OBÓZ ZJEDNOCZENIA NARODOWEGO sss. aan mi mmo co S AO AS ODDZIAŁ PROPAGANDY SAMORZĄD MATERIAŁ INFORMACYJNY CZĘŚĆ II. WA BSG Vv awv A 198 8

p

OBÓZ ZJEDNOCZENIA NARODOWEGO sss aan mi mmo co S AO AS ODDZIAŁ PROPAGANDY

SAMORZĄD

„MATERIAŁ INFORMACYJNY

CZĘŚĆ II

WA BSG Vv aWV A 19 8 8

WRTNEAMERCRRTE WRN A WARKA RZEK OZEMACEEE

WYDANO NA PRAWACH RĘKOPISU

GBE:2 mJ EDA OSG ZEN N ARONA RC DCWEGC

= ——— imo ZO I. e m A A GN O 0 Z OTTO KK 0 a maz"

adiadłotadaj EE NEASNA

EOB O O OE POOR W ZOZ OTZZZOGOOZOGOG="=

fydano na prawach rękopisu ,-

mm m A A O O” A A O A m A p W A ATA W A A

1/ Ustrojowe podstawy samorządu terytorialnego

2/ Samorzeęd terytorialny w Polsce,

3/ Zadania samorządu ziemskiego,

1/ Podstawowe założenia ideowe dla samorządowej akcji - wyborczej.

2/ Samorządowe ordynacje wyborcze de rad gromadzkich ,

gminnych i powia towych. -

1/

2/

1 SZ

PODSTAWOWE ZAŁCZENIA IDEOWE

DLA SAMORZADCWEJ AKCJI WYBORCZEJ

Obóz Zjednoczenia Narodowego bierze czynny udział w akcji wyborczej do organów ustrojowych samorządu terytorialnego wszystkich szczebli w Państwie . z

. EA cj : , ;

programem pracy w samorządzie i z własnymi hasłami,

Obóz Zjednoczenia Narodowego podkreśla,że praca samorządu terytorialnego ma służyć idei szeroko

pojętej Obrony Narodowej.Rzetelna praca dla ke

podstawowej w życiu wewnętrznym idei wykonana przez właściwych ludzi , podniesie stan gospodar- czy Państwa, wyzwoli siły moralne i twórcze w narodzie i wytworzy nowe wartości,

Zniknąć natomiast musi z życia samorządu:

a/ wszelka demagogia,

b/ gra polityczna,

c/ nienawiść klasowa,

d/ grupowy egoizm

a

POLE

Czynny udział w życiu samorządowym winni wziąć.

ci obywatele którzy: |

a/ pragną służyć rzetelnie idei siły obronnej

'1 potęgi Polski,

»/ pragną uczeiwie dążyć do rozwoju gospodar -

czego i kulturalnego swych terenowych Śro"

dowiak na drodze zorganizowanego wysiłku i porządku w racy , dając bezinteregowny

obywatelski trud na rzecz dobra powszech-

hego.

Przynaj eżność polityczna nie może stanowić = ala $pywatoli rzetelnych, o uozeiwym sposobie myślenia i pragnących służyć sile i potędze POl- skiv* - przeszkody w uzyskaniu stanowiska w organach

ustrojowych samorządu,

"W wyniku nyborów przeprowadzonych do samorzą- du terytorialnego na podstawie nowej ordynacji wyborczej powinny BĘ znaleźć we władzach. „SAMOTZĘ

dowych jednostki ideowe Z mocnym charakterem, zna jące środowisko piece przepo jone pocayciem odpowiedzialności za losy I Tarodu i Państwa, *

»

U

© i

Ę

Pozo

s=D) =

Przystępując do omówienia stanowiska Obozu Zjedno- czenia Narodowego wobec do że 608 się wyborów do organów ustrojonych wszystkich szczebli samorządu te- rytorialnego nie będę się zajmował mm organizacyjną

samorządowe j akcji wyborczej Obozu. Przejdę odrazu do

omówienia stanowiska ideowego Obozu w zbliżających się

wyborach samorządowych,

W tej dziedzinie chciałbym dać odpowiedź na kilka zasadniczej natury pytań,od których należytego roz wiązania zależy powodzenie akcji wyborczej i osiągnię-

cie celów,stojących przed Obozem,

Pytanie pierwsze : czy ©ZN weżmie czynny udział w akcji wyborczej , czy też nie ?

Odpowiedź na to pytanie : OZN weźmie czynny udział w akcji wyborezej do organów ustrojowych samorządu te- rytorialnego wszystkich stopni z własnymi hasłami i własnym programem pracy. Dlaczego ? Na czynne ustosunko-

wanie się OZN do tego doniosłego wydarzenia w życiu we-

unętrznym Państwa , jakim są wybory samorząd ore, wpływa wezwanie płynące z dek Laracji ideowej Obozu,nakazujące nastawić życie wewnętrzne Polski na styl i poziom godny wielkiego narodu,

Skoro bezspornym jest,że vybory do samorządu w skali ogólno-państvowej są wydarzeniem politycznym pierw- szorzędnego znaczenia w życiu wevmętrznym Polski, to w

02

tym wydarzeniu nie może zbraknąć 0.Z.N. z jego o posta- wą,zmierzającą do podeiągnięcia Polski wzwyż.

