Wskazówki do szybkiego załatwienia czynności z wykonania ustaw z dnia 23. maja 1883 r. l. 82 i 83 D. p. p. wypływających

? ( ' / , V '

W S K A Z Ó W K I

clo

szybkiego załatwienia czynności

z w y k o n a n i a u s t a w

z dnia 23. maja 1883 r. I. 82 i 83 D. p. p.

wypływających.

N A P I S A Ł

A L O J Z Y N I E M E T Z ,

N aczelnik br. pom . c. łr. Sądu obwodowego w Rzeszowie.

m

W

W R Z E S Z O W I E

N akładem K sięgarni J . A. P elara (H . Czerny)

1890.

W S K A Z Ó W K I

ćLo

szybkiego załatwienia czynności

z w y k o n a n i a u s t a w

z dnia 23. maja 1883 r. I. 82 i 83 D. p. p.

wypływających.

N A P I S A Ł

A L O J Z Y N I E M E T Z ,

N aczelnik br. pom . c. k. Sądu obwodowego w Rzeszowie.

W R Z E S Z O W I E

N akładem K sięgarni J . A. P elara (H. Czerny)

189O.

O podatku gruntowym. *)

Podatkow i gruntow em u ulegają w szystkie pow ierzchnie grun-.

tó w, k tóre d ą i ą « i ę u i y 4 p r z e z upraw ę w drodze rolnicze} k u ltu ry , i to naw et wtedy, gdy użytkow anie takie z powodu in n eg o p rz e ­ znaczenia, które nie uzasadnia uw olnienia od podatku, miejsca nie ma.

W olne od podatku są:

1. G runta nieurodzajne.

2. B agna, jeziora i staw y, jeżeli nie są u p ra w ia n e i nie p rzy ­ noszą zysków ani z rybołostw a, ani z trzciny lub torfu.

3. Publiczne drogi dla pieszych i wozowe, g o ścińce, place miejscowe i kościelne, ulice, kanały, w odociągi publicznym celom służące, koryta rzek i strum yków .

4. Cm entarze publiczne dokąd nie otrzym ają innego prze­

znaczenia.

—5 ..P lace pod budow lam i i podwórza.

6. G runta przeznaczone do w yrobu soli morskiej.

G runta puste, które się stały nieurodzajnem i, będą w olne od podatku na la t 10, jeżeli przez upraw ę sta n ą się produkcyjnym i, n a la t 25 zaś, jeżeli zostały zalesione, rachując od tego roku, w którym przyw rócono urodzajności. Ja k o term in , od którego się liczyć m a czasowe uw olnienie, oznaczono 1. styczeń 1881 r.

Ogólna sum a podatku g runtow ego, ustanow iona w drodze u sta w y * ”), rozłożoną byw a n a pojedyncze g ru n ta w rów nym sto ­ sunku do czystego dochodu przedm iotów opodatkow anych.

Jako czysty dochód uw aża się nadw yżkę pozostałą po od­

trącen iu kosztów gospodarskich i kosztów upraw y, ja k ą z u p ra­

w nych gru n tó w stale osiągnąć m ożna.

Czysty dochód oznacza się w drodze oszacow ania i M aso­

w ania.

Przy oszacowaniu nie uw zględnia się ciężarów ani opłat n a g ru n ta c h ciężących.

*) U staw a z dnia 24. m aja 1869. N r. 88 D. p. p.

**) Zobacz u s t z d. 28. m arca 1880 1. 34 D. p. p., 7. czerwca 1831 1. 49 D. p. p. i z d. 22. czerwca 1883 1. 119 D. p. p.

A. N ie m e tz . W s k a z ó w k i do szy b k . z a ła tw , cz y n n o ści. 1

Czynności oszacow ania w ykonują kom isye, składające się z członków, których w ybierają w ładze rządowe i autonom iczne, tudzież najw yżej opodatkow ani w łaściciele gruntów .

U stanow ienie czystego dochodu z gruntów uskutecznia się w edług rodzajów upraw y i klas pow iatam i, przez ułożenie taryfy klasy fikacyi.

Pod w zględem rodzajów upraw y rozróżnia się : a) iole, b) łą k i, c) ogrody, d) w innice, e) pastw iska, / ) połoniny czyli p a ­ stw iska górskie, g) lasy, li) jeziora, m oczary, staw y, i) ziem ię pa- ryfikacyjną, jakoto: kopalnie w apna, piasku, żw iru, m arglu, torfu, g l i n y p l a c e przeznaczone n a składy i w arsztaty, p ry w a tn e k anały, brzegi, m iedze, aleje, drogi p ryw atne, drogi żelazne i t. d., k ) g ru n ta nieurodzajne.

Klas dobroci dla każdego rodzaju upraw y nie może być więcej ja k ośm.

— 2 —

0 katastrze podatku gruntowego.

U trzym anie w ew idencyi katastru podatku gruntow ego r e ­ guluje ustaw a z dnia 23. m aja ,1883 1. 83. D. p. p., tudzież rozporzą­

dzenia m inisterstw a skarbu z dnia 11. czerwca 1883 1. 91 D p. p.

W ypracow ania sporządzone z powodu uregulow ania podatku gruntow ego stanow ią „kataster podatku g ru n to w eg o “ , tenże służy do tego, aby od każdoczesnego rzeczyw istego posiadacza domagad się podatku od posiadłości przez niego p o siad a n ej. A żeby zaś ten cel osiągnąć, należy w szystkie, tak co do osoby ja k i przedm iotu opodatkow ania odnoszące się zapiski i m apy u trzy m y w ać w d o ­ kładnej ew idencyi. Do utrzym ania tej ew idencyi są ustanow ieni w m yśl ustaw y z dnia 23. m aja 1883 1. 84. D. p . p. urzędnicy katastralni* którzy podporządkow ani c. k. krajow ej D yrekcyi skarbu m ają obowiązek doch o d zić:

1. Czy zm iany zaszły pod w zględem rozciągłości gm iny p o ­ datkow ej, które m ogą powstać skutkiem zm iany gran ic kraju, w yłączenia pew nej gm iny lub z obszaru gruntów a w zględnie p o ­ jedynczych parcel z jednej gm iny i p r/^ iączen ia ich do in n e j;

2. Czy zm iany zaszły w osobie posiadacza, a to co do całej posiadłości, pojedynczych parcel lub ich części, czy rzeczyw iste posiadanie przeszło na in n ą osobę przez d a ro w iz n ę , k u p n o , zam ia­

nę , dziedzictw o lub w y w łaszczen ie;

3. Czy trw ałe zm iany zaszły w przedm iocie z powodu trz ę ­ sienia ziemi, w ym ulenia, zm iany biegu rzeki lub zalewów m o rs k ic h ; czy zostały całkiem zniszczone lub stały się trw ale nieurodzajnem i, albo czy nie zostały użyte n a m oczary, jeziora, staw y, cm entarze, i t. p , to jest takie, jak ie w m yśl § 2. ustaw y z dnia 24. m aja

1869 1. 88 D. p. p. od podatku gruntow ego są u w olnione; w re­

szcie czy g ru n ta pierw otnie nieurodzajne nie zm ieniły się i obe­

cnie dochodu nie przynoszą;

4. czy nie zaszły zm iany w upraw ie, n. p. czy las nie zo­

stał w ykorczow any, czy łąk ę nie zam ieniono n a pole o rn e ; 5. nareszcie czy zm iany nie zaszły z powodu om yłek p is a r ­ skich, błędów rachunkow ych, tudzież błędów w rysow aniu na mapie.

0 dochodzeniu zaszłych zmian.

O zm ianach powyżej bliżej określonych są obow iązani do­

nieść w pierw szym rzędzie sam i posiadacze gruntów a w dalszym w ładze publiczne.

Posiadacze gruntów m ogą donosić o zm ianach w posiadaniu ja k i w przedm iocie zaszłych urzędow i podatkow em u, albo też u- rzędnikow i pom iarow em u w m iejscu siedziby urzędu, albo też pod­

czas komisyi, ci zaś są obow iązani spisać ze stro n ą arkusz z g ło ­ szeń w edług wzoru I.

U rzędnik pom iarow y m a obowiązek na podstaw ie tak z e b ra ­ n y ch doniesień każdego roku w okresie letnim , t j. od m aja do końca października, w gm inach swojego okręgu przeprow adzić n a m iejscu dochodzenia w kierunku, czy podane zm iany zgadzają się z rzeczyw istym stanem rzeczy. W tym celu pow inien dla w yśw ie­

tlenia spraw y nietylko odnośne akty, ale w razie potrzeby i księgi g runtow e przeglądać.

N a doniesienia o podziałach g ru n tu , urzędnik pom iarowy obowiązany je st pom iar n a m iejscu wobec stron dokonać.

Zaniechać m a pom iaru tylko w tenczas, gdy rozchodzi się o podział parceli, której linie obwodowe tw orzą kw ad rat lub prosto­

k ąt najw ięcej 20 m tr. szeroki, gdy dział m a być dokonany w e­

d łu g kro tn y ch części parceli, lub gdy strona przedłoży plan sy ­ tuacy jn y przez autoryzow anego tech n ik a sporządzony i w ogóle gdy wymogom rozp. m inist. spraw iedliw ości i skarbu z d n ia 1.

czerw ca 1883 1. 86 D. p. p. stało się zadosyć.

