Tomasz Tarasewicz, Piotr
Wojdakowski
Przykłady działań marketingowych
dotyczących promocji rynku
luksusowych rejsów wycieczkowych
w regionie Morza Bałtyckiego –
studium przypadku Gdyni
Problemy Zarządzania, Finansów i Marketingu 41/1, 389-400
NR 875 PROBLEMY ZARZĄDZANIA, FINANSÓW I MARKETINGU NR 41, t. 1 2015
DOI: 10.18276/pzfm.2015.41/1-31
T O M A S Z T A R A S Z K I E W I C Z 1 P I O T R W O J D A K O W S K I 1 2
A k a d e m ia W y c h o w a n ia F iz y c z n e g o i S p o rtu w G d a ń s k u
PRZYKŁADY DZIAŁAŃ MARKETINGOWYCH
DOTYCZĄCYCH PROMOCJI RYNKU LUKSUSOWYCH
REJSÓW WYCIECZKOWYCH W REGIONIE MORZA
BAŁTYCKIEGO - STUDIUM PRZYPADKU GDYNI
Streszczenie
Cruising będzie zawsze kojarzył się turystom przede wszystkim z Morzem Śródziemnym, Wy
spami Kanaryjskimi, Bahama i Karaibami. Z uwagi na liczne walory i atrakcje turystyczne, region Morza Bałtyckiego zajmuje ugruntowaną pozycję na mapie działalności największych armatorów luk susowych statków wycieczkowych. Ogromne znaczenie dla rozwoju potencjału rynkowego ma odpo wiednio dobrana i efektywnie stosowana polityka marketingowa. Zastosowane metody badawcze: przegląd fachowej literatury, analiza materiałów źródłowych, analiza danych statystycznych, analiza metod i narzędzi marketingowych pozwalają wnioskować, że uczestnictwo w programie Baltic Cruise Project zapewnia partycypującym portom wymierne korzyści. Wspólna polityka marketingowa prze kłada się na utrzymywanie zbliżonego poziomu ruchu pasażerskiego, mimo światowego kryzysu fi nansowego oraz spowolnienia gospodarczego. Dzięki udziale w programie Baltic Cruise Project oraz dodatkowym działaniom marketingowym, Gdynia ma szanse w najbliższym czasie podtrzymać na ustabilizowanym poziomie, a w najbliższych latach, wraz z ożywieniem globalnej koniunktury, nawet zintensyfikować popyt na usługi turystyczne w regionie obfitującym w liczne walory i atrakcje.
Słowa kluczowe: marketing, rynek luksusowych rejsów, turystyka, promocja, cruising
Wprowadzenie
R y n e k r e js ó w lu k s u s o w y m i s ta tk a m i w y c ie c z k o w y m i o d la t u to ż s a m ia n y j e s t g łó w n ie z M o r z e m Ś ró d z ie m n y m , W y s p a m i B a h a m a , K a n a ry js k im i c z y K a ra
i-1 taraszkie@awf.gda.pl. 2 pi-woj@o2.pl.
b a m i. M im o , ż e r e jo n B a łty k u p r a w d o p o d o b n ie n ig d y n ie b ę d z ie d la n ic h s ta n o w ić b e z p o ś r e d n ie j k o n k u r e n c ji, to lic z n e w a lo r y i a tr a k c je tu r y s ty c z n e p o ls k ie g o w y b r z e ż a ś w ia d c z ą o z n a c z ą c y m p o te n c ja le r e g io n u , a o d p o w ie d n ia p o lity k a p r o m o c y jn a b r a n ż y p o z w a la o p ty m a liz o w a ć j e g o w y k o r z y s ta n ie . S z a n s e te c o r a z c z ę ś c ie j d o s tr z e g a ją z a g r a n ic z n i a r m a to r z y , w z r a s t a s to p ie ń e k s p lo r a c ji ry n k u , p o d e jm o w a n e s ą d z ia ła n ia m a r k e tin g o w e , r o ś n ie r o la w y c ie c z k o w c ó w o d w ie d z a ją c y c h G d y n ię o r a z tu r y s tó w g e n e r u ją c y c h r u c h w w o je w ó d z tw ie p o m o r s k im . A u to r z y a r ty k u łu s ta w ia ją p y ta n ie , c z y m o ż liw a j e s t in te n s y f ik a c ja z a in te r e s o w a n ia a r m a to r ó w a k w e n e m M o r z a B a łty c k ie g o , d a ls z y ro z w ó j r y n k u r e js ó w w y c ie c z k o w y c h z z a w in ię c ia m i d o G d y n i i z w ię k s z e n ie p o p y tu n a u s łu g i t u r y s ty c z n e w r e g io n ie . T e z y te d o d a tk o w o z y s k u ją n a z n a c z e n iu w o b lic z u n a s tę p s tw ś w ia to w e g o k r y z y s u f in a n s o w e g o , s p o w o ln ie n ia g o s p o d a r c z e g o w P o ls c e , a k t u a ln y c h tr e n d ó w i te n d e n c ji w tu r y s ty c e . N a p o tr z e b y a r ty k u łu d o k o n a n o a n a liz y d a n y c h s ta ty s ty c z n y c h r u c h u tu r y s ty c z n e g o w o sta tn ie j d e k a d z ie . A n a liz ie p o d d a n o d z ia ła n ia m a rk e tin g o w e p r z e d s ię b io rs tw i o r g a n iz a c ji n a r z e c z in te n s y f ik a c ji p o p y tu tu r y s ty c z n e g o . P rz e a n a liz o w a n o r ó w n ie ż lo k a ln e i m ię d z y n a ro d o w e in ic ja ty w y p r o m u ją c e re g io n .
