ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ Seria: GÓRNICTWO z. 52
1972 Nr kol. 332
Antoni Motyczka, Jerzy Brachmański Piotr Król
URZĄi ROZS!
URZĄDZENIE DO POMIARU I REJESTRACJI ROZSTAWU SZYN TORÓW KOPALNIANYCH
Streszczenie. Powszechne stosowanie w górnictwie prze
wozu szynowego powoduje, że każda kopalnia utrzymuje wie
le kilometrów podziemnych torów kopalnianych. Ich właści
wy stan techniczny jest ważnym czynnikiem wpływającym na rytmiczność produkcji i bezpieczeństwo pracy.
Przy budowie oraz eksploatacji torów w warunkach górni
czych, istotne jest zachowanie określonego rozstawu szyn na całej długości trasy. Konieczne jest zatem przeprowa
dzanie okresowych kontrolnych pomiarów prześwitów torów.
W dotychczas stosowanych metodach pomiarowych rozstawu szyn, prostota tych urządzeń bardzo wpływa na czaso-i pra
cochłonność pomiarów oraz nie zapewnia otrzymywania na bieżąco adekwatnego do rzeczywistości obrazu stanu tech
nicznego torów w całej kopalni - tym samym ich przydatność w racjonalnym planowaniu pracy brygad remontowych jest nie
wielka.
1. Urządzenie do pomiaru prześwitu torów kopalnianych
Do pomiaru rozstawu torów kopalnianych służą dotychczas używane tero- mierze drewniane rys. 1 i metalowe rys. 2 oraz teromierze, w których za
stąpiono z jednej strony część sztywną układem wychylnym rys. 3. Podobne stosuje się między innymi w kolejnictwie.
Rys. 1. Toromierz drewniany
Rys. 2. Toromierz metalowy
Rys. 3. Toromierz metalowy z układem wychylnym
308 A. Motyczka, J. Brachmański, P. Król
Zaletą tych przyrządów jest prostota wykonania i obsługi oraz znaczna ży
wotność. Do wad zaliczyć należy przede wszystkim:
- dużą pracochłonność i czasochłonność pomiarów, zwłaszcza na długich i krętych trasach,
- otrzymywanie wyników pomiarów punktowych, - trudności przy pomiarach rozjazdów i łuków,
- brak możliwości szybkiego i prostego odwzorowania stanu torów kopalnia
nych podziemn/ch na całej ich długości, w sposób umożliwiający przepro
wadzenie bieżącej analizy,
- brak możliwości analizy obiektywnie sporządzonej dokumentacji, w razie zaistnienia wypadku wykolejenia się pojazdu połączonego ze zniszczeniem torów,
- brak możliwości ciągłej rejestracji narastania szerokości lub zawężania się torów,
- brak możliwości kontroli solidności wykonywanych pomiarów.
Zaprojektowane urządzenie, nazwane torografem, służy do ciągłego po
miaru i rejestracji rozstawu szyn torowisk kopalnianych na całej ich dłu
gości, z zaznaczeniem miejsca pomiaru (w metrach od początkowego punktu pomiarowego) [i],
Torograf zaprojektowano dla warunków górniczych-, tj. dla prześwitu w zakresie 5604-1150 mm i prędkości jazdy elektrowozów kopalnianych. Możli
wość łatwego dostosowania do dowolnego rozstawu szyn oraz duża prędkość pomiarowa decydują o tym, że torograf może być wykorzystany również dla
1 - główka szyny, 7 - korpus, 8 - głowica, 9 - głowica, 10 - suwak, 11 - sprężyna, 12 - pisak, 13 - wałek prowadzący taśmę, 14 - główka szyny 15 -
koło pomiarowe, 16 - wałek, 17 - koło pasowe, 18 - koło zębate
Urządzenie do pomiaru i rejestracji.. 309
W warunkach kopalnianych urządzenie mocuje się na specjalnie przysto
sowanym wózku lub w górniczym wozie osobowym, w którym należy jedynie wy
ciąć odpowiedni otwór w podłodze. Wóz z zamocowanym urządzeniem włącza się do zwykłego składu pociągu, a pomiar przeprowadza się przy normalnej pręd
kości jazdy.
Schemat torografu przedstawiono na rys. 4. Torograf posiada dwie głowi
ce. Głowica (8) przymocowana na stałe do korpusu (7) dotyka główki szyny (1), natomiast głowica pomiarowa (9) przytwierdzona do suwaka (10), doci
skana jest do główki szyny (14) sprężyną (11) i pociąga za sobą pisak 12) rejestrujący różnicę rozstawu szyn w porównaniu żz prześwitem normowym.
Synchronizację zapisu rozstawu z długością przejechanej trasy uzyskuje się za pomocą koła pomiarowego (15), toczącego się bez poślizgu po szynie 14) Koło to przekazuje obroty poprzez wałek (16), koła pasowe (17), koła zę
bate (18), na wałek prowadzący taśmę (13) służącą do rejestracji wyników
Głowica pomiarowa rys. 5 składa się z wałka pomiarowego (2), który toczy się po główce szyny (1) i ułoźfyskowa- ny jest w ruchomej tulei (3).która mo-' że podnosić się w prowadnicy (4), a dociskana jest sprężyną (5) osadzoną w amortyzatorze (6). Jeżeli wałek po
miarowy napotka na przeszkodę (np.roz-/
sypany węgiel), głowica pomiarowa ma możliwość podnisienia się w górę po pokonaniu oporu sprężyny amortyzatora.