Drugi motyw: Deklaracja lutowa wyraziła swój pogląd na najważniejsze zagadnienia. naszego życia wewnętrznego, a więc na zagadnienia życia $ospodaroezego,społecznego i kulturalnego,

Skoro zagadnienia gospodarcze ,społeczne i kulturalne stanowią istotną treść życia samorządowego i jego prac,

Obóz nasz musi mieć możność pogląd swój na te zagadnienia

urzeczywistnić,

Samorząd powołuje do czynnej pracy w swych organach dziesiątki i setki tysięcy ludzi „To zmobilizowanie takiej nasy ludzi musi nastąpić dla realizacji wielkich celów,

Te wielkie cele w rozumieniu członków OZN są celami określonymi w deklaracji ideowo-politycznej płk.Ądama Koca,

Przechodzę do pytania drugiego : Jakiej idei nadrzęd-

nej winien służyć sarorząd ?

Odpowiedź : Samorząd „jak wszystko co rzetelne w Pol- sce,rusi służyć idei szeroko pojętej obrony narodowej, Uważamy za zwężenie zagadnienia pogląd,że samorząd winien

służyć tylko pewny zadaniom gospodarczym,

Samorząd musi służyć idei szeroko pojętej obrony na- rodowej ,albowien w naszym rozumieniu przez ideę szeroko pojętej obrony narodowej rozuni etty nietylko zagadnienie bezpośrednio związane z uzbrojeniem technicznym naszej arnii „ale rozunieny także, że w pracy dla tej podstawowej W Życiu naszym idei nastąpi podniesienie i należyty rozwój każdej dziedziny życia,a więc tak gospodarczej „społecznej jak i kulturalnej , gdyż podciągając te dziedziny życia

I |

|

EOT UWE

a PO een cd

SE

zbiorowego,podnosiny gotowość bojową naszego Narodu i

Państwa i zwiększany naszą siłę obronną,

Wierzymy dalej, że tylko uczciwa i rzetelna służba dla idei szeroko pojętej obrony narodowej potrafi wyzwolić z duszy polskiej tkwiące. tan wartości i pozwoli wytworzyć

nowe „których Polsce tak potrzeba.

Skoro Wódz Narodu „dawszy Narodowi te podstawowe w naszyr! życiu wemiętrznym wskazania, powołał do życia 0.2.0. dla jego urzeczywistnienia — to pod żadnym innym naczelnym zawołaniem nie noże pójść Naród do powszechnych wyborów ganorządowych,jak pod hasłem szeroko pojętej, obro- hy narodowej.Jest to hasło, które rusimy wtłoczyć w serca i mózgi narodu.Natoniast nuszą ustąpić z życia samorządu gierki polityczne ,denoagogia ,interes klasowy i egoizn grupowy.

Konieczności ustąpienia z życia samorządu gierek politycznych - matu wrażenie — nie potrzebuję bliżej uza- sadniać. Gra polityczńia w samorządzie dzieli naród,

kłócąc jednych z drugimi „a naszym obowiązkiem jest jedno czyć naród.

Tu właśnie spotykają się dwa światopoglądy,które

stają do walki ze sobą „Ta walka nusi być zwycięską dla nas , O to walczył Józef Piłsudski i o „usunięcie gierek politycznych będziemy toczyć walkę nadal, aż do pełnego

zwycięstwa. i

Interes klasowy dzieli ludzi ,wyduwając jednych ponad drugich. Dla nas każdy rzetelny Polak jest równie drogim i bliskin. Nie patrzymy na społeczeństwo polskie przy—

kładając taką czy inną drabinkę klasową.

necagogia musi zniknąć z naszego życia wewnętrznego, bo maży jej wszyscy dość ! Nie tylko członkowie OZN,

ale na szczęście i iudzie stojący poza OZN „nają jej powyżej uszu,gdyż nie tworząc żadnych wartości „roz - przęga fiły moralne nan właściwe,

Egoizm grupowy, jak zresztą każdy egoizm „jest szkodliry,lMusi się ou wreszcie ukorzyć przed interesem nadrzędnym Narodu i Państwa i dobrem powszechnyri,

trmecie pytanie : Jaki obywatel winien zasiąść

w organach ustrojowych samorządu terytorialnego ?

Cdpowiedź : Nie będę precyzował odpowiedzi na to pytanie pod względem prawnym ,o tyn decyduje bowiem ustawa a wyborze radnych „ustawa o ustroju samorządu terytorialnego i wreszcie ordynacja wyborcza do Sejnu, bo i na nią się powołuje sadorządowe ustawodawstwo |

ustrojowę . i

Nie będę kwalifikował również obywateli pod. wzgl.ędcn noralnyn „bo i to jest rozstrzygnięte w ustawach „które wyxączeją szereg obywateli Od czynnego udziału w życiu

sanorzędu „dotkniętych mankarentami natury noralnej.

