUHV\MQ\FK ]QDOH ]LRQ\ QLHSU]\WRPQ\ Z GRPX 3U]\ QLP SXVWH RSDNR ZDQLD SR GRNVHSLQLH DPLWU\SW\OLQLH SDUDFHWDPROX ]NRGHLQą K\GURNV\]\QLH GLD]HSDPLH 'U]ZL GR PLHV]NDQLD Z\ZDĪ\áD SROLFMD ]DZLDGRPLRQD SU]H] VLRVWUĊFKRUHJR0DWND]NWyUąSDFMHQWQDVWDáHPLHV] ND Z\MHFKDáD QD NLOND GQL ,QWHUZHQLXMąF\ OHNDU] SRJRWRZLD UDWXQNRZHJR FKRUHJR ]DLQWXERZDá SR F]\PSU]HZLy]á GRV]SLWDOD WHUHQRZHJRJG]LH Z\NR QDQR SáXNDQLH ĪRáąGND X]\VNXMąF UHV]WNRZą PDVĊ WDEOHWNRZą = XZDJL QD FLĊĪNL VWDQ NOLQLF]Q\ XWU]\ PXMąFą VLĊ ĞSLąF]NĊ FKRUHJR SU]HND]DQR GR 5HJLR QDOQHJR2ĞURGND2VWU\FK=DWUXüZ6RVQRZFX Stan kliniczny
&KRU\ Z FKZLOL SU]\MĊFLD JáĊERNR QLHSU]\WRPQ\ ]H ]QLHVLRQą UHDNFMą QD EyO EH] RGUXFKyZ PLRWDW\F] Q\FK EH] REMDZyZ RSRQRZ\FK L FHFK RJQLVNRZHJR XV]NRG]HQLD281Z\GROQ\NUąĪHQLRZRLRGGHFKRZR 1D NRĔF]\QDFK GROQ\FK ZLHORRJQLVNRZH ]PLDQ\ RGOHĪ\QRZH
Przebieg leczenia
=DĞ VWRVRZDQR GRĪ\OQH LQIX]MH Sá\QyZ ] UR]WZRUHP FKORUNX SRWDVX UR]WZyU ZRGRURZĊJODQX VRGX QDGURSDU\QĊ RPHSUD]RO FHIRWDNV\P SUHSDUDW\ ZDS QLD:GRELHOHF]HQLDFKRU\RG]\VNDáSU]\WRPQRĞü ]RVWDá UR]LQWXERZDQ\ : WUDNFLH GDOV]HJR OHF]HQLD FDáNRZLFLH XVWąSLá\ LORĞFLRZH ]DEXU]HQLD ĞZLDGRPR ĞFL VWDQ VRPDW\F]Q\ SR]RVWDZDá GREU\ :WUDNFLH KRVSLWDOL]DFML XWU]\P\ZDá\ VLĊ REQLĪRQ\ QDVWUyM DSDWLDQHJDFMDZUR]PRZDFKGRPLQRZDáDDQKHGRQLD EUDNSR]\W\ZQ\FKSODQyZQDSU]\V]áRĞü%H]NU\W\F] Q\ZREHFSRGMĊWHMSUyE\VDPREyMF]HM
Konsultacja psychiatryczna
3DFMHQW SU]HND]DQ\ ]H V]SLWDOD WHUHQRZHJR QD VNXWHN ]DWUXFLD OHNDPL PLQ DPLWU\SW\OLQą GRNVHSLQą GLD
]HSDPHP %\áD WR NROHMQD SUyED VDPREyMF]D GR NWyUHMMDNWZLHUG]LVNáRQLáRJRSRF]XFLHÄEUDNXVHQVX Ī\FLD´ /HF]RQ\ SV\FKLDWU\F]QLH RG URNX Ī\FLD ]SRZRGX GHSUHVML L ]DEXU]HĔ VQX 3UDZGRSRGREQLH X]DOHĪQLRQ\ RG DONRKROX 7ZLHUG]L ĪH RNUHVRZR VWRVXMH ÄSV\FKRGHOLNL´ ÄER SRPDJDMą PX ]ZDOF]Dü GHSUHVMĊ´ &KRURE\ Z URG]LQLH RMFLHF OHF]RQ\ ]SRZRGX VFKL]RIUHQLL PDWND OHF]\ VLĊ ] SRZRGX ]DEXU]HĔ GHSUHV\MQ\FK Z 3RUDGQL =GURZLD 3V\FKLF] QHJR 3DFMHQW PLHV]ND ] PDWNą SUDFXMH GRUDĨQLH ZGRPX ÄQD XPRZĊ ]OHFHQLH´ QS Z\NRQXMH VWURQ\ LQWHUQHWRZHWZLHUG]LĪHMHVWÄG]LHQQLNDU]HPPX]\F] Q\P´ 6WDQ SV\FKLF]Q\ =RULHQWRZDQ\ FR GR ZáDVQHM RVRE\ LPLHMVFD%H]REMDZyZZ\WZyUF]\FK1LHFRVSRZRO QLDá\ WRN Z\SRZLHG]L QDVWUyM ]QDF]QLH REQLĪRQ\ DKHGRQLD0\ĞOLLWHQGHQFMHVDPREyMF]HQDGDOREHFQH QHJDW\ZQ\ RJOąG ĞZLDWD XF]XFLH ÄSXVWNL ZHZQĊWU] QHM´
Dgn.: 1DZUDFDMąFH ]DEXU]HQLD GHSUHV\MQH ] SUyEą VDPREyMF]ą 1DGXĪ\ZDQLH UyĪQ\FK VXEVWDQFML SV\ FKRDNW\ZQ\FK ] FHFKDPL X]DOHĪQLHQLD =DEXU]HQLD RVRERZRĞFL Z\PDJDMąFH GDOV]HM GLDJQRVW\NL .R QLHF]QH SU]HND]DQLH GR V]SLWDOD SV\FKLDWU\F]QHJR :UD]LH EUDNX ]JRG\ ± KRVSLWDOL]DFMD ZEUHZ ZROL QD PRF\ DUW XVWDZ\ R RFKURQLH ]GURZLD SV\FKLF] QHJR
Wyniki badań dodatkowych
55 PP+J SRPLDUyZ ± ZDUWRĞFL SRUyZQ\ZDOQH
2% PPSRJRG] 0RUIRORJLDNUZL
5%& « 7O +*% « JGO +&7 « :%&«*O 3/7«*O 5R]PD] NUZL REZRGRZHM SDáHF]NRZDWH SRG]LH ORQHOLPIRF\W\PRQRF\W\ Badania biochemiczne *OXNR]D««PJGO %LOLUXELQD « PJGO $VS$7 « « 8O $O$7 «« 8O $3 8O **738O
.UHDW\QLQD«PJGO PRF]QLNPJGO 1D «« PPROO . «« PPROO &O « « PPROO &D ««PPROO )HȝJGO
0OHF]DQ\ PJGO &3. « « 8O PLRJORELQD!QJPO Badanie gazometryczne S+ S&2 PP+J %( PPROO +&2 PPROO S2 PP+J 2VDW Badania toksykologiczne ±SRFKRGQHIHQRWLD]\Q\ PRF] ±NDUEDPD]HSLQD VXURZLFD ȝJPO
± WUyM F\NOLF]QH OHNL SU]HFLZGHSUHV\MQH VXURZLFD QJPO ±K\GURNV\]\QD PRF] 7/&REHFQD ±SRFKRGQHEHQ]RGZXD]HSLQ\ VXURZLFD QJPO ±EDUELWXUDQ\VDOLF\ODQ\NZDVZDOSURLQRZ\ VXURZL FD QLHREHFQH ±DONRKROHW\ORZ\ NUHZ QLHREHFQ\ EKG 1RUPRJUDP3yáSLRQRZHSRáRĪHQLHVHUFD5\WP]DWR NRZ\ PLDURZ\ R F]ĊVWRĞFLą PLQ 3U]HELHJ SREX G]HĔHOHNWU\F]Q\FKVHUFDZJUDQLFDFKQRUP\
RTG klatki piersiowej
3U]HSRQD SR VWURQLH SUDZHM XWU]\PDQD GUREQ\P ]UR VWHP3RODSáXFQHEH]]DJĊV]F]HĔRJQLVNRZ\FK6HUFH LGXĪHQDF]\QLDZQRUPLH
Rozpoznanie kliniczne według karty wypisowej 2VWUH PLHV]DQH ]DWUXFLH OHNDPL ± NDUEDPD]HSLQD WUyMF\NOLF]QH DQW\GHSUHVDQW\ QHXUROHSW\NL IHQRWLD]\ QRZHSRFKRGQHEHQ]RGLD]HSLQ\K\GUR[\]\QD3UyED VDPREyMF]D 1DZUDFDMąFH ]DEXU]HQLD GHSUHV\MQH =DEXU]HQLD RVRERZRĞFL 8]DOHĪQLHQLH RG VXEVWDQFML SV\FKRDNW\ZQ\FK5DEGRPLROL]D2GOHĪ\Q\
Dodatkowe informacje uzyskane na podstawie wywiadu strukturalizowanego
: DQDOL]LH RPDZLDQ\FK SU]\SDGNyZ FKRU\FK SRGHM PXMąF\FKSUyEĊVXLF\GDOQą]DVWRVRZDQ\]RVWDáÄVWUXN WXUDOL]RZDQ\ Z\ZLDG´ XNLHUXQNRZDQ\ QD X]\VNDQLH LVWRWQ\FK LQIRUPDFML QD SRGVWDZLH NWyU\FK PRĪOLZH E\áR XVWDOHQLH SUHF\]\MQHJR L GRJáĊEQHJR ]DSLVX LDQDOL]\ SU]\F]\Q SRGMĊFLD SUyE\ VDPREyMF]HM L ]D VWRVRZDQLH RGPLHQQ\FK GDOV]\FK SURFHGXU GLDJQR VW\F]Q\FKLWHUDSHXW\F]Q\FK WDE,
Tabela I. Wyniki wyspecjalizowanego, strukturalizowanego wywiadu, ułatwiającego analizę przyczyn podjęcia próby samobójczej Table I. Results of specialized, structures interview, which facilitates the analysis of the motives of suicide attempt
Analizowane informacje Pacjenci:
P.P. J.K. B.K.
