PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU MECHANIK AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ PRECYZYJNYCH, O STRUKTURZE MODUŁOWEJ

(1)

Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego

PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU

MECHANIK AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ PRECYZYJNYCH, 731102 O STRUKTURZE MODUŁOWEJ

wersja po recenzjach

Warszawa 2012

(2)

SPIS TREŚCI

1. TYP PROGRAMU: MODUŁOWY ... 2

2. RODZAJ PROGRAMU: LINIOWY ... 2

3. AUTORZY, RECENZENCI I KONSULTANCI PROGRAMU NAUCZANIA: ... 2

4. PODSTAWY PRAWNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO ... 2

5. CELE OGÓLNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO ... 3

6. KORELACJA PROGRAMU NAUCZANIA DLA ZAWODU MECHANIK AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ PRECYZYJNYCH Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO ... 3

7. INFORMACJA O ZAWODZIE MECHANIK AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ PRECYZYJNYCH ... 4

8. UZASADNIENIE POTRZEBY KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MECHANIK AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ PRECYZYJNYCH ... 5

9. POWIĄZANIA ZAWODU MECHANIK AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ PRECYZYJNYCH Z INNYMI ZAWODAMI ... 5

10. CELE SZCZEGÓŁOWE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MECHANIK AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ PRECYZYJNYCH ... 6

11. PLAN NAUCZANIA DLA ZAWODU MECHANIK AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ PRECYZYJNYCH... 8

12. PROGRAMY NAUCZANIA DLA POSZCZEGÓLNYCH MODUŁÓW ... 11

1. M1 . Montowanie układów automatyki przemysłowej ... 13

2. M2 . Montowanie urządzeń precyzyjnych ... 21

3. M3. Uruchamianie układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych ... 31

4. M4. Obsługiwanie układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych ... 37

5. M5. Przygotowanie do wejścia na rynek pracy ... 46

ZAŁĄCZNIKI ... 52

(3)

TYP SZKOŁY: ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA 1. TYP PROGRAMU: MODUŁOWY

2. RODZAJ PROGRAMU: LINIOWY

3. AUTORZY, RECENZENCI I KONSULTANCI PROGRAMU NAUCZANIA:

Autorzy: mgr inż. Grzegorz Lis, dr inż. Zbigniew Pilch, mgr inż. Roman Ruprecht Recenzenci: mgr inż. Sławomir Duch, mgr inż. Łucja Zielińska

Konsultanci: mgr inż. Robert Wanic

4. PODSTAWY PRAWNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO

Program nauczania dla zawodu MECHANIK AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ PRECYZYJNYCH opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi:



Ustawa z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.)

Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012r. poz. 7) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 184) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204)

Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.)

Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487)

Rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.)

Rozporządzenie MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626)

Rozporządzenie MEN w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz

dopuszczania do użytku szkolnego podręczników

(4)

5. CELE OGÓLNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO

Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie następujących celów ogólnych kształcenia zawodowego:

Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy.

Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników.

W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy.

W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki.

Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego.

6. KORELACJA PROGRAMU NAUCZANIA DLA ZAWODU MECHANIK AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ PRECYZYJNYCH Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

Program nauczania dla zawodu MECHANIK AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ PRECYZYJNYCH uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania.

Program uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym:

1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa;

2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym;

3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa;

(5)

Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych;

5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi;

6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji;

7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się;

8) umiejętność pracy zespołowej.

W programie nauczania dla zawodu MECHANIK AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ PRECYZYJNYCH uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie.

Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka

i fizyka

, a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa

7. INFORMACJA O ZAWODZIE MECHANIK AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ PRECYZYJNYCH

Mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych należy do zawodów często spotykanych w sferze zatrudnienia. Dominującym układem czynności w zawodzie są prace montażowe i obsługowe, które wykonuje pracownik zajmujący się montażem, uruchamianiem, obsługiwaniem obejmującym naprawę i konserwację, urządzeń i układów automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych. Praca mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych wymaga na ogół zespołowego działania i oparta jest na współpracy, szczególnie w zakresie zadań związanych z montażem układów automatyki przemysłowej.

Do typowych zadań zawodowych mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych należy między innymi:

 Organizowanie własnego miejsca pracy zgodnie z zasadami bhp, ergonomii oraz ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska

 Produkcja, obsługa, naprawa i konserwacja urządzeń i przyrządów precyzyjnych, przede wszystkim aparatury pomiarowo-kontrolnej i automatyki sterująco- regulującej.

 Montowanie i demontowanie układów automatyki przemysłowej

 Montowanie i demontowanie urządzeń precyzyjnych

 Uruchamiania układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych

 Obsługiwania układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych.

 Lokalizowanie uszkodzeń oraz diagnozowanie przyczyn zaistniałych uszkodzeń w urządzeniach automatyki przemysłowej oraz urządzeniach precyzyjnych.

 Czytanie dokumentacji technicznej urządzeń automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych

 Instalowanie oraz uruchamianie na stanowisku pracy nowych urządzeń automatyki przemysłowej

 Wykonywanie elementów konstrukcyjnych urządzeń automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych do celów napraw.

 Przeprowadzanie prób działania mechanizmów precyzyjnych po naprawie, regulacji lub konserwacji

 Przeprowadzanie kontroli jakości wykonanych przez siebie prac z zakresu instalowania, regulowania i naprawiania urządzeń automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych

(6)

8. UZASADNIENIE POTRZEBY KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MECHANIK AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ PRECYZYJNYCH

Nowoczesne gałęzie przemysłu maszynowego, wykorzystujące osiągnięcia mechaniki precyzyjnej należą do ważnych i rozwijających się gałęzi gospodarki w naszym kraju. W wielu przedsiębiorstwach różnych gałęzi przemysłu coraz powszechniej stosowane są układy automatyki, zautomatyzowane linie produkcyjne wymagające zatrudnienia pracowników o wysokich kwalifikacjach. Mechanicy automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych mogą wykonywać prace na stanowiskach monterów i konserwatorów układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych, pracowników technicznej obsługi i serwisu zautomatyzowanych linii przemysłowych.

Mechanicy automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych mogą znaleźć pracę zarówno w dużych przedsiębiorstwach produkcyjnych(wytwórnie sprzętu elektrycznego i elektronicznego, lotniczego oraz mechaniki precyzyjnej, obrabiarek sterowanych numerycznie CNC), oraz jako wykwalifikowani pracownicy działu obsługi technicznej.

Warunkiem podjęcia pracy w zawodzie jest ukończenie zasadniczej szkoły zawodowej. Mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych z wykształceniem zawodowym jest wykwalifikowanym robotnikiem, pracującym pod nadzorem przełożonego. Może kontynuować kształcenie na poziomie technikum, jednakże wymaga to wyboru zawodu pokrewnego(technik mechanik, technik mechatronik itp.), ponieważ nie ma bezpośredniej kontynuacji kształcenia dla mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych. Może również podnosić swoje kwalifikacje na kursach i szkoleniach(np. tokarz, optyk), co wzmocni jego pozycję na rynku pracy.

