E. LOTH CWarszawa). - współczesn e wiadom ośc i o stanowisku

wisku człowieka wśród człekokształtnych (referat programowy).

Od szeregu lat zajmuje się referent badaniami z zakresu antro­

J)Ologji części miękkich.

"\V roku bieżącym zakończył opracowywanie ^{dzi eła ,} które obej­

mując całokształt naszych wiadomości z tego zakresu, ^pozwoliło nu dokonanie pewnych rozważa11 syntetycznych.

Jedno z tych zagadnie1'i dotyczy rozpatrywania ^wartości cech z punktu widzenia filogenji. "\Viadorno bowiem, że drogą badaó po­

.równawczych możemy ustala ć cechy starsze i młodsz e. Referent kia-

syfikował je według niejednokrotnie już podawanego schematu, jako, cechy paleogenetyczne, filogenetyczne, genetyczne, antropogenetyczne, eugenetyczne i progenetyczne. Niejednokrotnie już zaznaczał , że naj­

większą warlość dla antropologa posiadają cechy młode, które sub­

telniej dadzą się rozpoznawać, więc cechy antropogenetyczne, mające

swój począt e k w szeregu małp człekokszlałnych lub eugenetyczne,

będące cechami specyficznemi dla człowieka.

Klasyfikując więl-szą liczbę cech według powyższego schematu referent ustalił następujący stosunek procentowy:

cech paleogenetycznych i filogenetycznych 18°/0

genetycznych

antropogenetycznych eugenetycznych

.

22°/0

50°!o lO°lo

Z powyższego wynika, że 60°/o cech - to są cechy stosunkowo.

młode, a więc 50¼ wspólnych dla antropoidów i człowieka, a tylko 10°/o cech specyficznych dla człowieka samego. Otóż dawniej referent

s tał na stanowisku, że cechy eugenelyczne są przeważnie cechami

nikłemi, drobnemi, że występują w znikomo małych odsetkach przy­

padków ( 1

°lo-4

Pogląd len musiał z czasem zmodyfikować. O ile bowiem jest on słuszny dla tułowia, o tyle mniej jest prawdziwy w stosunku do kończyn, a jeszcze mniej w stosunku do twarzy.

Rozważając dalej tą sprawę, narzucił mu się pogląd , że n i e wszystkie odcinki ciała ludzkiego posiadają

z p u n k t u w i d z e n i a f i l o g e n j i t ę s a m ą w a r t o ś ć,

a mianowicie tułów i szyja byłyby najprymitywniejsze, kończyny - bardziej progresywne, twarz zaś najmłodsza filogenetycznie. Oto ze­

spo ły cech, uzasadniające poglądy rzeczone:

ZESTAWIENIE CECH EUGENETYCZNYCH: T u ł ó w i s z y j a.

l\Iięśnie. l\I. scalenus ant.: przyczep do 5.6 (i) kręgu 1.00/0- l\I. rectus abd.: dwie smugi ścięgniste l.0°lo.

M. Tectus abd.: przyczeb do 8-go żebra 2.0%

NI.

:\I. dorso epitrochlearis: zanik od 100°1o do 2.5¼ 2.5°1o, l\L lransversus tlwracis: przyczep do żeber 5. ^4. 9.0%

M. pectoralis major: przyczep do żeber 7. 6. 5. 30.0°/r, M. recl11s abc!.: index długość

X

D ł u g o ś ć t u ł o w i a.

i\I. trapez ius: przyczep do I kręgu lędźw . ?

M. iliocoslalis: przyczep do żeber 1--:-II ?

Nerwy. N. phrenicus: gałązka C2 4.0°/o

I'lexus brachialis: gałązka Ca 1.0''/o

Ko 11 czy ny.

i\Iięśnie. M. pronator ter es.: fasc. coronoicleus 99.0°/o

M. psoas minor.: brakuje 44.0°lo

M. peronaells tertius.: obecny . 84.0°lo M. flexor clig. ped. brcvis: ścic;gno do 5-go palca 83.0°lo,

M. soleus: index 19 ?

i\I. soleus et gastrocnemius: in<lex złączenia 6-1 . ?

Twarz.

Mięśnie. M. transu. menti: obecny . 88.0°/o,

M. risorius.: 86.0°/o,

M. qlladr. lab. sup.: cap. zygonwlicum oddz. 78.0°lo

Chrząstka. Cartilago alarisace 76.0°lo

Redukcja do 36

¼

°Io

Z powyższego zestawienia można wysnuć nastc;pujące wnioski:

Tułów i szyj a są odcinkiem ciała, na którym cechy euge­

netyczne są liczne, lecz występują w nieznacznej procentowości (prze­

ważnie 1 °/o-4°/o). Można to sobie wytłumaczyć tern, że tułów jest odcinkiem, który zachował cechy metameryzacji, posiada więc w ogól­

nych zarysach bardzo pierwotne rozplanowanie bydowy morfolo­

gicznej. Zmienia się bardzo powoli i opornie, a co za tern idzie, cechy eugenetyczne przedstawiają się tutaj raczej jako niezbyt częste

odmiany.

