Wojcieclr
Ktuietnietoski, A
leksandra
Borotuska-Solonunko,
Malgorzata
Brz o zo w sk a, M
ieszko
Olczak
Cz
ęstość wys
tępowan ia
o
bjawu Simona
u
zm
a rłych
na
s
kute k powie
szenia
Wstę p
Wylewy krwawe na przednich powierzchniach krąż ków międzykręgowych jako objawy przyżyciowości po -wieszenia.zostałyporazpierwszy opisaneprzez Simona w 1968r.[1, 2J.W latach 70.i na początku lat 80.XX w. ukazało się kilka prac w języku niemieckim [3, 4, 5,6]
oraz pojedyncze prace wjęzyku polskim [7]odnoszące
się do tego objawu. Do tematu polscy autorzy powrócili
w latac h90.XX wieku[8, 9,10J,natomiast objaw Simo-na był całkowicie pomijany w literat urze ang loj ęzyczn ej aż do pierwsz egodziesięc iol e cia obec nego wieku,kiedy
to opublikowano kilkaprac,z czego dwie poświecone są
wyłącznieobjawowi Simona [11,12].Mimoże minęłojuż przeszło czterdzieścilat, od kiedyomawia nyobjaw znany jestmedykomsądowym, nadal niewyjaśnionoostatecz -nie patomechanizmu jego powstawania aniczynników, które pre dyspon ują do jego wystąpienia. Zdaniem au
to-rów niniejszejpracy wynikato ze zbyt małejliczbybadań poświęconychtemutematowi orazmałejliczebnościgrup wwiększościbadań jużistniej ących.Wdostępnych publi-kacjach liczebnośćanalizowanychzgonów w wyniku po-wieszeniawahała sięod 17 (Marcinkowskii in.[7)) do 395 (Kunz iWożniak [9]).Jedynym odstępstwembyła praca Geseric,w której przeanalizowanoaż840przypadków [3, 4J.Zwraca uwagę ogromne zróżnicowanie wyników ba -dań
w
wymienionych pracachwodniesieniudoczęstościwystępowania objawu Simona- od kilku procent
[9]
do94% [2].Wielokro tniewysuwana jest hipotezaowpływie
pozycjipowieszeniaiwiekuosóbzma rłychnamożliwość pojawienia się wylewów krwawych na przed nich
po-wierzchn iachchrząstekmiędzykręgowych[9,11, 12,13J. Bio rąc powyższe pod uwag ę, postanowiono pr zeprowa-dzićbadan ieretrospektywne,którego celem byłaocena
na dośćszeroki m mate riale częstościwystępowa nia
ob-jaw uSimonana skutek powieszeni a iczynn ikówwpływa jącychna jegowystąp ie ni eu osóbzmarłych.
Materiał
I
metodyW latach2003-2009 wZa kład zieMedycynySądowej Warsz awskiego Uniwersytetu Medycznego wykonano
859 sekcji zwło k osób zma rłych w wyniku powieszenia.
PROBLEMY KRYMINALISTYKI274(4)2011
Po odrzuceniu przypadków z zaawansowanymi późnymi
zmianami pośmiertnymioraz tych, w których nieznany był wiek zmarłego, dalszejanalizie poddano 595 protokołów
sekcyjnych z uwzględnieniem danych dotyczących: w ie-ku,płci , stężenia alkoholu we krwi,obecności lub braku objawu Simona (OS) oraz odcinka kręgosłupa,w którym
obserwowano występowanie tego objawu. W badaniu zwrócono również uwagę na pozycję, w jakiej doszło
do powieszenia. Na podstawie uzyskanych inłormacji z prokuratury w przypad kach jednoznacznych ,nie b u dzą
cychwątpliwośc i podzielono powieszenia na: dokonane
w pozycji typowej (pozycja spionizowana, niepodparta)
i innej. W przypadkach,w któ rych w opisieokol icznośc i
zgonu brak było danych na temat pozycji ciała lub opis
był niejednoz naczny,stwo rzono trzecią grupę - pozycja nieznana.Wynikianalizowano zarówno
w
odniesieniu do całejgrupy badanej,jak również zpodziałe m na podgru-py wzależ nościodwieku zmarłych:grupa I- do 30 roku życia (n= 146),grupaII 31- 50 lat (n = 238), grupa III > 50lat (n=211).W analizie statystyc znej wykorzystano pakiet S
tati-stica 8.0.Zastosowanotypowe miarypołożen ia i roz
pro-szenia (średnia, odchylenie standa rdowe). Do dalszych
obliczeń zastosowano test t-Studenta, analizę wariancji
(ANOV A) oraz regresję wie loraką. Dla wszelkich po-równań za istotne statystycznie uznawano wartości dla p
s
0,05.Wyniki
W analizowa nejgrupiebyło511mężczyzni84kobiety w wieku od 11do91 lat. Strukturawiekowacałejbadanej grupyprzedstawionazostałana rycinie1.
