514 s t r e s z c z a j ą c e j t e n t e k s t p o ł a c i n i e . T a k ie u t r z y m a n ie k o n t a k t u wy k ła d o w c y z o c h o t n i k a m i ł a c i n y s t w a r z a ł o b y s z a n s ę z n a l e z i e n i a w śr ó d n i c h k a n d y d a tó w n a s t u d i a f i l o l o g i i k l a s y c z n e j . Na z a k o ń c z e n i e p r z e d s t a w i ę d e z y d e r a t y alum nów c o d o n a u c z a n i a j ę z y k a ł a c i ń s k i e g o : 1 . c h c i e l l b y o n i m le ó j a s n ą ś w ia d o m o ś ć p r z y d a t n o ś c i p r a k t y c z n e j j ę z y k a ł a c i ń s k i e g o , n a p o z n a w a n ie k t ó r e g o p o ś w i ę c a j ą w S em in a riu m Duchownym s p o r o c z a s u , z w ł a s z c z a n a I i I I k u r s i e ; 2 . c h c i e l i b y r ó w n i e ż , by u c z o n o i c h j ę z y k a ł a c i ń s k i e g o j a k o j ę z y k a ż y w e g o , k tó r y m m o g lib y s i ę p o s ł u g i w a ć w m ow ie 1 p i ś m i e .
W n io sek d z i e s i ą t y : Oba d e z y d e r a t y alum nów n a l e ż a ł o b y s p e ł n i ć w c a ł e j r o z c i ą g ł o ś c i .
O. Edward S z e l a c h o w s k i OFMCap - B i a ł y s t o k
7 . X MlgDZYNAHODOWY KONGRES STUDIÓW PATRYSTYCZNYCH W OKSFORDZIE / 2 4 - 2 9 IX 1 9 8 7 / W d n ia c h 2 4 - 2 9 V I I I 1 9 8 7 r . o d b y ł s i ę w O k s f o r d z i e X M ię d z y n a ro d o w y K o n g r e s S t u d ió w P a t r y s t y c z n y c h . To n a j b a r d z i e j p r e s t i ż o w e fo ru m z d z i e d z i n y s t u d i ó w p a t r y s t y c z n y c h s t a w i a s o b i e z a c e ] m ię d z y n a r o d o w ą k o n f r o n t a c j ę d o r o b k u n a u k o w e g o , w ym ian ę d o ś w ia d c z e ń , z a p o z n a n i e s i ę z a k tu a ln y m s ta n e m i k ie r u n k i e m b a d a ń . W c z a s i e t r w a n i a K o n g r e s u I s t n i a ł a r ó w n ie ż m o ż l iw o ś ć p r e z e n t a c j i a k t u a l n y c h w y d a w n ictw p a t r y s t y c z n y c h c z y z a p o w i e d z i w y d a w n ic z y c h . I n i c j a t y w a u r z ą d z a n i a t e g o r o d z a j u k o n g r e s ó w p r z y U n i w e r s y t e c i e Oksfor d z k im , z j a k ą w y s t ą p i ł w 1 9 5 1 r . p r o f . C r o s s , s p o t k a ł a s i ę z sz e r o k im z r o z u m ie n ie m k r ę g ó w naukow ych z w i e l u k r a j ó w . Od t e g o c z a s u k o n g r e s y o d b y w a ją s i ę r e g u l a r n i e c o c z t e r y l a t a . S t r o n ą o r g a n i z a c y j n ą od w ie lu l a t z a jm u je s i ę p . p r o f . E . A. L l v l n g s t o n e . T r a d y c j ą O k s f o r d z k ic h K o n g r e só w S t u d ió w P a t r y s t y c z n y c h j e s t ic h w i e l o t e m a t y c z n o ś ć . P o d z i a ł n a l i c z n e s e k c j e t e m a t y c z n e , w y z n a c z o n y p r z e z o r g a n i z a t o r ó w , p o z w a la ł na w y s t ą p i e n i e w s z y s t k i m z g ło s z o n y m p r e l e g e n t o m : n i e o g r a n ic z a n o r ó w n ie ż l i c z b y r e f e r a t ó w . Do z a b r a n i a g ł o s u b y l i z a p r o s z e n i w s z y s c y , k t ó r z y c h c i e l i p r z e d s t a w i ć j a k i e ś z a g a d n i e n i e d o t ą d n i e p u b lik o w a n e . S t ą d obok z n a n y c h p r o f e s o r ó w z a -x P o r . M . D z i e l s k a , K o n g r e s P a t r y s t y c z n y w O k s f o r d z i e , TP ś l / l O S T ^ n r 5C / 1 3 X I I / s . 7 .
