Załącznik nr 1 do Uchwały Rady Gminy Lubień
Nr LII/239/2014 z dnia 19 maja 2014 r.
Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy Lubień
Lubień
Zespół głównego projektanta:
mgr inż. Paweł Niemiec - główny projektant Z-260 mgr inż. Joanna Świtlińska Robutka Z-447
projektanci:
mgr inż. Anna Skiba mgr inż. Kamil Czarny mgr inż. Karolina Wesołowska
zagadnienia środowiska przyrodniczego mgr inż. Rafał Odachowski
r r m
częsc I Wstęp
Spis treści:
1. Wprowadzenie - 2 - 2. Podstawa prawna opracowania - 3 - 3. Cele przyjętego dokumentu - 3 - 4. Ogólna charakterystyka gminy - 4 -
1. Wprowadzenie
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jest dokumentem określającym politykę przestrzenną gminy, koordynującym działania samorządu lokalnego w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym gminy.
Studium jako wewnętrzny dokument władz samorządowych, zgodnie z art. 9 ust. 5 ustawy o planowaniu przestrzennym, nie jest aktem prawa miejscowego i nie stanowi podstawy do wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, a także nie przesądza o użytkowaniu terenów. Ustalenia Studium zgodnie z art. 9 ust 4 ustawy 0 planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym są wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
Sporządzenie niniejszego dokumentu wynika ze zmiany polityki przestrzennej gminy, która jest wynikiem zmian w potrzebach mieszkańców oraz warunków ekonomiczno- gospodarczych. Studium zostało wykonane w oparciu o wcześniej przyjęty dokument z 2000 roku.
Zmieniające się uwarunkowania formalne i przestrzenne jak również zmiany w przepisach odrębnych wpłynęły na potrzebę aktualizacji i wprowadzenia nowych ustaleń do studium.
Niniejsze Studium, zgodnie z art. 10 ust. 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, składa się z części tekstowej i graficznej.
Wypełniając dyspozycje zawarte w uchwale Nr XVIII/84/2012 Rady Gminy Lubień z dnia 27 lutego 2012 r. w sprawie przystąpienia do sporządzania zmiany „Studium uwarunkowań 1 kierunków zagospodarowania przestrzennego" gminy Lubień,
Zmiana dotychczasowego Studium dokonana została zarówno w części dotyczącej uwarunkowań (głównie wynika z aktualizacji danych statystycznych), jak i w części dotyczącej kierunków polityki przestrzennej na obszarze całej gminy.
Część tekstowa Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Lubień składa się z czterech części:
• część I - Wprowadzenie zawiera informacje m.in. o zawartości dokumentu, jego roli i prawnej podstawie sporządzenia oraz podstawowych celach Studium;
• część 11 - Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego,
• część 111 - Kierunki rozwoju przestrzennego,
• część IV - Synteza i uzasadnienie, zawierające kompleksową syntezę ustaleń Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Lubień oraz uzasadnienie objaśniające przyjęte w Studium rozwiązania.
Część graficzna Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Lubień składa się z dwóch rysunków:
• Uwarunkowania rozwoju przestrzennego,
• Kierunki rozwoju Przestrzennego, które zostały opracowane na kopii mapy topograficznej w skali 1:10 000, obejmujące cały obszar gminy w jej granicach administracyjnych.
Przy sporządzaniu Studium uwzględniono w szczególności:
• Zasady określone w " Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030", przyjętej uchwałą nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. (M.P.2012.252),
• ustalenia Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego przyjętego Uchwałą Nr XV/174/03 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 22 grudnia 2003 r,
• ustalenia "Strategii Rozwoju Gminy Lubień na lata 2007 - 2015"
2. Podstawa prawna opracowania
Podstawę prawną niniejszego opracowania stanowi art. 10 ustawy z dnia 27 marca 2003 r.
o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2012 poz. 647 z późn zm.) oraz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118, poz. 1233).
Podstawą formalną sporządzenia niniejszego studium jest uchwała Nr XVIII/84/2012 Rady Gminy Lubień z dnia 27 lutego 2012 r. w sprawie przystąpienia do sporządzania zmiany
„Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego" gminy Lubień.
3. Cele przyjętego dokumentu
Głównym celem studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Lubień jest, poprzez rozpoznanie i diagnoza aktualnej sytuacji gminy, istniejących uwarunkowań oraz problemów związanych z jej rozwojem, sformułowanie kierunków zagospodarowania przestrzennego i zasad polityki przestrzennej gminy.
W tym celu określono:
• kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów;
• kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy;
• obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego;
• obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej;
• kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej;
• obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym;
• obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m2 oraz obszary przestrzeni publicznej;
• obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne;
• kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej;
• obszary szczególnego zagrożenia powodzią oraz obszary osuwania się mas ziemnych;
• obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji.
4. Ogólna charakterystyka gminy
Gmina Lubień położona jest w południowej części powiatu myślenickiego w województwie małopolskim. Powstała w wyniku reformy administracyjnej przeprowadzonej w 1973 roku namocy której we wsi Lubień utworzono siedzibę władz gminnych. W skład gminy wchodzą cztery sołectwa Skomielna Biała, Krzeczów, Tenczyn i Lubień.
• Gmina zajmuje powierzchnię ok. 75,01 km2 (7501 ha);
• Liczba mieszkańców ok. 9800 osób;
• Średnia gęstość zaludnienia: 130 mieszkańców/km2;
• Struktura użytkowania:
- użytki rolne: ok. 3766 ha w tym grunty orne 3198 ha, sady 45 ha, łąki trwałe 151 ha, pastwiska trwałe 267 ha, inne grunty rolne ok. 105 ha
- lasy i grunty leśne: ok. 3308,2 ha , lesistość 44,1 %;
- grunty zabudowane i zurbanizowane: ok. 368 ha;
- wody: 0,04 % powierzchni gminy;
• Główne drogi:
- droga krajowa nr 7 z Żukowa k. Gdańska przez Warszawę do granicy ze Słowacją w Chyżnem,
- droga krajowa nr 28 - z Zatora przez Nowy Sącz do granicy z Ukrainą w Medyce, - droga wojewódzka nr 968 (DW968) - droga wojewódzka łącząca Lubień z Zabrzeżą, - droga powiatowa nr K1625 - relacja Tenczyn - Gliste - Mszana Dolna.
część II
Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego
Spis treści:
1. Stan dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu - 3 - 2. Stan ładu przestrzennego i wymogi jego ochrony - 3 - 3. Stan środowiska, w tym stan rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego - 3 -
3.1. Stan rolniczej przestrzeni produkcyjnej - 3 - 3.2. Stan leśnej przestrzeni produkcyjnej - 6 - 3.3. Warunki klimatyczne - 7 - 3.4. Szata roślinna i ś wiat zwierzę cy. - 9 - 3.5. Jakość powietrza atmosferycznego - 13 - 3.6. Jakość klimatu akustycznego - 15 - 4. Stan dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej - 16 - 5. Warunki i jakość życia mieszkańców, w tym ochrona ich zdrowia - 19 - 6. Zagrożenie bezpieczeństwa ludności i jej mienia - 21 - 7. Potrzeby i możliwości rozwoju gminy - 21 - 8. Stan prawny gruntów - 22 - 9. Występowanie obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów
odrębnych - 22 - 9.1. Obszar „Natura 2000 " - 23 - 9.2. Pomniki przyrody - 24 - 9.3. Południowomałopolski Obszar Chronionego Krajobrazu - 24 - 10. Występowanie obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych - 25 - 11. Występowanie udokumentowanych złóż kopalin oraz zasobów wód podziemnych- 25 -
11.1. Udokumentowane złoża kopalin oraz obszary i tereny górnicze ustalone na podstawie przepisów odrębnych - 25 - 11.2. Wody po wierzchnio we - 27 -
11.3. Wody podziemne - 27 - 12. Stan systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia
uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki
odpadami - 27 - 12.1. Stan systemu komunikacji - 28 - 12.2. Zaopatrzenie w wodę - 28 - 12.3. Odprowadzanie ścieków - 29 - 12.4. System elektroenergetyczny. - 29 - 12.5. Gospodarowanie odpadami - 29 - 12.6. Gazociąg. - 30 - 13. Wymagania dotyczące ochrony przeciwpowodziowej - 30 - 14. Zadania służące realizacji ponadlokalnych celów publicznych - 30 -
1. Stan dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu
Dla terenu Gminy Lubień obowiązuje Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego dla Gminy Lubień obejmujący sołectwa Lubień, Tenczyn, Krzeczów i Skomielna Biała uchwalony uchwalą Rady Gminy Lubień nr XXVII/122/2012 z dnia 28 września 2012 r.