W badanych przypad kach podczas sekcji zwłok
stwierdzono obecność wylewów krwawych na przednich
powierzchniach krążków międzykręgowych (tzw. objaw
Simona) w25,71%przypadk ów (n=153).
Częstość występowan ia objaw u Simona u mężczyzn była nieco większa 27% (n = 138) ni ż u kobiet 17,8%
(n=15).Jednakróżnicata niebyłaznamienna s
tatystycz-nie(p>0,05).
Zaobserwowanoznacznieczęstsze wystę powan i eo b-jawuSimona u osób młodych w porównaniu z osobami
Z PRAKTYKI
o
10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 WIEKRyc.3. Wiek osób zmarłych (podany w latach) w wyniku powies zenia wzal eżnościod pozycji w jakiejdos złodozgonu
Fig.3.Age (in years) o/deceased (caseso/ hanging) depending on the positiono/ hanging
Ryc. 1.Wiek osóbstanow i ącychgrupębadaną zmarłychw wynikupowie
-szenia(podany wJatach) źródle(ryc.1-5 ):autorzy
Fig. 1.Age (inyears) ot deceased(cases ot hanging) making uptheexa -mination group
Ryc.2.Wiek osóbzmarłych (podanyw latach)w wyniku powies zenia
wza leż n o ściodwystąpieniaobjawu Simona (grupaS) lub jegobraku(
gru-pa SS)
Fig. 2.Age(in years)o/deceased(caseso/hanging)dep endingonthe presenceo/Simon's symp tom(groupS)oritsabsence(group aS)
DMediana 025%-75% IMin-Maks oMediana 025%-75% IMin-Maks
s
ATYPOWA POZYCJA BS TYPOWAI
-'r--1
/
\
f
I
\
---'1
/
\
/ '
""'q
o o---L
--- I -e c -l
-I
I
---.Lo
10 100ec
80 70 60 ~ w 50 ~ 40 30 20 10 O 20 30 140 60 70 80 ec ~ 50 w ~ 40 100 20 40 I 0100 ~ z ~ ~ 80 « ~ 60 :J 120o
w podeszłym wieku. W grupie I (do 30 roku życia)ob-jaw Simona wystąpił w 35,61%, w grupie II (31-50 lat) w28,15%,a w grupie III(>50 lat) jedynie w 16,11%. Róż nice pomiędzygrupami I i III oraz IIiIIIsąznamienne sta -tystycz nie (p < 0,05).
Na rycinie 2 przedstawiono wiek osób zmarłych
w
wy -niku powieszeniaw
zależności od występowania bądź braku objawu Simona. Zależność pomiędzywystępowa niem objawu Simona a wiekiem jest wysoce znamiennastatysłyczn ie(p<0,0001 )
Na podstawie informacji uzyskanych od prokuratorów prowadzących poszczególne dochodzenia jednoznacz -nie ustalono pozycję powieszenia w 223 przypadkach,
co stanowi 37,4% całej grupy badanej. Przy
powiesze-niach w pozycji typowej (n = 102) objaw Simona wy-stąpił w 53,92% przypadków (n = 55), zaś przy powie -szeniu w pozycji innej niż typowa (n = 121) obecność wylewów krwawych na przednich powierzchniachkrążków
międzykręgowych stwierdzono w 11,57% przypadków
(n= 14). Różnica ta jest wysoce znamienna statystycz -nie (p<0,0001 ).Przy czym zależność pomiędzy pozycją powieszeniaa wiekiem badanych niebyłaznamiennasta -tystycznie(p >0,05) (ryc. 3).