9. POWIĄZANIA ZAWODU MECHANIK AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ PRECYZYJNYCH Z INNYMI ZAWODAMI

Podział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum, np.: dla zawodu mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych wyodrębniono następującą kwalifikację:

K1 - Montaż i obsługa układów automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych(M.16.)

Kwalifikacja M.16. jest kwalifikacją w zawodzie mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych. Inną grupą wspólnych efektów dotyczących obszaru zawodowego są efekty stanowiące podbudowę kształcenia w zawodach określone kodem PKZ(M.a).

PKZ(M.a)występuje w zawodach: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik,

(7)

elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej

, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik - jubiler

.

Kwalifikacja Symbol zawodu Zawód Elementy wspólne

M.16. Montaż i obsługa układów automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych

731102 Mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych

PKZ(M.a)

Podział godzin na przedmioty z uwzględnieniem ramowego planu nauczania

Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w zasadniczej szkole zawodowej minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1600 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 630 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 970 godzin.

W podstawie programowej kształcenia w zawodzie mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi:

 Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów- 350 godz.

 M.16. Montaż i obsługa układów automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych –

700

godz.

10. CELE SZCZEGÓŁOWE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MECHANIK AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ PRECYZYJNYCH

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1.montowania układów automatyki przemysłowej;

2. montowania urządzeń precyzyjnych;

3. uruchamiania układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych;

4. obsługiwania układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych.

Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych:



efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów(BHP, PDG, JOZ, KPS)

(8)



efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ(M.a),



efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie:

M.16. Montaż i obsługa układów automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych –

700

godz.

(9)

11. PLAN NAUCZANIA DLA ZAWODU MECHANIK AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ PRECYZYJNYCH

Tabela 3. Plan nauczania dla programu o strukturze modułowej Typ szkoły: Zasadnicza Szkoła Zawodowa - 3-letni okres nauczania ^{/1/ /2/}

Podbudowa programowa: gimnazjum Kwalifikacje:

Lp Obowiązkowe zajęcia edukacyjne

Klasa Liczba godzin

tygodniowo w trzyletnim okresie

nauczania

Liczba godzin w trzyletnim okresie

nauczania

I II III

I II I II I II

Modułowe kształcenie zawodowe **

M

1

.

Montowanie układów automatyki przemysłowej 7 7 9 11,5 368

M

2

.

Montowanie urządzeń precyzyjnych 7 7 8 6 14 448

M

3

.

Uruchamianie układów automatyki przemysłowej oraz

urządzeń precyzyjnych 7 7 7 10,5 336

M

4

.

Obsługiwanie układów automatyki przemysłowej oraz

urządzeń precyzyjnych 4 12 8 12 384

M

5

.

Przygotowanie do wejścia na rynek pracy 4 2 64

Tygodniowy wymiar godzin kształcenia zawodowego 14 14 17 17 19 19 100 1600 Tygodniowy wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych 27 27 29 29 30 30 136 2758

(10)

Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Wykaz modułów i jednostek modułowych dla zawodu

M

echanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych

:

Nazwa modułu Nazwa jednostki modułowej

Liczba godzin przewidziana na jednostkę modułową M1. Montowanie układów automatyki

przemysłowej

M1.J1 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży mechanicznej i elektrycznej

160

M1.J2 Montowanie elementów automatyki przemysłowej 208

M2. Montowanie urządzeń precyzyjnych M2.J1 Posługiwanie się dokumentacją techniczną maszyn i urządzeń 112

M2.J2 Stosowanie technik wytwarzania 200

M2.J3. Montowanie elementów urządzeń precyzyjnych 136

M3. Uruchamianie układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych

M3.J1 Uruchamianie układów automatyki przemysłowej 200

M3.J2 Uruchamianie urządzeń precyzyjnych 136

M4. Obsługiwanie układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych

M4.J1 Obsługiwanie układów automatyki przemysłowej 152

M4.J2 Obsługiwanie mechanizmów maszyn i urządzeń precyzyjnych 232 M5. Przygotowanie do wejścia na rynek pracy M5.J1 Działalność gospodarcza w branży mechanicznej 32

M5.J2 Język obcy w branży mechanicznej 32

(11)

Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Mapa dydaktyczna

731102

mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych

731102.M1 731102.M2

731102.M1.J1 731102.M2.J1

731102.M4.J2 731102.M1.J2

731102.M2.J2 731102.M2.J3

731102.M3.J1 731102.M4.J1

731102.M5

731102.M5.J1

731102.M5.J2

731102.M3.J1 731102.M3.J2 731102.M4.J1

(12)

12. PROGRAMY NAUCZANIA DLA POSZCZEGÓLNYCH MODUŁÓW

W programie nauczania dla zawodu mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych zastosowano taksonomię celów ABC B. Niemierko

1. M1. Montowanie układów automatyki przemysłowej 368 godz.

2. M2. Montowanie urządzeń precyzyjnych 448 godz.

3. M3. Uruchamianie układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych 336 godz.

4. M4. Obsługiwanie układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych 384 godz.

5. M5. Przygotowanie do wejścia na rynek pracy 64 godz.

Dydaktyczna mapa modułowego programu nauczania stanowi schemat powiązań między modułami oraz jednostkami modułowymi i określa kolejność ich realizacji.

Szkoła powinna z niej korzystać przy planowaniu zajęć dydaktycznych. Ewentualna zmiana kolejności realizacji programu modułów lub jednostek modułowych powinna być poprzedzona szczegółową analizą dydaktycznej mapy programu nauczania oraz treści jednostek modułowych, przy zachowaniu korelacji treści kształcenia.

Podana w tabeli wykazu modułów i jednostek modułowych orientacyjna liczba godzin na realizację może ulegać zmianie w zależności od stosowanych przez nauczyciela metod nauczania i środków dydaktycznych.

Nauczyciel realizujący modułowy program nauczania powinien posiadać przygotowanie w zakresie metodologii kształcenia modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych.

W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego nie ma podziału na zajęcia teoretyczne i praktyczne. Programy nauczania jednostek modułowych w poszczególnych modułach powinny być realizowane w różnych formach organizacyjnych, dostosowanych do treści i metod kształcenia. Stosowane metody i formy organizacyjne pracy uczniów powinny zapewnić osiągnięcie założonych w programie nauczania celów kształcenia. Wymaga to takiej organizacji kształcenia, w której proces uczenia się będzie dominować nad procesem nauczania, dlatego też szczególną uwagę należy zwrócić na dobrze zorganizowaną, samodzielną, kierowaną przez nauczyciela pracę uczniów.