2. Stan ładu przestrzennego i wymogi jego ochrony
Gmina Lubień jest gminą wiejską o wiejskim charakterze zabudowy mieszkaniowej z wyraźną przewagą zabudowy zagrodowej i znacznym udziałem budownictwa rekreacji indywidualnej.
Zabudowa koncentruje się w nawiązaniu do istniejących dróg lokalnych zgodnie ze stanem istniejącym. Dokonując przeglądu zabudowy na terenie całej gminy, jako budownictwo tradycyjne można przyjąć budynki posiadające dachy dwuspadowe lub czterospadowe o jednakowym kącie nachylenia połaci między 35°, a 45° i średniej wysokości ok. 10 m. Na części terenów gminy występuje zabudowa niezharmonizująca z otoczeniem i nie mieszcząca się w pojęciu budownictwa tradycyjnego. Budynki dysharmonizujące często posiadają dachy płaskie lub o kątach mniejszych niż 35° oraz posiadają dachy o różnym nachyleniu połaci dachowych i przesuniętych względem siebie.
Zasięg terenów dla poszczególnych wsi jest zróżnicowany w zależności od warunków lokalnych, przede wszystkim związanych z cennymi zasobami środowiska przyrodniczego i kulturowego.
3. Stan środowiska, w tym stan rolniczej i leśnej
przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska,
przyrody i krajobrazu kulturowego
3.1. Stan rolniczej przestrzeni produkcyjnej
Z bilansu terenu wynika, że przy ogólnej powierzchni gminy 7501 ha, powierzchnia użytków rolnych wynosi ok. 3716 ha, co stanowi 50,1 % powierzchni gminy. Występują stosunkowo sprzyjające warunki agroekologiczne, a rolnictwo to wiodąca funkcja dla tych terenów i często jedyne, lecz niewystarczające źródło utrzymania mieszkańców.
Grupy użytkowników gruntów
Ogólna pow.
gruntów
Grunty orne
Sady Łąki trwałe
Pastwiska trwałe
Lasy i grunty leśne
Pozostałe grunty (pod zabud. podwórza, drogi, wody, i inne grunty użytkowe oraz nieużytki.) Ogólna
powierzchnia gminy
7501 3340 58 49 269 3410 375
Gospodarstwa Indywidualne
6874 3294 56 48 258 3098 120
Pozostała powierzchnia
627 46 2 1 11 312 255
Tabela 1. Użytki rolne w Gminie Lubień dane na rok 2006. (źródło: Strategia rozwoju gminy Lubień na lata 2007-2015).
Podstawą gospodarki w Gminie Lubień jest jak dotąd rolnictwo. Przeciętna wielkość gospodarstwa rolnego wg Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 roku wynosiła 2,36 ha.
Wielkość gospodarstwa rolnego prowadzącego działalność rolniczą w tym czasie wynosiła 3,09 ha.
Na terenie gminy Lubień występują gleby o właściwościach i kierunkach rozwojowych gleb zwietrzelinowych piętrze regla dolnego, o czym decyduje podłoże skalne. Jako skała macierzysta utwory fliszowe dzielą się na dwie zasadnicze serie:
• marglisto-krzemianową - drobnoziarniste piaskowce i łupki ilaste o pewnej zasobności w węglan wapnia,
• kwarcowo-krzemianową - drobno i średnioziarniste zlepieńce i gruboziarniste piaskowce, zazwyczaj bezwęglanowe.
Do serii marglisto-krzemianowej należą utwory warstw inoceramowych, pstre łupki, warstwy beloweskie i łąckie, zaś do serii kwarcowo- krzemianowej - występujące na większości obszaru gminy warstwy zlepieńców i gruboziarnistych piaskowców magurskich.
Ze skał serii marglisto-krzemianowej rozwijają się na ogół średnio głębokie lub głębokie gleby gliniaste. Odczyn ich jest mniej więcej obojętny lub słabo kwaśny.
Z utworami serii kwarcowo-krzemianowej, związane są płytsze i bardziej kamieniste gleby piaszczyste i piaszczysto-gliniaste. Występują one z reguły na wzniesieniach, związanych z dużą odpornością tych utworów. Wskutek wymywania łatwiej rozpuszczalnych związków chemicznych łatwo następuje degradacja i zubożenie gleby. Gleby te mają odczyn wyraźnie kwaśny.
Wśród gleb gliniastych wytworzonych z utworów serii marglisto-krzemianowej większość stanowią gleby brunatne, słabo wyługowane i wyługowane. Są to żyzne gleby, z dobrze rozwiniętym poziomem próchniczym - występują przeważnie na spłaszczeniach podstokowych w Lubniu, Krzeczowie i Skomielnej Białej. Wykazują odczyn słabo kwaśny.
Miejscami rozwijają się gleby brunatne właściwe, wykazujące we wszystkich poziomach odczyn zbliżony do obojętnego
Gleby brunatne wyługowane, głębiej odwapnione i bardziej zakwaszone, są szeroko rozprzestrzenione, przeważnie w dolnych partiach stoków o znacznym spadku.
Gleby brunatne kwaśne stanowią najbardziej zdegradowany i ubogi w składniki pokarmowe podtyp gleb brunatnych - występują głównie jako gleby leśne na stokach górskich i gruntów rolnych w odlesionych wyższych partiach stoków.
Mady - powstałe z utworów aluwialnych, zależnie od składu mechanicznego, należą do gleb o zmiennej żyzności - od najuboższych żwirowo-kamienistych, tzw. mad inicjalnych, po gliny żyzne mady brunatne, głównie na terasie nadzalewowej, tzw. rędzinnej w dolinie Raby.
Na licznych młakach wykształcają się różne podtypy gleb hydromorficznych. Są to gleby żyzne, odznaczające się wysokim stanem wody gruntowej i podsiąkowym typem gospodarki wodnej, zajmują jednakże bardzo małe powierzchnie.
Pod względem przydatności rolniczej, przydatne do użytkowania ornego gleby klasy III zajmują niewielkie powierzchnie w dolinie Raby w Lubniu i małe skrawki w Tenczynie, dominują natomiast powierzchniowo nie podlegające ochronie gleby klasy IV na terenach Krzeczowa, Skomielnej Białej i Lubnia. Duży udział powierzchniowy mają gleby klasy V, nadające się niemal wyłącznie do utrzymywania jako trwałe użytki zielone. Większość powierzchni gleb klasy VI - łącznie z gruntami rolniczo nieprzydatnymi, kwalifikuje się do zalesienia.
Opracowanie ekofizjograficzne gminy Lubień wskazuje na występowanie, charakterystycznych kompleksów rolniczej przydatności gleb. Wobec odrębności siedlisk występujących na terenach górskich wydziela się odrębne kompleksy przydatności rolniczej gleb górskich.
• Kompleks 10-ty pszenny górski obejmuje najlepsze gleby III klasy bonitacyjnej. Są one dobrze uwilgotnione, głębokie, stosunkowo łatwe do uprawy.
• Kompleks 11-ty zbożowy górski obejmuje słabsze gleby w strefie do 450 m. n.p.m.
Występuje on na terasie nadzalewowej w dolinie Raby.
• Kompleks 12-ty zbożowo-pastewny obejmuje różne gleby górskie; pod wpływem klimatu górskiego ograniczającego uprawę ozimin, a także słabsze gleby położone w strefie uprawy ozimin.
• Kompleks 13-ty owsiano-pastewny górski obejmuje różne gleby gruntów ornych
o najsłabszej wartości użytkowej. Należą tu gleby położone na stokach nachylonych powyżej 40° o bardzo silnie utrudnionej uprawie i użytkowaniu. Większość gleb zaliczonych do kompleksu 13-ego powinna być wyłączona z użytkowania jako grunty orne (głębsze gleby należy zadarnić, a bardzo płytkie i szkieletowe zalesić).