Tabela przedstawia liczbę przypadków , w których
stwierdzano występowanieobjawu Simona,a także
sto-sunek procentowy tych przypadków w odniesieniudo po-szczególnych podgrup uwzględ n i ających zarówno wiek badany ch, jak i pozycję powieszenia. Zwraca uwagę fakt,żew podgrupie wiekowejdo 30 roku życia przy po-wieszeniach w pozycjitypowej - objaw Simonawystąpił aż
w
70%.W badanej grupie wylewy krwawe na przednich p o-wierzc hniach krążków międzykręgowych występowały nie tylko w odcinku lędżwiowym kręgosłupa, ale także w 38 przypadkach w odcinku piersiowym (poza dwoma przypadkami dotyczyło to pierwszych dwóch podgrup wiekowych), a w2 w odcinku szyjnym (oba te przypadki dotyczyłyosób bardzomłodych- poniżej 30 roku życia) .
Analizazależności pomiędzy występowaniem objawu Si -mona
w
odcinku szyjnym j piersiowym a pozycją pow ie-szenia nie była możliwaze względ u nazbyt małą liczbę taki ch przypadków, atakże na brak informacji o pozycji powieszeniaw
znacznejczęści znich.Na rycinie 4 przedstawionograficznieczęstośćwystę powaniawylewów krwawych na przednichpowierzchniach poszczególny ch krąż ków międzykręgowych. Pod uwagę
wziętojedynie te przypadki, wktórych objaw Simona był
obecny, a doda tkowow protokolesekcyjnymzawa rtabyła informacj a odokładnymjego umiejscowieniu - łącznie90 osób.Wynika z tego,że najczęstszą lokal izacją objawu Simonabyły krążki między kręga mi L1 iL2- 61% (n = 55) oraz L2iL3- 46,66%(n = 42).
Nie stwierdzon o znamiennych statystycznie zależno ści pomiędzy występowaniem objawu Simona a stęże
niem alkoholu etylowego we krwi (ryc.5).
Tabela Ilośćprzypad kó wi odsetekw poszczególnychpodgrupac huwzgl ędniającychwiek osóbzmarłych
orazpozycjępowieszen ia
Number ot cases and percen tagevetuesinindividua/ groups with regard to age ot deceasedand positionot hanging
Grupy
Pozycja Objaw Simona ObjawSimona BrakobjawuSimona Brakobjawu Simona
wiekowe -liczba przypadków - wartośćprocentowa -liczba przypadków - wartośćprocentowa
atypowa 3 12,5% 21 87,5% I(do30roku typowa 21 70% 9 30% życia) brak danych 28 30,43% 64 69,57% atypowa 8 15.6% 43 84,4% II(31-50lal) typowa 20 58,88% 14 41,12% brakdanych 39 25,4% 114 74,5% atypowa 3 6,52% 43 93,48% 111(>50lal) typowa 14 36,84% 24 63,16%
brak danych 17 13,38% 110 86,62%
Wnioski
Ryc.5.St ężeniealkoholu(określonew%o)wza leż nościodwystąpienia
objawuSimona(grupa S)lub jegobraku(grupa BS)
Fig.5.Concentrationot alcohol(in%o)dependingon thepresence ot Si-mon'ssymptom(groupS)orits absence (groupBS)
1.NawystąpienieobjawuSimonawprzypadkach
udu-szenia gwałtownego w mechanizmie powieszeni a mają
wptyw pozycjai wiekzmarłego. Objaw Simona obserw
o-wanyjestnajczęścieju osóbmłodychiw przypadkachp
o-wieszenia w pozycjilypowej.
2.W powieszeniachobecnośćwylewówkrwawych na
przednichpowierzchniachkrążkówmiędzykręgowych rnoź
nastwi erdzićnietylko w odcinku lędżwiowym kręgosłupa,
ale takżew odcinku piersiowym i szyjnym,a fakl wystę
powania objawuSimonaw górnychczęściach kręgostupa
wydaje się mieć silny związek zwiekiem osoby zmarłej .
Wptyw innychczynników, w lym pozycjipowieszenia wy-magadalszychbadań.
3.Brakjestprzestanek,abynawystąpienieobjawu Si-mona miałowpływ stęże nie alkoholuetylowegowe krwi,
alakże płećosobyzmarłej.