D o b r a lu k s u s o w e s ą z a z w y c z a j k o ja r z o n e z w y s o k ą c e n ą , e k s k lu z y w n o ś c ią , e lita r n o ś c ią , n a w e t s n o b iz m e m . W ic h s p e c y f ik ę w p is u ją się r ó w n ie ż r e la ty w n o ś ć i s u b ie k ty w n o ś ć , a ta k ż e c o r a z w ię k s z a d o s tę p n o ś ć w r a z z r o z w o je m s p o łe c z n o - e k o n o m ic z n y m o r a z r o s n ą c e z n a c z e n ie d la w ie lu g o s p o d a r e k . P r o b le m a ty k a t u r y s ty k i m o r s k ie j i lu k s u s o w y c h r e js ó w w y c ie c z k o w y c h s ta n o w i b a r d z o c ie k a w y o b s z a r b a d a w c z y , o d la t b ę d ą c p r z e d m io te m z a in te r e s o w a ń w ie lu o ś r o d k ó w , t e m a te m c y k lic z n y c h k o n f e r e n c ji n a u k o w y c h , p r z e d m io te m w ie lu a n a liz , p r z y c z y n ia ją c się d o k o le jn y c h p u b lik a c ji i o p r a c o w a ń . C o r a z b a rd z ie j p o p u la r n e p o ję c ie c r u is in g n a jc z ę ś c ie j r o z u m ia n e j e s t j a k o z w ie d z a n ie ś w ia ta lu k s u s o w y m s ta tk ie m p a s a ż e r s k im p r z e m ie s z c z a ją c y m się p o m ię d z y p o r ta m i o f e r u ją c y m i a tr a k c je tu - r y s ty c z n e 3. W 2 0 1 4 r o k u r e g io n B a łty k u s ta n o w ił p o n a d 1 1 - p r o c e n to w y u d z ia ł w ś w ia to w y m r y n k u r e js ó w lu k s u s o w y c h s ta tk ó w w y c ie c z k o w y c h 4 o r a z g e n e r o w a ł p o n a d 5 ,1 4 m ln p a s a ż e r o n o c y 5. R u c h r z ę d u 100 ty s . p a s a ż e r ó w n a p o k ła d z ie p ię ć d z ie s ię c iu k ilk u s ta tk ó w w y c ie c z k o w y c h o d w ie d z a ją c y c h G d y n ię , w o b e c 1 5 m ln tu r y s tó w z a g r a n ic z n y c h o d w ie d z a ją c y c h P o ls k ę w 2 0 1 4 r o k u m o ż e n ie ro b ić
3 T. Taraszkiewicz, Cruising jako rozwijająca się form a turystyki, w: Współczesne tendencje
w rekreacji i turystyce, red. W. Siwiński, R. Tauber, E. Mucha-Szajek, Wyższa Szkoła Hotelarstwa
i Gastronomii, Poznań 2008, s. 307.
4 Cruise industry overview 2014, Florida-Caribbean Cruise Association, Pembroke Pines, 2015, s. 13.
5 R. Ashdown, Setting the scene fo r blue growth potential in the Baltic Sea Region, Cruise Lines International Association, Washington 2014, s. 6.
większego wrażenia, jak i 19 miejsce w rankingu europejskich portów pod wzglę
dem liczby obsłużonych pasażerów6. Nie zmienia to faktu, że turystyka morska,
w tym cruising, obok miejsko-kulturowej, wypoczynkowo-zdrowotnej, aktywnej
i kwalifikowanej oraz biznesowej, od lat należy do wiodących form turystyki
w Gdyni7.
Charakterystyka ruchu luksusowych statków wycieczkowych w rejonie
Bałtyku
W spółczesny rynek usług turystycznych stanowi niełatwy obszar działalno
ści gospodarczej. Nasycające się subrynki, rosnący poziom świadomości konsu
mentów, coraz bardziej wygórowane wymagania klientów, nierzadko nierealne
oczekiwania, wyrafinowane gusta i preferencje, w obliczu spowolnienia gospo
darczego stanowią kolejne wyzwania. W problematycznej sytuacji znajdują się
również podmioty zajmujące się marketingiem miejsc. Z jednej strony konieczne
i ewidentne są m echanizmy walki konkurencyjnej, z drugiej - realia wymuszają
współpracę i wspólne inicjatywy. Niezaprzeczalnie bardzo cennym przykładem
międzynarodowej kooperacji jest program Cruise Baltic. Aby wypromować w a
lory i atrakcje turystyczne oraz zintensyfikować ruch luksusowych statków w y
cieczkowych w akwenie M orza Bałtyckiego, wiodące porty w obsłudze ruchu
pasażerskiego zawiązały w 2004 roku strategiczne porozumienie marketingowe,
funkcjonujące obecnie pod nazwą Baltic Cruise Project8.
Dzięki skoordynowanej polityce marketingowej partycypantom programu
udało się przyciągnąć na wody Bałtyku największych armatorów. W sezonie
2015 roku na Morzu Bałtyckim działalność prowadzą: Aida Cruises, Azamara
Club Cruises, Birka Cruises, Celebrity Cruises, Caosta Cruises, Cruise & Maritime
Voyages, Crystal Cruises, Cunard, Disney Cruise, Fred Olsen Cruise Lines, FTI
Cruises, Hapag-Lloyd Cruises, Holland-America Line, Louis Cruises, Majestic In
ternational, MSC Cruises, Noble Caledonia, Norwegian Cruise Line, Oceania
Cruises, Peter Deilmann Reederei, Phoenix, Ponant, Portuscale Cruises, P&O
Cruises, Plantours, Princess, Pullmantur, Regent Seven Seas Cruises, Royal Carib
bean, Saga, Sea Cloud, Seabourn, Silversea, St. Peter Line, Swan Hellenic, Travel
6 Contribution o f cruise tourism to the economies o f Europe, Cruise Lines International Associa tion, Brussels 2014, s. 16.
7 Strategia rozwoju turystyki Miasta Gdyni wraz z programem rozwoju produktów turystycznych.
Część Iaudytowo-analityczna, Polska Agencja Rozwoju Turystyki, Warszawa-Gdynia 2007, s. 55.
8 M. Grzybowski, Marketing regionów. Baltic Cruise - studium przypadku regionu Morza Bałtyc
kiego, w: Marketing przyszłości. Trendy. Strategie. Instrumenty. Wybrane aspekty marketingu terytorial nego, red. G. Rosa, A. Smalec, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 663, Ekonomiczne
D y n a m ic s , T U I C ru is e s , V ik in g L in e , V ik in g O c e a n , W in d s ta r C ru ise s. C z te rd z ie s tu a r m a to r ó w o p e ru je 88 je d n o s tk a m i. O b e c n ie w p r o je k c ie u c z e s tn ic z y 2 9 p o r tó w , a p a r tn e ra m i s tra te g ic z n y m i są: C ru is e L in e In te r n a tio n a l A s s o c ia tio n , h o te le S c a n d ic o r a z lin ie lo tn ic z e S A S 9.