I.
Samopoczucie, objawy, choroby i leczenie przed hospitalizacją (przed obecnym zacho-rowaniem)
(i)
Zachowania auto-destrukcyjne
1 myśli i tendencje samobójcze nie nie tak *1
2 samookaleczenia – w wywiadzie nie nie tak *2
3 zachowania o znacznym ryzyku doznania
szkód fizycznych nie tak *1 ±
4 zażywanie „twardych” narkotyków nie nie ±
*3 5 nadużywanie lub uzależnienie od alkoholu nie tak *2
tak *4 (ii)
Inne zaburzenia zachowania
1 Zespół napadowych wybuchów
emocjonal-nych nie tak ±
2 zachowania buntownicze i prowokacyjne nie nie ±
*5
3 zaburzenia obyczajowe nie nie nie
(iii)
Specyficzne objawy
1 poczucie bezradności, wyczerpania tak tak tak
2 poczucie braku nadziei tak
tak
tak
3 poczucie cierpienia psychicznego nie tak
± (iv) Zaburzenia psychiczne w okresie ostatnich 12 miesięcy
1 napady lęku (lęk paniczny) nie nie ±
2 agorafobia nie ±
*3 nie
3 inne postacie fobii nie nie nie
4 fobie społeczne nie nie nie
5 ciężki epizod depresyjny tak*1
tak*4
tak*6
6 zespół nadpobudliwości psychoruchowej nie nie nie
7 schizofrenia nie nie nie
(iv)
Schorzenia somatyczne
1 schorzenie układu oddechowego nie tak*5
nie
2 schorzenie układu krążenia nie nie nie
3 schorzenie przewodu pokarmowego nie nie nie
4 epilepsja lub inne choroby neurologiczne tak
nie tak*7
5 schorzenia układu moczowo- płciowego tak
nie nie
6 schorzenia skóry, choroby alergiczne nie nie nie
7 schorzenia reumatologiczne
nie nie nie
8 cukrzyca nie nie nie
9 inne schorzenia endokrynologiczne nie nie nie
10 schorzenia hematologiczne nie nie nie
11 AIDS i inne schorzenia immunologiczne nie nie nie
12 trwałe kalectwo, stan po urazie, wypadku nie nie nie
13 inne przewlekłe schorzenia nie nie nie
cd. tab. I
Analizowane informacje Pacjenci:
P.P. J.K. B.K. II. Zaburzenia psychicz-nych u rodziców (j) Schorzenia psychiatryczne u rodziców
1 schizofrenia nie nie tak*8
2 ciężkie zaburzenia depresyjne nie nie tak*9
3 zaburzenia lękowe nie nie nie
4 uzależnienie od alkoholu lub środków
psy-choaktywnych tak*2
nie nie
5 Aspołeczne zaburzenia osobowości nie nie ±
*10 III. Niekorzystne wydarze-nia w dzieciństwie (i) Niekorzystne zdarzenia w okresie dzieciństwa
1 śmierć jednego z rodziców nie tak*6
nie
2 rozwód rodziców nie nie tak*11
3 utrata innej znaczącej osoby (np. babci –
która wychowywała, brata, siostry) tak*3
tak*7
nie 4 przemoc w rodzinie (nadużycia fizyczne) nie tak*8
tak *12
5 nadużycia seksualne w rodzinie nie nie nie
6 alkoholizm w rodzinie tak *4
nie nie
7 zachowania kryminalne członków rodziny nie nie ±
*13 8 przebycie ciężkiej choroby w dzieciństwie nie nie ±
*14 9 brak wsparcia w rodzinie (brak przejawów
miłości, odrzucanie) tak*5
tak*9
tak *15 10 złe wzorce wychowawcze, brak przykładu ze
strony rodziców, brak wpajania elementarnych reguł postępowania nie tak*10 ± *16 IV. Samotność – pełne zaangażowanie uczuciowe – partner (i)
Właściwy opis życia emo-cjonalnego pacjenta
1 jestem zupełnie sam, czuje się samotny, nie mam do kogo się odezwać
2 żyję z partnerem, ale ze względu na jego charakter czuję się bardzo ograniczo-na/ograniczony, często sterroryzowany 3 żyję z partnerem, ale ze względu na różnice
charakterów czuję się samotna/samotny 4 jestem wdowcem/rozwiodłem się (jestem wdową/rozwiodłam się) – ale poszukuję osoby, która mogłaby być moim partnerem 5 wiodę żywot osoby samotnej, wolnej, mam
tylko doraźne, luźne związki; sytuacja ta nie zadawala mnie, poszukuję osoby, która mogłaby być moim partnerem
*17 6 jestem wdowcem/rozwiodłem się (jestem
wdową/rozwiodłam się), mam tylko doraźne, luźne związki, ale sytuacja ta zadawala mnie 7 na przestrzeni ostatnich kilku lat miewam
(miałam) trwające pewien czas związki (spotkania) z osobami, które traktowałam jako związki z partnerem, relacje te nie zadawalają mnie, jakkolwiek taka sytuacja jest lepsza niż zupełny brak partnera
8 na przestrzeni ostatnich kilku lat miewam (miałam) trwające pewien czas związki (spotkania) z osobami, które traktowałem (-am) jako związki z partnerem, relacje te zadawalają mnie
*11
cd. tab. I
Analizowane informacje Pacjenci:
P.P. J.K. B.K. 9 jestem zaangażowany(-a) emocjonalnie
w udanym związku z osoba, która jest moim stałym partnerem, jakkolwiek nie jest ona osobą wolną, bez innych zobowiązań 10 jestem w pełni zaangażowany(-a)
emocjonal-nie w udanym związku z partnerem, a zwią-zek ten w pełni satysfakcjonuje mnie pod względem seksualnym, emocjonalnym, atrakcyjności życiowej *6 V. Istotne, negatywne wydarzenia egzystencjalne (i) Niekorzystne wydarzenia w wywiadzie
1 problemy w szkole, na uczelni
(np. powtarzanie roku, relegacja ze szkoły)
nie nie tak *18
2 niepożądana ciąża nie dot. nie nie dot.