515
słu ż o n y c h d la p a t r o l o g i i w y s tą p iło w ie le osób nowych, n ie k ie d y po raz p ie r w sz y p r e z e n tu ją c y c h owoce sw oich badań p a tr y s ty c z n y c h .
O r g a n iza cja K ongresu. S ie d z ib ą K ongresu, ja k wspomniano, był U n iw e r sy te t O k sfo r d z k i. Obrady w w ię k s z o ś c i odbywały s i ę w Examina- t io n S c h o o l. N ie k tó r e s p o tk a n ia rozlokow ano w innych k o le g ia c h , jak w C h r ist Church czy Merton C o lle g e . S p o tk a n ia p le n a r n e , p oczyn ając od in a u g u r a c j i, odbywały s i ę w gmachu S h e ld o n ia n T h e a tr e .
Wydawać by s i ę m ogło, że duża l i c z b a u c z e stn ik ó w 1 z g ło s z o nych r e fe r a tó w w n ie s ie n ie c o z a m ie sz a n ia , l e c z przy d o sk o n a łe j orga n i z a c j i K ongresu, sprawa t a p r a k ty c z n ie n ie i s t n i a ł a . Znaczną pomo cą d la u c z e stn ik ó w b y ł wydrukowany obszerny program, w którym z a m ieszczono n ie t y lk o nazw iska p r e le g e n tó w , a l e i u c z e stn ik ó w . P ię ciodniow e obrady K ongresu o b j ę ły w sumie 490 r e fe r a tó w w różnych formach. N ajw ięcej b y ło komunikatów /C om m u n ication es/; w ygłoszon o ic h aż 4 1 6 , na k tó r e wyznaczono wraz z k ró tk ą d y sk u sją po 20 m in u t. Odczyty główne /M a ster T hem es/, w l i c z b i e 5 6 , zamykały s i ę wraz z dy sk u sją w c ią g u 50 m in u t. Odczyty i kom unikaty z o s t a ł y r o z d z ie lo n e na 14 s e k c j i tem atyczn ych . Na kom unikaty wyznaczono c z a s przed południem , odczyty n a to m ia st odbywały s i ę po p o łu d n iu . Wśród p r e le g e n tó w ty c h o s ta tn ic h b y l i m .in . p r o fe so r o w ie : R. M. Grant /A p o lo g e c i a Marek A u r e liu s z /, H. C rouzel /P o z n a n ie Boga wg O rygenesa i P la t o n a /, J . Rius-Canps /k w e s t ie r e d a k c ji P e r i a r c h o n /, R. BrHndle /Mowy J . Chryzostoma p rzeciw ju d a izu ją cy m c h r z e ś c ija n o m /, U. B ian ch i /A ugustyn o p o ż ą d liw o ś c i/, B. S tu d er / D e l e c t a t i o e t p r o d e sse w e g z e - g e z ie p a t r y s t y c z n e j /. N a jw ięk szą p o p u la r n o śc ią c i e s z y ł y s i ę k r ę g i tem atyczne pośw ięcon e O rygenesow i, Ojcom Kapadockim, A ugustynow i, t e o l o g i i t r y n it a r n e j i e g z e g e z le p a t r y s t y c z n e j .
K o lejn ą formą r e fe r a tó w b y ły wykłady / L e c t u r e s / prowadzone w tr z e c h grupach. W ygłoszono ic h 2 2 . Z b a r d z ie j znanych p o s t a c i moż na by tu wskazać w y s tą p ie n ia p rofesorów : J . F o n ta in e 'a /R ozu m ien ie czasów wg S u lp ic j u s z a S e w e r a /, A. Hammana /F orm acja duchow ieństw a w IV w ie k u /, A. Mandouze'a /A u gu styn m a g iste r - m i n i s t e r / , T. S p i d l i - ka /F u n k c ja obrazu w nauczaniu Ojców p r z e d n ic e j s k ic h /. Każdego d n ia późnym w ieczorem o god z. 2 0 .3 0 w a u li S h eld o n ia n T heatre odbywały s i ę wykłady o tem atyce o g ó ln e j d la w s z y s tk ic h u c z e stn ik ó w . Pierwszym z t e j s e r i i był wykład in a u g u r a c y jn y , w ygłoszony p rzez n r o f . R. Braune pośw ięcony r z e c z y w is t o ś c i c i a ł a w nauczaniu ascetycznym późnej s t a r o - ż y t n o ś b l.