0 peryodycznej rewizyi.

Od r. 1884 opróez rocznych dochodzeń na podstaw ie donie­

sień n a miejscu przeprow adzanych najm niej raz w ciągu trzech lat, urzędnik pom iarow y ma przeprow adzić zupełną rew izyę stanu

l*

posiadania, we w szystkich gm in ach do jego okręgu przydzielonych.

W tenczas w razie potrzeby należy obejść w szystkie g ru n ta, a w szcze­

gólności g ru n ta położone n ad w odą, g ru n ta gm in n e i g ru n ta, które podlegają częstym parcelaeyom . W toku tej rew izyi należy zwró cić uw agę n a zm iany w przedm iotach i stw ierdzić z urzędu, kiedy pow stały.

Połączenie gruntów ro ln k a y c h (kom asaeya) następuje na p o d ­ staw ie przez krajow ą k o m isję zatw ierdzonego planu połączenia a ten układa się n a podstaw ie m ap katastralnych i szczególnych pom iarów za w spółdziałaniem b ieg ły ch doradców.

_ 4 —

Uwidocznienie zmian.

Zbadane zm iany m ają być w operatach katastraln y ch u w i­

docznione stanowczo albo tymczasowo.

Stanow cze uw idocznienie wykonać należy:

1. co do zarządzonych przez w ładzę ad m in istracy jn ą zmian w gran icach gm in podatkow ych;

2. co do w ykrytych pom yłek pisarskich i rach u n k o w y ch , tudzież m ylnego w yrysow ania na m apie;

3. co do stw ierdzonych stały ch zm ian w przedm iocie;

4. co do zm ian w osobie posiadacza.

Tym czasow e uw idocznienie wykonać należy w tedy, jeżeli sta­

now cze je st niem ożebne: a) z powodu potrzebnych większych pom iarów (n. p. w razie budowy now ych kolei żelaznych), b) z p o ­ wodu, iż do praw om ocnego przeniesienia praw a w łasności je st potrzebne zezwolenie w ładzy adm inistracyjnej lub sądowej, c) z p o ­ wodu, że sąd hipoteczny nie porów nał jeszcze z księgą gruntow ą doniesienia urzędnika katastralnego i nie zaw iadom ił o zgodności urząd podatkowy.

O p ł a t a n a l e ż y i oś c i .

Za czynności urzędowe, potrzebne do utrzym ania ew idencyi podatku gruntow ego a spow odow ane przeniesieniem posiadania, opłacać należy w edług ta ry f należytości, które urząd podatkow y w ym ierza i razem z podatkiem g ru n t, ściąga.

- 5 ^-

R e k u r s a.

Przedstaw ienia, zażalenia lub rekursa przeciw poleceniom , rozporządzeniom (w ynikow i pom iaru obliczenia czystego dochodu i w ym ierzeniu podatku) w nosić należy do tego czynnika, od k tó ­ rego wyszło polecenie w term in ie 80 dniowym , a jeżeli w y m ie­

rzone są tylko przeciw nałożeniu kary porządkowej, w term in ie 8 dniow ym .

Podania w niesione i protokóły spisane z powodu zm ian w k a ­ t a r z e podatku gruntow ego, jakoteż akta celem ich stw ierdzenia przez urzędnika pom iarow ego spisane, jak niem niej rekursa pow y­

żej w spom niane, są w olne od stem pli i opłat.

Jeżeli stw ierdzonem zostało, że z powodu przeniesienia p o ­ siadania żaden dokum ent nie b y ł spisany i że doniesienie o zm ia­

nie posiadania zrobione zostało najpóźniej podczas pierw szego, po dokonanym akcie praw nym , pobytu urzędnika pom iarowego w gm i­

nie, natenczas podw yższenie opłaty należytości rządowej odpada.

0 księgach gruntowych.

W m yśl ust. z dnia 2 0 . m arca 1874 1. 29 D. u. kr. do ksiąg g runtow ych w pisane są wszelkie nieruchom ości i praw a za n ie ru ­ chom ości poczytane.

Czynności zakładania ksiąg gruntow ych nie wolno było w ż a ­ dnej gm inie pierw ej rozpoczynać, dokąd sprostow anie katastru w e ­ dle ustaw y z dnia ¿4 m aja 1869 1. 88 D. p. p. ukończonem nie zo­

stało. Księgi gruntow e zostały n a podstaw ie operatów k atastral­

n y ch założone i dlatego m uszą się z katastrem podatku g ru n to ­ wego zgadzać. W edle § 7. ust. z dnia 20. m arca 1874 1. 29 D.

u. kr. karta stanu posiadania ksiąg g runtow ych m usi się zg ad zaj tak z protokółam i parcelow ym i jak i m apą w ładzy katastralnej.

W edle § 11. ust. z dnia 23. maja 1883 1. 83, kataster p o ­ datku gruntow ego z jednej a księgi kolei żelaznych, księgi górnicze,

tudzież now e księgi gruntow e z drugiej strony należy w ciągłej zgodności utrzym yw ać. W tym celu zdarzające się zm iany co do ciała hipotecznego, oznaczenia pojedynczych przedmiotów i w y ­ kreślenia ich n a m apie, uw idocznione być m ają tak w katastrze, jakoteż w księdze gruntow ej.

Chcąc jednak pom yślny skutek postaw ionem u powyżej zada­

niu zapew nić, wydano ustaw ę pod dniem 23. maja 1883 1. 82 D.

p. p., która zm ienia postanow ienia §§ 74. i 76. ust. hip. i to w dw óch k ie ru n k a c h ; najpierw co do dzielenia hipotecznego p a r­

celi katastralnej a dalej co do postępow ania sądów z urzędu w sp raw ach hipotecznych.

- 6 -

0 dzieleniu parceli katastralnej.

Hipoteczne dzielenie parceli katastralnej przeprow adzano do r. 1888 po m yśli postanow ienia § 7 4 . ust. hipot., t. j . w ym agano, aby część oddzielić się mająca b y ła dokładnie oznaczoną w razie potrzeby za pomocą planów lub map, w ciąsju tego czasu o k azała się je d n a k potrzeba zm iany tego postanow ienia, a m ian o w icie w tym kierunku, aby dokładniej oznaczyć sposób w ydzielenia c z ę ­ ś c i parcel k atastr. z ciał hipot., tudzież aby plany hipot. sp o rzą

dzali tylko upow ażnieni do tej czynności technicy.

U staw ą z dnia 23. m aja 1883 1. 82 D. p. p. postanow iono, że hipoteczny podział parceli katastralnej nastąpić może tylko na podstaw ie planu geom etrycznego, sporządzonego i u w ierzy teln io ­ nego przez katastralnego urzędnika pom iarowego lub przez upo­

w ażnionego te ch n ik a pryw atnego.

Jeżeli się rozchodzi o p a rc elę, której lin ie g ran iczn e tw o rzą k w ad rat lub prostokąt o szerokości najw ięcej 20 m etrów , w te n ­ czas dostarczenie planu jest zbyteczne a natom iast należy opisać podział w dokum encie, m ającym stanow ić podstaw ę w pisu h ip o te ­ cznego, w ten sposób, aby można się dowiedzieć, jaki je st n u m e r i rodzaj upraw y podzielonej parceli, n u m era, rodzaj upraw y i n a ­ zw iska w łaścicieli ościennych parcel, ilość części w ydzielić się m a­

jący ch , nareszcie położenie tychże i ościennych części.

Oprócz oryginalnego planu, strona obow iązaną je st p rzed ło ­ żyć 2 kopije uw ierzytelnione nieostem plow ane, je d n ę dla zbioru dokum entów , d rugą dla urzędu w ym iaru należytości, a w zględnie dla urzędu utrzym ującego ew idencye katastru podatku gruntow ego, rozp. prezyd. Sądu kraj. wyż. w K rakow ie z 12. w rześnia 1885 1 5549.

Plany przez autoryzow anych techników sporządzane, m uszą mieć skale pom iarow e przy parć. w obrębie m iast 1 :1440 a 1 : 2880 przy parcel, w obrębie gm in w iejskich położonych, dalej p a r­

cele zm ienione lub nowo pow stałe należy w bezpośredniem z e ­ tknięciu z parcelam i niezm ienionem i przedstaw ić, w szystkie stałe punkta, które przy zdjęciu za podstaw ę służyły, uw idocznić i gra-

^ mice nowo utw orzone odm iennym kolorem n a k re ślić ; gdyby plan nie b y ł zdjęty za pomocą stolika m ierniczego, w ym iary kątów i odległość now ych linii wykazać, dostrzeżone błędy liniam i ozna­

czyć i przekreślić, w ieszcie nazw ę gm iny, n u m era podzielonych i ościennych parcel, ich rodzaj upraw y, czas i dokładność sporzą dzenia planu z tem potw ierdzić, że różnica błędów pom iarow ych s k a li 1 : 200 n ie przekroczono.