"Med.ana 025%-75% IMin·Mdi<S s SIMON ss -~ -~ -~-~.
-
-
- -
- - -- - - --
--f---
-f--- -0.5 0.0 -0 .5 <.0 2.0 1.0 1.5 35 2.5 3.0J
r
U~ ,~ n i l/Li ~ Tlollfl"hn " V 1101"""11 C"71J1o.UlSI ~, nu...nu UJ'Iol-.l, nurt u !I
Ul
"
.,.
·
",
Thl:tLl J~.~'"(~oJ'I 11'1.1 .UI"' l.·~·1 1.".4 IU.... l.· 11lRyc. 4.Częstośćobserwowanychwylew ówkrwawych na przednich po
-wierzch niachposzczególnychkrążkówmiędzykręgowych
Fig.4. Frequency ot presence ot oosetvedhaemorrhageontrontal sur-taces otintervertebral discs
ZPRAKT YKI
Dyskusja
Uzyskany w prezentowanym badaniu wynik często
ściwystę powan ia objawu Simonarzędu 25% wzgonach
będących następstwem powieszenia najbardziej zbliżo
ny jestdo wyniku uzyskanego przez Geseric i in.[2.3].
natomiast znacznie odbiega od większości pozostałych
opublikowanych w pracachprzytoczonych wewstępie
ni-niejszego artykułu. Warto zwrócić uwagę, że liczebność
grupy badawczej w prezentowanym badaniu własnym
orazw badaniu Geserici in. była zbliżonai obejmowała kilkasetosób,zaśobserwacjemówiąceo ponad50% w
y-stępowaniu objawuSimona wpowieszeniach pochodziły
wwiększości z badań opartychna znacznie mniejszych gnupach - rzędu kilkunastulub kilkudziesięci u osób.Na
uzyskany wynik, poza licze b nością gnup, ważny wpływ
wywieratakże stopień zróżnicowania grupybadanej pod
kątemcechmających wpływnawystąpienieczyteż brak
badanego objawu.W przypadku objawu Simona,zgodnie
z wynikami prezentowanego badania,takimi czynnikami
są wiek osoby zmarłej i pozycja,w jakiej doszł o do po
-wieszenia.Stąd teżskrajnieróżn ewynikimożna otrzymać
w sytuacji. w której w grupie badanej przeważać będą
osoby młode lub osoby starsze.W prezentowanym ba
-daniu własnym częstość występowania objawu Simona
przekraczającą 50%uzyskano jedyniewpodgrupieosób
do 50 roku życia, które powi esiłysię w pozycji typowej.
Wpiśm ienn ictwie pojawi ająsiętakżewzmiankiowpływie
rodzajubadań(prospektywne lubretrospektywne) naczę
stośćobserwacjicechprzyżyciowościpowiesze nia, wtym
objawu Simona [9].Częstośćtajestwię kszawbadaniach
prospektywnych niż retrospektywnych, co sugeruje , że
nastawienie obducenta naposzukiwanie danego objawu
skutkuje jegowiększą wykrywal nością.