Zaleca się, aby kształcenie modułowe było realizowane metodami aktywizującymi, a w szczególności: metodą dyskusji dydaktycznej, przewodniego tekstu oraz poprzez metody praktyczne, takie jak: ćwiczenia praktyczne, metoda projektów, a także metody eksponujące: pokaz z objaśnieniem. Dominującą metodą nauczania powinny być ćwiczenia praktyczne.

Podczas realizacji programu nauczania należy położyć nacisk na samokształcenie uczniów oraz na wykorzystywanie innych niż podręcznikowe źródeł informacji, takich jak: normy, instrukcje, poradniki, katalogi, czasopisma techniczne, Internet i pozatekstowe źródła informacji. W realizacji treści programowych, w tym ćwiczeń, należy uwzględniać współczesne technologie, materiały, narzędzia i sprzęt.

Prowadzenie zajęć metodami aktywizującymi i praktycznymi wymaga przygotowania materiałów, takich jak: teksty przewodnie, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, instrukcje stanowiskowe oraz instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy.

(13)

(14)

M1. Montowanie układów automatyki przemysłowej

M1.J1. Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży mechanicznej i elektrycznej M1.J2. Montowanie elementów automatyki przemysłowej

M1.J1. Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży mechanicznej i elektrycznej Uszczegółowione efekty kształcenia

Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi:

Poziom wymagań programowych

(P lub PP)

Kategoria taksonomiczna

Materiał kształcenia

BHP(1)1. określić pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;

PP C  prawna ochrona pracy,

 czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesie pracy,

 ergonomia w kształtowaniu warunków pracy,

 wymagania dotyczące pomieszczeń pracy,

 wymagania dotyczące pomieszczeń higieniczno- sanitarnych

 wymagania bezpieczeństwa dotyczące stanowisk pracy

 wymagania bezpieczeństwa dotyczące procesów pracy

 bezpieczna praca z urządzeniami i maszynami elektrycznymi

 ochrona przeciwporażeniowa,

 zagrożenia dotyczące urządzeń i maszyn elektrycznych,

 zagrożenia pożarowe,

 zasady ochrony przeciwpożarowej,

 przepisy dotyczące ochrony środowiska,

 pierwsza pomoc w przypadku porażenia prądem elektrycznym,

 pierwsza pomoc w przypadku urazów mechanicznych,

 wielkości elektryczne w układzie SI

 właściwości pola elektrycznego i magnetycznego

 prawa dotyczące obwodów prądu stałego BHP(1)2. zastosować pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy,

ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;

PP C

BHP(1)3. wyjaśnić zasady ochrony przeciwpożarowej na stanowisku pracy; P B

BHP(1)4. dobrać środki gaśnicze; PP C

BHP(2)1. określić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;

PP C

BHP(2)2. określić zadania instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;

PP C

BHP(2)3. określić uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;

PP C

BHP(2)4. scharakteryzować zakres kompetencji instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;

P B

BHP(2)5. zróżnicować instytucje działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;

P B

BHP(3)1. przytoczyć prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;

P B

BHP(3)2. przytoczyć prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;

P B

BHP(3)3. określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania praw i obowiązków pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;

PP C

BHP(4)1. określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w

środowisku pracy; P C

BHP(4)2. scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych P C

(15)

czynników w środowisku pracy;  rezystory – rodzaje, oznaczenia, łączenie

 kondensatory – rodzaje, oznaczenia, łączenie

 moc i energia prądu stałego

 obliczanie obwodów prądu stałego z jednym źródłem napięcia

 wielości i przebiegi w obwodach prądu przemiennego

 zjawisko rezonansu w układach prądu przemiennego i jego wykorzystanie

 podstawowe pojęcia i układy połączeń w obwodach trójfazowych

 zabezpieczenia instalacyjne i silnikowe – własności, zastosowanie, symbole i oznaczenia

 cewki, elektromagnesy i sprzęgła elektromagnetyczne

 silniki elektryczne prądu stałego i przemiennego – podstawy budowy i zasady działania

 elementy stykowe mechaniczne i elektromechaniczne układów sterowania elektrycznego i ich symbole

 układy stycznikowo-przekaźnikowe

 czujniki i przetworniki w układach elektrycznych

 podstawowe pojęcia metrologii,

 przyrządy pomiarowe wielkości elektrycznych,

 elementy i urządzenia elektryczne w katalogach

 układy scalone,

 elementy elektroniczne w katalogach

 mikrokomputer - schemat blokowy, działanie, zastosowanie- własności półprzewodników

 termistory, warystory,

 diody i tranzystory

 elektroniczne elementy przełączające: diak, tyrystor, triak

 elementy i podzespoły optoelektroniczne,

 symbole i oznaczenia elementów elektronicznych,

 zasilacze, w tym stabilizowane – parametry, zastosowanie

BHP(4)3. zanalizować sposób zorganizowania stanowiska pracy w celu określenia

możliwości wystąpienia zagrożeń dla zdrowia i życia człowieka; P C

możliwości wystąpienia zagrożeń dla mienia i środowiska; P C

BHP(4)5. współpracować ze służbami promocji bezpieczeństwa i ochrony pracy w zakresie rozpoznawania zagrożeń dla zdrowia i życia człowieka oraz dla mienia i środowiska;

P B

BHP(5)1. określić substancje niebezpieczne w środowisku pracy; PP C

BHP(5)2. przewidzieć sytuacje i okoliczności mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;

PP D

BHP(5)3. zapobiec ewentualnym zagrożeniom wynikającym z wykonywania zadań zawodowych;

PP C

BHP(6)1. wskazać skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka;

PP C

BHP(6)2. wskazać skutki działania prądu elektrycznego na organizm człowieka; PP C BHP(6)3. scharakteryzować skutki oddziaływania czynników szkodliwych na

organizm człowieka;

P B

BHP(7)1. zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w pracowni montażu;

P C

BHP(7)2. dobrać wyposażenie oraz rozmieścić je na stanowisku pracy zgodnie z

zasadami ergonomii; P C

BHP(7)3. określić wpływ procesu realizowanego na stanowisku pracy na

zagrożenie pożarowe i warunki BHP; P C

BHP(7)4. dobrać i zgromadzić na stanowisku pracy niezbędny sprzęt gaśniczy; P D BHP(7)5. określić oddziaływanie procesu realizowanego na stanowisku pracy na

środowisko; P C

BHP(7)6. dobrać i zgromadzić na stanowisku niezbędny sprzęt zabezpieczający środowisko przed wpływem szkodliwych czynników związanych z wykonywanym procesem;

P D

BHP(8)1. dobrać środki ochrony indywidualnej podczas wykonywania zadań

zawodowych; P C

BHP(8)2. dobrać środki ochrony zbiorowej podczas wykonywania zadań P C

(16)

zawodowych;  wzmacniacze - parametry, zastosowanie,

 bramki logiczne w układach sterowania BHP(8)3. zastosować środki ochrony zbiorowej właściwe dla wykonywania zadań

zawodowych mechanika;