N iektóre zm iany w tym kierunku zarządziły m inisterstw a spraw iedliw ości i skarbu reskryptem z dnia 7. lipca 1890 N r. 149 D. p. p.

W m yśl instrukcyi z dnia 11. czerw ca 1883, w ydanej przez m inisterstw o skarbu dla urzędników m ierniczych pod w zględem postępow ania przy w ykonyw aniu robót m ierniczych, polecono im, aby przy rozgraniczeniu po m yśli § 845 u. c. przeprow adzić się m ającym dla oznaczenia linii granicznej używ ali k am ien i ociosa­

n ych, kołów i t. p.

Ezeki, góry, drogi stanow ią granice natu raln e.

Co do num erow ania parcel, które podzielone zostały, to w § 9. pow ołanej instrukcyi postanow iono, że liczba szczepowej parceli oznacza licznik, a liczby od 1. począwszy, w m iarę tego wiele części m a być oddzielonych, m ianow nik.

W e w szystkich w ypadkach, kiedy nowe num erow anie parceli następuje, urząd k atastraln y obow iązany je st przesłać d otyczącem u sądow i hipot. zestawienie, takow ych.

- ' 7 -

Postępowanie sądów w sprawach hipotecznych z urzędu.

Postanow ienie § 76 u. hip. zostało ustaw ą z d n ia 23. m aja 1883 1. 82. o tyle zm ienione, że sąd hipoteczny nie czekając na żądanie stron, może zarządzić wpis do ksiąg g runtow ych, je ż e li:

a) podstaw ę do wpisu hipotecznego w toku p ertra k ta cy i spadkow ej uzyskano (d ek ret dziedzictw a, d ek ret w łasności, dział spadkow y i t. p.) § 2 ;

b) wpis hipoteczny praw a rzeczowego, będącego podstaw ą obowiązku do uiszczenia podatku gruntow ego (praw o w łasności posiadania) nie został uskuteczniony (§ 3 .) ; lub wreszcie

c) gdy w ładza k atastraln a o uskutecznienie zaniedbanego wpisu prosi.

ad a W p is hipoteczny w toku p e rtra k ta c y i spadku.

Podstaw ę do wpisu hipotecznego w toku pertraktacyi spad­

ku może stanow ić dek ret dziedzictw a, dek ret w łasności w y­

dany lub uzyskany w ciągu p ertraktacyi z powodu odsprzedania, nabycia lub zam iany części spadku, dział spadkowy i t. p.

Czynność § 2. ustaw y z dnia 23. m aja 1883 I. 82. D. p. p.

w skazana je st zatem czynnością w yłącznie sędziem u spadek per- traktującem u przekazaną.

Sędzia spadek pertraktujący, ma czuwać n ad tem , aby w y­

nik ukończenia spraw y spadkow ej, o ile takow y m a związek z księ­

g ą g r u n to w ą , został w tejże zapisany, a to bez względu na to, ezy tym wpisem praw o rzeczowe zostaje n ab y te czy uchylone, czy to praw o je st praw em w łasności, czy też praw em zastawu, słu że­

bności lub wymowy.

T a czynność zaś rozpada się n a dw ie części. Do pierw szej należą w szystkie te spraw y, w których spadek beztestam entalnie dostaje się spadkobiercom n a mocy ustaw ow ego praw a dziedzicze­

n ia ; do drugiej zaś t e spadki, którym i spadkodaw cy na mocy swej ostatniej woli rozporządzenia pomiędzy spadkobierców rozdzielili.

Załatw ienie tych spraw , które do pierwszej części n a le ż ą , n ie n atrafia n a żadne trudności, albow iem praw a dekretem dzie­

dzictw a przyznane na podstaw ie tego sam ego dokum entu do ksiąg g ru n to w y ch zahipotekow ane być m ogą i pow inny być po bezsku­

tecznym upływ ie w yznaczonego stronom term in u bez najm niejszej zw łoki do ksiąg g runtow ych zaintabulow ane, gdy tym czasem spraw y drugiej części nie zawsze m ogą być odrazu załatw ione, albow iem spadki, z uw zględnieniem ostatniej woli rozporządzenia odziedziczone, m ogą być tylko w tenczas do ksiąg gruntow ych zainta bulow ane, kiedy to oststniej woli rozporządzenie zostało po myśli

§§ 82. i 74. u. hip. spisane, t. j. jeżeli zaw iera dokładne wyszcze­

gólnienie nieruchom ości lub praw , w zględem których wpis n a stą­

pić m a, a w razie rozdzielenia ciała hipotecznego, jeżeli część od­

dzielić się m ająca je st dokładnie oznaczoną za pomocą planów lub map.

Eozporządzenia ostatniej woli w takiej form ie są jed n ak bar dzo rzadko sporządzane i jedynie dla braku tej form alności wpis hipoteczny d o tąd dokonanym być nie może dokąd owe braki in ­ nym dokum entem u zu p ełn io n e nie zostaną.

N iezgodność, ja k a w skutek tego w strzym ania się z wpisem hipotecznym pow staje pom iędzy księgam i gruntow em i a katastrem podatku gruntow ego, tudzież faktycznym stanem , nie je s t spowo­

dow aną spraw ą sam ą, ale jed y n ie tą okolicznością, że strony in ­ teresow ane częstokroć nie są w stanie dostarczyć takiego uzupeł­

niającego dokum entu.

W tak ich w ypadkach je s t obowiązkiem sądów , aby po m yśli reskryptu m inisterstw a spraw iedliw ości z dnia 6. czerw ca 1883 1. 8330 i reskryptu prezydyum Sądu kraj. wyż. w Krakowie z dnia 16. lipca 1886 1. 724 pr. sobie postąpiły, którego ustępy 8., 9.

i 10. ta k opiew ają:

„W ciągu pertrak tacy i spadkow ej szczególniej n a to baczyć należy, aby strony zeznały odpow iednie dekiaracye, potrzebne do intabulacyi p raw rzeczow ych, podatkow i gruntow em u p o d leg ają­

cych, przed w ydaniem dekretu dziedzictw a i przed oddaniem im w posiadanie n ieru ch o m o ści odziedziczonej lub zapisanej (§ 178 pod. z dnia 9. sierp n ia 1854), przez co w w ielu w ypadkach od­

padną podziały spadkowe i środki przym uszające z § 3. ustawy 1. 82. z r. 1883.

Przed dozwoleniem wpisów hipotecznych, pociągających za sobą skutki p ra w n e , pow inny być strony interesow ane słuchane, dekiaracye i kontrakty, jeżeli nie są zaw iłe, szczególnie jeżeli

w chodzą strony ubogie, pow inny w m yśl rozporządzenia m inister­

stw a spraw iedliw ości z dnia 6 czerw ca 1888 1. 8830 i § 343 protokólarnie spisane, n iedokładne lub nielegalizow ane dokum enta m ogą często być w sądzie uzupełnione lub legalizow ane i żądania 0 intabulacye m ogą być do protokółu przyjęte, zam iast o d sy łan ia stro n do zeznania dokum entów przed notaryuszem lub do spisy­

w ania osobnych żądań tab u larn y ch

Jeżeli strony przesłuchane protokólarnie na sprostow anie księgi hipotecznej w edług taktycznego stanu lub w edług arkusza zgłoszeń zezw alają lub n a przeniesienie hipoteczne nieruchom ości n a faktycznego w łaściciela się zg ad zają, w takim razie sprostow a­

n ie księgi hipotecznej n a .p o d sta w ie tego protokółu nastąpić może bez w ym agania osobnego d okum entu“ .

W te n sposób n aw e t te trudności, które w skutek nieudol­

nie spisyw anych ostatniej woli rozporządzeń pow stają, dadzą się w większej części usunąć bez potrzeby sporządzenia osobnych działów m ajątkow ych, albow iem niem al w szystkie kodycyle przez naszych w łościan sporządzane, a ty e h mamy głów nie na m yśli, obejm ują w sw oich rozporządzeniach działy m ajątkow e. Te kodycyle nie mogą być jednak dokum entam i do wpisu hipotecznego zdolnym i, bo brakuje im wymogów §§ 32. i 74. u. h. przepisanych, jeżeli ale te b raki się uzupełni innym dokum entem , protokółem lub deklaracyą w form ie przepisanej sporządzonym , w których parcele gruntow e będą oznaczone, podział g ru n tu m apką uw idoczniony, to n a te n ­ czas dekret dziedzictwa, kodycyl i uzupełniająca deklaracya b ęd ą takim i dokum entam i, n a podstaw ie których przeniesienie praw , w drodze spadku n ab y ty ch , bez najm niejszej przeszkody do ksiąg grun to w y ch w pisanem być może.

D la poparcia naszych zapatryw ań przytoczym y tu kilka p rzy ­ kładów z praktyki zaczerpniętych, które może lepiej nasze zda­

nie uzm y sło w ią, i ta k :

1. W ojciech N. zostaw ił kodycyl, którym swój g ru n t z a p i­

sał córce z tem , że w dow a m a takow y do swojej śm ierci używać ; po bezskutecznym upływ ie do intabulacyi stronie wyznaczonego term inu, sąd n a podstaw ie dekretu dziedzictw a i kodycylu zarzą dził wpis praw a w łasności g ru n tu n a rzecz córki, a praw o doży­

wocia u w id o czn ił dla pozostałej w dow y.