Kolejnym zagadnieniem poruszonym w prezento
wa-nymbadaniu jest kwestia umiejscowienia wylewów
krwa-wych na przednich powierzchniach krążków międzykrę
gowych opisywanych jako objawSimona.Wyniki zarówno
przeprowadzonegobadaniawłasnego,jak i wieluinnych,
wskazują na najczęstsze umiejscowienia omawianego
objawuwodcinkulędźwiowymkręgosłupai jedyniew
nie-wielkiej liczbie przypadków w innych odcinkach, w tym
główn ie odcinku piersiowym [7, 11].Jednak praktycznie
brakjest publikacji,w którychszczegółowoby ana
lizowa-no to,w której części odcinka lędźwiowego kręgosłupa
objaw Simona występuje. Może mieć to znaczniew r
oz-ważaniachna tematetiologii omawianegoobjawu.W pu -blikacjach Nikolićiin. [121oraz Hejnaiin. [11]wysu n ięto
hipotezę, że wylewy krwawe na przednich pow
ierzch-niach chrząstek międzykręgowych powstają w wyniku wyginaniasię kręgosłupaw trakcie drgawek.Wymienieni
autorzy wykonalibadaniaprospektywne,włączając w to
także inne grupy zgonów poza powieszeniami, i zao
b-serwowali.żeobjaw Simonawystępowałpraktycznie we
wszystkich badanych grupach, co stoi w sprzeczności
82
z wnioskami Marcinkowskiego i in.[7].Oczywiści e czę
stość wystę powania objawu Simona w poszczególnych
grupach była różna, ale na przykład w badaniu Nikolić
iin.[12J liczbaodnotowanych objawów Simona wgrupie
osób zm arłyc h w wyniku powieszenia była niezmien nie
statystyczniewiększaodokre ślo nejdla zgonów w wyniku
uduszenia gwałtownego w mechanizmie innym niż p
o-wieszenie.W pracyGuaniin.[14] autorzydowiedli ek
s-perymentalnie , że zakres ruchów kręgosłupa wodcinku
lędź wiowo- krzyżowym jest wyraźnie wię kszy niż w g ór-nej części odcinka lędżwiowego kręgosłupa. Stąd też
przyjmując założenie, że wylewy krwawe na przednich
powierzchniach krążków międzykręgowych są wynikiem ruchówkręgosłu pa,tonajczęściej powinny onewystę po
wać
w
odcinku onajwiększymzakresie rucho m ości,tj.lę dźwi owo- krzyżowym . W przeprowadzonymbadaniu uzy
-skanojednakwynikodwrotny- objawSimona najrzadziej
obserwowanybyłnawysokościL5/S1.Najczęści ejobjaw
tenwystę powałwgórnejczęściodcinkalędźwiowego,na
wysokościL1/L2,która zgodniezpracąGuani wsp.[14J
ma najmn iejszą ruchomość . Obserwacja ta stawia pod znakiem zapytania hipotezęwysuniętą przez Nikclić i in.
[12) orazHejnai in. [11]i motywujedo dalszychdociekań .
W pierwszej kolejności wskazane wydajesię przeprow a-dzeniebadania prospektywnego skupionego na p
oszuki-waniuwylewów krwawychna przednichpowierzchniach krążków między kręgowychwinnychprzypadkachniżp
o-wieszenia. Takiebadaniezostałojuż podjęte przez a
uto-rów niniejsze goartykułu.
B
IBLIOGRAFIA
1. Simon A.:
vnare
Hekationem im Beręich de r Lenden-wirbeleaule bein Erban qen, ..Wiss 2 Univ Halle" 1968, nr17,
s.59 1-597.
2. Simon A.:WeiterBeobachtungen vitale r reaktle nem im
bereichde rLendenwirbelsaule ,.Aktue lteFragen Gerichtt.Med."
1968. nr3, s.297-299.
3.Gese rick G.,Lignitz E.,Patzelt D.:Zum aussagewertvon ventralen bandscheibenblutungen,"Beitr. Gerichtl. Med." 1976, nr 34.s. 259-263.
4.Geser ickG.,lignitz E.,Ca useB.:Zum Beweiswert der
Simonschen blutunge n aisvitalserhanqunqszeich en. .Kryrninal.
Forens.Wiszz."19 76,nr26,s.78-80.
5.Kleibe r M., Koops E.,Pus ch el K.,Gottberg J.,Brin
k-ma nn B.:Zurpatholcqiesdes erhanqes unterbesonderer be
-rucksichtiqunq vrtaler reaktlenem. ..Beitr Gerichtl. Med." 1982,
nr40,s.117- 12 1.
6.Satern us K.S.,DotzauuerG.,Im hausetG.:The im por-ta nce ot Simon's symptom in case ot hanging,,,2 Hechtsrned"
1979,nr83(4).s.283- 289.
7.Marcinkow skiT.,Krzymań s kaM.,Przybyls kiZ.:Wybro·
czyny krwawe na powie rzchnichrząstek międzykręgowychjako jedenz objawówśmierciwskutek powieszenia, "Wiad Lek"1971,
nr24 , s.1443-1444.
8. Gross A.,KunzJ.: Objaw Simona- zapomn iany objaw
zażyciowości powieszenia?, MateriałyXII ZjazduPolskiegoT
o-warzystwa MedycynySądowejiKryminologii.