P D

BHP(9)1. dokonać analizy zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów

prawa dotyczących ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; P C BHP(9)2. zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa

dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; P C

BHP(9)3. zastosować zasady ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych;

P C

BHP(10)1. zorganizować pierwszą pomoc poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia;

PP C

BHP(10)2. zastosować pierwszą pomoc poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia;

PP D

BHP(10)3. udzielić pierwszej pomocy porażonemu prądem elektrycznym; PP C KPS(4)1. analizować zmiany zachodzące w branży

PP C

KPS(4)2. podejmować nowe wyzwania PP C

KPS(4)3. wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i

technik pracy PP C

KPS(5)1. przewidywać sytuacje wywołujące stres

PP C

KPS(5)2. stosować sposoby radzenia sobie ze stresem PP C

KPS(5)3. określić skutki stresu PP C

KPS(8)1. ocenić ryzyko podejmowanych działań P C

KPS(8)2. przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania

P B

KPS(8)3. wyciągać wnioski z podejmowanych działań P C

KPS(9)1. stosować techniki negocjacyjne

PP C

KPS(9)2. zachowywać się asertywnie PP C

KPS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne P C

KPS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu P B

(17)

Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego KPS(10)3. modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko P C

PKZ(M.a)(8)1. scharakteryzować maszyny i urządzenia transportu wewnętrznego; P C PKZ(M.a)(9)1. określić sposób transportu w zależności od rodzaju materiału; P C PKZ(M.a)(9)2. określić sposób składowania w zależności od rodzaju materiału; P C PKZ(M.a)(14)5. zorganizować stanowisko do wykonania pomiarów warsztatowych

zgodnie z przepisami bhp, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska i wymaganiami ergonomii;

P C

zastosowaćprawa i zasady mechaniki technicznej, elektrotechniki, elektroniki i automatyki;

P C

rozpoznać elementy obwodów elektrycznych; P C

rozpoznać funkcję elementów w obwodzie elektrycznym; P C

zanalizować obwody elektryczne; P D

M.16.1(1)3. rozpoznać symbole i oznaczenia stosowane na schematach elektrycznych układów automatyki przemysłowej;

P B

M.16.1(2)3. rozróżnić elementy, urządzenia i układy elektryczne automatyki przemysłowej;

P B

Planowane zadania:

Przeprowadz analizę zagrożeń

Przeprowadź analizę zagrożeń pod kątem BHP i p.poż., związanych z montażem i uruchomieniem układu sterowania zespołem napędowym składającym się z silnika elektrycznego trójfazowego i maszyny roboczej. Do dyspozycji masz schemat instalacji elektrycznej, schematy montażowe układu sterowania, zespołu silnik-maszyna oraz miejsca montażu. Silnik i maszyna połączone są sprzęgłem. Uwzględnij zagrożenia związane z transportem podzespołów i materiałów na miejsce montażu. Ponadto weź pod uwagę, zagrożenia związane z montażem, podłączeniem zasilania elektrycznego, oraz uruchomieniem układu. Opisz właściwą organizację miejsca pracy ze względu na BHP oraz wymień konieczne do bezpiecznej realizacji zadania środki ochrony indywidualnej.

Realizację zadania opisz w postaci raportu którego formę określi nauczyciel, obejmującego: schematy i rysunków układu, czynności montażowych, opis zagrożeń, środków zaradczych i środków ochrony osobistej.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne

Zajęcia edukacyjne można prowadzić w pracowni automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych wyposażonej w rzutnik multimedialny, rzutnik pisma, komputer multimedialny z dostępem do Internetu i drukarką.

Ponadto pracownia powinna być wyposażona w: elementów i urządzeń automatyki, elementów i urządzeń precyzyjnych obejmujący: czujniki i przetworniki pomiarowe, elementy i urządzenia do montażu elektrycznych, elektropneumatycznych układów automatyki przemysłowej, modele i schematy elektrycznych układów automatyki, elementy i urządzenia do montażu elektrycznych i energoelektronicznych układów napędowych, rejestratory do badania urządzeń i układów automatyki, przyrządy i narzędzia do montażu i napraw, normy dotyczące technologii i dokumentacji montażu, obsługi, napraw układów automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, dokumentację techniczną oraz instrukcje obsługi urządzeń precyzyjnych i automatyki przemysłowej.

(18)

Ponadto w pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: Kodeks Pracy, zbiory ustaw i rozporządzeń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawnictwa z zakresu ochrony środowiska, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz eksploatacji urządzeń elektromechanicznych i elektronicznych, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące zagrożeń dla zdrowia występujących w pracy mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych.

Środki dydaktyczne

Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce bezpieczeństwa pracy w zawodzie mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych lub pokrewnych. Filmy dydaktyczne dotyczące zagrożeń pożarowych i zachowań na wypadek pożaru, procedury postępowania w razie wypadku przy pracy, typowy sprzęt gaśniczy, odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej, wyposażenie do nauki udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej (fantom).

Zalecane metody dydaktyczne

Realizacja programu nauczania jednostki modułowej ma przygotować ucznia do przestrzegania przepisów BHP, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska i udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach przy pracy.

Proponowane metody dydaktyczne dla tego działu nauczania to : metoda podająca (wykład informacyjny i pogadanka), metoda eksponująca (film, ekspozycja) oraz metoda praktyczna (pokaz i ćwiczenie przedmiotowe). Metodę projektów proponuje się zastosować podczas realizacji opracowania stanowiskowe instrukcji BHP.

Formy organizacyjne

Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Zajęcia teoretyczne odbywać się mogą w dużej grupie (klasie), zgodnie z zasadami metod aktywizujących. Zajęcia praktyczne powinny być realizowane w grupach 2-3 osobowych.

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia

Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się brać pod uwagę w przypadku zajęć teoretycznych: aktywność i zaangażowanie uczniów w dyskusji, wyniki testów

wielokrotnego wyboru. W przypadku zajęć praktycznych: zawartość merytoryczną dokumentacji projektowej (w tym poprawność rysunków, schematów i opisów), a także kartę pracy (poprawność wypełnienia).

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające:

dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia.

dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.