2. Jó zef N . zapisał swoim 3 synom g ru n t, składający się z 3 kaw ałków , które oznaczył „pod d ęb em “, „koło staw u “, „G liniki“ ; sąd po przesłu ch an iu stron zbadał n a m apie, którym i parcelam i te kaw ałki są oznaczone, a gdy żadna z ty c h parcel podzieloną nie została n a podstaw ie dekretu dziedzictw a, kodycylu i swego protokółu, uskutecznił wpis praw a w łasności podzielonego g ru n tu n a rzecz 3 synów .

3. M arcin N . zapisał swój 6 -morgowy g ru n t 3 synom i je ­ dnej córce w ten sposób, że zadróżkę pod w ierzbą przeznaczył 1 synow i, stajanie koło drogi drugiem u synow i, a resztę po poło­

wie synow i i córce. Spadkobiercy nie czekając ukończenia spraw y spadkow ej, objęli przeznaczone im części zaraz w posiadanie, g e o ­

m etra katastraln y przeprow adzając dochodzenia na miejscu znalazł zm ianę, ja k a zaszła pom iędzy pierw otnym a teraźniejszym stanem , doniósł o niej w form ie arkusza zgłoszeń sądowi, przytaczając parcele, które z których w posiadanie objęto. Sąd zarządził p rzesłuchanie stron, a gdy te potw ierdziły przytoczone okoliczności i z powodu podzielenia jednej parceli, przedłożyły plan sytuacyjny, zarządził n a podstaw ie w m iędzyczasie wydanego dekretu dziedzictw a, ko­

dycylu, arkusza zgłoszeń, protokółu przesłuchania i w yciągu z m a ­ py, przeniesienie praw w łasności odziedziczonych części, nie ż ą ­ dając sporządzenia działu m ajątkow ego.

Pod w zględem form alnym m usim y zaznaczyć, że addykując spadek, należy strony w edług wzoru II. wezwać, aby w ciągu 6 tygodni, po praw om ocności dekretu dziedzictw a, podanie o in ta- bulacye sw oich praw w niosły, albo w ierzytelne odpisy z doku­

m entów do tej in tab u lacy i potrzebne dla zbioru dokum entów , wraz z dokum entam i sądow i przedłożyły, inaczej po m yśli § 2. ust.

z r. 1883 N r. 82 odpisy n a ich koszt sporządzone a in tab u lacy a z urzędu zarządzoną zostanie.

Do odbioru takich dokum entów należy w m yśl reskryptu m in isterstw a spraw iedliw ości z dnia 6. czerw ca 1888 r. 1. 8330 przeznaczyć jednego z urzędników sądu i to podać do publicznej wiadom ości.

Czuwanie n ad dotrzym aniem term inu, stronom wyznaczonego, należy polecić jed n em u z urzędników m anipulacyjnych, który ma wszystkie takie referaty , do w ykazu, w tym celu założonego, w pi­

sywać.

Jeżeli strona podanie w niesie, należy takow e załatw ić, a u- rzęd n ik o w i, wykaz prow adzącem u, w ypełnienie odnośnej rubryki per videat n a ref. polecić.

Jeżeli strona podania nie w niesie, ale przedłoży org. dek ret dziedzictw a wraz z odpisem do zbioru dokum entów , natenczas urzędnik, do odbioru takich dokum entów przeznaczony, przedłoży je przypom nieniem z urzędu do dziennika podaw czego, celem

zarządzenia wpisu hipotecznego.

Jeżeli strona w oznaczonym term inie ani podania nie wniesie ani dokum entów nie pizedłoży, natenczas urzędnik, prow adzący wykaz, przypom ni to przez dziennnik podaw czy, poczem z a ła tw ie ­ nie w edług w zoru I l i . wydać należy.

Za sporządzenie odpisów do zbioru dokum entów należy się w m yśl ces. rozp. z 11. listopada 1851 1. 67. D p. p. i puukt 3. do uw agi 4. poz. 45. pat. stem pl. podw ójna należytość, tę śc ią ­ g a urząd podatkow y, a sąd w inien jed y n ie po myśli reskr. m in i­

sterstw a spraw , z dnia 16. stycznia 1886 1. 2L533 w odezwie w ystosow anej do urzędu podatkow ego nadm ienić, która strona jest obow iązaną do zapłaty i z ilu arkuszy składa się sporządzony odpis.

Spisyw anie nocyi je st nie tylko zbyteczne, ale naw et w sku­

tek odezwy kraj. D yrekcyi skarbu we Lwowie z dnia 18. paźdz.

1888 1. 76335 zniesione.

- 10 -

Co do należytości intabulacyjnej, to takow ą tam , gdzie p o ­ trzeba zachodzi, w ym ierza urząd podat. (reskr. m inist. spraw iedl.

z dnia 25. kw ietnia 1884 1. 4407).

a d b. W p is hipoteczny z § 3 ust. N r . 82. z r. 1883.

Isto ta czynności w § 3. ust. z dnia 23. m aja 1883 1. 82. D. p. p. w skazanej, polega n a tem , aby w pływ ać n a stro­

ny, które zaniedbały w yrów nać różnice istniejące pomiędzy k a ta ­ strem podatku gruntow ego a księgą gruntow ą i zmusić ich do po­

staran ia się o wpis praw a rzeczowego, które je st przedm iotem opłaty podatku gruntow ego.

Ta czynność należy do działalności sędziego hipotecznego, bo tak jak w § 2. ust. z dnia 23. m aja 1883 1. 82. D. p. p. dzia­

ła ł sędzia, spadek p ertraktujący, w kierunku, aby wpisy n a p o d ­ staw ie jego addykacyi weszły do hipoteki, tak w myśl § 3. pow o­

łanej ustaw y, sędzia hipoteczny ma obowiązek czuwać n ad tem , aby zgodność stanu faktycznego utrzym ać z księgam i gruntow em i a księgi g runtow e z katastrem podatku gruntow ego, który również z faktycznym stanem zgadzać się musi.

Jakkolw iek ta czynność sędziego hipot. m a więcej ch arak ter postępow ania z urzędu, to przecież rozpoczyna się ona dopiero w tenczas, gdy tego albo sędzia pertraktujący spadek, albo też w ła ­ dza k atastraln a zażąda.

Sędzia, który spostrzeże w toku postępow ania spadkowego, a zatem nie po ukończeniu takow ego, boby inaczej postan. z § 2.

ust. z dnia 23. m aja 1883 1. 82. m iało m iejsce, że zaniedbano w księgach g ru n t, wpisu praw a rzeczowego, będącego przedm io­

tem opłaty podatku gruntow ego, n p. że spadkodaw ca jeszcze za życia swego odsprzedał kaw ałek gru n tu N . N ., a sprzedaż ta w hipotece przeprow adzoną nie została, w inien zawiadom ić o tem sąd hipoteczny, celem postąpienia w myśl § 3 pow ołanej ustaw y.

a d c. W p is hipoteczny n a żądanie w ła d zy katastralnej.

Tak samo urzędnik katastraln y , przeprow adzając docho­

dzenia n a miejscu, gdy spostrzeże zm iany, czy to w p rz e d ­ miocie sam ym , czy też w osobie posiadacza (§ 42.), w inien za p o ­ mocą arkusza zgłoszeń i za pośrednictw em urzędu podatkow ego (ust. min. z dnia 11. czerw ca 1883 1 91. 1). p. p. i u st. m inist.

spr. z dnia 27. września 1887 1 15119) donieść sądow i hipot.

Tenże zaś sprawdziwszy przez swój urząd hipoteczny w księgach g ru n ­ tow ych, że strona zaniedbała uregulow ania hipoteki, na spraw ozda nie urzędu hipotecznego zarządzi przesłuchanie strony interesow anej.

N a wyznaczonym term in ie przedstaw i sędzia h ip o t stro n ie:

a) daw ny stan posiadania, w księdze zapisany, b) obecne donie­

sienie o zaszłej zm ianie i c) w ybada przyczynę, dlaczego różnica, ja k a zachodzi pomiędzy faktycznym stanem a księgą gruntow ą, nie została w yrów naną.

- 11 -

- 12 —

Przyczyny te będą rozm aite; przew ażnie jed n ak będą się schodzić n a tym punkcie, gdzie się o koszta rozchodzi, wtenczas będzie sędzia po m yśli reskr. m inist. spraw , z dnia 6. czerwca 1883 1. 8330 z dnia 25. kw ietnia 1884 1. 4407 okólnika prezyd.

Sądu kraj. wyż. w Krakowie z dnia 16. lipca 1886 1. 724. i ży­

czeń przez wys. Eząd w licznych in n y ch reskryptach objaw ionych, jeżeli protokólarnie spisze ze stronam i te akta, które do zarządze­

nia wpisu hipotecznego okażą się za konieczne.