3 nieporozumienia, konflikty w rodzinie tak *7 tak *12 tak
4 rozpad pożycia nie tak*13
nie
5 separacja, rozwód nie tak*14
nie
6 śmierć bliskiej osoby, owdowienie nie tak*15
nie
7 popełnienie przestępstwa nie nie nie
8 nagła utrata źródeł utrzymania ± nie nie
9 bezdomność nie nie nie
10 skrajne ubóstwo, zadłużenie, niestabilne
warunki finansowe tak *8
nie ±
*19 VI.
Nabyte własne kompe-tencje psychologiczne oraz cielesność, zmy-słowość, libido
(i)
Nabyte własne kompetencje psychologiczne
1 całkowicie przezwyciężyłem(-am) negatywne wpływy, które mogłyby powodować we mnie takie zaburzenia emocjonalne jak: depresja, długotrwały lęk, poczucie winy, poczucie krzywdy, żalu, upokorzenia, utraty godności, gniewu, nienawiści, chęci zemsty, odegrania się, itp. nie *9 nie *16 nie *20
2 wysoko oceniam swoją wartość, mam bardzo
dobre mniemanie o sobie. ± ± nie
3 niemal stale mam dobry nastrój ± ± nie
4 jestem zazdrosny (a) (za „tak” –„-1”) tak
nie nie
5 wierzę w pewną formę „życia po życiu” (za „nie” – „-1”)
nie *10
± ±
6 zazwyczaj odnoszę się do ludzi przyjaźnie (za „nie” – „-1”)
tak tak ±
7 jestem elastyczny (za „nie” – „-1”) ± ± ± 8 unikam osądzania i krytykowania innych.
(za „nie” – „-1”)
tak tak ±
9 realistycznie oceniam problemy (za „nie” –
„-1”) ± ± nie
10 na ogół mam zaufania do ludzi (za „nie” – „-1”) tak ± tak (ii)
Cielesność, zmysłowość, libido
1 akceptuję w pełni swoje ciało (za „nie” – „-1”) tak ± ±
2 będąc kobietą – ubieram się tak, aby wyglą-dać seksownie, będąc mężczyzną przyznaję, iż zwracam uwagę na zmysłowość ubioru i wyglądu kobiet
± tak ±
cd. tab. I
Analizowane informacje Pacjenci:
P.P. J.K. B.K. 3 życie erotyczne, seks zawsze był dla mnie
ważny (za „nie” – „-1”) tak tak nie
4 akceptuję zmysłowość, dostrzegam seksual-ność w sobie i innych osobach, a nawet w postaciach literackich, bohaterach filmów
± tak ±
5 lubię czytać artykuły dotyczące seksu oraz
oglądać filmy erotyczne (za „nie” – „-1”) nie ± nie 6 nie biorę do siebie rozmaitych zastrzeżeń –
– wygłaszanych wobec zmysłowości i seksu, pochodzących ze sfery religijnej, obyczajowej, moralnej, etycznej
nie nie ±
7 życie erotyczne traktuję jako nagrodę z wysiłek
i trud ponoszony w życiu codziennym ± ± nie
8 sądzę, że moja zmysłowość jest większa niż
przeciętnie nie nie nie
9 będąc kobietą zachowuję się tak, aby – w sposób dyskretny i elegancki wzbudzać u mężczyzn pożądanie; nie ubieram się dla koleżanek; będąc mężczyzną wiele czynię aby mieć – potencjalnie – większą szansę u kobiet
± ± nie
10 bardzo często posługuję się wyobrażeniami
dotyczącymi sfery cielesności i zmysłowości nie ± nie VII. Koherencja,
krea-tywność, ciekawość, zaangażowanie zawo-dowe lub społeczne
(i)
Koherencja w sensie Anto-novsky (rozumienie świata, dostrzeganie sensu, zarad-ność)
1 na ogół mam poczucie, iż rozumiem to co się wokół mnie dzieje, jak i to co dzieje się na świecie (za „nie” – „-1”)
tak ±
*17 tak
2 moje życie jest sensowne i celowe
(za „nie” – „-1”) tak tak nie
3 na ogół ludzie rozumieją to co do nich mówię tak tak ± 4 odnoszę zazwyczaj wrażenie, że znajdę
wyjście z trudnej sytuacji ± ± nie
5 zawsze w życiu dążyłem(-am) do jasno
określonych celów ± tak ±
6 jestem przekonany(a), że na niektóre osoby
mogę liczyć ± tak ±
7 jestem w stanie spokojnie przemyśleć
sytua-cję, aby poszukiwać rozwiązania nie nie nie 8 skutecznie radzę sobie z wyzwaniami, nie
nie nie (ii) Ciekawość świata
1 na ogół sprawy, które toczą się wokół mnie
bardzo mnie interesują tak tak *21 ±
2 życie jest ciekawe, a nawet ekscytujące tak tak ±
(iii) Zaangażowania
zawo-dowe, kreatywność 1 wykonywanie codziennych zajęć jest dla mnie, źródłem zadowolenia, a nawet przyjem-ności
tak tak ±
2 mam ochotę do podejmowania różnych
działań na polu zawodowym i osobistym tak tak ± 3 lubię udzielać się w niektórych akcjach
społecznych, pozazawodowych nie tak *22 ± 2EMDĞQLHQLDGRWDEHOL, P.P. ODWWHPXSRĞPLHUFLPDWNLXSDFMHQWDVWZLHUG]RQRFLĊĪNLHSL]RGGHSUHV\MQ\NWyU\XWU]\P\ZDáVLĊSU]H]W\JRGQLHSDFMHQW SU]\MPRZDáOHNL RMFLHFSDFMHQWDE\áX]DOHĪQLRQ\RGDONRKROXOHF]RQ\ZRĞURGNX]DPNQLĊW\P SDFMHQWZ\FKRZ\ZDQ\RGURNXĪ\FLDSU]H]EDEFLĊNWyUD]PDUáDQDJOHJG\PLDáODW DONRKROL]PRMFD