M1.J2. Montowanie elementów automatyki przemysłowej Uszczegółowione efekty kształcenia

(P lub PP)

Kategoria taksonomiczna

Materiał kształcenia

 maszyny urządzenia, części, zespoły,

 połączenia nierozłączne i rozłączne,

 połączenia elementów w urządzeniach i układach automatyki przemysłowej,

KPS(3)1. analizować rezultaty działań P C

KPS(3)2. uświadomić sobie konsekwencje działań P C

KPS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego P C

(19)

Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego KPS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności

zawodowych P C  metrologia warsztatowa,

 przyrządy pomiarowe – klasyfikacja i ich dobór,

 interpretacja wyników pomiaru,

 niepewność pomiarowa,

 maszyny i urządzenia transportowe w procesie montażu,

 budowa i działanie wybranych maszyn transportowych,

 symbole i oznaczenia stosowane na schematach urządzeń i układów automatyki przemysłowej,

 elementy i urządzenia do montażu układów automatyki przemysłowej,

 narzędzia do montażu układów automatyki przemysłowej,

 dokumentacja, normy, katalogi układów oautomatyki przemysłowej,

 przyrządy pomiarowe do pomiaru wielkości elektrycznych i nieelektrycznych stosowane podczas montażu układów automatyki przemysłowej,

 planowanie montażu układów automatyki przemysłowej,

 montaż układów automatyki przemysłowej,

 ocena jakości montażu układów automatyki przemysłowej,

 planowanie montażu układów automatyki przemysłowej - dobór elementów i urządzeń do montażu układów automatyki przemysłowej,

 dobór narzędzi do montażu układów automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych,

 dobór przyrządów pomiarowych do montażu układów automatyki przemysłowej,

 montaż układów automatyki przemysłowej,

 sprawdzanie działania układów automatyki przemysłowej,

 dobór przyrządów pomiarowych do obsługiwania PKZ(M.a)(4)1. rozpoznać części i mechanizmy maszyn i urządzeń precyzyjnych i

automatyki przemysłowej; P B

PKZ(M.a)(4)6. sklasyfikować przekładnie mechaniczne; P C

PKZ(M.a)(4)7. wyjaśnić budowę przekładni zębatych prostych i złożonych; P C PKZ(M.a)(5)1. rozróżnić rodzaje połączeń rozłącznych i nierozłącznych; P B PKZ(M.a)(6)3. sklasyfikować przyrządy pomiarowe oraz określić ich właściwości

metrologiczne; P B

PKZ(M.a)(6)4. dobrać przyrządy do pomiaru i sprawdzania części maszyn; PP B

PKZ(M.a)(6)5. wykonać pomiary wielkości geometrycznych; PP C

PKZ(M.a)(6)6. zinterpretować wyniki pomiarów; P B

PKZ(M.a)(8)2. określić budowę i zasadę działania wybranych maszyn i urządzeń

transportu wewnętrznego; P C

M.16.1(2)1. rozróżnić elementy, urządzenia i układy hydrauliczne automatyki

przemysłowej; P C

M.16.1(2)2. rozróżnić elementy, urządzenia i układy pneumatyczne automatyki

przemysłowej; P C

M.16.1(4)1. dobrać elementy do montażu układów automatyki przemysłowej; P C M.16.1(4)2. dobrać urządzenia do montażu układów automatyki przemysłowej; P C M.16.1(6)1. rozróżnić narzędzia do montażu urządzeń i układów automatyki

przemysłowej; P B

M.16.1(6)2. dobrać narzędzia do montażu urządzeń i układów automatyki

przemysłowej; P C

M.16.1(7)1. rozróżnić przyrządy pomiarowe stosowane podczas montażu układów

automatyki przemysłowej; P B

M.16.1(7)2. dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru wielkości elektrycznych

podczas montażu układów automatyki przemysłowej; P C

M.16.1(7)3. dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru wielkości nieelektrycznych

podczas montażu układów automatyki przemysłowej; P C

M.16.1(8)1. rozpoznać budowę montowanego urządzenia, strukturę układu

automatyki przemysłowej; P C

M.16.1(8)2. ustalić połączenia i zależności funkcjonalne między elementami

montowanego urządzenia, układu automatyki przemysłowej; P C

M.16.1(8)3. zaplanować kolejność montażu elementów i urządzeń; P D

(20)

M.16.1(9)1. montować urządzenia automatyki przemysłowej; P C układów automatyki przemysłowej,

 uruchamianie układów automatyki przemysłowej,

 dobór narzędzi do napraw układów automatyki przemysłowej,

M.16.1(9)2. montować układy automatyki przemysłowej; P C

M.16.1(12)1. określić kryteria jakościowe wykonywanego montażu; P C

M.16.1(12)2. ocenić jakość wykonanych prac montażowych; P C

M.16.2(3)1. rozróżnić elementy układów automatyki i ich własności; P B M.16.2(3)2. rozróżnić urządzenia automatyki w układach sterowania i regulacji; P B M.16.2(3)3. rozpoznać funkcje urządzeń automatyki w układach automatyki; P B M.16.2(3)4. rozróżnić urządzenia pomiarowe w układach automatyki i ich

własności; P B

M.16.2(3)5. rozróżnić regulatory w układach automatyki; P B

M.16.2(3)6. rozróżnić urządzenia wykonawcze w układach automatyki; P B M.16.2(3)7. rozróżnić elementy i urządzenia w układach sterowania binarnego; P B

M.16.2(3)8. rozróżnić układy zasilania i ich parametry; P B

M.16.2(11)2. wykonać montaż aparatury kontrolno-pomiarowej w układach

sterowania i regulacji; P D

M.16.3(1)2. określić parametry pracy urządzeń i układów automatyki; P C Planowane zadania

Twoim zadaniem jest przeprowadzenie montażu przetwornika pneumoelektrycznego. W ramach zadania masz do wykonania:

- Przeprowadzenie analizy dokumentacji technicznej przetwornika oraz instrukcji stanowiskowej. Istotna jest analiza budowy i zasady działania przetwornika, zrozumienie jego zasady działania.

- Opracuj plan prac montażowych dla postawionego zadania.

Opis właściwej organizacji miejsca pracy, wskazanie koniecznego wyposażenia związanego z realizacją operacji montażu.

- Wskazanie zagrożeń związanych z BHP i ppoż. mogących wystąpić w trakcie montażu rzeczywistego układu. Szczególną uwagę zwróć na zagadnienia związane z zagrożeniami dotyczącymi praktycznej realizacji instalacji pneumatycznej i elektrycznej. Wskazując zagrożenia podaj także środki zaradcze.

- Podaj środki ochrony osobistej adekwatne do realizowanego zadania.

- Przeprowadź montaż przetwornika zgodnie z opracowanym planem i określ warunki jego bezpiecznego testowania.

- W ramach podsumowania wykonania ćwiczenia zaprezentuj efekt wykonanych prac stosując właściwe słownictwo techniczne.

- Kartę pracy oddaj do oceny nauczycielowi.

Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne

Pracownia powinna być wyposażona w rzutnik multimedialny, rzutnik pisma, komputer multimedialny z dostępem do Internetu i drukarką.