A n a liz u ją c s ta ty s ty k ę z a w in ię ć d o p o r tó w p a r tn e r ó w p r o je k tu (ta b . 1), m o ż n a z a u w a ż y ć z m ie n n ą d y n a m ik ę , b ę d ą c ą p o c h o d n ą r e o r g a n iz a c ji p r a c y p r z e w o z o w e j a r m a to r ó w , d o s to s o w y w a n ia w ie lk o ś c i je d n o s te k d o p la n o w a n y c h p o tr z e b , ś w ia to w e g o s p o w o ln ie n ia g o s p o d a r c z e g o . N a jw ię k s z y p r z y r o s t lic z b y z a w in ię ć d o ty c z y 2 0 1 2 r o k u (7 % ), a s p a d e k - 2 0 1 0 r o k u ( - 6 ,3 % ) .
Tabela 1 Zawinięcia wycieczkowców do portów partnerów projektu Cruise Baltic w latach 2006-2014 Nazwa portu 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Arendal 2 1 1 6 1 - 3 6 4 Aarhus 23 16 21 14 3 18 20 13 11 Elsinore 7 3 - 2 1 5 2 2 2 Gdańsk 26 39 36 40 26 21 29 30 38 Gdynia 89 87 89 96 85 56 69 57 52 Goteborg 18 23 18 34 41 52 69 39 73 Helsingborg 6 3 4 13 6 9 5 7 6 Helsinki 259 238 269 263 247 258 265 282 261 Kalmar 6 3 4 2 2 - 3 4 3 Karlskrona 3 4 9 3 2 1 2 10 6 Kemi 4 3 3 4 3 4 3 3 1 Kiel 93 116 125 117 136 120 137 128 127 Kłajpeda 48 65 46 50 45 36 43 40 63 Kopenhaga 280 289 301 334 307 368 372 347 313 Korsor 1 2 3 - - - -Kotka - - - 1 1 - 1 - -Kristiansand 23 27 17 16 20 32 51 58 78 Malmö 4 2 2 2 2 2 - 10 12 Mariehamn 12 19 9 10 19 18 20 22 15 Oslo 156 138 148 149 150 173 166 159 129 Ronne 34 29 31 36 24 25 44 29 32 Rostock 138 92 116 114 114 158 181 198 182 Ryga 58 88 76 88 63 69 92 64 59 Saaremaa 7 6 6 5 2 8 3 14 10 Sassnitz 20 7 13 19 10 3 7 8 5 Skagen 9 6 4 5 6 7 7 9 10 St. Petersburg 302 292 311 321 304 309 307 335 315 Sztokholm 260 255 265 293 261 263 274 278 263 Tallinn 289 268 298 305 279 293 294 330 297 Turku 6 9 9 8 6 7 4 4 0 Umea 2 1 2 - - - -Visby 104 80 72 53 66 53 62 62 54 Razem 2290 2207 2305 2383 2233 2372 2539 2552 2418 Dynamika (%) -5,3 -3,6 4,4 3,4 -6,3 6,2 7,0 0,5 -5,3 Źródło : opracowano na podstawie Cruise Baltic statistics 2000-2014, Cruise Baltic, Copenhagen 2015, s. 1.
A n a li z a s ta ty s ty k r u c h u p a s a ż e r s k ie g o (ta b . 2 ), n ie w y k a z u je w ię k s z e j z m ie n n o ś c i, w s k a z u ją c n a r e k o r d o w y 2 0 0 8 ro k , k ie d y to o d n o to w a n o p o n a d 2 0 % w z r o s t lic z b y o b s łu ż o n y c h p a s a ż e r ó w . Ś w ia to w y k r y z y s f in a n s o w y i s p o w o ln ie n ie te m p a w z r o s tu g o s p o d a r c z e g o p r z y c z y n ia ją się d o s to p n io w e g o w y h a m o w y w a n ia w z r o s tu , a w n a jb liż s z y m s e z o n ie m o ż n a p r o g n o z o w a ć s ta b iliz a c ję n a p o z io m ie z r o k u p o p r z e d n ie g o . J e d n a k o b s e r w u ją c s y m p to m y o ż y w ie n ia n a r e g io n a ln y m r y n k u tu r y s ty c z n y m , p r z y p r z y s p ie s z e n iu g lo b a ln e j k o n iu n k tu r y , w p o łą c z e n iu z o d p o w ie d n ią p o lity k ą m a r k e tin g o w ą , j u ż w n a jb liż s z y c h la ta c h r o ś n ie p r a w d o p o d o b ie ń s tw o p o w r o tu tr e n d u w z r o s to w e g o .