9. Kunz J.,WoźniakK.:Zażyćlewoś ćśmiercizpowieszenia, "Arch. Med.Sąd.Krym."1997,nr XLVII,31-37.
10. Rutkiewicz A.,Trela F.: Cechyzażyciowościpo wiesze-nia w materialesekcyjnymZakładu w latach 1990-1994. "Arch.
Med.Sąd.Krym." 1995. nr 45(2),s.94.
11. Hejna P.,Hejtarova O.:Bleedingsintotheanterioras -pectoftheintervertebraldiscs inthe lumbagregion otspin eas
diagnostic sign ot hanging ,"J. Foransie. Sci." 2010, nr 55(2), s.428-31.
12.NikclićS.,ŻivkovieV.,dukovićF.,Bibie D.,
Stanojkows-ki G.:Simon'sbleedinqs:a possibile mechanis mof appearance
andforensicimportance- a prcspective autopsystudy,.jnt.J. Le-gal.Med." 2009, nr 123,s. 293-297.
13. Borowska-Solonynko A., Dąbkowska A.: Nietypowa
odmianaobjawu Simonau11letni egochłopca, któryuległp
rzy-padkowe mu powieszeniu,"Arch.Med.Sąd.Krym."2008, nrLVIII, s. 123- 125.
14.Guan Y.,Yoganandan N.,MooreJ.,Pindar F.,Hang
J..Maiman D.,Laud P.:Momentrotatronresponsemot thehu
-manlumbosacr al spinal column,.Joumarot Bfomechanics" 2007,
nr 40,s. 1975-1980. Streszczen ie
Cetanbadaniabyłaocenaczęstościwystępowania obJawu Simona
lizma rłychntl skutek poxoieszcnioicZYfll1ikówwpływaJących na lego
występmuallie. Wprezentowanym badaniu anatizic poddano595pro
-tokołówsekcjizwłok wykonanych w Katedrzei Zakładzie Medycyny
PROBLEMY KRYMINALISTYKI 274(4) 2011
Z PRAKTYKI
Sądowejw przypadkachśmiercilIa skI/tek powieszenia.Objmo Simone
wystąpiłw25,71% przypadków(II = 153).Stwierdzono 'l'.1Jsocez1la
-lIIiCl1!1(j statystycwiezależność pomiędzywystąpielliemobjawlISimolIII aunekinnunertego.WprzypadkacII,wktórychmożliwe byłauzyskanie informacjio pozyc;i,IVktórejdoszłodo powieszenia-typowa (n=1(2)
lubinnaniżtypowa (n=121),zaobeenoounno.iżanalizowanyobjmu
występował znacznieeZf/ściej przy powieszeniach w pozycjitypowej
(II=55)niżto innci od typOIt'C;(II= 14).Sttoierdzono występowaniII
wylC'{oów krwaw.1Jchllaprzednich powierzclll1iachkrążkówmiędzykrę gowycII tacie pozaodcinkiemlędźwiowym kręgosłupa- w odcinku pier -siowym(11=38)iszyjnym(II =2).
Słowa kluczowi': objm:vSimona, ccellyprzyżyciowościpowie
-szenia
Sumsnaru
Thc aim of the stlldy was to esrunate
ttw
frcqllency ofSunon's symptom il1 cascs of hanging and joetors IIJJcctillg ils occurrcncc.ln tttc prceentcd study, 595 rcportsojforclIsic autopsics (cascs oj!lIlngillg)per -jormed in ilu: DepartmentandInetitute oj Forensic Medicine,M1'diClll University oj WarsawWvland)ioere1/lllllys1'd.SiIl/OJI'ssign was pres-enthl25.71'10ojCIlSCS(fi = 153).ThcrclI'IIS a stlltisticaliysignifiClll1t carrekuion betucen Simon'ssymptom prcsCII('(' and ttsc agi'of aeceoecd.
IIIcascsuhcrctticposition ojhangillg wasknoum- typica!(/I=1(2)or other tlllmtypical(11=121),Sunon'ssymptom ocel/red morl' jreqllently inthctypicalpoeition(II=55) ttmn in "cthertlum typical"positioll and(/1=14)respertivcly.In som1' caece bruiscs on jronta! sllrfaccsof intcroertebra!discswerc[ound alsoin oiherliWII tumbar pur!uf the
nnnc
,
i.e ccroical(11=38)and ilumicie(n=2)part.Kcywords: Silmw'ssumptom,vital signs in caecs ofhal1gillg