Zajęcia edukacyjne należy prowadzić w pracowni automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych z zorganizowanymi stanowiskami badania i montażu układów automatyki i urządzeń precyzyjnych (jedno stanowisko dla trzech uczniów), wyposażonymi w: zasilanie pneumatyczne, instalację elektryczną jednofazową i trójfazową zabezpieczoną ochroną

przeciwporażeniową oraz zasilaczem stabilizowanym prądu stałego.

Środki dydaktyczne

Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniówzestaw przyrządów pomiarowych, narzędzi, elementów i urządzeń

(21)

automatyki, obejmujący: przyrządy do pomiarów wielkości elektrycznych i nieelektrycznych, czujniki i przetworniki pomiarowe, elementy i urządzenia do montażu elektrycznych, pneumatycznych, elektropneumatycznych i hydraulicznych układów automatyki przemysłowej, modele i schematy układów automatyki: elektrycznych, pneumatycznych i

hydraulicznych, elementy i urządzenia do montażu elektrycznych i energoelektronicznych układów napędowych, rejestratory do badania urządzeń i układów automatyki, przyrządy i narzędzia do montażu, normy dotyczące technologii i dokumentacji montażu układów automatyki przemysłowej, dokumentację techniczną oraz instrukcje obsługi urządzeń automatyki przemysłowej, katalogi automatyki przemysłowej.

Realizacja jednostki modułowej ma przygotować ucznia do prac związanych z montowaniem elementów automatyki przemysłowej z uwzględnieniem przepisów BHP, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska i udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach przy pracy.

Zalecane metody dydaktyczne dla tego działu nauczania to wykład informacyjny dla przekazania informacji teoretycznych oraz praktyczna metoda projektów, przypadków, dyskusji dydaktycznej oraz ćwiczeń praktycznych. Metodę projektów proponuje się zastosować podczas planowania operacji montażu.

Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Zajęcia teoretyczne odbywać się mogą w dużej grupie (klasie), zgodnie z zasadami metod aktywizujących. Zajęcia praktyczne powinny być realizowane w grupach 2-3 osobowych.

Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się brać pod uwagę w przypadku zajęć teoretycznych: aktywność i zaangażowanie uczniów w dyskusji, wyniki testów

wielokrotnego wyboru. W przypadku zajęć praktycznych: zawartość merytoryczną dokumentacji projektowej (w tym poprawność rysunków, schematów i opisów), a także kartę pracy (poprawność wypełnienia).

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające:

dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia.

dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.

(22)

Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego M2. Montowanie urządzeń precyzyjnych

M2.J1. Posługiwanie się dokumentacją techniczną maszyn i urządzeń M2.J2. Stosowanie technik wytwarzania

M2.J3. Montowanie elementów urządzeń precyzyjnych

M2.J1. Posługiwanie się dokumentacją techniczną maszyn i urządzeń Uszczegółowione efekty kształcenia

(P lub PP)

Kategoria

taksonomiczna Materiał kształcenia

KPS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów P C obszary zastosowań rysunku technicznego maszynowego

rodzaje rysunku technicznego(schematy, wykresy, rysunki konstrukcyjne wykonawcze, rysunki podzespołów i zespołów)

rzuty aksonometryczne – rodzaje, zalety i wady rzut prostokątny – założenia, układ rzutni

przedstawianie elementów prostych(punkt, odcinek, figura, bryła)w rzutach prostokątnych

zasady tworzenia widoków w rzutach prostokątnych, dobór układu rzutów

tworzenie przekrojów na rysunkach konstrukcyjnych rodzaje przekrojów i ich oznaczanie na rysunku wzory kreskowania i parametry je opisujące zasady wymiarowania (wymiarowanie od baz wymiarowych itp.)

znaki wymiarowe i zasady ich stosowania szkice, jako odręczna forma rysunku technicznego zasady doboru tolerancji wymiarowych

zasada stałego otworu i stałego wałka zasady doboru pasowań – typowe przykłady programy komputerowe w zagadnieniach tworzenia dokumentacji rysunkowej

symbole stosowane na schematach instalacji pneumatycznych

zasady tworzenia schematów pneumatycznych

KPS(2)2. dążyć wytrwale do celu P B

KPS(7)1. przyjmować odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe P B KPS(7)2. respektować zasady dotyczące przestrzegania tajemnicy zawodowej P B KPS(7)3. określić konsekwencje nieprzestrzegania tajemnicy zawodowej PP C PKZ(M.a)(1)1. wykonać rysunki techniczne w rzutach prostokątnych

rozmieszczonych wg europejskiej metody E; P C

PKZ(M.a)(1)2. stosować zasady wymiarowania od baz obróbkowych i

konstrukcyjnych; P C

PKZ(M.a)(1)3. stosować zasady zapisu wymiarów tolerowanych, pasowania, tolerancji kształtu i położenia powierzchni na rysunkach technicznych maszynowych;

P C

PKZ(M.a)(1)4. stosować zasady oznaczeń chropowatości i kierunkowości powierzchni, obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej na rysunkach technicznych maszynowych;

P C

PKZ(M.a)(1)5. rozpoznać symbole i oznaczenia stosowane na rysunkach

technicznych maszynowych; P B

PKZ(M.a)(2)1. wykonać szkice figur płaskich w rzutach prostokątnych; P C PKZ(M.a)(2)2. wykonać szkice brył geometrycznych w rzutach prostokątnych i

aksonometrycznych; PP C

PKZ(M.a)(2)3. wykonać szkice części maszyn odwzorowujące kształty zewnętrzne i

wewnętrzne; P C

PKZ(M.a)(2)4. zwymiarować szkice typowych części maszyn; P C

PKZ(M.a)(2)5. zastosować uproszczenia rysunkowe do wykonania szkicu części

maszyny; P C

(23)

Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego PKZ(M.a)(2)6. rozróżnić rysunki techniczne: wykonawcze, złożeniowe,

zestawieniowe, montażowe, zabiegowe i operacyjne; P B symbole stosowane na schematach instalacji

hydraulicznych,

zasady tworzenia schematów hydraulicznych dokładność w budowie maszyn

wymiar, wymiary graniczne, odchyłka wymiaru, tolerancja wymiaru, pola i klasa tolerancji normalnych, luz,

pasowanie.