EUDNSU]HMDZyZDNFHSWDFMLPLáRĞFL]HVWURQ\RMFDSU]\SR]\W\ZQHMSRVWDZLHPDWNL SDFMHQWVWZLHUG]DĪHĪ\MHFRSUDZGDZ]ZLą]NXPDáĪHĔVNLPOHF]VWZLHUG]HQLD]SXQNWXQUVą]E\WRSW\PLVW\F]QH QLHSRUR]XPLHQLDURG]LQQHZ\QLNDMąFH]SUREOHPyZILQDQVRZ\FK±]DGáXĪHQLH ZJRFHQ\SDFMHQWDJáyZQąSU]\F]\QąSRGMĊFLDSUyE\VDPREyMF]HME\áR]DGáXĪHQLH SDFMHQWSRWZLHUG]DXWU]\P\ZDQLHVLĊ]QDF]QHJRSRF]XFLDZLQ\ SDFMHQWSRPLPRGHNODUDFMLZLDU\NDWROLFNLHMQLHZLHU]\ZĪDGQąIRUPĊĪ\FLDSR]DJURERZHJR J.K. SDFMHQWNDGHNODUXMH]DFKRZDQLDU\]\NRZQHZVWDQLHXSRMHQLDDONRKRORZHJR±MD]GDVDPRFKRGHPZVWDQLHXSRMHQLD ZLHOROHWQLHX]DOHĪQLHQLHRGDONRKROX UDF]HMNODXVWURIRELD FKRUDOHF]RQDSV\FKLDWU\F]QLH]SRZRGX]HVSRáX]DOHĪQRĞFLDONRKRORZHMLQDZUDFDMąF\FKHSL]RGyZGHSUHV\MQ\FK VNáRQQRĞüGRQDZUDFDMąF\FKQLHĪ\WyZJyUQ\FKGUyJRGGHFKRZ\FK RMFLHFSDFMHQWNL]PDUáJG\PLDáDODWD SDFMHQWNDZG]LHFLĔVWZLHZ\FKRZ\ZDQDSU]H]NLONDODWSU]H]GDOV]HJRF]áRQNDURG]LQ\ĞPLHUüWHMRVRE\E\áDLVWRWQ\PF]\QQL NLHPQHJDW\ZQ\P ZSU]HV]áRĞFLSU]HPRFIL]\F]QD]HVWURQ\VWDUV]HMRNLONDODWVLRVWU\ ELFLHSDVHP]NODPUą SRF]XFLHEUDNXZVSDUFLDEUDNXSU]HMDZyZPLáRĞFLRGU]XFHQLH]HVWURQ\PDWNL SDFMHQWNDPDSRF]XFLHKLSRNU\]ML]HVWURQ\PDWNLIDZRU\]XMąFHMVWDUV]ąVLRVWUĊ SDFMHQWNDĪ\MHZZROQ\P]ZLą]NX]PĊĪF]\]QąDONRKROLNLHPSRGHMPXMąF\PNLONXNURWQLHQLHXGDQHSUyE\OHF]HQLDRGZ\NRZH JR ]ZLą]HNWHQZJRFHQ\SDFMHQWNLMHVWXGDQ\SRGZ]JOĊGHPXF]XFLRZ\P RSLVDQHSRZ\ĪHMNRQIOLNW\]PDWNąVLRVWUąE\á\PPĊĪHP QLHXGDQH]DZDUWHZURNXĪ\FLDPDáĪHĔVWZRWUZDMąFHODWD ]PĊĪF]\]QąZJSDFMHQWNLQLHGRMU]Dá\PHPRFMRQDOQLHPDáĪHĔ VWZRSU]H]ZLĊNV]RĞüF]DVXE\áRQLHVDW\VIDNFMRQXMąFH UR]ZyGZURNXĪ\FLD SDFMHQWNDZG]LHFLĔVWZLHZ\FKRZ\ZDQDSU]H]GDOHNąNUHZQą ĞPLHUüWHMRVRE\E\áDF]\QQLNLHPQHJDW\ZQ\P SDFMHQWNDOHF]\VLĊ]SRZRGXQDZUDFDMąF\FK]DEXU]HĔGHSUHV\MQ\FK PDSRF]XFLHNU]\ZG\ĪDOXXSRNRU]HQLD SDFMHQWDVWZLHUG]DĪH ÄQDRJyáVWDUDVLĊ]UR]XPLHüV\WXDFMHRWRF]HQLHĞZLDW´
B.K. REHFQDSUyEDVDPREyMF]DMHVWWU]HFLąZĪ\FLXSRSU]HGQLHSUyE\SU]HGODW\LSU]HGURNLHP SU]HGODW\VDPRRNDOHF]HQLDQDSU]HGUDPLHQLX SDFMHQWZ\ND]XMHREMDZ\X]DOHĪQLHQLDRGĞURGNyZSV\FKRDNW\ZQ\FK SDFMHQWSU]\]QDMHVLĊGRQDGXĪ\ZDQLDDONRKROX±MDNWZLHUG]LSU]H]GáXJLHRNUHV\F]DVXZ\SLMDáZLHF]RUHPNLONDSLZDE\]D VQąü SDFMHQWSU]HMDZLD]DFKRZDQLDSURZRNDF\MQH SDFMHQWOHF]RQ\SU]H]RNRáRODW]SRZRGX]DEXU]HĔGHSUHV\MQ\FKNWyUHMDNWZLHUG]LUR]SRF]Ċá\VLĊZ\SURZDG]HQLDVLĊRMFD ]GRPX SU]HGNLONRPDPLHVLąFDPLEyOHJáRZ\DQL]RNRULDMHVWSRGRSLHNąQHXURORJD RMFLHFSDFMHQWDFKRUXMHQDVFKL]RIUHQLĊĪ\MH Z\SURZDG]LáVLĊ]GRPXJG\SDFMHQWPLDáODW PDWNDSDFMHQWDOHF]RQDMHVW]SRZRGX]DEXU]HĔGHSUHV\MQ\FKZ3RUDGQL=GURZLD3V\FKLF]QHJR RMFLHFSDFMHQWDFKRUXMHQDVFKL]RIUHQLĊZSU]HV]áRĞFL]QĊFDáVLĊQDGF]áRQNDPLURG]LQ\ VHSDUDFMDLZ\SURZDG]HQLHVLĊRMFD]GRPX]SRZRGXVFKL]RIUHQLL ZJSDFMHQWDJáyZQLHDJUHVMDVáRZQDDZDQWXU\]QĊFDQLHVLĊSV\FKLF]QH ]DFKRZDQLHRMFDPLDáRFKDUDNWHUQDUXV]DQLDGyEURVRELVW\FKF]áRQNyZURG]LQ\ RGG]LHFLĔVWZDQDZUDFDMąFHHSL]RG\GHSUHV\MQH EUDNZVSDUFLD]HVWURQ\]QĊFDMąFHJRVLĊQDGURG]LQąRMFDVFKL]RIUHQLNDLPDWNLOHF]RQHM]SRZRGX]DEXU]HĔGHSUHV\MQ\FK ]áHZ]RUFHZ\FKRZDZF]H]HZ]JOĊGXQDVFKRU]HQLHSV\FKLDWU\F]QHLFKRURE\URG]LFyZ ZSU]HV]áRĞFLNLONXNURWQHSUyE\]ZLą]DQLDVLĊHPRFMRQDOQHJR]NRELHWDPLRVWDWQLR]ZLą]DáVLĊ]G]LHZF]\Qą]ZLą]HNWHQE\á GODQLHJRZDĪQ\DOHUR]SDGáVLĊ SU]HUZDZQDXFHZWUDNFLHXF]ĊV]F]DQLDGROLFHXPREHFQLHSDFMHQWRF]HNXMHQDZ\QLNLHJ]DPLQXPDWXUDOQHJR SDFMHQWPDSRF]XFLHĪHĪ\MHZXEyVWZLHRWU]\PXMHDOLPHQW\LSUDFXMHMHG\QLHGRUDĨQLH Z\GDU]HQLD]SU]HV]áRĞFLPDMąQHJDW\ZQ\ZSá\ZQDDNWXDOQ\VWDQSV\FKLF]Q\ VSRUDG\F]QLHZ\ND]XMH]DLQWHUHVRZDQLHRWRF]HQLHPDOHPDSRF]XFLHZHZQĊWU]QHMSXVWNL SDFMHQWWZLHUG]LĪHZLHORNURWQLH]JáDV]DáVLĊMDNRZRORQWDULXV]ÄDE\SRPDJDüLQQ\P´Wpływy ogólnospołeczne, kulturowe
6LDWNDUHSHUWXDURZD3U]HNRQDQLDVąZDUWRĞFLRZDQHMDNR ^`%UDN]GDQLDQDGDQ\WHPDWOXE]DSDWU\ZD
QLDĪHÄSUDZGDOHĪ\SRĞURGNX´MHVW]D]QDF]DQHSU]H]ZVWDZLHQLHÄ´
Tabela II. Siatka repertuarowa przedstawiająca doznawane wpływy ogólnospołeczne i kulturowe Table II. Repertory grid presenting experienced social and cultural experiences
Jeśli zgadzasz się z poniższą opinią,
po lewej stronie to wstaw: -1 PP JK BK
Jeśli zgadzasz się z poniższą opinią po prawej stronie to wstaw: +1 1 Chyba nigdy, nawet na krótko nie byłem
szczę-śliwy +1 +1 +1 W przeszłości przeżywałem/am czasami chwile szczęścia. Jest mi znane odczucie wspaniałego nastroju, jakie pojawiało się po niektórych wydarzeniach życiowych 2 Nigdy, nic nie wywiera na mnie takiego wrażenia,
abym czuł(-a) się radośnie lub był w nastroju
podniosłym +1 +1 0
Czasami przeżywałem/-am podniosły, radosny, niemal euforyczny nastrój – po obejrzeniu filmu lub uczestnicze-niu w imprezie lub spotkauczestnicze-niu towarzyskim
3 Słyszałem(-am) o czasach, gdy większość ludzi była pełna optymizmu, nadziei, sądząc iż rysują się wspaniałe perspektywy – ale ja sam nie przeżyłem(-am) takiego okresu.