• Kompleks 14-ty gleby orne, które należy przeznaczyć pod użytki zielone-obejmuje gleby na terenach o wybitnie niekorzystnych warunkach geomorfologicznych. Wg projektu regulacji granic rolnych i leśnych wszystkie obszary zajmowane są przez gleby tego kompleksu przeznaczono pod zalesienie.
• Na rysunku studium „ uwarunkowania" wyznaczono kompleksy gruntów rolnych o wysokiej , w skali gminy przydatności rolniczej.
Klasa gruntu Powierzchnia
I -
II -
IIIa 49,535
IIIb 52,748
IVa 329,216
IVb 973,808
V 1425,221
VI 490,681
VIz 37,788
RAZEM 3358,989
Tabela 2. Grunty orne wg klasy w Gminie Lubień, (źródło: Strategia rozwoju gminy Lubień na lata 2007-2015).
3.2. Stan leśnej przestrzeni produkcyjnej
Powierzchnia lasów stanowi ok. 3312 ha. Lesistość Gminy Lubień kształtuje się na poziomie 44,1 %, wskaźnik jest ten wyższy w porównaniu z lesistością powiatu myślenickiego na poziome 35,3 % i województwa małopolskiego - 28,6 %.
W podziale przyrodniczo - leśnym gmina jest położona w Krainie VIII - Karpackiej, w Dzielnicy 5, Mezoregionu Beskidu Wyspowego. Jest to niski stopień zalesienia w warunkach regionu górskiego. Granica rolno-leśna przebiega względnie wysoko - na 550 - 700 m n.p.m., pozostawiając zalesione górne części stoków i grzbiety górskie. W wielu miejscach pola uprawne wkroczyły na strome fragmenty stoków i na niższe grzbiety.
Współcześnie zaznacza się tendencja odwrotna - najmniej produktywne tereny rolne wyłączane są z użytkowania i podlegają procesom sukcesji prowadzącym do przekształcenia w zbiorowiska leśne, lub są zalesiane sztucznie. Proces ten objął dotychczas stosunkowo niewielkie powierzchnie, jednak zalesienie obszaru powoli wzrasta.
Wszystkie lasy państwowe zostały zaliczone do kategorii lasów wodochronnych. Fakt ten zdominował rodzaj gospodarki leśnej, bowiem prace gospodarcze, a zwłaszcza pozyskanie drewna, podporządkowano funkcjom przyrodniczym. Eksploatacja drzewostanu odbywa się w oparciu o wyrąb częściowy, najczęściej w trakcie koniecznych zabiegów czyszczeniowych, sanitarnych i trzebieży a przebudowa drzewostanów zmierza w kierunku przywrócenia składu gatunkowego zgodnego z siedliskiem.
W oparciu o ustawy - prawo ochrony środowiska:
• lasy ochronne (wodo i glebochronne), które wg planu urządzenia podlegają specjalnym zasadom użytkowania, podporządkowanym celom ochrony ilościowej zasobów wodnych oraz gleb przed erozją. Gospodarka leśna w lasach państwowych posiadających status lasów ochronnych prowadzona jest wg zasad gospodarstwa specjalnego, w którym pierwszeństwo przed produkcyjną, mają ochronne funkcje lasu. Tym samym zasadom powinna być podporządkowana gospodarka w lasach prywatnych, pozostająca pod nadzorem administracyjnym Nadleśnictwa.
Gospodarka w zadrzewieniach nadzorowana jest przez organy samorządu gminnego. W praktyce lasy nie państwowe i zadrzewienia użytkowane są. wg potrzeb i uznania ich właścicieli, bez uwzględnienia zasad ochronności.
3.3. Warunki klimatyczne
Obszar gminy należy do zachodniokarpackiej dzielnicy klimatycznej. Region jest uprzywilejowany pod względem natężenia promieniowania słonecznego całkowitego, które w sąsiedniej Rabce w ciągu roku sięga 56,6 W/cm2, podczas gdy średnio w kraju nie przekracza 50 W/cm.
Partie terenu położone poniżej 680 m n.p.m. wg klasyfikacji Hessa [12] należą do umiarkowanie ciepłego piętra klimatycznego, wyznaczonego przez średnie temperatury roku zawarte w granicach od 6 do 8°C.
Okres wegetacyjny rozpoczyna się w ostatniej dekadzie marca, a kończy około połowy października. Początek robót polnych przypada na drugą połowę kwietnia.
Pierwsze dni z mrozem pojawiają się w pierwszej dekadzie listopada. Liczba dni z przymrozkami wynosi 120 - 140, z mrozem 70-80.
Opady są częste, lecz stosunkowo mniej obfite niż w innych regionach górskich, co wynika z położenia w tzw. cieniu opadowym. Średnia roczna suma opadów waha się w granicach od 600 do 1000 mm. Najwięcej opadów spada z początkiem lata (maksimum w lipcu), najmniej zimą (minimum w styczniu). Pokrywa śnieżna zalega 90 - 120 dni.
Dolinne położenie powoduje, że wiatry są stosunkowo słabe, wysoka jest też częstość cisz. Zgodnie z przebiegiem obniżeń zwiększona jest częstotliwość wiatrów z kierunków, SE, S, SW.
Z uwagi na cechy bioklimatyczne, klimat Lubnia zalicza się do grupy łagodnych klimatów strefy górskiej, lecz w ciągu 30% dni w roku występują niekorzystne bodźce klimatyczne o znacznym natężeniu, na które organizm ludzi chorych, rekonwalescentów lub osób starszych może reagować ujemnie.
Mezoklimaty.
Bogata rzeźba terenu powoduje duże zróżnicowanie mezoklimatyczne obszaru gminy.
Wyróżnia się trzy typy mezoklimatu:
I. Mezoklimat dolin o dużych wahaniach temperatury i wilgotności powietrza, w dzień suchy i ciepły, latem gorący, w nocy silne spadki temperatury, tendencja do powstawania mgieł radiacyjnych, wieczorem i w nocy formowanie warstwy inwersyjnej, która w godzinach rannych wznosi się 300 -500 m nad poziom dolin. Inwersja zanika w dzień, lecz w sezonie chłodnym może utrzymywać się całą dobę, a niekiedy kilka dni. Mezoklimat dolin - Raby, Lubieńki i Tenczynki jest mało korzystny dla większości funkcji gospodarczych, komunikacji i mieszkalnictwa.
II. Mezoklimat stoków i zboczy (tzw. ciepłej strefy na stoku, około 40 - 80 m do 200 - 300 m nad dnami dolin) o wyższych o 2 - 3° średnich minimalnych temperaturach roku i dłuższym o około 2 miesiące okresie bezprzymrozkowym w stosunku do den dolin, pozostających najczęściej poza zasięgiem mgieł radiacyjnych, o łagodnych dobowych wahaniach temperatury i wilgotności powietrza, dobrej lub bardzo dobrej naturalnej wentylacji i bardzo dobrych warunkach aerosanitarnych. Są to bardzo korzystne tereny dla większości funkcji gospodarczych, w szczególności dla mieszkalnictwa, turystyki i rekreacji. Gmina dysponuje dużym zasobem terenów o tak korzystnym położeniu mezoklimatycznym. Należą do nich wyższe partie spłaszczeń podstokowych Klimasa-Zębalowej, Szczebla, Lubonia oraz siodła, na których leżą Krzeczów, Skomielna Biała i Tenczyn Górny.
III. Tereny umiarkowanie korzystne, lecz wyraźnie chłodniejsze, leżą w obrębie mezoklimatu grzbietów, szczytów i stoków górskich na wysokości powyżej 200 - 300 m nad dnami dolin, znajdując się poza zasięgiem cyrkulacji dolinnej. Tereny te mają bardzo dobre warunki aerosanitame i wentylację naturalną. Stosunki termiczne
i wilgotnościowe zmieniają się tu bardzo wyraźnie w zależności od wysokości nad poziom morza. Stosunki klimatyczne modyfikowane są ekspozycją stoków ze względu na dopływ promieniowania słonecznego, jak i przynoszenie opadów przez wilgotne masy powietrza.
Warunki agroklimatyczne.
