opracowany w ramach projektu
„Tworzenie programów nauczania oraz scenariuszy lekcji i zajęć wchodzących w skład zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających proces kształcenia ogólnego w zakresie kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy”
dofinansowanego ze środków Funduszy Europejskich w ramach
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty.
WarszaWa 2019
SZUKANIE NIEWIADOMEJ TO OBLICZANIE CZY ZGADYWANIE?
SCENARIUSZ LEKCJI
Program edukacji wczesnoszkolnej w szkole podstawowej
RENATA
PASYMOWSKA
Redakcja merytoryczna – Agnieszka Karczewska-Gzik Recenzja merytoryczna – mgr Maria Ferenc
mgr Jadwiga Iwanowska
Agnieszka Ratajczak-Mucharska mgr Urszula Borowska
Redakcja językowa i korekta – Editio Projekt graficzny i projekt okładki – Editio Skład i redakcja techniczna – Editio Warszawa 2019
Ośrodek Rozwoju Edukacji Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa www.ore.edu.pl
Publikacja jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Użycie niekomercyjne 4.0 Polska (CC-BY-NC).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl
3
Czas trwania zajęć:
3 godz. lekcyjne.
Temat:
Szukanie niewiadomej to obliczanie czy zgadywanie?
Cele główne:
uświadomienie uczniom, w jaki sposób powstają równania,
wdrażanie uczniów do konstruowania działania w celu obliczenia niewiadomej,
konstruowanie zadań do podanych równań,
zastosowanie wizualizacji w rozwiązywaniu zadań,
doprowadzenie do sprawnego posługiwania się działaniami matematycznymi,
wyzwalanie potencjalnych możliwości uczniów,
eliminowanie napięć emocjonalnych.
Cele operacyjne – uczeń:
nazwie liczby w działaniach, wykorzysta liczby w działaniu do obliczenia
niewiadomej, zmieni treść zadania, ułoży zadania do równań i je rozwiąże, będzie współdziałać w zespole, skorzysta z pomocy rówieśników, doprowadzi zadania do końca, zastosuje własne sposoby na wykonanie obliczeń, skupi się na zadaniu.
Metody:
wizualizacja, praktycznego działania, symulacja, scenka sytuacyjna, twórczego rozwiązywania problemów.
Formy pracy:
zbiorowa, grupowa, w parach, indywidualna.
Środki dydaktyczne:
cukierki, maskotka Próżniaka, tekturka do zasłaniania liczb.
Przebieg zajęć:
1. Zapoznanie z tematem i celami zajęć, określenie NaCoBeZU – obliczanie niewiadomych, układanie zadań tekstowych do równań, wizualizowanie sobie zdarzeń podczas rozwiązywania i tworzenia zadań.
2. Rozwijanie myślenia matematycznego i wykorzystanie narzędzi matematyki. Królowa Matematyka zaprasza do zabaw:
„Jak nazywa się liczba, która zniknęła?” – na tablicy widać cztery działania matematyczne, np. 7 + 8 = 15, 13 – 4 = 9, 3 2 = 6, 20 : 5 = 4, nauczyciel zasłania wybraną liczbę w działaniach, a uczniowie mówią, czego brakuje, np. dzielnej, dzielnika, sumy, odjemnika itp.
4
„Jak policzyć liczbę, która zniknęła?” – uczniowie mają podać działanie, za pomocą którego obliczą brakujący element, np. „Jak obliczysz dwa, mając 6 i 3?”
itp.
3. Analiza informacji. Królowa wręcza grupom zadania tekstowe i prosi, by ułożyły działanie, które pasuje do treści, np. „W kieszeni miałam kilka cukierków. Gdy wrzuciłam tam jeszcze pięć, okazało się, że razem mam trzynaście.
Ile cukierków miałam w kieszeni na początku?”. Uczniowie powinni ułożyć schemat:
? + 5 = 13. Jeśli ułożą 13 – 5 =…, będzie to rozwiązanie.
4. Kreatywne rozwiązanie problemu. Królowa prosi o rozwiązanie zadania.
Uczniowie odpowiedzą, że można odgadnąć. Królowa potwierdzi, ale doda jeszcze, że nie zawsze będą to tak proste działania i co wtedy? Dzieci zaproponują dopełnianie do trzynastu. Królowa również się zgodzi i zapyta o to samo. Poprosi uczniów, by przypomnieli sobie zabawę z początku zajęć „Czego brakuje i jak to policzyć?”. Teraz będzie jasne, że niezawodnym obliczeniem niewiadomej jest działanie: 13 – 5=… .
5. Wymyślanie nazwy dla znikającej liczby. Uczniowie proponują: pewna liczba, niewiadoma liczba, kilka, niewiadoma, trochę itp.
6. Zmiana zadania o cukierkach na prośbę Królowej tak, by niewiadomą był drugi składnik. Uczniowie prezentują efekty pracy zespołowej.
7. Oddawanie zadań do banku Królowej. Uczniowie rozpoczynają tworzenie zadań tekstowych z niewiadomą do różnorodnych równań.
8. Pojawienie się Prożniaka: „Co ja słyszę? Równania beze mnie? Czy wiecie, dzieci, dlaczego te działania są nazywane równaniami? Ponieważ na ich widok wpadłem w rów i wzdychałem »uf, uf«. Śmieszna historia, prawda? Przeczytajcie mi, dzieci, proszę, swoje zadania, chętnie wywróżę wam niewiadomą. Nie chcecie? Sami sobie poradzicie? Zobaczymy! Chętnie popatrzę”.
9. Skojarzenie zapisu wyrazu „równania” z maskotką Próżniaka.
10. Ocena skomponowanych zadań. Docenienie zaangażowania uczniów.
11. Podsumowanie zajęć. Próba odpowiedzi na pytanie zawarte w temacie.
Komentarz metodyczny
Uczniowie ze SPE doskonale reagują na metody przyspieszonego uczenia się i postaci ze świata wyobrażeń. Odbierają wtedy wiedzę prawopółkulowo.