Ale i dobre chęci sędziego nie zawsze zostaną pom yślnym skutkiem uw ieńczone, bo m ogą się o upór nieposłusznej lub n ie ­ dbałej strony rozbić, w tenczas może zrobić użytek z rygoru praw a w § 3 pom ienionej ustaw y naznaczony, i może stronom g rz y ­ w nam i od 1 do 50 złr. zagrażać, a ostatecznie i karać.

G dyby ale i ten środek nie odniósł skutku, n aten czas należy w m yśl § 44. ust. z dnia 23. m aja 1883' 1. 83. urząd podatkow y o niem ożebności uregulow ania hipoteki w edług wzoru IV. zawiadom ić, a doniesienie dalej w ew idencyi ale osobno prowadzić (reskrypt m in. spraw , z dnia 2. lipca 1889 1. 2927 N r. 35.).

0 wykazach ewidencyjnych.

Dla utrzym ania w ew idencyi tak wpisów hipotecznych na podstaw ie przyznania spadków uskutecznić się m ających, jak i tych nakazów , które sądy w ydają celem uporządkow ania stanu hipote cznego, zaprow adzone zostały wykazy (reskr. m inist. spraw iedl.

z d n ia 6. czerw ca 1883 1. 8330), które oznaczono „wykaz 1.“

i „wykaz II .“

Pierw szym w arunkiem przy prow adzeniu powyższych w yka­

zów ew idencyjnych je s t: znać granice pomiędzy wykazem I. a I I . ; dotychczasow a praktyka w niektórych sądach, że do wykazu I . w pisują wszystkie naw et niezaaddykow ane pertraktacye spadku a do wykazu I I w szystkie te w ypadki, o których n a podstawie arkuszów zgłoszeń sąd wiadomość otrzym ał, nie może być jako reg u ła uw ażaną, albuwiem różnica, jaka między w ykazem !• a istnieje, opiera się n a in n y ch ztsadach.

Do wykazu I. wpisywać bowiem należy w szystkie te w y­

padki, w których sędzia, spadek pertraktujący, n a podstaw ie do kum entów w toku pertrak tacy i złożonych, po praw om ocności p rzy ­ znania spadku, a zatem po zaaddykow aniu wpis hipoteczny zarzą­

dzić m o ż e ; n. p. wpis praw a w łasności realności na podstaw ie dekretu dziedzictw a, wpis praw a w łasności n a podstaw ie kontraktu kupna przez w ładze spadek załatw iające zatw ierdzonego, wpis p ra ­ wa zastaw u dla części spadkowej na podstawie działu majątko*

- 1 8 -

wego i t. p. Do wykazu II. zaś należą w szystkie te w ypadki, o których strona, w ładza k atastraln a lub sąd hipoteczny donoszą 0 różnicy, ja k a zachodzi m iędzy księgą g ru n to w ą a faktycznym stanem .

Do wykazu I I . należą zatem nietylko same arkusze zgłoszeń, ale 1 przypom nienie sędziego spadkow ego n. p , że ,,w e wdrożonej spraw ie spadkowej okazało się, iż p a r c e l a ... n a im ię . . . .

. . . . zapisana w p o s i a d a n i u ... się znajduje" albo odezwa sądu spadkowego, aby na podstaw ie dekretu dziedzictw a wpis hipot. uskutecznić.

R ubryki tych wykazów ew idencyjnych są praw ie w każdym okręgu kraj. Sądu wyż. inne, a mimoto treść ich je st jedna i ta sama, bo cel ich prow adzenia je st ten sam i podstaw a ich zapro­

w adzenia wyszła z jednej i tej samej ustawy.

W y k a z I.

W ykaz I . (zobacz wzór V.) bez względu n a to, z jak ich ru- bryk się składa, pow inien następujące daty zaw ierać:

1. Liczba p o rząd k o w a;

2. Im ię i nazw isko sp ad k o d a w c y ; 3. Liczbę i datę dekretu dziedzictw a;

4. Oznaczenie czy spadek przyznano: a) n a mocy praw nego następstw a, b) z uw zględnieniem ostatniej woli rozporządzenia;

5. Dzień praw om ocności dekretu dziedzictw a;

6. Dzień, w którym w yznaczony stronom do w niesienia in- tubulacyi term in upływ a ;

7. Oznaczenie czyli intabulacya n a stą p iła : a ) n a żądanie stron, b) zarządu, przez polecenie w łasnem u urzędow i hipot., czy też odezwą do innego sądu.

ad 1. R ubryka I. ma służyć do oznaczania, ile spraw w p ły ­ nęło, dlatego należy każdą pozycyę oznaczyć liczbą porządkową.

ad %. W ykaz I . należy założyć dla każdej gm iny osobno, dlatego w rubryce w ystarczy w ym ienić imię i nazw isko z o p u ­ szczeniem m iejsca zam ieszkania.

ad 3. i 4. Ja k z napisu w ypływ a.

a d 5. Dzień praw om ocności przyznania spadku jest 15 dzień po doręczeniu dotyczącej uchw ały w szystkim spadkobiercom , albo­

wiem term in do praw om ocności w ynosi 14 d n i, a że dzień, w któ rym doręczenie nastąpiło nie wlicza się, przeto 15 dzień je st owym dniem , który do tej rubryki wpisać należy, jeżeli rekursu lub przedstaw ienia nie wniesiono.

ad 6. A ddykując spadek, w yznacza się stronom term in, w k tó ­ rym albo podanie intabulaeyjne w nieść, albo dokum enta celem uskutecznienia wpisu przedłożyć m ają, dzień, w którym ten term in się kończy, należy w w ykazie uw idocznić.

ad 7. Jeżeli strona w niesie podanie intabulacyjne i takow e przychylnie załatw ione zostało, należy pozycye z wykazu I. przez um ieszczenie daty i liczby w rubryce n a „żądanie stro n “ w ypisać, jeżeli zaś strona podania nie w niosła, ale sąd intabulacye z urzędu zarządził, natenczas d rugą rubrykę „z urzęd u “ przez um ieszczenie

daty i liczby odnośnej rezolucyi w ykreślić.

Jeżeli zaś w jednym lub drugim w ypadku o w ykonanie u- chw ały wezwano obcy sąd, w odnośnej rubryce albo uwadze i to uwidocznić należy.

- 14 -

W y k a z II.

(Zobacz wzór VI.). Prezydyum Sądu kraj. wyż. w Krakowie reskryptem z dnia 16. czerw ca 1888 1. 3358 poleciło prow adze­

n ie 3. w ykazów , a m ianow icie:

a) w ykaz co do wypadków z § 2. ust. z dnia 23. maja 1883 1. 8 2 . D. p. p.

b) W ykaz co do wypadków z § 3. tej sam ej ustaw y.

c) W ykaz co do wypadków z § 43. ust. z dnia 23. maja 1883 1. 83 D. p. p., lecz reskryptem z dnia 10. listopada 1887 1. 7652. pr.. celem uproszczenia ewidencyi zniosło prow adzenie w y­

kazu, pod b w ym ienionego, i poleciło prow adzenie tylko dw óch, t. j. wykazu pod I. opisanego i w ykazu, w którym w ypadki pod b i c w spom niane umieszczać należy.

W in n y ch prow incyach i w okręgu lw ow skim założono od początku tylko wykazy I. i II.

W ykaz I I . pow inien zatem obejmować następujące ru b ry k i, a w zględnie d a ty :

1. Liczba porządkow a;

2. Im ię i nazw isko strony interesow anej, której nakaz u p o ­ rządkow ania w y d a n o ;

3. Czyli postępow anie zarządzono: a) przy sposobności per- trak tacy i spadku, b) w skutek doniesienia urzędu podatkow ego;

4. Data i liczba u chw ały zarządzającej p o stęp o w an ie;

5. Dzień, w którym się kończy term in stronie w yznaczony;

6. K rótka treść załatw ienia.

ad 2. Tak jak wykaz I., tak i wykaz II. pow inien być za­

łożony w edług gm in, a w tenczas w ystarczy w ym ienić im ię i n a ­ zwisko z opuszczeniem m iejsca zam ieszkania tej strony, do której nakaz uporządkow ania hipoteki w ydano.

a d 3. Poniew aż w ątek do urzędow ania daje albo doniesienie sędziego, spadek pertraktującego, albo też doniesienie urzędu po*

datkow ego, przeto należy każde w osobnej rubryce wyszczególnić.

ad 4. W ydając wezwanie do strony, aby stan hipoteczny uporządkow ała, należy liczbę i datę tej uchw ały do wykazu w p i­

sać, a zarazem w ym ienić ten dzień, w którym term in , do upo­

rządkow ania udzielony, się kończy.

a d 5. Jeżeli strona podanie w niosła albo zarządzenie z urzędu w ydano, należy w krótkości treść tegoż załatw ienia albo zurzą- dzenia wym ienić.

- 15 -

A r k u s z e z g ł o s z e ń .

W m yśl § 16. ust. z dnia 28. m aja 1883 1. 83. D. p. p.

posiadacze gruntów obowiązani są donosić o w szelkich zm ianach, jakie zaszły pod w zględem osoby posiadacza lub przedm iotu, n a te doniesienia obow iązanym je st urząd k atastraln y wygotow ać a r­

kusz zgłoszeń w edług w zoru pod I.