516
Na uwagę z a s łu g u ją ponadto dwa p len a rn e s p o tk a n ia , w drugim i tr z e c im dniu K ongresu, prowadzone p rzez p r o f. A. M. R i t t e r a z H ei d e lb e r g u , p r e z e sa M iędzynarodowej F e d e r a c ji Studiów P a tr y s ty c z n y c h , a pośw ięcona aktualnemu stan ow i ty c h stu d ió w w p o sz c z e g ó ln y c h k ra j a c h . Na m a r g in e sie uwaga: d la p r z e d s ta w ie n ia p o ls k ic h badań b rak ło zarówno c z a s u , jak i p r e le g e n ta .
U d z ia ł Polaków w K o n g r e sie . W tegorocznym K o n g resie z g ł o s i ł o swój u d z ia ł 766 osób z 31 krajów . I lo ś c io w o prym w io d ły A n g lia i S ta ny Z jed n oczon e, za nim i zaś k o le jn o F r a n c u z i, W ło s i, Niemcy i Kana d y jc z y c y . Nasz k raj rep r e z en to w a ło 8 osób: k s . Bogdan C zęsz /P o z n a ń /, M aria D z ie ls k a /U n iw e r s y te t J a g i e l l o ń s k i - Kraków/, k s . Tomasz
Kaczmarek /W ło c ła w e k /, k s . S ta n is ła w Longosz /K a t o l i c k i U n iw e r sy te t L u b e ls k i/, Czesław Mazur / I n s t y t u t Wydawniczy P a x /, k s . J ń ż e f Naumowicz /W arszaw a/, k s . Szczepan P ie s z c z o c h /G n ie z n o /, k s . Marek S ta r o w ie y sk i /W arszaw a/. Na K o n g resie był ta k ż e k s . p r o f . J ó z e f W oliń sk i z I n s t y t u tu K a t o lic k ie g o w Paryżu; o f i c j a l n i e jednak r e p rezen to w a ł on śro d o w isk o f r a n c u s k ie .
P o lsk a grupa p r z e d s ta w iła s z e ś ć komunikatów, a m ian ow icie: M. D z ie ls k a - P o j ę c ie "ojczyzna" u S y n e z ju sz a z Cyreny /w j ę z . an g i e l s k i m / , k s . T. Kaczmarek - T y p o lo g ia e u c h a r y sty c z n a Noego w L iś c i e 63 św . Cypriana /w j ę z . w ło sk im /, k s . S t . Longosz - Św. Augustyn o p o e z j i dram atycznej /w j ę z . n ie m ie c k im /, Cz. Mazur - W spółczesne badania nad św . Augustynem w P o ls c e /w j ę z . ła c iń s k im /, k s . J . Naumo w ic z - K w estia " c ir c u m s c r ip tio " C h ry stu sa wg T eogn osta z A le k sa n d r ii /w j ę z . fr a n c u sk im /, k s . M. S ta r o w ie y sk i - T y tu ł " th eotók os" przed Efezem /w j ę z . fr a n c u sk im /. W porównaniu z l i c z b ą u c z e stn ik ó w innych n a ro d o w o ści, grupa p o ls k a b y ła co prawda bardzo skromna, a l e i tak n a jw ię k sz a z p o ls k ic h grup b io r ą c y c h u d z ia ł w dotych czasow ych kongre sa c h o k s fo r d z k ic h .
Uwagi końcow e. Na K o n g resie n ie próbowano dokonać żadnego pod sumowania obrad. Przy w ielk im zró żn ic o w a n iu p rob lem atyk i 1 poziomu g ło sz o n y c h r e fe r a tó w , b y ło t o w ręcz n ie m o ż liw e . Dorobek K ongresu bę d z ie jednak op u b lik ow an y,jak p o p rzed n io,w k o le jn y c h tomach " Studia P a t r i s t i c a " .
Wśród u czestn ik ó w Kongresu b y l i ta k ż e p r z e d s t a w ic ie le krajów D a le k ie g o Wschodu, z J a p o n ii i z I n d i i , ja k ró w n ież z młodych państw a fr y k a ń sk ic h : z B eninu, Ghany, Z a ir u . J e s t t o godny uwagi znak r o z s z e r z a n ia s i ę z a in te r e so w a ń p a tr y sty c z n y c h poza Europą 1 Ameryką
517
P ó łn o c n ą .