Sygnalizacja świetlna służy do bie-/
żącej kontroli rozstawu szyn podczas jazdy pociągu. Schemat elektryczny i n stalacji świetlnej, zasilanej z bate
rii lampy górniczej URC-10 o riapięciu 24 V, przedstawia rys. 6. Światło zie
lone sygnalizuje prawidłowy rozstaw szyn, światło czerwone sygnalizuje roz
szerzenia lub zawężenia.
Należy podkreślić, że urządzenie to, proste w konstrukcji,instalacji i obsłudze, można wykonać niewielkim nakładem w zakładowych warsztatach.Pro
totyp urządzenia wdrażany jest w KWK "Rymer".
1 - głóżrka szyny, 2 - wałek po
miarowy, 3 - ruchoma tuleja 4 - prowadnica, 5 - sprężyna, 6 - a-
mortyzator, 7 - suwak
310
A, Motyczka, J. Brachmański, P. Króldrążek pisaka
i— j--- 1 A-
~ r
1 7
czerwona -
0 - 1
zielona—
0 — 1
ośw ietlenie
<
2
H 24 VH|‘h
Rys. 6. Schemat instalacji świetlnej
LITERATURA
1« Zgłoszenie patentowe nr P - 147907 z dnia 3-V.1971 r^ A. Motyczka iin.,
yCTPCUGTBO flUn K3MEPEHKÜ K SHKGHPOBAHhii PACCT A H O B K M PEJIbCOB luAXTHiíX IlyTIM
P e 3 n u e
B c e o C m e e npHueHeHze b r opHou ^ejie oTKaTXH pejitcoBuu nyreu BKauBaeT to
sto Kaisaa naxTa coaepjcuT itHoro KmiokeipoB maxTHux nyreii. Mx cooTBeTCTByn-
ą e e texHKsecKOe cocToamie aBJiaeTca b b x h u u $a*Topok, BjmanBiHM Ha phthhs-
HOCTb np0H3B0SCTBa U 6e30HaCH0CTb Tpyja, UpH .CTpOHTejIbCTBe, a TaMte nps 3kczijioaTauHH nyreii b ropHui ycaoBnax cofianjeHHe onpeseaeHHofl pacdaHOBKu peabcoB Ha Bceu npoTaxeHUH Tpaccu HBJiHeTca cyąecTBeHHHk* IIosToay npoBe^e- Hue nepHOAHsecKHX aoHTpoJibHbix H3kepeKHÜ oiHpHHU KoaeH HeoóxoxHko. B npn_
ke^aeknx jo chx nop H3kepHTeabHux aeToxax npocTOTa 3thx ycTpoilCTB oseHb BflaaeT Ha Tpy^oekxocTb n3kepeHnü paccTaHOBKii peabCOB u TpefiyeT kHoro ape- keHH, a Taxjce He oÓecnesHBaeT csceBpekeHHoro noayseHita HsofipazeHHa TexHH-
Urzqdzenle do pomlaru i rejestraoji..
311
c q e c x o r o c o c t o b h h b n y r e i i b o B C e i i u a x T e , c o o i B e T C T B y u i u e r o j ^ b H c t b h t e n b H o c T x
- h n o T O M y h x n p x r o A H O C T b a b b p a U H O H a n b H o r o n j i a H H p o B a H n a p a f i o T u p e u o H T H b i x C p H r a g H e f i o A b D a a . 3 a n p o e K T n p o B a a H o e y c T p o 0 C T B O , H a a B a H H o e n y r e B h u i m a 6 x o - H O M - $ l I K O a T o p O M n p H M G H B e T C B A B B H G B p G p U B U O T O H S U e p e B U B X $ K X C H p O B a H H B p a C - C T a H O B K H p e A b C O B U 8 X T H 0 T O I l O A O T B a H a BC G M e r O n p O T B J K e H H H C O d O B H a ' i e H K e i i M e C T a n p O H B B O A U H H X H3M e p e H H M .
THE ARRANGEMENT TO MENSURATION AND REGISTRATION THE SPACING OP METALS OP THE COAL MINE TRACK
S u m m a r y
The ordinary employment of the rail - track transport in the mining industry causes that every coal mine holds many kilometres of the mine trackes. Their proper technical state is a very important condition which has an influence on zhythmicity of production and work security. A proper space between tracks on the whole elistance of the line is very essential in their building and exploitation in mine conditions.
So there is neccessary to make same periodical measurements of the track gange. The measuring (mechanism which is used up to now is not pro
per. Its simplicity has a negative influence on time and labour consump
tion and it does not guarantee receiving current and adeguate picture of the realities in a given mine.
So the some is usege in retional planting of the work among repairing parties is not big.
This planned mechanism, called corograf, is used for coustant measure
ments and registration of a proper space between the tracks of the mine- line on its whole distance with the indication of measured places.