0 +1 +1
Jest mi znany utrzymujący się długo, wspaniały stan ducha jaki wynika z dominującego wokół optymizmu, nadziei, wspaniałych perspektyw
4 W czasach nauki szkolnej – źle znosiłem(-am) egzekwowanie postępów w nauce. Czułem(-am)
się stale zagrożony(-a), szykanowany(-a) -1 +1 0
Przez większość czasu mojej nauki w szkole doznawa-łem(-am) przyjaznej atmosfery. Nie zmuszano mnie do nauki poprzez rygory, lecz raczej poprzez wzbudzenie zainteresowania. Odnosiłem(-am) wrażenie, że nauczycie-le są moimi przyjaciółmi
5 W gronie moich kolegów i znajomych nie było dobrej atmosfery. Zachodziła rywalizacja, mani-pulacje i dokuczanie. Czułem(-am) się w tych
grupach obco -1 +1 0
W czasach mojej młodości grupa koleżeńska, zarówno w szkole, jak i w otoczeniu, w domu, w godzinach pozasz-kolnych, była moim wsparciem. Miałem(-am) wśród tych osób przyjaciół. Czułem(-am) się w gronie moich kolegów i koleżanek wspaniale. Sposób spędzania czasu był atrakcyjny
6 Nie mam zdolności do wzbudzenia w sobie głębokich odczuć religijnych. Nie potrafię się włączyć i korzystać z wsparcia jakiejś wspólnoty
ludzi wierzących 0 0 -1
Ze względu na moje skłonności i wychowanie potrafię doznawać głębokich treści religijnych. Podobne do mnie osoby z jakimi miałem(-am) kontakt na spotkaniach stanowiły dla mnie wsparcie i umożliwiały pozostawanie w podniosłej i przyjaznej atmosferze
7 W pracy (w większości moich miejsc pracy) panowała atmosfera rywalizacji, nieufności. Czułem(-am) się wielokrotnie lekceważony(-a), wykorzystywany(-a). Nie czułem(-am) się dobrze wśród współpracowników
0 +1 -1
Miałem(-am) szczęście, że w miejscu pracy (w większości moich miejsc pracy) atmosfera była dobra. Wymagania moich przełożonych były rozsądne i przedstawiane w sposób kulturalny. Większość moich współpracowników była przyjazna, tworzyliśmy zgrany kolektyw
8 Większość osób wokół mnie jest przygnębiona, pesymistyczna. Są nudni. Nie mówią o sprawach optymistycznych. Ponuro zapatrują się na to co
przyniesie przyszłość 0 0 0
Treść rozmów, w których biorę (brałem(-am) udział – – przez większość czasu – zarówno w pracy, w domu i na spotkaniach ze znajomymi, przyjaciółmi ma wydźwięk optymistyczny, podnoszący na duchu, intrygujący, budzą-cy nadzieję, określająbudzą-cy korzystne perspektywy – czasami wręcz sprawiający wrażenie, że świat jest na dobrej drodze, a ja znajduję się w jego właściwym miejscu 9 Często oglądam filmy lub czytam jakieś artykuły
lub książki, które odmalowują negatywnie cha-raktery ludzkie. Nasza cywilizacja, kultura jawi się w tym co do mnie dociera jako ponura i przerażająca
0 +1 +1
Wiem, że wiele książek, powieści, filmów może intrygo-wać, inspirointrygo-wać, podnosić na duchu. Na ogół staram się aby przyjmować do siebie tylko takie przekazy kulturowe, które są budujące, pozytywne. Inne staram się pomijać 10 Postrzegam świat w którym żyję jako
nieprzyja-zny, nudny, ponury bezwzględny. Nie widzę w nim żadnego sensu. Wysiłki ludzi ida na marne
0 +1 +1
Przyswajam sobie stale i pielęgnuję optymistyczna filozofię życiową i ogląd całego świata. Postrzegam świat jako sen-sowny twór, który się rozwija i podąża do określonego celu. Jego rozwój zachodzi obecnie w dużej mierze dzięki wysiłkom ludzi. Sądzę więc, że należy się angażować w jego rozwój i pomyślność. Należy bronić prawidłowego rozwoju świata
Ciąg niekorzystnych wydarzeń, które doprowadziły do podjęcia próby samobójczej przez pacjenta P.P. { ± 1DSDG\ SDGDF]NRZH MXĪ RG G]LHFLĔVWZD ±
±1DVWĊSVWZD QHXURORJLF]QH LSV\FKLF]QHZLHOROHWQLHM SDGDF]NL ± :\FKRZ\ZDQLH Z G]LHFLĔVWZLH ± QLH SU]H] URG]LFyZ OHF] SU]H] EDEFLĊ ± $ONRKROL]P RMFD±:F]HĞQLHMV]\ SU]HGODW\ HSL]RGGHSUHVML ±5HODFMD]ĪRQąSRSUDZQDOHF]EH]VLOQHJR]ZLą]
NX HPRFMRQDOQHJR ± 1LVNLH OLELGR ± =DGáXĪHQLH VLĊ 3RF]XFLH ZLQ\ ] SRZRGX GRSURZDG]HQLD GR NDWDVWURI\HNRQRPLF]QHMURG]LQ\}
Ciąg niekorzystnych wydarzeń, które doprowadziły do podjęcia próby samobójczej przez pacjentkę J.K. {±ĝPLHUüRMFDSDFMHQWNL JG\ PLDáDODWD ±:\
PRF IL]\F]QD ]H VWURQ\ VWDUV]HM VLRVWU\ ± %UDN ZVSDUFLDEUDNSU]HMDZyZPLáRĞFLRGU]XFDQLHLKLSR NU\]MD]HVWURQ\PDWNLIDZRU\]XMąFHMVLRVWUĊSDFMHQWNL ± 1LHXGDQH PDáĪHĔVWZR ± 1DZUDFDMąFH ]DEXU]H QLD GHSUHV\MQH ± =ZLą]HN ] PĊĪF]\]Qą DONRKROL NLHP ± 3U]HMDZ\ ]DEXU]HĔ DGDSWDF\MQ\FK Z SU]H ELHJX ]HVSRáX ]DOHĪQRĞFL DONRKRORZHM ± =DĪ\FLH OHNyZ SR DONRKROX ] FHFKDPL SRGMĊFLD SUyE\ VDPR EyMF]HM ZJSDFMHQWNLMDNRDNWGHVSHUDFML }
Ciąg niekorzystnych i wydarzeń, które doprowa-dziły do podjęcia do próby samobójczej przez pa-cjenta B.K.
