Bronisław Sitek
Sprawozdanie z Sympozjum
Romanistów Polskich, Sucha
Beskidzka, 1-4 maja 1013 r.
Studia Prawnoustrojowe nr 20, 219-2212013
UWM Studia Prawnoustrojowe 20
S p raw o zd an ie z Sym pozjum R om anistów P o l skich, Sucha B eskidzka, 1-4 m aja 2013 r.
Doroczne naukow e spotkanie polskich rom anistów, specjalistów od p ra wa rzym skiego, tym razem odbyło się w Suchej Beskidzkiej u podnóża Tatr. O rganizato rem sp o tk an ia był prof. J a n Zabłocki, rep rezen tu jący UKSW w W arszawie, oraz em erytow any ju ż prof. U niw ersytetu Jagiellońskiego, J a nusz Sondel. Pomimo dość niesprzyjającej aury, jako że spotkaniu towarzyszył deszcz i liczne burze, uczestnicy reprezentujący praw ie wszystkie akadem ickie ośrodki naukowe (brakowało przedstaw icieli uniw ersytetów Szczecińskiego i Gdańskiego), wygłosili szereg interesujących wykładów. Gościnnie referaty wygłosili prof. Karol K arski z UW, prof. Z. Lewicki z UW i prof. Z. Rudnicki z UKSW.
Konferencja została podzielona n a siedem sesji. W pierwszej, skoncentro wanej n a stosow aniu praw a rzym skiego we współczesnych ak tach norm atyw nych, przedstaw iono n astępu jące zagadnienia: Greckie i rzym skie wzorce
K onstytucji Stanów Zjednoczonych A m eryki (prof. Z. Lewicki), Z asada „lex retro non agit” a międzynarodowe prawo karne (prof. K. K arski), Prawo rzym skie w orzecznictwie Izby Lordów dotyczącym praw a prywatnego m iędzynaro dowego (m gr Ł. Korporowicz), R zym ska pożyczka m orska ja ko wzór dla Pro jec t Finance? (m gr G. Blicharz). D yskusja po tym p an elu krążyła zasadniczo
wokół kw estii aplikow ania zasady lex retro non agit n a polu praw a m iędzy narodowego. Przywoływane były przykłady k a ra n ia niem ieckich zbrodniarzy wojennych za czyny, które popełnili przez wejściem w życie Konwencji ONZ w spraw ie Zapobiegania i K aran ia Zbrodni Ludobójstw a z 1948 r. .
Tem atem wiodącym drugiego p an elu były kw estie zw iązane z procesem cywilnym. Głos zabrali: dr J. W iewiorowski, Doręczenia p ism procesowych
w sprawach z udziałem osób niepełnoletnich (uwagi na marginesie CTh 2.4.1 [a. 318] = C. 5.4.20); prof. J . M isztal-Konecka, „Reformatio in p e iu s” w postę pow aniu apelacyjnym - wzory rzym skie a uregulowania polskiej procedu ry cywilnej; dr E. Loska, Możliwość składania zeznań w procesie ka rn ym i dr
D. Nowicka, Współczesny model ochrony czci a rzym ska „iniuria”. D yskusja n a tym pan elu dotyczyła kw estii stosow ania zasad rzym skiego praw a proce sowego w dzisiejszych postępow aniach. O aktualności takiego k ieru n k u b a dawczego świadczy kolum nada wokół Sąd u Najwyższego w Polsce, n a której
220 S p r a w o z d a n ia
um ieszczono najw ażniejsze m aksym y rzym skie znajdujące zastosow anie w procedurze cywilnej.
Przedm iotem trzeciego p an elu były kw estie deliktów i quasi-kontraktów . Prelegenci zaprezentow ali następujące tem aty: „Violatio sepulchri” w praw ie
rzym skim i w p o lskim praw ie ka rn ym (dr P. Sadowski), Gniew, współczucie i pijaństw o - czyli o przestępstw ach popełnionych w afekcie w antycznym R zym ie (dr P. K ubiak), R zym skie korzenie współczesnych instytucji praw a prywatnego. Uwagi na marginesie „negotiorum gestio” (dr P. Kołodko), Twór cy i apologeci praw a rzymskiego w opinii Tadeusza Czackiego (dr I. Jak ubo w
ski). D yskusja po tym p an elu skoncentrow ała się zasadniczo wokół upojenia alkoholowego i odpowiedzialności w praw ie cywilnym. Podnoszono, że w a n tycznym Rzymie nie znano silniejszych trunków alkoholowych niż wino, stąd tru d n o dokonać porów nania zasad odpowiedzialności wówczas stosow anych z współczesnymi, stosow anym i chociażby w polskim praw ie cywilnym.