zasady wykonywania podstawowych obliczeń łańcuchów tolerancji wymiarowych,

PKZ(M.a)(2)7. odczytać rysunki wykonawcze i złożeniowe; P B

PKZ(M.a)(3)1. wykorzystać oprogramowanie komputerowe wspomagające

wykonywanie rysunków technicznych maszynowych; PP D

PKZ(M.a)(3)2. wykonać rysunki techniczne typowych części maszyn; P C PKZ(M.a)(5)2. rozpoznać rodzaj połączenia na podstawie dokumentacji

konstrukcyjnej zespołu maszyny; P B

PKZ(M.a)(5)3. wykonać szkice połączeń; P C

PKZ(M.a)(6)1. wyjaśnić zasady tolerancji i pasowania; P C

PKZ(M.a)(6)2. zastosować układ tolerancji i pasowań; P C

PKZ(M.a)(6)7. obliczyć wymiary graniczne, odchyłki i tolerancje; P C PKZ(M.a)(6)8. wybrać z norm wartości odchyłek dla zadanych pasowań; P C PKZ(M.a)(6)9. obliczyć luzy i wciski oraz tolerancje wybranych pasowań; P C M.16.1(1)1. rozpoznać symbole i oznaczenia stosowane na schematach

hydraulicznych układów automatyki przemysłowej; P B

M.16.1(1)2. rozpoznać symbole i oznaczenia stosowane na schematach

pneumatycznych układów automatyki przemysłowej; P B

M.16.1(3)1. posłużyć się dokumentacją techniczną układów automatyki

przemysłowej; P C

M.16.1(3)2. posłużyć się normami dotyczącymi układów automatyki

przemysłowej; P C

M.16.1(3)3. wykorzystać katalogi układów automatyki przemysłowej; P C M.16.2(4)1. posłużyć się dokumentacją techniczną urządzeń precyzyjnych; P C M.16.2(4)2. posłużyć się normami dotyczącymi urządzeń precyzyjnych; P C

M.16.2(4)3. wykorzystać katalogi urządzeń precyzyjnych; P C

M.16.3(1)1. określić własności urządzeń i układów automatyki na podstawie

dokumentacji technicznej i instrukcji obsługi; P C

M.16.3(1)5. określić własności urządzeń precyzyjnych na podstawie dokumentacji

technicznej i instrukcji obsługi; P C

Planowane zadania(ćwiczenia)

Na podstawie analizy rysunku serwisowego wkrętarki pneumatycznej zidentyfikuj (wyodrębnij) silnik pneumatyczny zastosowany w urządzeniu. Zidentyfikuj wszystkie elementy składowe silnika. Wykonaj zestawienie elementów z katalogu części zamiennych, które mogą zostać wykorzystane do ewentualnej naprawy silnika. Wykonaj szkice wybranych elementów. Po dobraniu właściwych przyrządów pomiarowych, dokonaj pomiarów wielkości geometrycznych wybranych elementów. Wyniki pomiarów nanieś na szkicach z zachowaniem zasad.

(24)

Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne

Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym, w pracowni rysunku technicznego.

Pracownia powinna być wyposażona w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, program do wykonywania rysunku technicznego, pomoce dydaktyczne do kształtowania wyobraźni przestrzennej.

Środki dydaktyczne

W pracowni powinny znajdować się: przybory kreślarskie, modele rzutni, figur i brył, modele części maszyn i połączeń części, modele mechanizmów, przyrządy pomiarowe, dokumentacja techniczna i konstrukcyjna, katalogi części maszyn, tabele tolerancji, Polskie Normy z zakresu rysunku technicznego. Ponadto zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Prezentacje multimedialne z zakresu rysunku technicznego i części maszyn.

Dobierając metodę kształcenia nauczyciel powinien przede wszystkim odpowiedzieć sobie na następujące pytania: Jakie chce osiągnąć efekty? Jakie metody będą najbardziej odpowiednie dla danej grupy wiekowej, możliwości percepcyjnych uczących się? Jakie problemy (o jakim stopniu trudności i złożoności) powinny być przez uczniów rozwiązane? Jak motywować uczniów i zapewnić ich zaangażowanie. Rzetelna odpowiedź na te pytania pozwoli na trafne dobranie metod, które pozwolą na osiągnięcie zamierzonych efektów.

Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych.

Realizacja programu jednostki modułowej wymaga aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką, korzystania z innych niż podręcznikowe źródeł informacji oraz uwzględnienie techniki komputerowej.

Dominującymi metodami kształcenia powinny być metody praktyczne (ćwiczeń i projektów), korespondujące z metodami podającymi i problemowymi (wykład informacyjny, metoda problemowa). Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach.

Zajęcia w pracowni rysunku technicznego powinny być prowadzone w zakresie teoretycznym w grupie do 15 uczniów, a w zakresie praktycznym w grupach o liczebności od 2 do 5 osób z wykorzystaniem zróżnicowanych form.

Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się stosowanie testów wielokrotnego wyboru, ćwiczeń, projektów i testów praktycznych zaopatrzonych w kryteria oceny i schemat punktowania.

Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające:

− dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia;

− dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia.

(25)

M2.J2. Stosowanie technik wytwarzania

Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi:

(P lub PP)

Kategoria

taksonomiczna Materiał kształcenia BHP(4)1. określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w

środowisku pracy; P C czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne

występujące w procesie pracy,

ergonomia w kształtowaniu warunków pracy, wymagania dotyczące pomieszczeń pracy,

wymagania bezpieczeństwa dotyczące stanowisk pracy wymagania bezpieczeństwa dotyczące procesów pracy bezpieczna praca z urządzeniami i maszynami elektrycznymi

ochrona przeciwporażeniowa,

zagrożenia dotyczące urządzeń i maszyn elektrycznych, środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas montażu i uruchamiania urządzeń precyzyjnych



 Stopy żelaza w konstrukcji urządzeń precyzyjnych.

 Obróbka cieplna stopów żelaza.

 Klasyfikacja metod i technik wytwarzania części maszyn i urządzeń.

 Encyklopedia technik wytwarzania w przemyśle maszynowym.

 Proces produkcyjny.

 Proces technologiczny.

 Klasyfikacja maszyn i urządzeń przemysłowych.

 Zasady doboru narzędzi obróbkowych do wykonania określonych prac.

 Zasady doboru przyrządów pomiarowych do kontroli jakości wykonanych prac.

 Zasady doboru materiałów do wykonania określonych części maszyn.

BHP(4)2. scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych

czynników w środowisku pracy; P B

możliwości wystąpienia zagrożeń dla zdrowia i życia człowieka; P C

możliwości wystąpienia zagrożeń dla mienia i środowiska; P C

BHP(4)5. współpracować ze służbami promocji bezpieczeństwa i ochrony pracy w zakresie rozpoznawania zagrożeń dla zdrowia i życia człowieka oraz dla mienia i środowiska;

P B

BHP(7)1. zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w pracowni montażu;

P C

BHP(7)2. dobrać wyposażenie oraz rozmieścić je na stanowisku pracy zgodnie z

zasadami ergonomii; P C

BHP(7)3. określić wpływ procesu realizowanego na stanowisku pracy na

zagrożenie pożarowe i warunki bhp; P C

BHP(7)4. dobrać i zgromadzić na stanowisku pracy niezbędny sprzęt gaśniczy; P B BHP(7)5. określić oddziaływanie procesu realizowanego na stanowisku pracy na

środowisko; P C

BHP(7)6. dobrać i zgromadzić na stanowisku niezbędny sprzęt zabezpieczający środowisko przed wpływem szkodliwych czynników związanych z wykonywanym procesem;

P B

BHP(8)1. dobrać środki ochrony indywidualnej podczas wykonywania zadań

zawodowych; P C

BHP(8)2. dobrać środki ochrony zbiorowej podczas wykonywania zadań

zawodowych; P C

(26)

Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego BHP(8)3 zastosować środki ochrony zbiorowej właściwe dla wykonywania zadań

zawodowych mechanika; P C  Zasady kształtowania części maszyn.