{±&KRUREDSV\FKLF]QDRMFDSDFMHQWD VFKL]RIUHQLD
±=DEXU]HQLDGHSUHV\MQHXPDWNLSDFMHQWD ± 1LH NRU]\VWQH ZDUXQNL GRPRZH Z RNUHVLH G]LHFLĔVWZD ]QĊFDQLHVLĊSV\FKLF]QHSU]H]RMFDLEUDNZVSDUFLD]H VWURQ\PDWNL ±=áHZ]RUFHZ\FKRZDZF]HWUXGQR ĞFLZV]NROH±5R]SDGSRĪ\FLDURG]LFyZ LFKVHSD UDFMD ] SRZRGX FKRURE\ RMFD ± 8]DOHĪQLHQLH RG ĞURGNyZ SV\FKRDNW\ZQ\FK QDGXĪ\ZDQLH DONRKROX ± &LHPQ\ DXWRSRUWUHW ± =DFKRZDQLD DXWRDJUH V\ZQH VDPRRNDOHF]HQLD ± :F]HĞQLHMV]H SUyE\ VDPREyMF]H ± 8EyVWZR EUDN VWDáHM SUDF\ ±1LHVDW\VIDNFMRQXMąFHUHODFMH]RVREDPLSáFLSU]H FLZQHM ± 1LVNLH OLELGR ± 3RF]XFLH ÄSXVWNL LEUDNXVHQVX´}
Sumaryczna ilustracja graficzna danych ustalo-nych na podstawie wywiadu strukturalizowanego
3U]HSURZDG]HQLH Z\ZLDGXVWUXNWXUDOL]RZDQHJR PRĪH VWDü VLĊ SRGVWDZą GR JUDILF]QHJR ]LOXVWURZDQLD X]\ VNDQ\FK GDQ\FK REUD]XMąF\FK VWDQ SV\FKLF]Q\ DQDOL ]RZDQ\FK SDFMHQWyZ Z FKZLOL SRGMĊFLD SUyE\ VXLF\ GDOQHM : SRSU]HGQLHM SUDF\ SU]HGVWDZLOLĞP\ PHWRGĊ JUDILF]QHJR LOXVWURZDQLD Z\QLNyZ X]\VNDQ\FK QD SRGVWDZLH SU]HGVWDZLRQHJR WX Z\ZLDGX VWUXNWXUDOL ]RZDQHJR >@ 0HWRG\ND LOXVWUDFML XZDUXQNRZDĔ
SV\FKRORJLF]Q\FK MHVW PRG\ILNDFMą PHWRG\ RSUDFR ZDQHM SU]H] DXWRUyZ 7KH :RUOG -XVWLFH 3URMHFW >@ :\NUHV\]DPLHV]F]RQHZZLWU\QLHSURMHNWXZ\MDĞQLD Mą Z VSRVyE LQWXLF\MQ\ ]DVDG\ LFK NRQVWUXRZDQLD FR RSLVDOLĞP\WDNĪHZSRSU]HGQLHMSUDF\>@
:\NUHVREUD]XMąF\VWDQSV\FKLF]Q\EDGDQ\FKSDFMHQ WyZ REHMPXMH RVLHP VNDORZDQ\FK RGFLĊW\FK SU]HG VWDZLDMąF\FK
VDPRSRF]XFLH REMDZ\ FKRURE\ L OHF]HQLH SU]HG ]DLVWQLHQLHP]DWUXFLD REFLąĪHQLD G]LHG]LF]QH ± ]DEXU]HQLD SV\FKLF]QH Z\VWĊSXMąFHXURG]LFyZSDFMHQWD QLHNRU]\VWQHZ\GDU]HQLDZRNUHVLHG]LHFLĔVWZD SRF]XFLH VDPRWQRĞFL ± ]DDQJDĪRZDQLH L VWRSLHĔ VDW\VIDNFMLZ]ZLą]NDFKSDUWQHUVNLFK LVWRWQHQHJDW\ZQHZ\GDU]HQLDHJ]\VWHQFMDOQH QDE\WH NRPSHWHQFMH SV\FKRORJLF]QH FLHOHVQRĞü
SR]LRPOLELGR
NRKHUHQFMDNUHDW\ZQRĞüFLHNDZRĞü]DDQJDĪRZD QLH]DZRGRZHOXEVSRáHF]QH
ZSá\Z\RJyOQRVSRáHF]QHNXOWXURZH
3RV]F]HJyOQH RGFLĊWH VNDORZDQH Vą Z SU]HG]LDOH ±! NU]\ĪXMą VLĊ Z SXQNFLH L SU]\UDVWDMą NX REZRGRZL WDN DE\ F]\QQLNL SR]\W\ZQH ]DMPRZDá\ SXQNW\ REZRGRZH D F]\QQLNL QHJDW\ZQH SXQNW\ SRáRĪRQH EOLVNR FHQWUXP Z\NUHVX 3U]\ WDNLP VSRVR ELH QDQRV]HQLD X]\VNDQ\FK Z\QLNyZ QD SRV]F]HJyO Q\FK RVLDFK Z\NUHVX REZLHGQLD Z\QLNDMąFD ] SRáą F]HQLD RNUHĞORQ\FK Z\QLNyZ EDGDQ\FK SDFMHQWyZ REFLąĪRQ\FK V]HUHJLHP QLHNRU]\VWQ\FK F]\QQLNyZ REHMPXMHQLHZLHONLREV]DUZRNyáSXQNWXFHQWUDOQHJR DZSU]\SDGNXEDGDQ\FKRQLHZLHONLPVWRSQLXREFLą ĪHĔSV\FKRORJLF]Q\FK±ZLĊNV]\REV]DUZRNyáSXQNWX FHQWUDOQHJR
5\FLQD MHVW Z\NUHVHP RSUDFRZDQ\P GOD SU]HGVWD ZLRQ\FK WX GDQ\FK X]\VNDQ\FK RG WU]HFK FKRU\FK QD SRGVWDZLH RSUDFRZDQHJR SU]H] QDV VWUXNWXUDOL]R ZDQHJRZ\ZLDGXSU]\JRWRZDQHJRGODDQDOL]RZDQ\FK SU]\SDGNyZ SDFMHQWyZ SR SRGMĊFLX SUyE\ VDPREyM F]HM
Ryc. 1. Wykres ilustrujący wyniki uzyskane na podstawie strukturalizowanego wywiadu. Fig. 1. Graph illustrating results obtained on basis of structured interview.