Kolejny panel dotyczył możliwości połączenia możliwości porównywania rozw iązań w ypracowanych przez praw ników rzym skich z współczesnymi. W ażnym p un ktem było przedstaw ienie przez prof. M. Zabłocką sta n u b adań rom anistycznych w Polsce. Głos w tym panelu zabrali: prof. M. Sitek, N atu ra
a kreowanie potrzeb człowieka w świetle praw a rzymskiego i praw a Unii E u ro p e jsk iej; prof. P. N iczyporuk, Korzenie „cura ventris” w praw ie p o lsk im ;
dr S. K ursa, Potrącenie cywilnoprawne w praw ie rzym skim i polskim ; prof. M. Zabłocka, K ierunki badań w romanistyce polskiej; dr K. Szczygielski, „In-
ventio thesauri”: tradycje praw a rzym skiego we współczesnych regulacjach europejskich. N a koniec przeprowadzono dyskusję n a tem a t perspektyw b a
d ań rom anistycznych i nauczan ia praw a rzym skiego n a w ydziałach praw a w Polsce. Podkreślono konieczność poszukiw ania nowych kierunków badaw czych i stosow ania najnow szych m etod badawczych, zaczerpniętych z n au k technicznych i psychologicznych.
P ią ty panel był najbardziej ekscytujący, głównie z uw agi n a poruszane kw estie, tj. nowe m etody badawcze i obszary poszukiw ania problemów b a dawczych dla romanistów. U dział w tym panelu wzięli: prof. W. Wołodkie wicz, Gaius Veroneński odzyskiwany; prof. W. Dajczak, „Juz w praw ie rzym
s k im ...”. B łędy poznawcze a tęsknota za uniwersalnością w nauce praw a prywatnego; prof. W. Rozwadowski, R zym skie a polskie praw o własności.
D yskutanci odnieśli się do wniosków de lege ferenda przedstaw ionych przez prof. Rozwadowskiego, a dotyczących nowelizacji definicji praw a własności w polskim kodeksie cywilnym. Spore emocje wzbudził refe ra t prof. W. Daj- czaka, który do swoich b a d a ń zastosował nowe m etody pochodzące z obszaru psychologii.
Prelegenci zabierający głos w szóstym p an elu odnieśli się do praw rze czowych, zwłaszcza praw a własności. R eferaty n a te n tem a t wygłosili: prof. B. Sitek, „Agrimensor”. R zym skie korzenie zaw odu geodety; dr R. K am ińska,
S p r a w o z d a n ia 221
Ustalanie granic nieruchomości w praw ie rzym skim i we współczesnym p r a wie p o lsk im ; prof. M. Dyjakowska, „Superficies” - rzym skie korzenie praw a zabudow y; m gr M. Nocuń, Przesłanki zasiedzenia ja ko baza konstrukcyjna dla nowoczesnych regulacji nabycia własności rzeczy ruchom ej od niewłaści- ciela. P y ta n ia z sali dotyczyły w ystąpienia prof. B. Sitka, zwłaszcza kw estii
s ta tu s u zawodu agrim ensora i sposobu jego w ynagradzania.
O statn i p anel dotyczył poszukiw ania rzym skich korzeni we współcze snych instytucjach praw nych. Wygłoszono następujące referaty: E lem enty
rzym skiego praw a karnego w praw ie rzym sko-holenderskim na przykładzie „Rooms-Hollands-Regt” Sim o na van Leeuwena (dr A. Swiętoń), H istoria p r a
wa rzymskiego w świetle koncepcji „pamięci kulturow ej” J a n a A ssm an na (dr
J. Krzynówek); Dopuszczalność wielości miejsc zam ieszkania w praw ie nie
m ieckim . Wzorce historyczne (dr A. Jurew icz); Aksjologiczne fu n d a m e n ty współczesnych rozw iązań prawnych, mające swe korzenie w praw ie rzym skim
(m gr S. Karolak).
Konferencję należy uznać za niezwykle u d a n ą ta k pod względem organi zacyjnym, ja k naukowym . Spotkanie to nie tylko mocniej integrow ało środo wisko polskich rom anistów, lecz także ukazało związek polskich b ad a ń ze światowymi tendencjam i w nauce. Widać, że poszukuje się możliwości łącze nia b a d ań i dydaktyki z potrzebam i u p rak tyczniania program ów nauczania n a k ieru n k u praw a. Z w ielką nadzieją należy również patrzeć n a rozwój kad ry naukowej. Obecnie je s t ju ż 22 sam odzielnych pracowników naukowych zajm ujących się praw em rzym skim , zaś ponad 50 to młodzi adiunkci i asy stenci. Uczestnicy konferencji m ieli również możliwość zapoznania się z lo kalnym i zabytkam i, w tym z S a n k tu ariu m M atki Boskiej Makowskiej.