 Zasady doboru przyrządów pomiarowych do kontroli jakości wykonanych prac.

 Zasady doboru materiałów do wykonania określonych części maszyn.

 Rachunek błędów.

 Tolerancje i pasowania.

 Oznaczenia tolerancji wymiarowych i pasowań na rysunkach wykonawczych.

 Podstawy metrologii wielkości geometrycznych.

 Zasady posługiwania się oprzyrządowaniem pomiarowym.

 Konstrukcje przyrządów i oprzyrządowania pomiarowego.

 Podstawowe pomiary warsztatowe.

 Sprawdziany.

 Mikroskop warsztatowy.

 Pomiary na mikroskopie warsztatowym.

 Pomiary chropowatości.

 Sprawdziany chropowatości powierzchni.

 Elektromechaniczne przyrządy do pomiaru wielkości fizycznych.

 Zasady użytkowania i przechowywania przyrządów pomiarowych.

 Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne stosowane w konstrukcji urządzeń precyzyjnych.

 Smarowanie i smary

 Podstawy użytkowania oprogramowania

wspomagającego dobór własności mechanicznych materiałów konstrukcyjnych.

KPS(3)1. analizować rezultaty działań

P C

KPS(3)2. uświadomić sobie konsekwencje działań P C

KPS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego P C KPS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności

zawodowych P C

PKZ(M.a)(7)1. rozróżnić pojęcia z zakresu materiałoznawstwa; P C

PKZ(M.a)(7)2. określić właściwości i zastosowanie metali i ich stopów; P

PKZ(M.a)(7)3. rozróżnić procesy otrzymywania stali; P B

PKZ(M.a)(7)4. sklasyfikować stopy żelaza z węglem; P C

PKZ(M.a)(7)5. rozróżnić gatunki stopów żelaza; P B

PKZ(M.a)(7)6. określić właściwości i zastosowanie materiałów niemetalowych; P C PKZ(M.a)(7)8. uzasadnić dobór materiału z uwzględnieniem własności

mechanicznych, technologicznych i rodzaju produkcji; P C

PKZ(M.a)(11)1. sklasyfikować metody odlewania części maszyn i urządzeń; P C

PKZ(M.a)(11)2. sklasyfikować metody obróbki plastycznej; P C

PKZ(M.a)(11)3. scharakteryzować obróbkę cieplną i cieplno-chemiczną; P C PKZ(M.a)(11)4. scharakteryzować metody obróbki części maszyn i urządzeń

automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych; P C

PKZ(M.a)(11)5. sklasyfikować metody spajania metali; P C

PKZ(M.a)(12)1. dobrać narzędzia do obróbki ręcznej; P C

PKZ(M.a)(12)2. dobrać narzędzia do obróbki maszynowej metali i tworzyw

sztucznych; P C

PKZ(M.a)(12)3. rozpoznać maszyny do obróbki metali i tworzyw sztucznych; P C PKZ(M.a)(13)1. sklasyfikować rodzaje przyrządów pomiarowych stosowanych

podczas obróbki ręcznej i maszynowej; P C

PKZ(M.a)(13)2. scharakteryzować właściwości metrologiczne przyrządów

pomiarowych; P C

PKZ(M.a)(13)3. dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru wielkości

geometrycznych; P C

PKZ(M.a)(13)4. wykonać pomiary wielkości geometrycznych; P C

PKZ(M.a)(14)1. rozróżnić narzędzia i przyrządy pomiarowe oraz sprawdziany; P B PKZ(M.a)(14)2. rozróżnić pomocnicze urządzenia pomiarowe(np. liniały P B

(27)

Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego powierzchniowe, płyty pomiarowe, pryzmy, uchwyty do płytek wzorcowych,

przyrząd kłowy);

PKZ(M.a)(14)6. wykonać pomiary długości; P C

PKZ(M.a)(14)7. wykonać pomiary kątów; P C

PKZ(M.a)(14)8. sprawdzić płaskość powierzchni; P C

PKZ(M.a)(14)9. sprawdzić wymiar szczelin i promieni zaokrągleń; P C

PKZ(M.a)(14)10. scharakteryzować metody pomiarowe; P C

PKZ(M.a)(15)1. określić zakres prac dotyczących kontroli, jakości wykonanej

operacji technologicznej na określonym stanowisku pracy; PP C

PKZ(M.a)(15)2. określić zakres prac dotyczących kontroli, jakości gotowego

wyrobu na stanowisku kontroli jakości; P C

PKZ(M.a)(16)1. sklasyfikować maszyny i urządzenia mechaniki precyzyjnej; P C PKZ(M.a)(17)1. wyjaśnić znaczenie normalizacji, typizacji i unifikacji w budowie

maszyn i urządzeń; P C

PKZ(M.a)(17)4. określić skład chemiczny stali i stopów metali nieżelaznych na

podstawie norm; P C

PKZ(M.a)(17)5. dobrać sposób zabezpieczenia przed korozją części maszyn i

urządzeń; P C

PKZ(M.a)(18)1. wykorzystać programy komputerowe wspomagające dobór

znormalizowanych części maszyn; PP C

PKZ(M.a)(18)2. wykorzystać programy komputerowe wspomagające dobór

materiałów konstrukcyjnych pod względem własności mechanicznych; PP C

M.16.2(1)1. wykorzystać schematy urządzeń precyzyjnych; P C

M.16.2(1)2. posłużyć się dokumentacją konstrukcyjną urządzeń precyzyjnych; P C M.16.2(1)3. posłużyć się dokumentacją technologiczną urządzeń precyzyjnych; P C Planowane zadania(ćwiczenia)

Wykonaj uchwyt mocowania siłownika pneumatycznego dwustronnego działania o korpusie cylindrycznym którego wzorzec został ci dostarczony przez nauczyciela. Zgodnie z podanymi wskazówkami i założeniami:

 Zanalizuj kształt przedmiotu.

 Dobierz materiał konstrukcyjny dla wykonania detalu.

 Wykonaj pomiary wielkości geometrycznych uchwytu po dobraniu właściwych przyrządów i metod pomiarowych.

 Wykonaj szkic warsztatowy uchwytu.

 Dobierz metody obróbki ręcznej i maszynowej oraz ich kolejności

 Dobierz maszyn i narzędzi do obróbki.

 Porównaj wymiary wykonanego uchwytu mocowania siłownika względem wzorca.