Tabela 2 Ruch pasażerski w portach partnerów projektu Cruise Baltic w latach 2006-2014
Nazwa portu 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Arendal - - - 496 1775 630 Aarhus 26 317 18 043 25 536 22 815 6325 39 472 39 436 36 197 26 500 Elsinore 3322 1800 - 450 2600 5500 2560 2900 1700 Gdańsk 9703 12 193 13 276 16 753 8378 6787 8294 10 508 14 974 Gdynia 94 135 89 088 123 521 134 884 125 005 78 418 108 628 82 471 91 971 Goteborg 11 272 11 404 12 445 35 598 51 730 62 154 83 000 50 000 107 971 Helsingborg 8311 7350 3900 25 987 15 648 7600 11 300 6800 4800 Helsinki 270 000 260 000 360 000 360 000 342 000 385 000 368 000 420 000 420 000 Kalmar 2717 1007 1100 1158 325 - 1235 1745 1500 Karlskrona 2460 3100 5778 1250 1000 680 850 5200 3230 Kemi 2000 2020 2000 2145 1773 2126 3145 2423 505 Kiel 154 250 172 937 222 130 191 388 341 391 377 205 348 180 363 476 354 050 Kłajpeda 24 914 35 680 32 820 33 300 35 201 21 478 26 769 32 750 57 797 Kopenhaga 458 000 509 000 560 000 675 000 662 000 819 000 840 000 800 500 739 000 Korsor 750 1700 1918 - - - -Kotka - - - 302 380 - 542 - -Kristiansand 38 000 52 000 22 000 24 000 31 700 50 000 70 000 105 000 120 000 Malmö 1350 565 500 625 850 777 - 31 500 32 500 Mariehamn 3366 4934 2174 2426 5312 3500 6742 4851 6537 Oslo 206 234 197 173 239 991 269 763 261 312 859 303 486 298 403 234 000 Ronne 16 311 13 046 16 921 21 864 14 894 18 095 31 717 30 562 30 841 Rostock 173 500 133 700 171 500 161 800 214 800 257 300 385 800 483 000 509 000 Ryga 40 843 65 438 50 077 69 413 58 248 63 527 83 000 66 968 58 972 Saaremaa 4909 2580 1974 1030 683 5655 1120 6456 7500 Sassnitz 19 099 3437 23 331 25 945 9384 1707 3814 4769 2922 Skagen 2150 3302 541 3206 1966 4892 2671 2541 7564 St. Petersburg 305 835 335 502 394 827 425 665 427 500 472 000 452 000 523 525 512 543 Sztokholm 287 000 281 000 365 000 447 000 415 000 452 000 470 000 485 581 470 000 Tallinn 305 026 292 158 375 578 415 575 390 000 437 517 440 504 519 319 479 000 Turku 3273 2372 2996 2736 2000 5456 2600 1300 -Umea 657 510 560 -Visby 77 578 62 263 64 324 32 874 52 067 42 819 54 158 48 620 57 600 Razem 2 554 425 2 573 092 3 096 053 3 508 082 3 479 546 3 938 120 4 156 002 4 434 407 4 353 770 Dynamika (%) 7,6 0,7 20,3 13,3 -0,8 13,2 5,5 6,7 -1,8
Źródło: opracowano na podstawie Cruise Baltic statistics 2000-2014, Cruise Baltic, Copenhagen 2015, s. 1.
M im o ż e p r o g r a m n ie j e s t j u ż o d s ie d m iu la t w s p ó łf in a n s o w a n y z e ś r o d k ó w u n ijn y c h , p o r ty k o n ty n u u ją w s p ó łp r a c ę , d o s tr z e g a ją c k o r z y ś c i p ły n ą c e z u c z e s t n ic tw a w p r o je k c ie . W s p ó ln a d z ia ła ln o ś ć m a r k e tin g o w a o b e jm u je m .in : w z a je m n e p r o m o w a n ie a tr a k c ji i w a lo r ó w tu r y s ty c z n y c h , u d z ia ł w ta r g a c h b r a n ż o w y c h , p o lity k ę in f o r m a c y jn ą , o r g a n iz o w a n ie k o n f e r e n c ji i s z k o le ń , d y s tr y b u c ję m a te r ia łó w r e k la m o w y c h , p o z y s k iw a n ie n o w y c h o p e r a to r ó w , b a d a n ia ry n k u . B a d a n i a s a ty s f a k c ji k o n s u m e n tó w p o k a z u ją , ż e 8 8 % tu r y s tó w j e s t z a d o w o lo n y c h z r e js u i ty le s a m o a n k ie to w a n y c h p o le c iło b y g o z n a jo m y m , 5 9 % z d e c y d o w a ło b y się p o n o w n ie n a te n s a m re js , a 7 6 % d e k la r u je c h ę ć p o w r o t u d o o d w ie d z a n y c h p o r tó w 10 11.
Gdynia w strategicznym aliansie marketingowym Baltic Cruise Project
S c h o d z ą c y n a lą d p a s a ż e r o w ie lu k s u s o w y c h s ta tk ó w , c h ę tn ie w y d a ją p ie n ią d z e n a u s łu g i g a s tr o n o m ic z n e , w y c ie c z k i f a k u lta ty w n e , p a m ią tk i, a tr a k c je t u r y s ty c z n e . M a ją c n a u w a d z e w p ły w w y d a tk ó w tu r y s tó w z a g r a n ic z n y c h n a lo k a ln ą g o s p o d a r k ę , n a jw a ż n ie js z e p o ls k ie p o r ty m o r s k ie z a c z ę ły a k ty w n ie z a b ie g a ć o g r u p ę p a s a ż e r ó w s ta tk ó w w y c ie c z k o w y c h 11. P o z io m r u c h u p a s a ż e r s k ie g o w r a z z lic z b ą z a w in ię ć w y c ie c z k o w c ó w w P o rc ie G d y n ia w u ję c iu r o c z n y m n a p r z e s tr z e n i o s ta tn ic h p ię tn a s tu la t p r z e d s ta w io n o n a r y s u n k u 1.
Rys. 1. Ruch pasażerski i zawinięcia wycieczkowców w Porcie Gdynia w latach 2000-2015 Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów źródłowych Portu Gdynia.
W r e k o r d o w y m d la G d y n i 2 0 0 9 ro k u , d o p o r tu z a w in ę ło 9 6 je d n o s te k , o b s łu ż o n o ta k ż e 134 8 8 4 p a s a ż e r ó w s ta tk ó w w y c ie c z k o w y c h . Ś w ia to w y k r y z y s f in a n s o w y i s p o w o ln ie n ie g o s p o d a r c z e s p o w o d o w a ły z a u w a ż a ln e o s ła b ie n ie w b ra n ż y .
10 Cruise Baltic guest survey, Cruise Baltic & Wonderful Copenhagen Research & Development, Copenhagen 2013, s. 14.
11 Strategia rozwoju portów morskich do 2015 roku, Ministerstwo Gospodarki Morskiej, War szawa 2007, s. 28.
W n a jb liż s z y c h la ta c h n a le ż y j e d n a k o c z e k iw a ć s to p n io w e g o w z r o s tu lic z b y o b s łu g iw a n y c h p a s a ż e r ó w w s e g m e n c ie p r z e w o z ó w w y c ie c z k o w y c h 12.