Taki arkusz zgłoszeń obejm uje 21 rubryk, z których pierw sze 19 w ypełnia urzędnik pom iarowy, 2 0-tą urząd podatkow y, a 21-szą sąd hipoteczny.

R ubryki od 1. do 7. m ają przedstaw ić stan pierw otny, t. j.

taki, jaki przed dostrzeżoną zm ianą istniał.

R ubryka 8. m a obejmować opis zm iany, jak a n astąp iła czy w skutek przeniesienia praw a w łasności w drodze kupna, d arow i­

zny lub spadku n a innego, czy też w skutek wylew u rzeki, trzę­

sienia ziemi, oderw aną albo na nieużytek zam ienioną została.

W rubryce 9. należy naznaczyć datę, kiedy n astąp ił pierw szy pobyt urzędnika pom iarow ego w gm inie.

Do ru b ry k i 10. wpisać należy w ynik dochodzenia urzędnika pom iarow ego, a jeżeli przeprow adzono pom iar, w ynik a raczej szkic z pom iaru (reskr. m inist. spraw iedl. z dnia 27. w rześnia 1887 1. 15119).

E ubryki 11. do 17. m ają przedstaw ić stan posiadania, jaki n astą p ił po dostrzeżonej zm ianie, a zatem ma obejmować wykaz, które parcele w jakiej objętości i n a czyją w łasność przeszły.

E ubryki 18. i 19. m ają wykazywać liczby, pod którą p rze­

prow adzono w w ykazie zm ian ostatecznie lub tym czasowo w ynik badań.

Do ru b ry k i 20. ma zapisywać urząd podatkow y notatkę, czy akt, na podstaw ie którego zm iana w praw ie w łasności nastąpiła, do w ym iaru należytości zgłoszonym został i do której pozyeyi.

R ubryka 21. je st przeznaczona do um ieszczenia uw agi, ja k ą sąd hipoteczny zrobi po porów naniu doniesienia z księgą g ru n to w ą.

- 16 - /

Postępowanie sądów z arkuszami zgłoszeń pod wzglę­

dem formalnym.

W m yśl reskryptu m inisterstw a spraw iedliw ości z dnia 27.

w rześnia 1887 1. 15119 i rozp. gal. krajow ej D yrekcyi skarbu z dnia 14. lutego 1887 1. 6 6 8 8 , urzędy podatkow e są obow iązane arkusze zgłoszeń dotyczącym sądom z końcem każdego m iesiąca przesyłać.

Jeżeli urząd podatkow y nadeśle je z odezw ą, to tylko tę odezwę w dzienniku podawczym zaprotokółow ać należy, jeżeli zaś bez odezwy, to w m yśl resk ry p tu m in isterstw a spraw iedliw ości z dnia 24. listopada 1886 1. 13879 N r. 48. należy przypom nienie z urzędu sporządzić, ogólną liczbę arkuszyków ja k i N r. przez urząd katastraln y podane, um ieścić i to przypom nienie zaexhibow ać.

Sam e arkusze zgłoszeń pojedynczo nie należy n ig d y exhi- bować.

Po zaexhibow aniu należy zaraz przystąpić do porów nania n ad esłan y ch arkuszów zgłoszeń z księgam i gruntow em i i odno­

śn ym i rejestram i, tak co do oznaczenia parcel ja k i ich obszaru.

Porównanie arkuszów zgłoszeń z księgą gruntową.

P orów nanie z księgą gru n to w ą natrafia częstokroć na tru ­ dności, które tylko w ytraw ny urzędnik hipoteczny skutecznie zwalczyć potrafi, a to dlatego, że nie każden wie ja k się do b a ­ dania takiego arkusza zgłoszeń zabrać.

A rkusze zgłoszeń m ają na celu wykazać różnice, jakie za­

chodzą pomiędzy katastrem p o d atk u gruntow ego i księgą gruntow ą z jednej strony, a faktycznem posiadaniem z drugiej strony. Otóż chcąc te różnice w księdze gruntow ej odszukać trzeba najpierw porów nać stan, ja k i poprzednio istn ia ł, a zatem popatrzeć do księgi gruntow ej i odnośnych rejestrów , czy num er parceli, num er dom u, nazwisko posiadacza, objętość parceli w rubr. 2., 3. i 4.

ark. zgłoszeń podane, zgadzają się z w pisam i księgi gruntow ej i re je stra m i; jeżeli te daty są zgodne, należy się dalej przekonać, czy teraźniejszy stan, w arkuszu zgłoszeń pod rubr. 12,, 13., 16.

i 17. podany, zgadza się z wpisam i, w księdze gruntow ej i w r e ­ jestrach przeprow adzonym i.

Skutkiem takiego porów nania okaże s i ę :

a) że zapiski, w arkuszach zgłoszeń um ieszczone, zgadzają się z księgą gruntow ą, tak eo do daw niejszego ja k i teraźniejszego

- 17 -

stanu, t. j., że faktyczny stan odpow iada w pisom księgi g r u n to ­ wej, albo

6) że tylko daw niejszy stan w rubr. 2., 8. i 4, uw idoczniony, zgadza się z księgą g ru n to w ą , albo wreszcie,

c) że ani jedno ani drugie nie zgadza się z w pisam i księgi gruntow ej.

Przy arkuszach ad a należy rubr. 21. tylko co do zgodno­

ści w ypełnić, n. p. zgodne z wyk. hip. i odłożyć do zw rotu u rz ę ­ dowi podatkow em u, n ie zarządzając nic więcej.

Przy arkuszach ad b należy rubr. 21 w ypełnić uw agą, ja k ą niezgodność znaleziono, n. p., że praw o w łasności parceli . . . je s t n a innego zapisane, albo że parc. 35 nie je st jako łą k a , ale jako rola oznaczona i t. p , a następnie n a każdy taki arkusz sp i­

sać z osobna przypom nienie z urzędu w edług wzoru V il. albo V III., które w głów nym dzienniku zaexbibow ać, następnie uw agą h ip o ­ teczn ą zaopatrzyć, czy parcele w rubr. 12 podane, w chodzą w suład realności, w ark. zgłusz, w ym ienionej, w którym wykazie i na czyje im ię je st praw o w łasności zapisane.

Ark. ad c nie nadają się zazwyczaj do urzędow ania sądowego, bo albo są m ylne i w tenczas je osobno urzędow i podatkowem u z w ym ienieniem usterki zwrócić należy, albo odnoszą się do wykazów hipot., pod jurysdykcye innego sądu należących, a wtenczas je nie zwrócić, ale w łaściw em u sądowi do urzędow ania odstąpić, a urząd podatkow y o tem zaw iadom ić trzeba (reskr. m inist. sp ra ­ w iedliw ości z dnia 27, w rześnia 1887 1. 15119).

Jeżeli w jed n y m arkuszu zgłoszeń są zm iany ż kilku re a l­

ności w ykazane, to przypom nienie urzędow e należy do każdej realności osobno spisać.

Gdy w powyżej w skazany sposób arkusze zostały porów nane a odnośne przypom nienia spisane i zaexhibow ane, natenczas same arkusze zgłoszeń są dla dalszej sądowej czynności zbędne, i p o ­ w in n y być bez zw łoki w edług wzoru pod IX. skonsygnow ane i urzędow i podatkow em u zwrócone.

Z atrzym yw anie a raczej dołączanie ark. zgłoszeń do p rzy ­ pom nień , nie je s t nigdzie w skazanem a przeciw nie zbytecznem , bo jeżeli wypis je st dokładnie sporządzony i szkic odrobiony, to referen t do swojej dalszej czynności org. ark. zgłosz. nie potrze­

buje i je st mu tylko zaw adą, a częstokroć przyczyną, że takie arkusze do innych aktów się dostają i przezto tylko pom yłki w ew idencyi, przez urząd podatkow y prow adzonej, powodują, każdy niezw rócony arkusz zostaje bowiem jako zaległość w ykazyw any.

Rzeczą w ażną jest rów nież, aby urzędy m anipulacyjne z w ra­

cały swoją uw agę na to, czy jedna i ta sam a spraw a nie je st więcej razy w ykazyw aną, tem u da się najłatw iej w te n sposób zaradzić, że się fascykulacyę lub liczbę każdego przypom nienia przy odnośnym w ykazie hipot. w sposób plum batury ołów kiem n a z n a ­ czy, jeżeli bowiem obok plum batury podania hipot. przyjdzie taki znak przypom nienia, to łatw o można zw rócić uw agę referen ta n a związek tych spraw.