Według fenologiczno-klimatycznej rejonizacji dorzecza górnej Wisły, obszar znajduje się w klimacie strefy umiarkowanej (przejściowym, pluwioniwalnym z przewagą wpływów oceanicznych), o dominacji fenologiczno-klimatycznych reżimów obniżeń, kotlin, gór niskich i średnich piętra umiarkowanie chłodnego (Obrębska-Starklowa 1977). Ocena agroklimatu wg kryteriów Kopcia (1983):
Cecha Warunki agroklimatu Długość okresu wegetacji niepomyślne Roczna ilość opadów w mm niepomyślne
Początek prac polowych średnie
Ostatnie przymrozki niepomyślne
Ilość dni z przymrozkami niepomyślne
Tabela 3. Warunki argoklimatyczne gminy Lubień. (źródło Opracowanie ekofizjograficzne dla miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gm. Lubień)
3.4. Szata roślinna i świat zwierzęcy
Obszar jest mocno zróżnicowany pod względem szaty roślinnej, co wynika z jego różnorodności geomorfologicznej i klimatycznej. Pod względem geobotanicznym należy on do:
• działu Karpat Zachodnich,
• okręgu Beskidy,
• podokręgu Śląsko-Babiogórskiego.
Szata roślinna gminy ma charakter typowy dla pasm beskidzkich w Karpatach Zachodnich. Z powodu zróżnicowania wysokościowego występują 2 piętra roślinne:
• piętro pogórza po 550 m n.p.m. - lasów gradowych z dębem i lipą, zostało prawie w całości zajęte pod zabudowę i grunty rolne. Naturalny drzewostan liściasty zastąpiono w licznych miejscach lasami mieszanymi z przewagą drzew iglastych, lecz w składzie runa leśnego rosną gatunki roślin zielnych typowe dla liściastych lasów gradowych. Niskie zalewowe terasy nad rzekami porastały łęgi wierzbowo-topolowe i podmokłe olszyny, które zachowały się w dużej części w dolinie Lubieńki i miejscami
wzdłuż Raby, gdzie większość obszaru ich naturalnego występowania zajmują łąki i pola uprawne;
• piętro regla dolnego Zajmujące strefę od 550 do 1023 m n.p.m. (szczyt najwyższego wzniesienia gminy - Lubonia Wielkiego) do około 700 m n.p.m. zostało w większości wylesione i zajęte pod grunty orne, pastwiska i zabudowę. Wyżej lasy przetrwały, lecz są to głównie sztuczne drzewostany iglaste, a w części monokultury świerkowe.
Naturalnym drzewostanem regla dolnego powyżej około 800 m n.p.m. była buczyna karpacka z domieszką jawora, jodły i świerka, Obecnie jedynie część stoków porastają buczyny. Niżej przeważały lasy jodłowe. Wzdłuż potoków po około 900 m n.p.m.
sięgały smugi olszyny, która zachowała się fragmentarycznie oraz bujne ziołorośla z lepiężnikami. Naturalne zbiorowiska roślinne na tym terenie prawie nie istnieją.
Blisko 60% obszaru zajmują zbiorowiska zastępcze - pola, łąki i pastwiska. Resztę stanowią formy degradacyjne zbiorowisk naturalnych, którymi są także lasy gospodarcze. Wśród zbiorowisk roślinności nieleśnej przeważają związane z gruntami ornymi zbiorowiska segetalne - chwastów polnych, miedz i przydroży, a z użytkami zielonymi - zbiorowiska łąk kośnych i pastwisk.
Lista zbiorowisk roślinnych występujących na obszarze gminy w układzie siedliskowym obejmuje 24 pozycje. Spośród nich do podlegających ochronie zaliczono 3: (wg rozporządzenia Ministra Środowiska z 14.08.2001 r. w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie (dz. U. Nr 92, poz. 1029)
• Olszyna górska Alnetum inccmae,
• Buczyna karpacka Dentario glandulosae-Fagetiim
• Kwaśna buczyna górska Luzulo nemorosae-Fagetum
Najcenniejsze i najlepiej zachowane zbiorowiska leśne koncentrują się w masywach Szczebla, Lubonia i Zębalowej, gdzie zachowały się na względnie dużych powierzchniach płaty większości zespołów leśnych spotykanych na obszarze Beskidu Wyspowego.
Zbiorowiskiem o wysokiej wartości przyrodniczej są pasma olszynek górskich ciągnące się wzdłuż potoków oraz większe ich płaty nad Rabą i Lubienką w Lubniu. Pełnią one także ważną rolę jako obudowa biologiczna stabilizująca koryta rzeczne.
Stwierdzono występowanie ponad 20 zbiorowisk nieleśnych. Spośród nich do podlegających ochronie zaliczono 4:
• Łąka mietlicowo-mieczykowa Gladio/o-Agrostietum
• Wilgotna łąka ostrożeniowa Cirsietum rhmlaris
Traworośla trzcinnikowe
Uboga łąka bliźniczkowa (psiara)
Calamagrostietum villosae Hieracio-Nardetum.
Do zbiorowisk naturalnych należą mszamiki źródliskowe oraz ziołorośla zajmujące źródliska i młaki. Zbiorowiska naturalne utrzymują się w przyrodzie samoistnie, ingerencja człowieka jest zwykle dla nich niekorzystna.
Do zbiorowisk półnaturalnych, zawdzięczających swe powstanie długotrwałej działalności gospodarczej człowieka, należą różne typy łąk i pastwisk na zboczach górskich oraz fragmenty niskich teras rzecznych w dolinach. Najbardziej wartościowe biocenozy powstały w wyniku gospodarki pasterskiej; użytkowane były również jako łąki kośne. Forma i intensywność użytkowania decydowały o składzie gatunkowym i zróżnicowaniu zbiorowisk.
Wyróżniają się dwie szczególnie cenne strefy, w których gromadzą się najbardziej wartościowe zbiorowiska nieleśne:
• Strefa źródlisk obejmuje zespoły muraw, ziołorośli. Koncentrują się one w wyższych partiach masywu Lubonia. Na polanach u podstawy stromych stoków zachowały się niewielkie powierzchnie łąk oraz młak i ziołorośli w sąsiedztwie źródeł.
• Strefa granicy rolno-leśnej, obejmuje rejon o bardzo wysokiej różnorodności biologicznej. Jest ona efektem mozaikowej, drobnopowierzchniowej struktury przestrzennej zbiorowisk nieleśnych i lasów. W strefie tej występują m. in. podlegające ochronie zespoły łąkowe.
Współczesnego obrazu szaty roślinnej dopełnia urządzona zieleń przydomowa.
Świat zwierząt
Obszar należy do podregionu faunistycznego górskiego Sudecko-Karpackiego, okręgu zachodniokarpackiego.
Egzystencja większości gatunków zwierząt powiązana jest z określonymi zbiorowiskami roślinnymi, które są ich niszą ekologiczną. Stąd utrzymanie różnorodności świata zwierzęcego uzależnione jest od istnienia odpowiednich zbiorowisk roślinnych oraz dokonywanych w nich przekształceń.
W rejonie Lubnia zachowała się fauna typowo beskidzka, niezbyt bogata i niezbyt różnorodna. Główny jej zrąb tworzą gatunki przystosowane do życia w różnych siedliskach i różnych warunkach klimatycznych. Znajdują one dogodne warunki egzystencji zarówno w środowisku naturalnych siedlisk leśnych, jak i w zbiorowiskach całkowicie kształtowanych przez człowieka.
Spośród gatunków specyficznych pod względem rozmieszczenia geograficznego jak i wymagań ekologicznych wyróżniają się gatunki związane z siedliskami naturalnymi: leśnym
i wodnym - grupa gatunków górskich, borealno-alpejskich i puszczańskich. W tej grupie występują najliczniej kręgowce objęte ochroną gatunkową. Stwierdzono występowanie:
• około 40 gatunków ssaków, w tym wśród dużych ssaków występują jeleń, sarna i dzik, sporadycznie wilk. Do gatunków ustępujących zaliczono zająca;
• ponad 100 gatunków ptaków, wśród nich 3 gatunki drapieżnych, 4 gatunki sów, 7 gatunków dzięciołów. Do gatunków ustępujących prócz ptaków drapieżnych, zaliczono kuropatwę;
• 5 gatunków gadów i 11 gatunków płazów;
• około 20 gatunków ryb;
• spośród bezkręgowców stwierdzono ponad 40 gatunków motyli, około 160 gatunków chrząszczy.
Najważniejszymi pod względem faunistycznym obszarami są masywy leśne porastające zbocza i grzbiety gór. Skupiają się tu ostoje i miejsca lęgowe ssaków puszczańskich - dzika, jelenia. Znajdują się tu terytoria i lęgowiska ptaków drapieżnych: kobuza, jastrzębia
i krogulca.