W 2 0 1 5 r o k u w p o r c ie G d y n ia p la n o w a n y c h j e s t 5 9 (4 7 p o tw ie rd z o n y c h w e d łu g sta n u n a 1 .0 3 .2 0 1 5 r.) z a w in ię ć w y c ie c z k o w c ó w , z c z e g o 11 w lip c u (tab . 3). S e z o n r o z p o c z y n a się w m a ju , a k o ń c z y w p a ź d z ie r n ik u . P la n o w a n e c u m o w a n ie tr w a o d 5,5 d o 13 g o d z in , n a jc z ę ś c ie j j e s t to 9 g o d z in (15 ra z y ). W ty m c z a s ie s c h o d z ą c y n a lą d tu r y ś c i n a jc z ę ś c ie j z w ie d z a ją M u z e u m Z a m k o w e w M a lb o rk u , K a sz u b y , T ró jm ia sto . P rz y d łu ż s z y m c u m o w a n iu m o ż liw e s ą w y c ie c z k i w g łą b k ra ju , p rz y k ła d o w o d o W a rs z a w y , K ra k o w a .
Tabela 3 Prognozowany ruch statków wycieczkowych w porcie Gdynia w lipcu 2015*
Lp. Nazwa jednostki Planowane przybycie Dzień tygodnia Planowane wyjście Planowany czas cumowania (liczba godz.) 1 Ocean Majesty 07.03. g. 15:30 piątek 07.03. g. 21:00 5,5 2 Viking Star 07.04. g. 6:00 sobota 07.04. g. 13:00 7 3 Carribean Princess 07.08. g. 7:00 środa 07.08. g. 16:00 9 4 Mein Schiff 4 07.09. g. 7:00 czwartek 07.09. g. 18:00 11 5 AIDAdiva 07.15. g. 7:00 środa 07.15. g. 17:00 10 6 Viking Star 07.18. g. 13:00 sobota 07.18. g. 24:00 11 7 Costa Pacifica 07.23. g. 7:00 czwartek 07.23. g. 20:00 13 8 Aidadiva 07.25. g. 7:00 sobota 07.25. g. 17:00 10 9 Corinthian 07.27. g. 10:00 poniedziałek 07.27. g. 19:00 9 10 Saga Sapphire 07.30. g. 8:00 czwartek 07.30. g. 20:00 12 11 Corinthian 07.31. g. 8:00 piątek 07.31. g. 17:00 9
* - według stanu na 1.03.2015 r.
Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów źródłowych Portu Gdynia.
W ię k s z o ś ć w y c ie c z e k f a k u lta ty w n y c h r e a liz o w a n a j e s t a u to k a r a m i. L o k a ln a b r a n ż a tu r y s ty c z n a j e s t w s ta n ie z a o f e r o w a ć lo t w id o k o w y b a lo n e m p o o k o lic y , c z a r te r a w io n e tk i, a n a w e t ś r e d n ie g o s a m o lo tu w p r z y p a d k u o d p o w ie d n io w c z e śn ie j z g ło s z o n e g o z a p o tr z e b o w a n ia . I s tn ie je m o ż liw o ś ć z o r g a n iz o w a n i a s p o tk a n ia z b y ły m p r e z y d e n te m , m in i r e c ita lu g w ia z d y m u z y k i p o p u la r n o - r o z r y w k o - w e j. S c h o d z ą c y n a lą d w G d y n i tu r y ś c i c r u is in g o w i b a r d z o c h ę tn ie p o d z iw ia ją z a b y tk i G d a ń s k a , r o b ią z a k u p y w g d y ń s k im K lif ie c z y G a le r ii B a łty c k ie j. C o c i e k a w e , s to łu ją się w r ó ż n y c h m ie js c a c h , n ie k tó r z y j e d z ą o b ia d w e k s k lu z y w n y c h r e s ta u r a c ja c h , n p . P o d Ł o s o s ie m . N a p a m ią tk ę z a z w y c z a j w y b ie r a ją w y r o b y z b u r s z ty n u i G o ld w a s s e r .
12 Program rozwoju polskich portów morskich do roku 2020, Ministerstwo Transportu, Budow nictwa i Gospodarki Morskiej, Warszawa 2013, s. 48.
W ś r ó d o d w ie d z a ją c y c h tu r y s tó w n a j w i ę k s z ą g r u p ę s ta n o w ią B r y ty jc z y c y , N ie m c y , W ło s i, F ra n c u z i i H is z p a n ie . N a p o k ła d a c h lu k s u s o w y c h s ta tk ó w w y c ie c z k o w y c h je d n o r a z o w o p r z y b y w a d o G d y n i o d o k o ło stu d o b lis k o c z te r e c h ty s i ę c y p a s a ż e r ó w (ta b . 4 ). W i ę k s z o ś ć z n ic h s c h o d z i n a lą d , g e n e r u ją c z n a c z n y s tr u m ie ń p r z e p ły w ó w p ie n ię ż n y c h .
Tabela 4 Charakterystyka statków wycieczkowych awizowanych w Porcie Gdynia w sezonie 2015
l p
Nazwa
jednostki Armator Bandera
Rok
bud. GT Długość Zan. Liczba
pokł. Liczba pasaż.
1 AIDAcara AIDA Cruises Włochy 1996 38 557 193,34 6,2 и 1186
2 AIDAdiva AIDA Cruises Włochy 2007 69 203 252 7,2 14 2050
3 Artania Phoenix-Reisen Bermudy 1984 44 588 231 8,5 8 1260
4 Berlin FTI Cruises Malta 1980 9570 139,3 5,0 6 412
5 Carribean Princess Princess Cruises Bermudy 2004 112 894 289,56 8,6 17 3080 6 Celebrity Eclipse Celebrity Cruises Malta 2009 121 878 317,14 8,3 17 2850
7 Costa Pacifica Carnival Włochy 2008 114 500 290,2 8,3 17 3780
8 Corinthian Travel Dynamics Malta 1990 4077 88,1 4,5 7 120
9 Europa 2 Hapag-Lloyd Malta 2012 42 830 225,38 6,5 7 516
10 Marina Oceania Cruises W. Marshalla 2009 66 084 239,3 7,4 11 1252
11 Mein Schiff 4 TUI Cruises Malta 2014 99 150 295,1 8,1 15 2500
12 Ocean Majesty Majestic Cruises Portugalia 1966 10 417 130,64 5,4 10 621
13 Prinsendam Holland America
Line Holandia 1988 38 848 204 7,2 9 740
14 Saga Sapphire Saga Malta 1980 37 049 199,6 8,4 12 1158
15 Seven Seas
Voyager Regent Seven Seas Bahama 2003 42 363 206,6 7,1 12 700
16 Viking Star Viking Ocean
Cruises Malta 2014 47 800 227,2 6,4 14 930
Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów źródłowych armatorów.