B io r ą c pod uwagę s t r o n ę k o n f e s y j n ą , K on gres o k s f o r d z k i m ia ł w r z e c z y w i s t o ś c i wymiar e k u m e n ic z n y . O r g a n iz a to r a m i K o n g resu b y l i w w i ę k s z o ś c i a n g l i k a n i e . K a t o l i c y n i e s t a n o w i l i w i ę c e j , j a k i / 3 c a ł o ś c i . W k l i m a c i e w zajem nej ż y c z l i w o ś c i i p o sz a n o w a n ia p r z e k o n a ń , d y s k u s j e nad m y ślą Ojców K o ś c i o ł a , t j . nad w spólnym d z ie d z ic tw e m w ia r y , s t a w a ły s i ę czym ś s p o n ta n ic z n y m i n a tu r a ln y m . T a k ie s p o t k a n i a , b e z w ą t p i e n i a , s ł u ż ą d z i e ł u z j e d n o c z e n i a .
J e s z c z e j e d n o s p o s t r z e ż e n i e na k an w ie p r z e g lą d u l i s t y u c z e s t n i ków / z w ł a s z c z a s p o ś r ó d duchow nych a n g l i k a ń s k i c h / : o k a z a ło s i ę , ż e wśród n ic h b y ło w i e l e o só b z o k o l i c O k sfo rd u , k t ó r z y n i e za jm u ją s i ę p a t r y s t y k ą "ex p r o f e s s o " . B l i s k i je d n a k k o n t a k t z e śr o d o w isk ie m o k sfo r d z k im r o z b u d z i ł w n ic h z a i n t e r e s o w a n ia p a t r y s t y c z n e do t e g o s t o p n i a , ż e n i e k t ó r z y z n ic h w y s t ą p i l i na K o n g r e s ie z lic z ą c y m i s i ę k om u n ik atam i. Godna t o r z e c z do n a ś la d o w a n ia .
K s. Tomasz Kaczm arek - W łocław ek
8 . SPOTKANIE SEKCJI PATRYSTYCZNEJ - PELPLIN 1987
W d n ia c h 1 5 - 1 6 IX 1987 r . o d b y ło s i ę w P e l p l i n i e t r a d y c y j n e s p o t k a n ie S e k c j i P a t r y s t y c z n e j p r z y K o m is ji E p isk o p a tu do Spraw Nauki K a t o l i c k i e j . S p o t k a n ie r o z p o c z ę ło s i ę m szą św . k o n c e le b r o w a n ą w k a p l i c y W yższego Sem inariu m D uchow nego. L i t u r g i i p r z e w o d n ic z y ł o r a z h o m il ię w y g ł o s i ł J . E. k s . bp o r d y n a r iu s z M arian P r z y k u c k i. U c z e stn ik ó w s p o t k a n i a p r z y w i t a ł w s a l i obrad G ospodarz D i e c e z j i d o k o n u ją c k r ó t k i e j p r e z e n t a c j i d i e c e z j i o r a z p r z e k a z u j ą c ż y c z e n i a owoc nych obrad n a d e s ła n e p r z e z J . E. k s . k a r d . F r a n c is z k a M a c h a r sk ie g o , P r z e w o d n ic z ą c e g o K o m is ji E p isk o p a tu do Spraw N auki K a t o l i c k i e j . Ze sw ej s t r o n y K s ią d z B isk u p w y r a z ił r a d o ś ć z r o z p o c z y n a j ą c e g o s i ę s p o t k a n ia S e k c j i P a t r y s t y c z n e j w murach WSD w P e l p l i n i e . Obrady o t w o r z y ł k s . d r B. C z ę s z , P r e z e s S e k c j i P a t r y s t y c z n e j . Na w s t ę p ie d o k o n a ł k r ó t k ie g o p r z e g lą d u r o k u . P o in fo r m o w a ł, ż e w m i nionym ro k u zm a rło c z t e r e c h p o l s k i c h p r o fe s o r ó w p a t r o l o g i i : k s . Z. S k o w ro ń sk i - Ł ó d ź, k s . M. M ic h a ls k i - Kraków, k s . Wł. Ł yd ka- K l e l c e , k s . T. T a ra ru j - D r o h ic z y n . W spomniał r ó w n ie ż z m a r łeg o w cz e r w c u o . A. T r a p e , r e k t o r a "A u gustin ian um " w R zym ie. K sią d z
!["Vidlyudnik = Dyscolos", Menander, transl. by A. O. Sodomory, Lviv 1962 : [recenzja]]()