Porównanie fauny puszczańskich ssaków i ptaków pokazuje, że fauna ssaków ulega wyraźnemu wzbogaceniu, zwłaszcza drapieżników, ubożeje fauna ptaków; od dawna nieobecne są duże ptaki drapieżne.
Fauna pól uprawnych i terenów osadniczych w niższych położeniach odznacza się przewagą gatunków typowych dla niżowych terenów bezleśnych, choć znacznie od niej uboższa, wzbogacona jest o gatunki ekotonu roino-reglowego. Wśród ssaków pospolicie występuje sarna. Obszar penetrowany jest przez wilka, zaś stale zamieszkują lis i drobne drapieżniki, gryzonie i ssaki owadożerne - wśród nich gatunki nietoperzy.
Z siedliskami wodnymi związane są wszystkie gatunki płazów. Żyją tu populacje płazów - żaby i traszki, z gadów dość często spotykana jest jaszczurka żyworodna i żmija zygzakowata. Wszystkie gatunki płazów i gadów występujące w Polsce objęte są ochroną gatunkową. W potokach górskich stwierdzono typowy dla wód dobrze natlenionych skład gatunkowy fauny ryb. Wszystkie wody gminy zaliczają się do krainy pstrąga, gdzie typowym prócz wymienionych gatunków jest również kleń.
Czynniki zagrożenia. Jednym z największych zagrożeń dla bytowania fauny jest ruch pojazdów i ruch wypoczynkowo-rekreacyjny. Wymienić tu należy:
ruch samochodowy - straty na 1 km drogi sięgają w roku kilkuset tysięcy owadów, setki płazów, dziesiątki gadów, ptaków i ssaków. Najbardziej niebezpieczne są drogi o dużym natężeniu ruchu poza obszarami zabudowanymi, szczególnie odcinki przebiegające przez obszary leśne; taką drogą są odcinki drogi nr 7 przekraczające grzbiety Lubonia Małego i Zbójeckiej Góry, rozwój infrastruktury turystycznej w obszarach leśnych i ich bliskości
(szlaki turystyczne, domki rekreacyjne, miejsca gromadzenia odpadków) prowadzi do synantropizacji fauny, poprzez ułatwione zdobywanie pokarmu w tych miejscach i w ich otoczeniu. Synantropizacja fauny poprzez wnikanie gatunków obcych odbywa się etapami.
Wprowadzenie gatunków synantropijnych prowadzi do ustępowania gatunków rodzimych i ta forma eksterminacji jest najpoważniejszym zagrożeniem dla wielu gatunków zasiedlających obszar, szczególnie wobec rozrastających się obszarów zabudowanych obiektami służącymi rekreacji i wnikania zabudowy w głąb terenów otwartych.
3.5. Jakość powietrza atmosferycznego
Za najważniejsze niekorzystne zjawisko wymuszające działania w zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem zalicza się: oddanie do użytku fragmentu drogi S7 Lubień-Rabka wraz z obejściem Lubnia.
Z położeniem dolinnym głównych elementów układu osadniczego wiąże się specyfika lokalnej cyrkulacji powietrza. Jest ona niekorzystna dla rozprzestrzeniania zanieczyszczeń powietrza z powodu skłonności do powstawania i długotrwałego utrzymywania się w dnach dolin niskich inwersji temperatury powietrza, blokujących odpływ zanieczyszczeń w górę i powodujących koncentrację ich blisko powierzchni terenu.
W efekcie nawet niewielka ilościowo emisja zanieczyszczeń może w okresach najbardziej niekorzystnych warunków pogodowych powodować względnie wysokie stężenia zanieczyszczeń powietrza, zwłaszcza w okresie zimowym, kiedy prócz przez cały rok oddziałującej na otoczenie emisji motoryzacyjnej, pracują wszystkie urządzenia grzewcze, stanowiące drobne, lecz najbardziej liczne źródła zanieczyszczeń.
Nad obszar gminy w niekorzystnych warunkach meteorologicznych mogą się przedostawać zanieczyszczenia emitowane z odległych ośrodków przemysłowych.
Rozpatrując stan obecny w zakresie ruchu drogowego i rozmieszczenia zabudowy można stwierdzić, że ryzyko wystąpienia stanów wysokiego (ponadnormatywnego) zanieczyszczenia powietrza wywołanych przez działanie lokalnych źródeł emisji jest niewielkie i ogranicza się do centrum Lubnia i bliskiego otoczenia głównych ciągów drogowych, tzn. drogi krajowej nr 7 i występujących przeciętnie w roku kilku przypadków dłużej niż dobę trwających niekorzystnych sytuacji meteorologicznych.
Umiarkowany rozwój zabudowy, zwłaszcza przy wzrastającym udziale paliw niskoemisyjnych nie zagraża powstawaniem zdecydowanie wyższych koncentracji zanieczyszczeń powietrza.
Zanieczyszczenie Źródło emisji
Pyl ogółem Spalanie paliw, unos pyłu przez wiatr, pojazdy S02 - dwutlenek siarki Spalanie paliw zawierających siarkę,
NO - tlenek azotu, NO2 - dwutlenek azotu
Spalanie paliw,
CO - tlenek węgla Powstaje podczas niepełnego spalania 03 - ozon Powstaje naturalnie oraz z innych
zanieczyszczeń (utleniaczy)
Tabela 4 ,Substancje zanieczyszczające powietrze i źródła ich pochodzenia w gminie Lubień. (źródło Opracowanie ekofizjograficzne dla miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gm. Lubień)
Brak poważniejszych źródeł lokalnych emisji zanieczyszczeń powietrza oraz dość znaczne osłonięcie obszaru od głównego kierunku napływu zanieczyszczeń powoduje, że można uznać, że jakość powietrza na obszarze gminy z wyjątkiem bezpośredniego otoczenia drogi krajowej nr 7 obszar jest przydatny dla wszystkich form użytkowania terenu.
O poziomie zanieczyszczenia powietrza można wnosić jedynie metodą pośrednią, ponieważ na obszarze gminy nie prowadzi się pomiarów zanieczyszczeń powietrza.
Ostatnie dziesięciolecia przyniosły w Lubniu wydatne obniżenie poziomu zanieczyszczenia powietrza. Stało się to wskutek jednoczesnego ograniczenia emisji zanieczyszczeń powietrza:
• w skali lokalnej dzięki gazyfikacji co umożliwiło wymianę instalacji ogrzewczych na paliwo stałe na instalacje gazowe w licznych budynkach mieszkalnych i obiektach użyteczności publicznej;
• efektom postępu w eliminacji trucizn ze spalin oraz materiałów eksploatacyjnych pojazdów drogowych, ograniczaniu jednostkowej emisji substancji toksycznych w spalinach pojazdów,
• w skali makroregionalnej (Polska Południowa) dzięki transformacjom sektora przemysłowo-energetycznego.
Najpoważniejszym problemem dotyczącym jakości powietrza w gminie, a zwłaszcza w jej głównych centrach osadniczych są skutki emisji spalin samochodowych na drodze nr 7
„Zakopiance". Droga ta stanowi źródło liniowe zanieczyszczeń o długości ponad 13 km, przebiegające przez tereny o bardzo niekorzystnych warunkach dyfuzji zanieczyszczeń:
„korytarzem" wśród zwartej zabudowy Lubnia i Skomielnej Białej, dnem wąskich dolin Lubieńki i Tenczynki.
Mimo tak niekorzystnych warunków propagacji zanieczyszczeń z drogi nr 7, jak wynika z danych porównawczych badań na innych drogach o podobnym natężeniu ruchu, stan przekroczenia dopuszczalnego poziomu zanieczyszczeń powietrza może występować jedynie w bliskim otoczeniu drogi (pomiędzy liniami zabudowy). Wg badań porównawczych w
ostatnich latach, mimo stałego wzrostu natężenia ruchu, zagrożenie ze strony motoryzacyjnych zanieczyszczeń powietrza nie wzrasta, ponieważ do ruchu wprowadzane
są w dużych ilościach nowe pojazdy o zmniejszonej toksyczności spalin. Szacuje się, że emisje jednostkowe ze statystycznego pojazdu w ruchu, tylko w zakresie dwutlenku azotu, obejmującego 1/3 ogólnej ilości substancji toksycznych zawartych w spalinach, zmniejszą się na przestrzeni 1990 - 2010 r. kilkunastokrotnie.