W y d a tk i tu r y s tó w z a g r a n ic z n y c h w p ły w a ją b e z p o ś r e d n io n a s e k to r o b s łu g i r u c h u tu r y s ty c z n e g o , j a k i p o ś r e d n io n a f u n k c jo n o w a n ie lo k a ln e j g o s p o d a r k i, p o z w a la ją c f u n k c jo n o w a ć w ie lu p r z e d s ię b io r s tw o m , tw o r z y ć m ie js c a p r a c y i s ta n o w ić ź r ó d ło d o c h o d u m ie js c o w e j lu d n o ś c i. W e d łu g s z a c u n k ó w , w 2 0 1 3 r o k u k a ż d y p a s a ż e r w y d a ł w k a ż d y m p o r c ie ś re d n io 7 6 ,7 4 e u r o ( w ty m : 4 3 ,7 5 n a w y c ie c z k i f a k u lta ty w n e i ta k s ó w k i, 1 7 ,8 8 n a z a k u p y , 9 ,5 7 n a d r o b n e a tra k c je , 5 ,5 4 n a j e d z e n i e ) 13.
13 P. Wild, Economic impact o f cruise tourism. Baltic Sea Region, Business Research and Eco nomic Advisors, Cruise Lines International Association, Brussels 2014, s. 5.
Pozostałe działania marketingowe Gdyni ukierunkowane na rynek
luksusowych statków wycieczkowych
P a r ty c y p a c ja w C r u is e B a ltic i w s p ó ln e d z ia ła n ia m a rk e tin g o w e G d y n i i p o z o s ta ły c h p o r tó w s ta n o w ią k lu c z o w y e l e m e n t p o lity k i p r o m o c ji r y n k u r e js ó w lu k s u s o w y c h s ta tk ó w w y c ie c z k o w y c h o r a z d z ia ła ń n a r z e c z in te n s y f ik a c ji r u c h u tu r y s ty c z n e g o w r e g io n ie g e n e r o w a n e g o p r z e z p a s a ż e r ó w s c h o d z ą c y c h n a lą d . W a r to p r z e a n a liz o w a ć r ó w n ie ż in s tr u m e n ty m a r k e tin g o w e , w y n ik a ją c e z e S tr a te g ii r o z w o ju tu r y s ty k i M i a s t a G d y n i w r a z z p r o g r a m e m r o z w o ju p r o d u k tó w t u r y s ty c z n y c h 14. W w y n ik u s e g m e n ta c ji p o p y to w e j s tr o n y r y n k u u s łu g t u r y s ty c z n y c h m o ż liw e b y ło z id e n ty f ik o w a n ie i s c h a r a k te r y z o w a n ie s e g m e n tu p a s a ż e r ó w lu k s u s o w y c h s ta tk ó w w y c ie c z k o w y c h . S u b ry n e k tu r y s tó w c r u s in g o w y c h c e c h u je się o k r e ś lo n y m i p r e f e r e n c ja m i, m o ty w a m i i z a c h o w a n ia m i k o n s u m p c y jn y m i. P o d e jm u ją c p r ó b ę o p r a c o w a n ia p r o f ilu te g o ty p u k o n s u m e n tó w o k r e ś lo n o n a jw a ż n ie js z e c z y n n ik i c h a r a k te r y s ty c z n e . Z g o d n ie z o p r a c o w a n y m p r o f ile m , tu r y ś c i c r u is in g o w i z a z w y c z a j k o r z y s ta ją z o f e r ty z a p r o p o n o w a n e j p r z e z to u r o p e r a to r a w s p ó łp r a c u ją c e g o z a r m a to r e m , o c z e k u ją c k o m p le k s o w e j o b s łu g i o b e jm u ją c e j p a k i e t u s łu g , ta k ic h j a : o p ie k a p r z e w o d n ik a , tr a n s f e r y , z w ie d z a n ie , w y ż y w ie n ie , z a k u p y , d o d a tk o w e a tra k c je . P r z e w o d n ik n a tu r a ln ie m u s i p o s łu g iw a ć się o d p o w ie d n im ję z y k ie m . U s łu g i g a s tr o n o m ic z n e n a jc z ę ś c ie j m u s z ą b y ć n a jw y ż s z e j ja k o ś c i , o b e jm o w a ć s p e c ja ły k u c h n i r e g io n a ln e j o r a z n ie r z a d k o b y ć ś w ia d c z o n e w lo k a la c h ś w ia to w e j k la s y , o p is a n y c h w r e n o m o w a n y c h p r z e w o d n ik a c h . Z a k u p y o d b y w a ją się w g a le r ia c h i e k s k lu z y w n y c h b u tik a c h , a p r e f e r o w a n e d o b r a to d r o g ie p a m ią tk i, w y r o b y z b u r s z ty n u , w y s o k o g a tu n k o w e a lk o h o le , m a r k o w a o d z ie ż . Z a g o s p o d a r o w a n ie c z a s u w o ln e g o p r z e z o f e r tę k u ltu r a ln ą p o w in n o o b e jm o w a ć z w ie d z a n ie z a b y tk ó w i m u z e ó w k la s y ś w ia to w e j. O fe ro w a n e u s łu g i p o w in n y c h a r a k te r y z o w a ć się n i e p o w ta r z a ln y m c h a r a k te r e m , a ta k ż e b y ć św ia d c z o n e n a n a jw y ż s z y m p o z io m ie . S c h o d z ą c y n a lą d p a s a ż e ro w ie lu k s u s o w y c h s ta tk ó w w y c ie c z k o w y c h , d e c y d u ją c się n a in d y w id u a ln e z w ie d z a n ie , n a s ta w ie n i s ą n a s z y b k ie p o z n a n ie m ia s ta , n a j c h ę tn ie j w p a s ie p r z y p o r to w y m . O r y g in a ln e p r o d u k ty tu r y s ty c z n e m u s z ą b a z o w a ć n a lo k a ln y c h w a lo r a c h i a tr a k c ja c h , b y ć w s ta n ie z a p e w n ić w y ją tk o w e w s p o m n ie n ia .