PODSUMOWANIE
:OHF]HQLXSDFMHQWyZ]HVFKRU]HQLDPLVRPDW\F]Q\PL JáyZQąXZDJĊ]ZUDFDVLĊQDV]HURNLHEDGDQLDGLDJQR VW\F]QH ELRFKHPLF]QH REUD]RZH NWyUH XPRĪOLZLDMą XVWDOHQLH ZáDĞFLZHJR UR]SR]QDQLD L ZSURZDG]HQLH RGSRZLHGQLFK PRĪOLZLH QDMVNXWHF]QLHMV]\FK PHWRG WHUDSHXW\F]Q\FK %DGDQLD WH PDMą SRQDGWR XVWDOLü SDWRPHFKDQL]PLREHFQRĞüF]\QQLNyZU\]\NDUR]ZRMX VFKRU]HĔ VRPDW\F]Q\FK G]LĊNL F]HPX PRĪQD ZSUR ZDG]Lü G]LDáDQLD SURILODNW\F]QH ]DSRELHJDMąFH NROHM Q\P]DRVWU]HQLRP:SU]\SDGNXRVyESRGHMPXMąF\FK SUyE\VDPREyMF]HSR]DV]HURNLPLEDGDQLDPLGLDJQR VW\F]Q\PL QLH]EĊGQ\PL GR XVWDOHQLD UR]SR]QDQLD LZáDĞFLZHJROHF]HQLDNRQLHF]QHMHVWPRĪOLZLHSUHF\ ]\MQH RNUHĞOHQLH SU]\F]\Q NWyUH GRSURZDG]Lá\ GR SRGMĊFLD SUyE\ VXLF\GDOQHM 7\P VDP\P SDFMHQFL ÄWRNV\NRORJLF]QL´ SR X]\VNDQLX VWDELOL]DFML VWDQX VRPDW\F]QHJR Z\PDJDMą SUHF\]\MQHM RFHQ\ VWDQX SV\FKLF]QHJR RSDUWHM QD NRQVXOWDFML SV\FKRORJLF]QHM LSV\FKLDWU\F]QHM=DNUHVNRQVXOWDFMLVSHFMDOLVW\F]Q\FK L VWRVRZDQH PHWRG\ QLH Vą MHGQR]QDF]QLH XVWDORQH LSUH]HQWRZDQHZOLWHUDWXU]HPHG\F]QHM :SU]HGVWDZLRQHMDQDOL]LHWU]HFKSDFMHQWyZOHF]RQ\FK Z5HJLRQDOQ\P2ĞURGNX2VWU\FK=DWUXüZ6RVQRZFX ]SRZRGXRVWUHJRVDPREyMF]HJR]DWUXFLD NVHQRELRW\ NDPLGRXVWDOHQLDSU]\F]\QSRGMĊFLDSUyE\VDPREyM F]HMSR]DGDQ\PLX]\VNDQ\PLZWUDNFLHEDGDQLDSRG PLRWRZHJR L Z\QLNDPL NRQVXOWDFML SV\FKLDWU\F]QHM ]DVWRVRZDQRVWUXNWXUDOL]RZDQ\ Z\ZLDGSV\FKLDWU\F] Q\ L SV\FKRORJLF]Q\ RUD] VIRUPXáRZDQR W]Z {FLąJ QLHNRU]\VWQ\FKSU]HPLDQLZ\GDU]HĔ}NWyUHGRSURZD G]Lá\ GR SUyE\ VXLF\GDOQHM 2SLHUDMąF VLĊ QD X]\VND Q\FK GDQ\FK ]DSURSRQRZDQR WDNĪH VXPDU\F]Qą LOX VWUDFMĊ JUDILF]Qą NRPSOHNVRZR REUD]XMąFą XZDUXQ NRZDQLD SV\FKRORJLF]QH SRV]F]HJyOQ\FK SDFMHQWyZ OHĪąFHXSRGVWDZSUyE\VDPREyMF]HM
)RUPXáXMąFSURSR]\FMĊVWUXNWXUDOL]RZDQHJRZ\ZLDGX XZ]JOĊGQLRQRGDQHOLWHUDWXURZHGRW\F]ąFHF]\QQLNyZ U\]\ND SRGHMPRZDQLD SUyE VDPREyMF]\FK >@ RUD] ZDUXQNXMąF\FK RGSRUQRĞü SV\FKLF]Qą F]\OL ]GROQRĞü UDG]HQLD VRELH ] V\WXDFMDPL VWUHVXMąF\PL DWDNĪHF]\QQLNyZ ZSá\ZDMąF\FK NRU]\VWQLH QD RJyO Qą NRQG\FMĊ SV\FKLF]Qą > @ : RSUDFR ZDQ\P SU]H] QDV Z\ZLDG]LH VWUXNWXUDOL]RZDQ\P XZ]JOĊGQLOLĞP\ WDNĪH ZSá\Z\ ]QDQH MDNRF]\QQLNL XVWDQDZLDMąFH SR]\W\ZQą NRQG\FMĊ SV\FKLF]Qą WDNLH MDN NRKHUHQFMD FLHNDZRĞü ĞZLDWD ]DDQJDĪRZDQLH VSRáHF]QHSR]LRPOLELGR>@ :F\WRZDQHMOLWHUDWXU]HV]F]HJyOQąXZDJĊ]ZUDFDVLĊ QD LVWQLHQLH VFKRU]HĔ SV\FKLDWU\F]Q\FK ]DUyZQR XURG]LFyZ MDN L X VDPHJR SDFMHQWD Z RNUHVLH G]LH FLĔVWZD RUD] EH]SRĞUHGQLR SU]HG SRGMĊFLHP SUyE\ VDPREyMF]HM ,VWRWQ\P HOHPHQWHP ZSá\ZDMąF\P QD VWDQSV\FKLF]Q\SDFMHQWyZEĊGąF\PUHDOQ\PF]\QQL NLHP U\]\ND Vą SRQDGWR QLHNRU]\VWQH ]GDU]HQLD
ZRNUHVLHG]LHFLĔVWZD$QDOL]XMąFSU]\SDGHNSDFMHQWD %. PRĪQD SU]\Mąü ĪH VFKRU]HQLD SV\FKLDWU\F]QH ]DUyZQRMHJRURG]LFyZMDNLMHJRVDPHJRVąMHGQ\P FLąJLHP Z\GDU]HĔ OHĪąF\P X SRGáRĪD SRGMĊWHM SUyE\ VXLF\GDOQHM
2SUDFRZDQ\ ÄVWUXNWXUDOL]RZDQ\ Z\ZLDG´ SR]D Z\NU\ FLHP QLHNRU]\VWQ\FK SU]HV]á\FK LDNWXDOQ\FK F]\QQL NyZ ZSá\ZDMąF\FK QD VWDQ SV\FKLF]Q\ SDFMHQWD RNUHĞOD SRQDGWR LVWQLHQLH REFLąĪHĔ HJ]\VWHQFMDOQ\FK PRJąF\FKSU]\F]\QLüVLĊGRSRGMĊFLDSUyE\VDPREyM F]HM
:HGáXJ RFHQ\ DXWRUyZ SUH]HQWRZDQ\ VWUXNWXUDOL]R ZDQ\ Z\ZLDG MHVW SU]\GDWQ\ GR DQDOL]\ VWDQX SV\ FKLF]QHJR ZV]\VWNLFK SDFMHQWyZ OHF]RQ\FK SV\FKLD WU\F]QLH RUD] FKRU\FK ] REMDZDPL X]DOHĪQLHQLD RG DONRKROXLVXEVWDQFMLSV\FKRDNW\ZQ\FKDMHJRZ\QLNL PRJą VWDQRZLü R VWRSQLX U\]\ND SRGMĊFLD SUyE\ VXL F\GDOQHM 'DQH X]\VNDQH ] Z\ZLDGX VWUXNWXUDOL]RZD QHJR XPRĪOLZLDMą VIRUPXáRZDQLH {FLąJX QLHNRU]\ VWQ\FK SU]HPLDQ L Z\GDU]HĔ} NWyUH GRSURZDG]Lá\ GR SRGMĊFLD SUyE\ VDPREyMF]HM 6IRUPXáRZDQLH WDNLHJR
{FLąJX QLHNRU]\VWQ\FK Z\GDU]HĔ} XMDZQLD ĪH ]D]Z\
F]DM QHJDW\ZQH ZSá\Z\ L LFK QHJDW\ZQH SV\FKROR JLF]QH QDVWĊSVWZD PDMą FKDUDNWHU SURFHVX NXPXOD F\MQHJR
1HJDW\ZQH F]\QQLNL ZSá\ZDMąFH QD SU]HNV]WDáFHQLD VWDQXSV\FKLF]QHJRNXPXOXMąVLĊVWRSQLRZRQLHNLHG\ SU]H]GáXJLRNUHVF]DVXGRSURZDG]DMąFRVWDWHF]QLHGR SU]HNURF]HQLD SURJX ÄRGSRUQRĞFL SV\FKLF]QHM´ resi-stance to stress, ability to coupe, coping resources >@ FR RVWDWHF]QLH GRSURZDG]D GR SRGMĊFLD SUyE\ VDPREyMF]HM