Kończy ny. Jak wiadomo, koi'1czyny są zarówno filogene­

tycznie, jak i ontogenetycznie młodsze od tułowia. Nic więc dziwnego~

że i cechy progresywne tutaj łatwiej się rozwijają. Toteż procentowość

cech eugenetycznych wzrasta od 44°/o do 84°/o, a nawet 99¼, czyliy

że cechy te, które na tułowiu należało uważać za odmiany, tutaj

przekształcają się w cechy normalne.

T w ar z wreszcie jest przykładem najdoskonalszego rozwoju eugenetyczne5o. ^Cały szereg. cech dochodzi do wysokiej procentowości, świadcząc o tern, że twarz uległa u rodu ludzkiego daleko sięgającym.

przeobrażeniom. l\1ożna wskazać szereg mięśni , chrząstek i t. p., któ­

rych brak jeszcze u człekokształtnych, a które powstały i rozwinęły si ę_

w różnej procentowości u ras ludzkich.

Co się tyczy w n ę Lr z n ości, Lo również nietrudno wskazać

zeregu cech eugcnetycznych, aczkolwiek ich procentowości referent

po<lać nie je t w stanie. Tułaj należałoby np. zaliczyć cechy nastę­

pujące: minimum. 9 brodawek okolonych na języku, zredukowaną cyfrę fałdów poprzecznych podniebienia, nadmierny rozwój śledziony,

dwie muszle nosowe, mięsief1. pierściennolarczowy rozdzielony, granicę opłucnej na wysokości 11 żebra, zwiększony gruczoł tarczowy, Lrnncus bicaroticus aorlae w 3°1o etc.

Obok cech eugenetycznych zasługują na specjalną uwagę cechy progenetyczne, t. j. te, które u innych człekokształtnych osiągnęły wyższy stopie11 rozwoju niż u człowieka. Oto kilka przykładów:

1\I. serratus ant. przyczep do 13. żebra: Szympans, Goryl.

1\I. trapezius. przyczep do 13. kręgu: Szympans.

l\J. latissinws clorsi przyczep do 9.-13. żebra: Szympan , Goryl.

l\J. latissimus dorsi przyczep do talerza kości biodrowej l00°lo: Orang.

l\f. biceps brnchii caput tertium: l0O°lo Gihhon.

1\I. palmaris: brakuje 85¼ Goryl.

l\l. plantaris: brakuje 100¼ Goryl, Gibbon.

Granica opłucnej od przodu 7. 6. (5) żebro: Orang.

Z powyższego wynika, że w pe"·nych przypadkach wysuwa się

na czoło goryl, w innym szympans, w jeszcze innych orang luh wreszcie gibbon.

Na kilkadziesiąt ustalonych cech eugenetycznych i progenclycz­

nych, przypada na poszczególne małpy człekokształtne następujący

ich odsetek:

6 ^IO

u Gibbona . o/

,, Szy1npans:1. 10¼

,. Oranga . 10¼

., Goryla 13¼

„ Człowieka 60°/0

Z powyższego wynika, że człowiek pod względem wykszlalcenia pewnych cech wysuwa się daleko naprzód i, że mu zatem słu znie przyznaje się naczelne tanowisko wśród człekokształlnych.

Referent wspomniał już, że cechy młode, więc eugenelyczne i anlropogenelyczne najlepiej się nadają do analizy rasowej. Tak też

jest istotnie, zwła zeza jeżeli chodzi o te cechy, które zdołały uzyskać wysoką procentowość. Jeśli wziąć np. l\I. risorius, to się zobaczy, że mięsień ten, który nie istnieje u innych człekokształtnych, u czło­

wieka rozwija się stopniowo, zależnie od ra y. "⁷ ięc np. wyslc;puje:

u Australczyków . w 17°/o ,. ;\lelanezyjczyków ,. 23¼

u Holtentotów W '2!l⁰

/o

,, Hererów . „ 6fi"/0

„ Japo11czyków „ 86°/o

Czyli, że mięsień ten staje się wreszcie normalnym mięśniem

twarzy ludzkiej.

Inny przykład: M. flexor clig. breuis zdoby,va sobie stopniowo ścięgna dla 4. i 5. palca. Ścięgno do palca 5-go występuje tylko u Orang-Utanana i człowieka; jednakże u pierwszego stanowi odmianę,

a u człowieka staje się cechą corazto częstszą, więc:

u Murzynów 18°/o

„ Europejczyków 21

°Io

„ Jap011czyków '24 °/o

„ Chi11czyków . 71

°Io

Referent mógłby tu przytoczyć cały szereg dalszych przykładów

analogicznych. Jednakże wszystkie te badania w sensie antropolo­

gicznym są dopiero zapoczątkowane tak, że najbliższe lata pouczą

nas w tym względzie o wiele dokładniej , niż dotychczas mogliśmy

to oceniać.

Na zako11czenie referent zaznacza, że będzie _miał jeszcze moż­

ność mówić o działalności Międzynarodowego Komitetu do badaf1

części miękkich (CIRP), który postawił sobie za zadanie rozwinięci e

tego rodzaju bada11 w krajach o ludności kolorowej. Gdy po kilku latach zestawi się wyniki tych zbiorowych badai'i, będzie można lepiej

oceni ć wartość cech eugenetycznych i progenetycznych.