D o z n a k o m ic ie w p is u ją c y c h się w in s tr u m e n ta r iu m m a rk e tin g o w e u k ie r u n k o w a n y c h n a s e g m e n t tu r y s tó w c r u is in g o w y c h m o ż n a z a lic z y ć n a s tę p u ją c e g d y ń sk ie p r o je k ty : a ) „ P a m ią tk i G d y n i” , o p r a c o w a n e s p e c ja ln ie z m y ś l ą o tu r y s ta c h i o d w ie d z a ją c y c h je d n o d n io w y c h , ła tw o z a p a d a ją c e w p a m ię ć a tr a k c je i m ie js c a k o ja r z o n e z d e s ty n a c ją ; b ) „ W e e k e n d y m in i m u s ic a li o r a z o p e r y ” o d b y w a ją c e się w T e a tr z e M u z y c z n y m k r ó tk ie w y d a r z e n ia k u ltu r a ln e ; c ) „ C r u is in g s h o w ” e v e n ty z w y s ta w ą i p la tf o r m ą d o f o to g r a f o w a n ia j e d n o s te k ; d ) „ O p e n C r e a tiv e ” - z a b a w a k r e a c y jn a , p r a c a n a d p o m y s łe m , z a ję c ia w g r u p a c h tw ó r c z y c h , r e a liz o w a n e w tz w . T r ó jk ą c ie K u ltu r a ln y m , n a B u lw a r z e N a d m o r s k im , w C e n tr u m G e m in i, M u z e u m M ia s ta G d y n i; e ) „ D e s ig n C ity ” , „ B a ltic D e s ig n C e n te r ” p r o m u ją c e G d y n ię j a k o m ia s to
d o b r e g o w z o r u , c e n tr u m te c h n ik i i w z o r n ic tw a b a łty c k ie g o , s p o tk a n ia z g d y ń s k im i p r o je k ta n ta m i, a r c h ite k ta m i, z a k u p y w s a lo n a c h d e s ig n ; f) „ G d y ń s k ie C e n tr u m M o d y ” , „ G d y n ia - N a d m o r s k i S a lo n M o d y ” , „ G d y
n i a M ia s to K r e a c ji” d la m iło ś n ik ó w p o k a z ó w , w a r s z ta tó w i z a k u p ó w o r y g in a ln y c h u b r a ń i d o d a tk ó w ;
g ) „ B a ltic P la z a ” , „ P la c K u ltu r y B a łty c k ie j” , „ B a łty c k a G d y n ia ” - p la c w f o rm ie in te r a k ty w n e j m a p y p o r tó w n a d b a łty c k ic h , p r o m u ją c y w a lo r y i a tra k c je r e g io n u ;
h ) „ D w o r z e c M o r s k i” - o p r ó c z tr a d y c y jn e j f u n k c ji d w o r c o w e j, M u z e u m E m ig r a c ji, e k s p o z y c je sta łe i c z a s o w e , m ie js c e a tr a k c ji w iz e r u n k o w e j, w a r s z ta tó w , w y s ta w ; i) „ P a n o r a m a t u r y s ty c z n a m ia s ta ” , „ G a le r ia M o r z a ” , „ S e a W a lk e r ” , „ C a fe V i e w ” , „ P la tf o r m a M o r z a ” , p r o g r a m s tw o r z e n ia a tr a k c y jn y c h p u n k tó w o r a z in f r a s tr u k tu r y w id o k o w e j, e k s p o n u ją c y m o r s k o ś ć G d y n i 15. W ię k sz o ść z ty c h p r o d u k tó w j e s t j u ż re a liz o w a n a , n ie k tó re z in ic ja ty w o b e c n ie z n a jd u ją się je s z c z e w fa z ie k o n c e p c y jn e j. S tw o rz e n ie z su k c e se m m a rk o w e g o p r o d u k tu tu r y s ty c z n e g o d la g r u p y d o c e lo w e j p a s a ż e r ó w lu k s u s o w y c h s ta tk ó w w y c ie c z k o w y c h s ta n o w i n ie l a d a w y z w a n ie , b o w ie m n a l e ż y p a m ię ta ć , ż e w o g r o m n e j w ię k s z o ś c i s ą to k o n s u m e n c i b o g a c i w e w c z e ś n ie js z e d o ś w ia d c z e n ia , z w y p r a c o w a n ą s k a lą p o r ó w n a w c z ą z b a r d z o w y s o k im i o c z e k iw a n ia m i.
15 Strategia rozwoju turystyki Miasta Gdyni wraz z programem rozwoju produktów turystycz nych. Część I I strategiczno-produktowa, Polska Agencja Rozwoju Turystyki, Warszawa-Gdynia
Podsumowanie
C r u s in g s ta n o w i is to tn y s e g m e n t tu r y s ty k i m o r s k ie j, n ie m o ż liw y d o z b a g a t e
liz o w a n ia . D la p o r ó w n a n ia , p a s a ż e r o w ie lu k s u s o w y c h w y c ie c z k o w c ó w p ły w a j ą c y c h p o B a łty k u m o g lib y s ta n o w ić r u c h w ie lk o ś c i je d n e j tr z e c ie j p r z y ja z d ó w t u r y s tó w z a g r a n ic z n y c h d o P o ls k i.