1D SRGNUHĞOHQLH ]DVáXJXMH MHGQDN IDNW ĪH Z QLHNWy U\FK SU]\SDGNDFK QDZHW SR VIRUPXáRZDQLX {FLąJX QLHNRU]\VWQ\FK SU]HPLDQ}, SURFHV\ SV\FKRORJLF]QH NWyUH GRSURZDG]DMą GR ÄNDWDVWURI\ SV\FKLF]QHM´ ZSRVWDFL ]DáDPDQLD VLĊ PRW\ZDFML L FKĊFL GR Ī\FLD SR]RVWDMą QDGDO QLHZ\MDĞQLRQH =XZDJL QD WHQ IDNW NRQLHF]QH MHVW GDOV]H GRVNRQDOHQLH PHWRG REUD]XMą F\FK{FLąJQLHNRU]\VWQ\FKSU]HPLDQ}
$NWXDOQ\VWDQSV\FKLF]Q\SDFMHQWDRNUHĞORQ\SRSU]H] NRQVXOWDFMĊ SV\FKLDWU\F]Qą L SV\FKRORJLF]Qą RUD] VWUXNWXUDOL]RZDQ\Z\ZLDGSRZLQLHQNDĪGRUD]RZRE\ü XZ]JOĊGQLDQ\SU]\SRGHMPRZDQLXGHF\]MLRVSRVRELH OHF]HQLDSDFMHQWDSRSUyELHVXLF\GDOQHM WNIOSKI .DĪG\ SDFMHQW SRGHMPXMąF\ SUyEĊ VDPREyMF]ą SR X]\VNDQLX VWDELOL]DFML VWDQX VRPDW\F]QHJR EH] Z]JOĊGQLH Z\PDJD NRPSOHNVRZHM RFHQ\ VWDQX SV\FKLF]QHJR XZ]JOĊGQLDMąFHM PLQ DQDOL]Ċ SU]\ F]\Q SUyE\ VDPREyMF]HM :QLNOLZD DQDOL]D SU]\ F]\Q SRGMĊFLD SUyE\ VXLF\GDOQHM DNWXDOQHJR VWDQX SV\FKLF]QHJR SDFMHQWD SRZLQQD ZDUXQNRZDü ]D
NUHVGDOV]HJRSRVWĊSRZDQLDWHUDSHXW\F]QHJRLSUR ILODNW\F]QHJR
3U]\GDWQ\P HOHPHQWHP RFHQ\ ]DUyZQR VWDQX SV\ FKLF]QHJRMDNLVWRSQLD U\]\ND SRGMĊFLD SUyE\VD PREyMF]HM X SDFMHQWyZ SR WDNLHM SUyELH RUD] XZV]\VWNLFK FKRU\FK OHF]RQ\FK SV\FKLDWU\F]QLH LSDFMHQWyZX]DOHĪQLRQ\FKRGDONRKROXLVXEVWDQFML SV\FKRDNW\ZQ\FK MHVW ]DSURSRQRZDQ\ Z SUDF\ Z\ZLDGVWUXNWXUDOL]RZDQ\:\QLNLX]\VNDQHQDWHM SRGVWDZLH SR]ZDODMą SRQDGWR VIRUPXáRZDü W]Z {FLąJQLHNRU]\VWQ\FKSU]HPLDQLZ\GDU]HĔ} 6WUXNWXUDOL]RZDQ\Z\ZLDGSRZLQQDSU]HSURZDG]Dü RVRED ] RGSRZLHGQLP SU]\JRWRZDQLHP PHU\WR
U\F]Q\P SV\FKRORJ NOLQLF]Q\ SV\FKLDWUD NWyUD QD SRGVWDZLH SRVLDGDQ\FK GDQ\FK DQDPQHVW\F] Q\FK L SU]HELHJX EDGDQLD PRĪH GRGDWNRZR RFHQLü NRQG\FMĊSV\FKLF]QąRVRE\EDGDQHM
2EHFQLH EUDN RGSRZLHGQLHJR DSDUDWX SRMĊFLRZHJR LHIHNW\ZQHM WHRULL NRPSOHNVRZR Z\MDĞQLDMąFHM SURFHV ]DáDPDQLD VLĊ PRW\ZDFML GR Ī\FLD L SU]H PLDQ SV\FKLF]Q\FK SU]HMDZLDMąF\FK VLĊ SRGMĊFLHP SUyE\VDPREyMF]HM
3RGGDQLH GXĪHM JUXS\ RVyE EDGDQLX RSDUWHPX QD Z\ZLDG]LH VWUXNWXUDOL]RZDQ\P PRĪH VWDü VLĊ LQ VWUXPHQWHP RFHQ\ NRQG\FML SV\FKLF]QHM ORNDOQHM VSRáHF]QRĞFL
PIŚM IEN NI CT WO
1. $QF]\N ( %URG]LDN $ 0HWRGD RFHQ\ REFLąĪHĔ HJ]\VWHQFMDOQ\FK LVWDQX SV\FKLF]QHJR ± ZVWĊSQH EDGDQLD RVyE NWyUH WDUJQĊá\ VLĊ QD Ī\FLH SU]H]SU]\MĊFLHVXEVWDQFMLWRNV\F]QHM0HGĝU ±
2. $JUDVW0%RWHUR-3RQFH$7KH:RUOG-XVWLFH3URMHFW±UXOHRIODZ
LQGH[ :\GDZQLFWZR :-3 :DVKLQJWRQ KWWS ZRUOGMXVWLFHSURMHFWRUJ UXOHRIODZLQGH[
3. %RUJHV * L ZVS 7ZHOYHPRQWK SUHYDOHQFH RI DQG ULVN IDFWRUV IRU VXLFLGH DWWHPSWV LQ WKH :RUOG +HDOWK 2UJDQL]DWLRQ :RUOG 0HQWDO +HDOWK 6XUYH\V-&OLQ3V\FKLDWU\ ±
4. .LUNFDOG\ %' 6LHIHQ *5 8UNLQ - 0HUULFN - 5LVN IDFWRUV IRU VXLFLGDOEHKDYLRULQDGROHVFHQWV0LQHUYD3HGLDWU ±
5. *U]\ZD $ .XFPLQ $ .XFPLQ 7 6XLFLGH SUREOHPVHSLGHPLRORJ\ IDFWRUV PRWLYHV DQG SUHYHQWLRQ &]ĊĞü , 3RO 0HUNXULXV] /HN ±
6. *U]\ZD $ .XFPLQ $ .XFPLQ 7 6XLFLGH SUREOHPVHSLGHPLRORJ\ IDFWRUV PRWLYHV DQG SUHYHQWLRQ &]ĊĞü ,, 3RO 0HUNXU /HNDUVNL ±
7. 6KHU /5LVNDQGSURWHFWLYH IDFWRUV IRUVXLFLGH LQSDWLHQWVZLWKDOFRKRO
LVP6FLHQWLILF:RUOG-RXUQDO ±
8. 7D\ORU 6( 6WDQWRQ $/ &RSLQJ UHVRXUFHV FRSLQJ SURFHVVHV DQG PHQWDOKHDOWK$QQ5HY&OLQ3V\FKRO ±
9. 3LRWURZLF] 0 &LDQFLDUD ' 6DOXWRJHQHVLVQHZ DSSURDFK WR KHDOWK DQG
GLVHDVH3U](SLGHPLRO ±
10. 9DQ 2UGHQ .$ :LWWH 7. &XNURZLF] .& %UDLWKZDLWH 65 6HOE\
($ -RLQHU 7( 7KH LQWHUSHUVRQDO WKHRU\ RI VXLFLGH 3V\FKRO 5HY ±
11. .DJDPLPRUL 6 1DVHUPRDGGHOL $ :DQJ + 3V\FKRVRFLDO VWUHVVRUV LQ
LQWHUKXPDQ UHODWLRQVKLSV DQG KHDOWK DW HDFK OLIH VWDJH $ UHYLHZ (QYLURQ +HDOWK3UHY0HG ±
12. 6WDQVIHOG 6 &DQG\ % 3V\FKRVRFLDO ZRUN HQYLURQPHQW DQG PHQWDO
KHDOWK ± D PHWDDQDO\WLF UHYLHZ 6FDQG - :RUN (QYLURQ +HDOWK ±
13. -XQJ &* 3V\FKRORJ\ RI WKH 8QFRQVFLRXV $ 6WXG\ RI WKH 7UDQVIRU
PDWLRQVDQG6\PEROLVPVRIWKH/LELGR$&RQWULEXWLRQWRWKH+LVWRU\RIWKH (YROXWLRQRI7KRXJKW)RUJRWWHQERRNV&ODVVLFUHSULQWVHULHV$PD]RQ1HZ <RUN 14. :RHUWPDQ/YDQGHQ%ULQN)%RG\LPDJHDQGIHPDOHVH[XDOIXQFWLRQ LQJDQGEHKDYLRU DUHYLHZ-6H[5HV ± 336