Biorąc pod uwagę wybitnie niekorzystne warunki propagacji zanieczyszczeń na obecnej trasie drogi oraz wciąż pogarszające się warunki ruchu, powodujące pracę silników na niskich obrotach, najbardziej niekorzystnych dla sprawności układów ograniczających toksyczność spalin, jedynym rozwiązaniem radykalnie ograniczającym szkodliwość emisji spalin jest usunięcie źródła emisji - tj. drogi ze źle przewietrzanych den doliny i „korytarza"
niemal obrzeżnej zabudowy.
3.6. Jakość klimatu akustycznego
Na terenie gminy nie prowadzono badań uciążliwości hałasu. Hałas o ponadnormatywnym poziomie występuje w otoczeniu szlaków komunikacji kołowej, zwłaszcza dróg krajowych nr 7 i 28. Ze względu na natężenie ruchu panującego na drodze nr 7 i 28, jako zagrożony hałasem należy przyjąć pas o szerokości około 100 - 130 m od krawędzi jezdni i około 50 m wzdłuż drogi 968. Wg ocen i prognoz dla planowanej przebudowy drogi nr 7 na drogę ekspresową, zasięg uciążliwości hałasowej zwiększy się do 150 m od krawędzi jezdni.
Jedynym w pełni skutecznym rozwiązaniem problemu może być budowa obwodnic omijających zagrożone odcinki, co w warunkach terenowych gminy i ograniczeń wynikających z potrzeb ochrony krajobrazu jest zadaniem trudnym i kosztownym. Ukończona jest już obwodnica Lubnia, zaś dla dalszych odcinków, które również mają zostać przebudowane na drogę klasy S z przejściami tunelowymi pod grzbietami Lubonia Małego i Zbójeckiej Góry zarezerwowano odpowiedni korytarz, łącznie z planowaną obwodnicą Skomielnej Białej.
Wskazaniem dla polityki przestrzennej planu jest, niezależnie od respektowania wymaganych odległości linii zabudowy od dróg, preferencja dla lokowania w pierwszym szeregu zabudowy usługowej i innej nie przeznaczonej na długotrwały pobyt ludzi.
Na terenie gminy działa znaczna liczba podmiotów gospodarczych, m. in. zakładów prowadzących produkcję wyrobów drzewnych oraz stolarskich, których działalność może być źródłem hałasu. Usytuowane niejednokrotnie wśród zabudowy mieszkaniowej mogą znacząco oddziaływać na klimat akustyczny sąsiedztwa oraz być źródłem emisji pyłu drzewnego i lotnych składników substancji konserwujących i wykończeniowych.
Źródłem hałasu i zanieczyszczenia powietrza oddziałującego na bezpośrednie sąsiedztwo mogą być także inne liczne zakłady usługowe branż takich jak produkcja materiałów budowlanych, usługi transportowe.
Wydzielenie nowych terenów dla zabudowy mieszkaniowej z dopuszczeniem usług (i wytwórczości), wynika z powszechności tej formy działalności gospodarczej mieszkańców, prowadzonej w wydzielonych pomieszczeniach budynków mieszkalnych lub obiektach wolnostojących wśród zabudowy mieszkaniowej. Mimo często niekorzystnego wpływu na jakość środowiska terenów mieszkaniowych (przeważnie bezpośredniego sąsiedztwa), jest
ono koniecznością wobec faktu, że działalność taka jest źródłem utrzymania dużej części społeczności lokalnej.
Wymóg ograniczenia zasięgu ewentualnej uciążliwości odnosi się nie tylko do granic działki, lecz również do znajdującej się na działce zabudowy mieszkaniowej (dom właściciela lub pomieszczenia zamieszkania zbiorowego).
Gmina Lubień jest obszarem, gdzie rolnictwo jest wciąż pomocniczym źródłem utrzymania znacznej liczby mieszkańców. Z gospodarką rolną związany jest pewien poziom uciążliwości zapachowej. Należy uznać, że sporadyczne występowanie wyczuwalnego zapachu w niewielkiej odległości od miejsca emisji nie powinno być w warunkach miejscowych uznane za uciążliwe.
4. Stan dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej
Polityka regionalna w zakresie ochrony dóbr kultury jest konsekwencją powszechnie obowiązujących w kraju aktów prawnych, w tym szczególnie ustawy z dnia 23 lipca 2003 r.
o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z 2003r. ze zm.).
Obiekty wpisane do rejestru zabytków Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, do nich należą:
Rejestr zabytków nieruchomych woj. małopolskiego, (stan maj 2012 r.):
• Kościół parafialny p. w. św. Wojciecha, otoczenie A-149 z dn. 21.08.1969 (NS) [A- 891/M],
• Willa „Pod Sośniną" nr 335 z dn. 30.10.2007 r. [A-120/M],
• Kamienna kapliczka z figurą św. Jana Nepomucena nr 357 z dnia 12.01.2012 r. [B- 265/M].
W poniższej tabeli zestawione zostały obiekty, które znajdują się w ewidencji zabytków gminy Lubień w 2011 r.
Lp. lp wg miejs cowo ści
Miejscowo ść
Nr bud ynk u
Nr ewid.
działki
Przysiółek, nazwa miejscowa
Obiekt Materiał Datow anie
1 1 Krzeczów 120 2738 Rola
Marszałkowa
kościół parafialny p.w. św.
drewniany XVI w.
2 2 Krzeczów 120 2735 Rola
Marszałkowa
plebania murowana/
drewniana
lata 30.
XX w.
3 3 Krzeczów 3485/3 Rola Zagrody
Niżne
kapliczka św. Jana Nepomucena
kamienna kon.
XIX/poc
4 4 Krzeczów 2168 Rola Mielcowa kapliczka Bożej
Męki
kamienna ok.
1860 r.
5 5 Krzeczów 14 3617 Rola Mielcowa d o m mieszkalny drewniany 1 ćw.
XX w.
6 6 Krzeczów 76 2695/3 Rola
Marszałkowa
d o m mieszkalny drewniany lata 20.
XX w.
7 7 Krzeczów 138 3429/1, 3430 Rola Swałtkowa d o m mieszkalny drewniany 1923 r.
8 8 Krzeczów 142 2820/2 Rola Pytlowa d o m mieszkalny drewniany 1914 r.
9 1 Lubień 335 10049 Zagrody
Plebański
willa "Pod Sośniną"
drewniana 1912 r.
10 2 Lubień obok
dom u nr 10
9575 Rola Plebańskie kapliczka kamienna 1911 r.
11 3 Lubień obo
k nr 29
712 Rola
Leksandrowa
kapliczka kamienna pocz.
XX w.
12 4 Lubień 7711/28 Rola Dolniakowa kapliczka Matki
Bożej
murowana z elementami
1871 r.
13 5 Lubień 1912/7 naprzeciw Roli
Skokówka
kapliczka Se rca Jezusowego i
murowana 1958 r.
14 6 Lubień 689/713 Rola
Juszczęciowa
kapliczka św. Jana Nepomucena
kamienna 1776 r.
15 7 Lubień 32 717/1 Rola
Juszczęciowa
d o m mieszkalny drewniany 1939 r.
16 8 Lubień 37 935/8 d o m mieszkalny drewniany lata 20.
XX w.
17 3 Skomielna
Biała
5559/1 Rola Żurowa kapliczka murowana
18 2 Skomielna
Biała
5974/2 Rola Dzielce kapliczka murowana
19 4 Skomielna
Biała
3 4421/1 Rola Działowa d o m mieszkalny drewniany 1932 r.
20 5 Skomielna
Biała
7 5918 Rola Działowa d o m mieszkalny drewniany 1930 r.
21 6 Skomielna
Biała
9 4438/5 Rola Działowa d o m mieszkalny drewniany lata 40.
22 7 Skomielna
Biała
22 4563/7 Folwark d o m mieszkalny drewniany lata
30.
23 8 Skomielna
Biała
48 4975/2 Rola Żurówka d o m mieszkalny drewniany lata 30.
24 9 Skomielna Biała
121 826/2 Rola
Krzysztofiakow
d o m mieszkalny drewniany 1937 r.
25 10 Skomielna
Biała
142 5752 R ola Adamcowa budynek
gospodarczy
drewniany 1910 r.