R e g io n M o r z a B a łty c k ie g o p o d w z g lę d e m w ie lk o ś c i r u c h u tu r y s ty c z n e g o n i g d y n ie b ę d z ie w s ta n ie w y p r z e d z ić M o r z a Ś ró d z ie m n e g o , W y s p K a n a r y js k ic h , K a r a ib ó w c z y B a h a m a . W a lo r y i a tra k c je B a łty k u o r a z k o n k u r e n c y jn a c e n o w o o f e r ta , j a k p o k a z u je a n a liz a z a p r e z e n to w a n y c h s ta ty s ty k , s ą j e d n a k w s ta n ie p r z y c ią g a ć n a jw ię k s z y c h a r m a to r ó w i m ilio n y tu r y s tó w r o c z n ie . M im o ż e c r u is in g d la w ię k s z o ś c i tu r y s tó w s ta n o w i r y n e k d ó b r lu k s u s o w y c h , g łó w n ą d e te r m in a n tą w y b o r u k o n k r e tn e j o f e r ty r e js u lu k s u s o w y m s ta tk ie m w y c ie c z k o w y m p o z o s ta je r e la c ja w a r to ś c i d o c e n y , c o d o d a tk o w o m o ż e w z m a c n ia ć p o te n c ja ł w z r o s to w y r e g io n u M o r z a B a łty c k ie g o 16. P r z y k ła d p o r tu G d y n ia i p r o g r a m u B a ltic C r u is e P r o je c t d o w o d z i, ż e e f e k ty w n a w s p ó łp r a c a m a r k e tin g o w a n a p o z io m ie m ię d z y n a r o d o w y m w r a z z c i ą g ły m r o z w ija n ie m a tra k c y jn e j o f e r ty , w s p o m a g a n ie m b o g a ty m in s tr u m e n ta r iu m , s ą w s ta n ie p o d tr z y m y w a ć z a in te r e s o w a n ie r y n k ie m a r m a to r ó w o r a z p o p y t n a u s łu g i tu r y s ty c z n e w r e g io n ie . C h o ć w n a jb liż s z y m c z a s ie r y n e k lu k s u s o w y c h r e js ó w w y c ie c z k o w y c h p r a w d o p o d o b n ie u tr z y m y w a ć się b ę d z ie n a u s ta b iliz o w a n y m p o z io m ie , to w r a z z o ż y w ie n ie m ś w ia to w e j k o n iu n k tu r y , w y c h o d z e n ie m g o s p o d a r e k z r e c e s ji i o s ła b ie n ia , m o ż n a o c z e k iw a ć d a ls z e g o r o z w o ju c r u is in g u w r e jo n ie M o r z a B a łty c k ie g o , c o m a s z a n s e z n a le ź ć r e a ln e p r z e ło ż e n ie n a w z r o s t lic z b y je d n o s te k z a w ija ją c y c h d o p o r tu G d y n ia o r a z p a s a ż e r ó w lu k s u s o w y c h s ta tk ó w w y c ie c z k o w y c h , s c h o d z ą c y c h n a lą d , g e n e r u ją c y c h p o p y t n a lo k a ln e u s łu g i tu r y s ty c z n e .
Bibliografia
A shdow n R., S ettin g the scene f o r blue gro w th p o te n tia l in the B a ltic Sea R eg io n , C ruise L ines In ternational A ssociation, W ashington 2014.
CLIA 2014 State o f the C ruise In d u stry R eport, T ravel A g e n t Survey, C ruise Line In ter
national A ssociation, B russels 2014.
C ontribution o f cruise tourism to the econom ies o f E u ro p e, C ruise L ines International
A ssociation, B russels 2014.
C ruise B a ltic g u e s t survey, Cruise B altic & W onderful C openhagen R esearch & D evelop
ment, C o penhagen 2013.
16 CLIA 2014 State o f the Cruise Industry Report, Travel Agent Survey, Cruise Line International
C ruise industry overview 2014, F lorid a-C arib b ean C ruise A ssociation, P em broke Pines,
2015.
C ruise L in es in the B a ltic Sea, w w w .cru iseb altic.co m .
G rzybow ski M ., M a rke tin g regionów . B a ltic C ruise - studium p rzy p a d ku regionu M o rza
B a łtyckiego, w: M a rke tin g przyszłości. Trendy. Strategie. Instrum enty. W ybrane a spekty m arketingu teryto ria ln eg o , red. G. R osa, A. S m alec, Z eszyty N aukow e U n i
w ersy tetu Szczecińskiego n r 663, E konom iczne P roblem y U słu g n r 75, W yd. N au kow e U niw ersy tetu S zczecińskiego, S zczecin 2011.
P rogram rozw oju p o lsk ic h p o rtó w m orskich do roku 2020, M inisterstw o T ransportu, B u
d ow nictw a i G ospodarki M orskiej, W arszaw a 2013.
S trategia rozw oju p o rtó w m orskich do 2015 roku, M inisterstw o G ospodarki M orskiej,
W arszaw a 2007.
S trategia rozw oju turystyki M ia sta G dyni w ra z z p ro g ra m em rozw oju p ro d u k tó w tury stycznych. C zęść I audytow o-analityczna, P o lsk a A gencja R o zw o ju T urystyki, W a r
szaw a-G dynia 2007.
S trategia rozw oju turystyki M ia sta G dyni w ra z z p ro g ra m em rozw oju p ro d u k tó w tury stycznych. C zęść I I strategiczno-produktow a, P o lsk a A g en cja R o zw o ju Turystyki,
W arszaw a-G dynia 2007.
T araszkiew icz T., C ruising ja k o rozw ijająca się fo r m a turystyki, w: W spółczesne tenden
cje w rekreacji i turystyce, red. W . Siw iński, R. T auber, E. M ucha-S zajek, W yższa
Szkoła H o telarstw a i G astronom ii, P o zn ań 2008.
W ild. P., E co n o m ic Im p a c t o f cruise tourism . B a ltic Sea R eg io n , B usiness R esea rch and E conom ic A dvisors, C ruise L ines Intern atio n al A ssociation, B russels 2014.
EXAMPLES OF MARKETING ACTIVITIES UNDERTAKEN FOR
PROMOTION OF LUXURY CRUISES MARKET IN THE WATERS
OF BALTIC SEA - THE CASE STUDY OF GDYNIA
Summary
Cruising is always going to be associated by tourists primarily with Mediterranean Sea, the Canary Islands, the Bahamas and the Caribbean. Due to the numerous advantages and tourist at tractions, the Baltic Sea region occupies a strong position on the map o f the biggest shipowners of luxury cruise ships. O f the greatest importance for the development o f the market potential it is to chose marketing policy in a proper way. Applied research methods: literature review, analysis o f source materials, analysis o f statistical data, analysis o f methods and marketing instruments allow us to conclude that participation in the Baltic Cruise Project provides tangible benefits for partici pating ports. Common marketing policy contributes to maintaining a similar level o f passenger traffic, despite the observed global financial crisis and economic slowdown. By participating in the Baltic Cruise Project and additional marketing activities, Gdynia has a chance in the nearest future to maintain at a stable level, and in the coming years, with the global economic recovery, even to increase demand for tourist services in the region so rich in many qualities and attractions. K eyw ords: marketing, luxury cruises market, tourism, promotion, cruising