A . N ie m etz. W s k a z ó w k i do s zy b k . z a ła tw , c z y n n o ści. 2

Eów nież nie należy urzędow i podatkow em u bez zarządzenia sądowego zw racać te arkusze zgłoszeń, które się odnoszą do zmian znalezionych w skutek podziału m ajątku spadkow ego, częstokroć jeszcze nie zaadykow anego, bo ta okoliczność, że ta sam a spraw a je s t już przedm iotem urzędow ania i ew idencyi wykazu I., nie u sp ra ­ w iedliw ia jeszcze tego, albowiem w łaśnie taki arkusz może przyspie­

szyć załatw ienie, jak to z następującego przykładu przekonać się można,

W ojciech N . pozostaw ił g ru n t, którym się dwaj synowie po­

dzielić m ają, synow ie nie czekając na uregulow anie hipoteki, obej­

m ują w posiadanie pozostawiony g ru n t, ale nie w częściach id e ­ alnych, tylko kaw ałkam i, które im ojciec przeznaczył, w takim po­

siadaniu zastaje ich geom etra i spisuje arkusz zgłoszeń przy w y­

liczeniu w szystkich parcel, które który posiada, jeżeli sąd m a taki dowód w ręce, to przecież z łatw ością przyjdzie mu spisać proto­

kół ze stronam i i zarządzić uregulow anie hipoteki, jeżeli zaś ark.

zgłoszeń zaraz urzędow i podatkow em u się zwróci z notatką, że je s t zbyteczny, to załatw ienie takiej spraw y z pew nością n a d łu ­

żej odroczone zostanie.

- 18 ^-

Postępowanie sądowe z arkuszami zgłoszeń pod wzglę­

dem materyainym,

Postępow anie sądowe w tym kierunku określiliśm y ju ż na stronicy 7., tu tylko nadm ieniam y, że jeżeli się rozchodzi o ozna­

czenie parceli, w kreślenie n a m apie, o objętość parceli, przepisy ustaw y o zakładaniu ksiąg g ru n to w y ch m ają miejsce.

W y k a z y c z y n n o ś c i .

W m yśl 9. ustępu reskr. m in ist spraw iedliw ości z dnia 27.

w rześnia 1887 1. 15119., postępow anie c. k. sądów w zględem w pro­

w adzenia i utrzym yw ania zgodności ksiąg hipotecznych z faktycznym stanem i operatam i katastralnym i zostało podporządkow ane pod dozór prezydyów c. k. sądów kolegialnych, to też prezydya sądów kolegial­

n y ch poleciły podw ładnym sądom pow. w m iarę potrzeby przed k ład a­

nie wykazów z tej czynności albo k w artalnie albo ro c z n ie ; rubryki ty c h wykazów są różne, przew ażnie jed n ak zbliżają się do tych, których wzory pod X. dołączam y.

W Z O R Y .

2^*

— 20 -

Pow iat podatkow y Rzeszów.

WzÓP I.

G m ina Kraezkowa.

--- — M

D o t y c h c z a s o w i f s t a n

Oznaczenie zm iany cza­

su, w którym takow a n a ­ stąpiła, ak tu

albo d o k u ­ m entu, na którym ta zm iana po­

lega

Poprzejściuposiadłości na innegoposiadacza nastąpił pierwszypobyturzędnika pomiarowegow gminie | dnia

W ynik dochodze­

nia urzę­

dnika po­

miarów Liczba porządkowa ark. posiadłości Numer parceli j Numer domu

Im ię, n a ­ zwisko i miejsce

zam ie­

szkania posiada­

cza

Rodzaj uprawy i kia- i sa gruntu

Objętość pow ierz­

chni

D ochód czysty

s ŁJ - O

a s

►oN

C S 4 J S

złr. ct.

1 2 8 ⁴ 5 6 7 8 9 1 0

Z m iana g ra­

nicy k a ta ­ stralnej m ię­

dzy H u tą a D ąbrow ą na mocy rozp.

kraj. D yre- kcyi skarbu z d n ia 1/7 1888 1. 568.

O dgrani­

czenie n a ­ stąpiło w obecno­

ści stron dnia 2. i 4.

sierp. 1888 według dołączo­

nego szkicu

94. 180. 115. Szym on

C zarnota rola 11 27

spadek po ojcu przed

18. laty

1 2 / 8

darow izna

9 ^{D 8 ' M} 9 J a n las 617

31 tytułem p o ­ 7/7

9 8 7 / 2 D obry rola 3 4 sagu bez ak tu

przed 5. laty

- 21 ^-

Rok 1890.

D oniesienie weszło, albo arkusz zgłoszeń został

i, ' sporządzony w urzędzie podatkow ym w Rzeszowie

O dnia 25. k w ietnia 1890 albo przez urzędnika p o-

7- miarów d n ia ...

N o w y s t a n

P rzeprow a-

Uwagi urzędu p o d atk o ­

wego

Treść zaw ia­

dom ień ze strony sądu hipotecznego

Liczba porządkowa ark. posiadłości

zCŚ

a

<3 a3

G ru n tu Posiadacza

sc3

^ ^c3

&

P oz

•55* N •-<*

T JO

'■CC-o O 15sCD4

O

mórg

~~i '3J3O

"Saaj

oe,

s ą ż n .

■6*02 i*»N O

*o oo

fi

z ł r . i c t.

na

o

Sa

p

£

Im ię , n a ­ zw isko i miejsce zam ie­

szkania

U Z t

w wy zm iat

1.

p o r z

o sta­

te ­ cznie

kazie pod ądk.

ty m ­ cza­

sowo

11 12 13 4 15 16 17 18 19 20 21

m y 1698.

1699.

1700.

i t . d.

las 4.

las 5.

las 6.

droga 146

5 6 9 34 68

63 5

03 70

1.

Andrzej

H usiński 8 B. 37/88

W ymienione w r. 12. p ar­

cele wchodzą w skład m a­

jętności D ą­

brow a lwh.

506. A ndrze­

j a H u cu l­

skiego wła­

snej.

N . N prow. ks. grt.

94. 180.

987/1 987/2

rola 11 27 115. Jó zef

C zarnota 15

Cała posia­

dłość je s t na imię m asy

spadkowej ś. p. Szym o­

na Czarnoty zapisana.

N. N.

prow. ks. grt.

311. las

rola 3

617 4

31 A nna

Chmiel 11 0. 20/90

R ubr. 2. i 4.

zgodne.

N . N.

pr. ks. grunt.

- 22 ^—

Wzór II.

Przypom nienie L.

przed k ład a kw it n a zapłaconą na- leżytość przen o śn ą od spadku po Ś. p.

celem wydania dekretu dziedzi- należytość przenośna od

e*wa spadku po ś. p.

pr.

Yideat prowadzący wy k a z i.!

nad oznaczonym term inem czuwać a po bezskutecznym upływ ie tegoż w m yśl § 2. ust. z 23 5 1853 N r. 52. D. u. p. przypom nieć.

D. u. s.

zapłaconą została i w niniejszem postępow aniu spadkow em wszel­

kim wymogom ustaw y zadość u- czyniono, przeto c. k. Sąd pow ia­

towy miej. deleg. w ftzeszowie, jako in stan cy a spadkow a, cały po ś. p.

w

dnia 18 z po­

zostaw ieniem (bez pozostaw ie­

nia) ostatniej woli rozporządzenia zm arł pozostały spadek

w skutek w arunków deklaracyi spadków z dnia

na podstaw ie ustaw ow ego porząd ­ ku dziedziczenia z dobrodziejstw em in w en tarza i uw zględnieniem p i­

sem nego (ustnego) ostatniej woli rozporządzenia z dnia

o ile takow ym części obowiązkowe naruszone nie zostały w rów nych

częściach z zastrzeżeniem dożywocia części spadku dla pozostał wdow

przyznaje i n a tem postępow anie spadkow e zakończa.

O czem strony interesow ane za­

w iadom ienie otrzym ują z tem d o ­ łożeniem , że dekret dziedzictwa jednocześnie n a ręce

się wydaje.

Zarazem poleca się spadkobier­

com, aby w przeciągu sześciu ty ­ godni po praw om ocności dekretu dziedzictw a w nieśli podanie o za- intabulow anie ich za w łaścicieli realności spadkowej pod N r. k.

w p o ­

łożonej, wyk. hip. obję­

tej, lub przedłożyli Sądowi w ierzy­

teln y odpis dekretu dziedzictw a, gdyż inaczej w myśl § 2 ustawy z dnia 23. m aja 1883 N r. 82.

Dz. p. p. odpisy te z urzędu spo­

rządzone i intabulacya sp ad k o b ier­

ców za w łaścicieli w spadku po­

zostałej realności z większym dla n ic h kosztem uskutecznioną będzie.

Zarazem poleca się spadkobier­

com, aby ze w zględu na ostatniej woli rozporządzenie spadkodaw cy

z dnia w sześciu

ty g o d n iach po praw om ocności n i ­ niejszego dekretu dziedzictw a do tu t. Sądu w dzień wtorkow y z p o ­ trzebnym i papieram i się zgłosili, celem zdziałania działu m ajątku lub in n eg o dokum entu, albo dział

m ajątku spadkow ego zdolny do in tib u la c y i sam i zdziałali i ta k o ­ wy celem zatw ierdzenia imieniem m ałoletnich

tutejszem u Sądowi przedłożyli i na podstaw ie takowego oraz n in ie j­

szego dekretu dziedzictwa zainta bulowali się za w łaścicieli re a ln o ­ ści spadkowej

1) 2) 3) 4) 5)

Exp. I.

ad cop. comm.

(pisz votum).

pozostałej, gdyż w przeciw nym razie karam i porządkowem i do tego zm uszeni będą.