26 11 Skomielna
Biała
143 1562 Rola Adamcowa stodoła-obora drewniana lata 30.
27 12 Skomielna
Biała
144 1560/1 Rola Adamowa d o m mieszkalny drewniany 1908- 1913
28 13 Skomielna
Biała
156 5167, 1862 Rola Kluskowa d o m mieszkalny drewniany/
murowany
1884 r.
29 14 Skomielna
Biała
164 5887 Rola Dudowa d o m mieszkalny drewniany 1912 r.
30 15 Skomielna
Biała
167 5935 Rola Dudowa d o m mieszkalny drewniany lata 30.
31 16 Skomielna
Biała
175 131/1 Rola
Żeleźnikowa
d o m mieszkalny drewniany 1926 r.
32 17 Skomielna
Biała
178 2325/1 Rola
Żeleźnikowa
d o m mieszkalny drewniany 1927 r.
33 18 Skomielna
Biała
242 5965 Rola Piłatowa d o m mieszkalny murowany XIX/X X w.
34 19 Skomielna
Biała
271 3785/1 Rola Srokowa d o m mieszkalny murowany lata 40.
35 20 Skomielna
Biała
273 3934/1 Rola Otrębowa d o m mieszkalny drewniany/
murowany
lata 50.
36 21 Skomielna
Biała
274 3970/3 Rola Otrębowa d o m mieszkalny drewniany 1934 r.
37 22 Skomielna
Biała
276 3981 Rola Otrębowa d o m mieszkalny drewniany 1918 r.
38 23 Skomielna
Biała
280 5912 Rola Łyskowa d o m mieszkalny drewniany 1890 r.
39 24 Skomielna
Biała
284 4203/7 Rola Łyskowa d o m mieszkalny drewniany pocz.
XX w.
40 25 Skomielna
Biała
290 5963 Rola
Słowiakowa
d o m mieszkalny drewniany 1900 r.
41 26 Skomielna
Biała
291 425 Rola
Słowiakowa
d o m mieszkalny drewniany 1903 r.
42 27 Skomielna
Biała
292 4280/4 Rola
Słowiakowa
d o m mieszkalny drewniany/
murowany
lata 40.
43 28 Skomielna
Biała
303 3818 Rola Srokowa d o m mieszkalny murowany/
drewniany
lata 50.
44 29 Skomielna
Biała
311 1571 Rola Adamcowa d o m mieszkalny drewniany ok.
1950
45 30 Skomielna
Biała
315 4369/2 Rola Działowa d o m mieszkalny drewniany 1950 r.
46 31 Skomielna
Biała
316 1448/2 Rola Gackowa d o m mieszkalny drewniany 1956 r.
47 32 Skomielna
Biała
325 3278/5 Rola Piłatowa d o m mieszkalny drewniany 1957 r.
48 1 Tenczyn 7071 Rola Wilczakowa kapliczka kamienna 1897 r.
49 2 Tenczyn 9729 Rola Flagowa kapliczka z
trzema wnękami
murowana XVIII w.
50 3 Tenczyn 38 9388/5 Rola Maryłowa d o m mieszkalny drewniany 1938 r.
51 4 Tenczyn 57 10115/2, 7095/3
Rola Wilczakowa d o m mieszkalny drewniany 1937 r.
52 5 Tenczyn 290 7458/4 Rola Mońkowa d o m mieszkalny drewniany lata 30.
XX w.
• obiekty proponowane do objęcia ochroną konserwatorską: zespół kościoła parafialnego w miejscowości Lubień, zespół kościoła parafialnego w miejscowości Skomielna Biała.
Na terenie gminy Lubień nie stwierdzono dóbr kultury współczesnej.
5. Warunki i jakość życia mieszkańców, w tym ochrona ich zdrowia
Ludność
Według Narodowego Spisu Powszechnego z 20 maja 2002 r. w gminie zamieszkiwało 9000 osób. Średnia gęstość zaludnienia wynosiła 125,3 osób/km2 i była trochę wyższa od średniej dla kraju (122,3 osób/km2).Według Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 r.
liczba mieszkańców gminy wzrosła do 9719 osób. Średnia gęstość zaludnienia wyniosła 130,5 osób/km2. Dane z 31.12.2012 roku wskazują na dalszy wzrost liczby mieszkańców gminy, w tym czasie zameldowanych było 9861 osób.
Przyrost naturalny w Gminie Lubień w ostatnich 10 latach był dodatni w granicach od 3,1 do 6,2. Na koniec roku 2012 wskaźnik przyrostu naturalnego wynosił 5,1.
Struktura ludności wg ekonomicznych grup wieku wskazuje na starzenie się społeczności lokalnej. Zgodnie z danymi GUS liczba osób przedprodukcyjnych zmniejszyła się z 2161 w 2003 roku do 1963 w roku 2012. W tym samym czasie liczba osób w wieku produkcyjnym wzrosła z 5779 do 6511, a liczb osób w wieku poprodukcyjnym z 1161 do 1367.
Migracje
W Gminie Lubień w latach 2003 - 2012 utrzymuje się dodatnie saldo migracji. Z danych GUS wynika, że na koniec 2012 roku saldo migracji wyniosło 25 osób. Największy udział w ruchu migracyjnym mają zameldowania z miast oraz wymeldowania na wieś.
Struktura gospodarki
Zgodnie z danymi GUS z lat 2003 -2012 w Gminie Lubień wzrosła znaczącą liczba podmiotów gospodarczych. Na koniec roku 2003 w gminie funkcjonowało 446 podmiotów, w tym 378 z sektora prywatnego. W 2012 roku liczba podmiotów wzrosła do 642, z czego sektor prywatny tworzyło 541 firm. Spośród wszystkich podmiotów blisko 96% stanowią firmy zatrudniające do 9 osób. Pozostał ponad 4% stanowią podmioty zatrudniające powyżej 9 osób, w tym jedna zatrudniająca powyżej 49 osób.
Według danych Urzędu Skarbowego w Krakowie odsetek zatrudnionych w usługach rynkowych (bez sekcji K i L) wyniósł w latach 2010 - 2011 14,1%. Odsetek podmiotów zarejestrowanych w sektorze usług rynkowych w stosunku do liczby podmiotów ogółem wyniósł przeciętnie w latach 2010 - 2012 41,9%.
Bezrobocie
Zgodnie z danymi GUS liczba bezrobotnych na koniec 2012 roku w Gminie Lubień wyniosła 457 osób, co stanowiło 7,5% wszystkich mieszkańców w wieku produkcyjnym. Na przestrzeni ostatnich 10 lat najwyższy poziom bezrobocia wystąpił w 2003 roku, gdy udział bezrobotnych w liczbie osób w wieku produkcyjnym wyniósł 11,0%. Najniższy poziom zanotowano w 2008 roku, gdy w wskaźnik wynosił 4,4%. Od roku 2008 obserwowany jest stały wzrost liczby bezrobotnych o około 0,6% rocznie.
Edukacja
W Gminie Lubień funkcjonuję 3 przedszkola publiczne, w Lubniu, Teczynie i Skomielnej Białej, do których na koniec 2012 roku uczęszczało łącznie 335 dzieci. W zakresie szkolnictwa podstawowego i gimnazjalnego usługi świadczą po cztery jednostki, po jednej w każdym z sołectwa. Łącznie na koniec 2012 roku uczęszczało do szkół podstawowych 731 uczniów a od gimnazjów 418 uczniów.
Szkolnictwo na poziomie ponadpodstawowym (gimnazjalnym) - 4 placówki oraz ponadgimnazjalnym realizuje jedna placówka w Lubniu.
Opieka medyczna
Podstawowa opieka zdrowotna w Gminie Lubień świadczona jest przez: NZOZ
"LUB-MED s.c., Lubień 475, NZOZ E-MACIOŁ, Skomielna Biała 391, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Lubniu, Lubień 50, Lekarz medycyny Zuzanna Kurtyka Specjalista chorób dzieci i chorób płuc przyjmuje w NZOZ "LUB-MED" w Lubniu.
Kultura i sport
Głównym organizatorem wydarzeń kulturalnych w Gminie Lubień jest Gminny Ośrodek Kultury. W latach 2011 - 2012 średnia liczba uczestników wydarzeń kulturalnych organizowanych przez instytucje kultury na 1000 mieszkańców wyniosła 1416,50 osób.
