Wspomnienia mazowieckiego partyzanta / Bronisław Syzdek.

BRONISŁAW SYZDEK

WSPOMNIENIA MAZOWIECKIEGO PARTYZANTA

Z przykrością należy stwierdzić, że bogate tradycje bohaterskiej walki G w a r d i i L u d o w e j i A r m i i L u d o w e j z hitlerowskim okupantem nie zostały dotychczas do- statecznie wydobyte. Zapomnieliśmy o wielu ofiarnych bojownikach, którzy nie szczędzą trudu i sił, narażając życie w a l c z y l i o wolną Polskę ludu pracującego.

Ziemia Mazowiecka, na której ruch partyzancki w okresie okupacji był bardzo szeroko rozwinięty, k r y j e niezliczone ilości f a k t ó w i zdarzeń z tamtego burzliwego okresu historii.

Dlatego z radością należy powitać ukazanie się w s p o - mnień Juna Ptasińskiego „ Z mazowieckich p ó l " ( w y d a - ne przez Książkę i Wiedzę w lutym 1959 reku), które stanowią pierwszą tego rodzaju publikację obrazującą wkład warszawskiego w o j e w ó d z t w a w ogólnonarodową w a l k ę o w y z w o l e n i e narodowe i społeczne.

Książka ta zawiera wspomnienie autora, który byt uczestnikiem walk G L i A L na terenie Okręgu Płockie- g o a szczególnie powiatu Płońsk.

Jan Ptasiński opisuje w niej r o z w ó j partii i ruchu n a r o d o w o - w y z w o l c ń c z e g o od pierwszych dni okupacji hitlerowskiej aż do w y z w o l e n i a kraju.

P i e r w s z e rozdziały książki poświęcone są opisowi a t m o s f e r y przygnębienia jakie ogarnęła ludność po wkroczeniu armii hitlerowskiej na teren Polski. Autor pisze o swoich własnych przeżyciach i rozmyślaniach nad tym co robić: czy siedzieć z założonymi .rękami i czekać co los przyniesie, czy też stanąć do w a l k i z oku- pantem.

W i e l e miejsca w książce zajmują opisy kontaktów autora z W ł a d y s ł a w e m i Bronisławem Wieczorkami oraz innymi działaczami. Kontakty te doprowadziły do u t w o - rzenia w 1940 r. na terenie powiatu płońskiego pierwszej konspiracyjnej organizacji „ M ł o t i Sierp". Autor opi- suje jaka była rola tej organizacji w rozpoczęciu w a l - ki z hitlerowskim okupantem i w przygotowaniu gruntu dla powstania P P R . Na tle wydarzeń tego okresu uka- zuje piękną postać rewolucjonisty Juliana Wieczorka craz jego braci Bronisława i Władysława, którzy byli g ł ó w n y m i organizatorami, organizacji „ M ł c t i S i e r o "

P P R i G L na terenie powiatu płońskiego.

W s z y s c y oni zginęli na posterunku walki z rąk hitle- rowskiego okupanta.

Główna uwaga autora skupiona jest jednak na opisie powstawania i działalności P P R i Oddziałów G L i A L na terenie powiatu płońskiego.

Pisze on z jaką .radością przyjęli komuniści działający na t y m terenie wieść o utworzeniu P P R i jak rozpoczęli trudną pracę organizowania tej partii i oddziałów G L w e własnym powiecie. Tu żnowu następują opisy nawią- zywania kontaktów z b. członkami K P P , l e w i c o w y m i pepesowcami i ludowcami, wiciarzami i tymi wszystki- in ludźmi, którym droga była sprawa walki o wolność Ojczyzny.

W dalszej części swoich wspomnień Jan Ptasiński obrazuje r o z w o j P P R i rozszerzania się jej w p ł y w ó w w społeczeństwie oraz dziesiątki akcji zbrojnych prze- prowadzonych przez Oddziały G L i A L na terenie całego okręgu płockiego.

W końcowych rozdziałach autor pisze o ogromnym w p ł y w i e na postawę ludności zwycięstw A r m i i R a - dzieckiej nad hitlerowskim okupantem i o p o d j ę t e j przez partię w 1944 roku trudnej pracy nad f o r m o w a - niem konspiracyjnej władzy ludowej w postaci rad na- rodowych.

Przez wszystkie kartki wspomnień Jana Ptasińskiego przewija się dziesiątki postaci — ludzi, którzy w trud- nych latach okupacji na terenie powiatu płońskiego sta- nęli do walki, którzy walczyli w szcregaęji G L i A L i o d - dali swe (najczęściej młode) życie dla sprawy w y z w o l e - nia Ojczyzny.

Oto niektórzy z nich: W f a d y s l a w Wieczorek, Sekr.

Komitetu P o w . P P R , Bronisław Wieczorek d-ca p o w i a - towy G L , Z y g m u n t Kutasiewicz szef sztabu G L , A d a m Ulicki, L u d w i k Szyperski, Henryk Lewandowski, czł.

K P P P R , Tadeusz Szyjka, Mieczysław Wiechetek, czł.

dowództwa G L i dziesiątki innych.

A u t o r o w i wspomnień należy się słowo uznania za to, że z tak ogromnej masy zdarzeń i f a k t ó w potrafił uczy- niś ciekawą i pasjonującą dla czytelnika lekturę. W a r - tość książki Jana Ptasińskiego podnoszą włączone do niej nieznane dotychczas dokumenty, zdjęcia, mapy i spisy ludzi, którzy zginęli.

Książka Jana Ptasińskiego „Z Mazowieckich P ó l "

jest niewielkim wycinkiem odtwarzającym bogatą h i - storię walki P P R i j e j zbrojnych oddziałów na terenie naszego w o j e w ó d z t w a .

Winna ona zachęcić uczestników tej walki do w y d o - bycia z pamięci tych wszystkich wspomnień i ukazania

•eh społeczeństwu.

GLOSY PRASY

4 W N r 7 „ K i e r u n k ó w " z 15.11.1959 r. A n d r z e j M a r - k i e w i c z w obszernym artykule, zatytułowanym

„ W i e l k o ś ć małego miasta", podnosi celowość w ł ą - czenia do prac nad M i l l e n i u m ośrodków region-1- nych.

Jako przykład w y j ą t k o w y c h osiągnięć na tym po u autor wysuwa Płock, podkreśla jego w i e l o l e t n i e

tradycje n a u k o w e i szczegółowo analizuje założenia pracy i osiągnięcia K o m i s j i Badań nad Powstaniem i R o z w o j e m Płocka T.N.P. Zdaniem autora „sama koncepcja reprezentowanego przez K o m i s j ę ruchu i n i e w ą t p l i w i e ogromne w y n i k i j e j działalności uza- sadniają ze wszech miar zwrócenie oczu na tę ini- cjatywę, j a k o przykład w ł a ś c i w e j współpracy na-