R zeszów , dnia ¹⁸

Exp. II.

Dla w szystkich spadkobierców ś. p.

Dekret dziedzictwa!

(pisz zakreślone [ —] z w niosku) D. u. s.

- 25 ^-

W zór III.

L. pod 189

Przypom nienie z urzędu do L . że spadkobiercy

nie zgłosili praw w łasności z de­

kretu dziedzictwa, ani nie przed­

łożyli dokum entów do wpisu h i­

potecznego potrzebnych i ieh od­

pisów.

prius

U w aga hipoteczna.

N a rzecz

opisanem je st praw o w łasności ciała hipotecznego

objętego w ykazem ks.

gr. gm. kat.

IV,

W niosek:

W m yśl § 2. ustaw y z d. 23. maja 1883 1. 82 Da. u p. poleca się ts.

U rzędow i ksiąz g runt., aby na zasa­

dzie ts. dekretu dziedzictw a z dnia

18 L.

w referacie w ak tach sądow ych przechow anego

któr odpis z urzędu sporzą­

dzić się m ając uw ierzytelnić i do zbioru dokum entów złożyć należy, praw o w łasności ciała hipotecznego objętego wyk. hip.

ks. gr. gm. kat.

dotąd na im ię zapisanego na karcie w łasności tego wykazu n a rzecz

w rów nych częściach zaintabulo- w ał a zarazem praw o dożywocia dla pozostałej wdowy N . N . w części uw idocznił i zanotow ał, że

jako m ałoletni pozostaj pod o- pieką oraz adnotacyę postępow a­

n ia spadkowego po w ykreślił.

O ozem się

Exp.

n a odpisie przypom nienia:

1. Św ietny c. k. U rząd podatkow y

. w

2. Św ietny c. k. U rząd e w id e n ­ cyjny dla podatku gruntow ego

w 3.

W niosek.

D. j. w.

V i d e a t e x p e d i t ! a) pow ołane w rezolucyi odpisy

sporządzić.

c. k. U rząd ew idencyjny dla p o ­ datku gruntow ego, tudzież U rząd podatkow y, ten ostatni z tem za­

wiadam ia, że do zbioru d o k u ­ m entów sporządzono z urzędu od­

pis powyżej pow ołanego d e k re ­ tu dziedzictwa, składającego się z arkusza i że obowiązan

do uiszczenia podwyższonej n a le : żytości w idim acyjnej

zamieszkał

- 27 ^-

Wzór IV.

L. pod 189

U rząd hipoteczny przypom ina do L. 189 , że k arty stanu m ajątkow ego dóbr

w. h. 1.

objętych, dotąd nie uregulow ano.

VI.-

Videat Tabula!

W wykazie N r II. pozycyą jako wykończoną w ykre­

ślić, jednak w uwadze przyczynę ukończenia zanotować, a sam ą spraw ę do wykazu n ieuregulow a­

n y c h hipotek przenieść

Vot. et Exp.

n a odpisie przypom nienia Św ietny c. k. U rząd podatkow y

w

Odezwa:

W skutek udzielonego przez Ś w ietny c. k. U rząd podatkow y arkusza zgłoszeń N r.

ex. 18 gm iny kat.

u ch w ałą z dnia

1. polecono

uregulow anie karty stanu m ają­

tkowego dóbr (realn.)

w. h. 1. objętych zgodnie z k atastrem podatku gruntow ego pod w zględem parcel

— 28 ^—

Pomimo w ezw ań z dnia

i zagrożonych tem i w ezw aniam i k ar pieniężnych

N . N . dutąd księgi tabularnej dóbr (realn.) zgodnie z k a­

tastrem nie uregulow ał.

Z uw agi, że przestrzeń gruntu, przedm iotem dochodzeń będąca, je st nie zn a czn ą, że przyw rócenie zgodności księgi tabularnej z k a ­ tastrem utru d n iają przeszkody, któ • ry ch usunięcie pociągnęłoby za sobą znaczne a wobec m ałej prze­

strzeni g ru n tu , przedm iotem do­

chodzeń będącej, niestosow ne ko­

szta,

na podstaw ie § 44 ustaw y z dnia 23. m aja 1883 1. 82. 1). p p i rozp. m in. spraw, z 2. lipca 1889 1.2927 postanaw iam y spraw ę om ó­

w ioną n a teraz odłożyć i jako u- kończoną w wykazie arkuszy zgło­

szeń geom etrycznych zanotować.

O czem zawiadam iam y Św ietny c. k. U rząd podatkow y w

odnośnie do arkusza zgło­

szeń N r. ex. 18

gm iny kat.

R zeszów , d. 189

G m in a kat Babica. Wzór V. Sąd pow iatow y

W Y K A Z 1.

wypadków, w k tó ry ch zastosow anie § 2. ał. 2. ustaw y z dnia 23. maja 1883 1. 82. D. p. p . m a miejsce.

Liczba porządk. i

__

Im ię i na­

zw isk o spadkodaw cy

Liczba i d ata d e ­ k retu dzie­

dzictw a

Spadek przyznano

D ek ret dziedzictwa

sta ł się praw om o­

cnym dnia

Dzień, w którym term in do w niesienia podania in- tabulacyj.

u p ły w a

lntabulat-ya nastąp iła

U w a g a

i

<3 eS ^.2 O ŁI J =&►> p, a 'o o a» ^ a <» T s i r s a 3 -*» ^z

uwzględnieniem ostatniej woli roz- po< ządzenia nażądanie stronyintere­ sowanej przez wła «ny urządN hipoteczny

% s ę d u

S i T 3 & i- O J*

tsj ^ £ o>

=s*j2 G- «3 'O

i A niela N ow ak

26 lut.

1887 1. 1105

bez 3. m aja

1887

18 5. czerw.

1887

38 7. czerw.

1887 1. 2173

I V —

x ’ ’ 330

2 H ieronim Lak

27 lut.

1889 1. 2809

1 29. m arca 1889

18 29. kwiet.

1889 39

7. m aja 1889 1. 3105

I V —_{T •142}

3 W ojciech Albicz

5. kw ietnia 1889 1. 3330

bez 27. kw iet.

1889

18 28. m aja

1889'

90 3, czerw.

1889 4225

I V —

X V * 153

G m ina kat. B orki. Wzór VI. Sąd pow iatow y

W Y K A Z II.

w ypadków , w k tó ry ch zastosow anie § 3. ust. z d n ia 23. m aja 1883 ]. 82. D . p. p. m a m iejsce i urząd podatkow y w m yśl § 43. ust. z dnia 23. m aja 1883 1. 83. D. p. p. zrobił doniesienie.

Liczba porządk. i

Im ię i nazw isko strony interesow anej,

której wykaz upo­

rządkow ania wydano

Postępow anie zarządzono

Data i liczba uchwałyzarzą­ dzającej postę­ powanie Dzień,

w którym term in stronie w y­

znaczono

K rótka treść załatw ienia przy sposobności

p ertraktacyi spadku

w skutek donie­

sienia urzędu podatkow ego

i L em el Leib

w sprawie spad­

kowej po Chanie K aab uchw. 7. sierp.

]886 1. 77.

1887 9. wrześn.

1887 1. 92.

4. listop.

1887

Ó niem ożebności uporząd­

kow ania urząd poda tkow y zaw iadom iono ode­

zwą z 7. list. 18871. 902.

2 Maciej Sołtys

arkusz zgłoszeń N r. 24. p re.

1. 7120

1888 14. m arca

1888 1. 8222.

6'. maja 1888

Z aintabulow ano w wyk.

h ip w skutek uchw ały z dnia

3 Kozalia Ż ybura

arkusz zgłoszeń N r. 42. pre.

1. 345.

1890 6. stycznia

1890 1. 656.

2. m arca 1890 . .

Wzór VII.

Przypom nienie urzędowe, że w edług doniesienia urzędu p oda­

tkowego w Bym anowie arkuszem zgłoszeń 1. z roku 18 p a r- cel g r.

— 31 ^-

realność pod 1. kons. w g m i­

nie katastr.

położon wyk. h ip . 1.

księgi grunt, dla tejże gm iny ob- Exp.

jęty ch posiada obecnie ad extr< ref_

podczas gdy n a w łaściciela taksów, zaintabulow an jest są

pro 1.

2. 8.

że w ięc w skutek tego postąpid n a ­ leży w m yśl § 48. ust. z dnia 23. m aja 1883 N r. 83. D. p. p.

Uwaga hipoteczna.

Parę. grunt. w chodzi w sk ład realn wyk. hip.

objętej.

Praw o w łasności tej realn . je s t n a imię

zapisane.

w

W skutek tego wzywa się pt., by się celem p rzesłuchania w po­

wyższym kierunku i należytego zbadania stanu rzeczy n a dniu 1890 o godz. 8. rano w tut. c. k.

Sądzie staw ili i na takow y arkusz posiadłości, oraz wszelkie doku- m enta do w łasności i posiadania powyższ parcel realności się odnoszące ze sobą przynieśli.

C. k. Sąd pow iatow y Rym anów, d. j. w.

.

■ . ; •' ' , '