W gminie funkcjonuje Gminna Biblioteka Publiczna w Lubniu oraz jej trzy filie w pozostałych sołectwach. Wg danych GUS na koniec roku 2012 w gminie funkcjonowały trzy kluby sportowe: LKS „Topór" Tenczyn , KS „Szczebel" Lubień, KS „Luboń" Skomielna Biała (szczegóły na stronach klubowych: www.kslubon.pl,) skupiające 153 osoby.
Turystyka
Gmina Lubień posiada rozwiniętą bazę turystyczną. W gminie funkcjonują: Ośrodek Wypoczynkowy Prof.-Us w Lubniu (ogółem 70 miejsc w domkach drewnianych), Dworek Fantazja w Skomielnej Białej -17 pokoi (ok. 50 miejsc noclegowych) wraz z salą bankietową, Ośrodek „ Gościniec Tenczyn" w Tenczynie miejsca noclegowe wraz z sala konferencyjną.
Gospodarstwa agroturystyczne : w Lubniu - dwa , w Tenczynie - trzy, w Skomielnej Białej - dwa (szczegóły na stronie internetowej Gminy Lubień).
W oparciu o ustawę o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym:
Obszar „C" ochrony uzdrowiska Rabka, w którego skład wchodzi Skomielna Biała.
Ustanowiony został statutem uzdrowiska Rabka (uchwala WRN w Krakowie Nr XXI/109/ z r.
1973), a jego granice określono opisem i rysunkiem planu ogólnego gminy.
Zgodnie z obecnie obowiązującą granicą ustaloną na podstawie uchwały XXXVII/254/09 Rady Miasta Rabka Zdrój z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie uchwalenie statutu uzdrowiska Rabka Zdrój - granice strefy „C" o powierzchni 2.779,3 ha, granica zewnętrzna biegnie granicą administracyjną miasta Rabka-Zdrój. Granicę wewnętrzną strefy „C" stanowi granica zewnętrzna strefy „B", wobec powyższego na terenie gminy Lubień nie znajdują się tereny objęte statutem uzdrowiska.
6. Zagrożenie bezpieczeństwa ludności i jej mienia
Zapewnienie bezpieczeństwa ludności i jej mienia należy do obowiązków policji oraz straży pożarnej. Na terenie Gminy Lubień nie ma zakładów zakwalifikowanych do grupy o dużym ryzyku i zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnych awarii przemysłowych.
Policja: Budynek OSP Lubień Punkt przyjęć interesantów Lubień 34 Straż Pożarna Ochotnicza Straż Pożarna Lubień 34 Zarządzanie kryzysowe: Całodobowy dyżur: tel. kom.:
600 284 113.
7. Potrzeby i możliwości rozwoju gminy
Strategia rozwoju gminy Lubień na lata 2007-2015,formułuje następujące cele operacyjne dla gminy:
1.Poprawa jakości życia mieszkańców:
- rozwój infrastruktury technicznej i społecznej oraz ochrona środowiska i zasobów przyrodniczych;
- aktywizacja społeczności lokalnej i rozwój wsi;
2. Rozwój gospodarki lokalnej:
- tworzenie warunków do rozwoju przedsiębiorczości oraz zróżnicowania działalności gospodarczej na terenie gminy;
3. Rozwój turystyki i rekreacji:
- rozwój bazy i usług rekreacyjnych, turystycznych
- wykorzystanie zasobów i tradycji lokalnych oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego
Z Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju nie wynikają żadne dodatkowe uwarunkowania.
8. Stan prawny gruntów
Zasoby gruntów w gminie pozostają w następujących grupach własnościowych:
• grunty stanowiące własność gminy,
• grunty stanowiące własność Skarbu Państwa oraz innych jednostek samorządowych - (grunty stanowiące wody płynące, leżące w pasach drogowych dróg wojewódzkich) będące w zarządach państwowych osób prawnych,
• grunty kościelne,
• grunty stanowiące własność prywatną.
Grunty o największej powierzchni stanowią własność osób fizycznych i stanowią 90 % ogólnej powierzchni. Są to zazwyczaj grunty rolne i tereny budowlane.
9. Występowanie obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych
Na terenie Gminy Lubień znajdują się obszary i obiekty chronione zgodnie z ustawą o ochronie przyrody są to:
• Natura 2000 - SOO „Raba z Mszanką" położony wzdłuż Raby - granice oznaczone na rysunku, obszar „Luboń Wielki" graniczy z gminą
• Rezerwat „Luboń Wielki - graniczy z gminą;
• pomniki przyrody.
Ponadto teren gminy położony jest w obrębie:
• Cały obszar gminy położony w granicach Południowomałopolskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu;
• Econet - większość obszaru gminy w granicach korytarza ekologicznego o znaczeniu krajowym - granice oznaczone na rysunku;
9.1. Obszar „Natura 2000"
Na terenie powiatu myślenickiego wyznaczono 3 obszary mające znaczenie dla wspólnoty (OZN), jeden z nich znajduje się na terenie gminy Lubień.
PLH120093 Raba z Mszanką - powierzchnia 249,3 ha, częściowo położony na terenie gmin Pcim i Lubień. Obszar obejmuje rzekę Rabę od ujścia potoku Mszanka do mostu w m. Stróża Mądrowo wraz z potokiem Krzczonówka od zapory przeciwrumowiskowej w miejscowości Krzczonów do ujścia do rzeki Raby oraz potokiem Krzywiczanka od mostu w miejscowości Pcim, rola Koźmice do ujścia rzeki Raby. Dno Raby na tym odcinku jest pokryte grubym i średnim żwirem oraz otoczonymi kamieniami. Charakterystyczną cechą są obszerne kamieńce i zmienne koryto rzeki. Kamienie i żwir przesuwane bywają w czasie większych powodzi wiosennych i letnich. W tym czasie rzeka łatwo zmienia koryto i dzieli się na ramiona płynące po żwirowisku. Spadek jednostkowy wynosi 3,89%o. Dopływy Raby płyną wąskimi dolinami o dużym spadku. Sposób zagospodarowania zlewni gdzie użytki rolne zajmują około 50% powierzchni zlewni a lasy tylko 4% powierzchni, funkcje rekreacyjne terenów nadrzecznych, silna penetracja turystyczna a także rozwinięta sieć dróg są bezpośrednimi przyczynami szybkiej erozji i przyśpieszenia spływu powierzchniowego.
Warunki hydromorfologiczne koryta Raby, w ostatnich pięciu latach kształtowane są poprzez regulację (przekładanie) koryta rzeki związane z budową dwupasmowej drogi Kraków - Zakopane. Proponowana ostoja ma służyć ochronie cennych, z przyrodniczego i gospodarczego punktu widzenia, gatunków ryb. Ichtiofauna występująca w zlewni górnej Raby to typowy i nieliczny w Polsce zespół górskiej rzeki. Najliczniej występują: pstrąg potokowy, lipień, brzanka, kleń, jelec, sporadycznie obserwuje się świnkę i brzanę oraz gatunki z grupy ryb towarzyszących łososiowatym, takie jak: śliz, strzebla potokowa, głowacz pręgopłetwy i głowacz białopłetwy. Na uwagę zasługuje stale zmniejszająca się populacja głowacza białopłetwego, świadcząca o niekorzystnych zmianach hydromorfologicznych rzeki i wzroście zanieczyszczenia wody. Obszar stanowi cenny zasób zróżnicowanych siedlisk dla gatunków zwierząt rzadkich i poddanych ochronie związanych ze środowiskiem wodnym - występują tu 3 gatunki ryb z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Zagrożenie stanowi intensywna eksploatacja kruszywa powodująca zanikanie kamienistych tarlisk litofilnych gatunków ryb. Realizacja programów energetycznego wykorzystania wód (zarówno na istniejących jak i nowo budowanych przegrodach energetycznych) powodujący fragmentację rzeki oraz dużą śmiertelność ryb dostających się do turbin. Realizacja programów ochrony przeciwpowodziowej, wynikających z nadmiernej zabudowy terenów zalewowych i polegających na szybkim odprowadzeniu wód powodziowych z obszaru zagrożonego.
Rolnicze i przemysłowe zagospodarowanie terasy zalewowej jako "ziemi niczyjej". Zabudowa terenów zalewowych połączona z ubezpieczaniem i nadsypywaniem brzegów prowadząca do