Procyzuję wyłę cznie sitenowisko Obozu :W życiu samorządowym winien wsiąć czynny udział tylko ten obywateli „który pragnie szczerze siży i potęgi Polski,

Jeżeli powiadany „że w życiu sanorządowy winien wziąć czynny hdziax ca obywatel „który rzetelnie pragnie potęgi % siły Polski „vo Żżyczyny sobie „ażcby w jego

duszy zmroadła już odpowiedź na pytanie „czy pragnie on

i |

| |

|

> 9 =

być związany z potęgę Państwa Polskiego ,czy nie ?

Jeżeli nie , to precz z nim od samorządu.

isę drugie »czynny udział w życiu samorządu winien

wżiąć tylko ten obywatel , który rzetelnie i uczciwie

praghie pracować dla swego terytorialnego środowiska .

Ale jak ? Tak , jak mówiry w naszej ideowej deklaracji — zorganizowanie porządnie i bezinteresownie.

To znaczy ten obywatel „który uznaje porządek w pracy i chce te wartości wnieść do życia samorządu, do tego wielkiego „bezinteresownego wysiłku na rzecz dobra powszechnego,

Twierdzimy dalej , że przynależność polityczna człowieka rzetelnego „pragnącego uczciwie pracować dla idei siły i potęgi Narodu i Państwa na drodze ładu i

porządku „nie może stanowić przeszkody w uzyskaniu nandatu.

ludzie tkwią bowiem w różnych jeszcze zakanarkach Nnyślo- wych , jeżeli jednak łączymy Naród „to nie możemy wyrzucać poza burtę naszego okrętu obozowego wartościowych Polaków,

chociań chwilowo — do czasu — nie są z nani.

Celem naszej pracy jest zjednoczyć Naród dla reali zowania naczelnego wskazania „danego Narodowi przez Naczelnego Wodza, jakir jest podciągnięcie Polski wzwyż,

Zbratanie Polaków dla osiągnięcia tega celu- jest podstawowym zadaniem Obozu.

=> F—

||

Samorządowe Or- . dynacje wyborcze

do rad gromadz- kich,gminnych i

powi atowych,

e

Ustawy, zawi ra jące samorządowe ordynac je wybor- cze, zostały uchwalone w dn. 21 lipca bit, Wykład niniej- szy jedynie częściowo zażna jomi z treścią tych ustaw, lecz nie zastąpi szczegó łŁówego ząpoznania się z nimi,

zamiarem tego wykładu będzie ułatwić zorientowanie się

w przepisach ordynacji wyborczej,szcezególnie ze strony praktycznej.Ordynacja wyborcze ujęte są w dwuch usta-

_ wach, pierwsza:0 wyborze radnydh gromadzkich, gminnych

i powiatowych ,druga:o wyborze radnych me dziemy zajmowali się ustawą pierwszą.

„Musimy zapoznać się; 1/ z postanowieniami ogól=

nymi, 2/ z systemem wyborczym , 3/ z postępowmiem

wyborczym. |

-. . Ustawa omawiana obowiązuje na całym obszarze pań- stwa z wyjątkiem Sląska, Zastępuje ona regulaminy wybór - cze wydane przez Ministra Spraw Wemętrznych na podr stawie ustawy z 23 marca 1933 r.o częściowej zmianie, ustroju samorządu terytorialnego,a mianowicie:dwa re- gulaminy wyborcze do rad gromadzkich, jeden dla woje-

wództw centralnych i wschodnich/białostockiego,kiele-

ckiego,lubelski ego ,Łódzkiego,nowogródzkiego,polesk iego,

(aero A l i wołyńskiego/,drugi dla wo-

jewództw południowych i zachodnich; dalej 2 regulami - | ny wyborcze do rad gminnych jeden dla województw cen- tralnych i wschodnich, drugi dla zachodnich i połudn.10-

nych i wreszcie - regulamin wyborczy do rad powiato- wych,

> Nowa ordynacja wyborcza zmienia też i uchyla, niektóre postanowienia ustawy z dnia 25 marca 195) r.

Ministerstwo Spr.Wewn.opracowuję dwa okólniki wyjaśniające,Pierwszy okólnik będzie opracowany w tym celu żeby sprecyzować szczegółowo co i w jakiej mierze pozostaje dotychczas w mocy obowiązujących ustąw,a dru- :

gi okólnik w kwestii czynności techqnicznych,tj,o sposo- bie wykonania regulaminu wyborczego.

Kadencja pięcioletnia rad/gromadzkioch,gminnych,

powiatowych/pozostaje bez zmiany, Również nie ulega zmia - nie liczba sóok a mianowicie :gromada do 500 miesz-

kańców wybiera 12 radnych do 1000 - 16 radnych, do 1500 -

20 radnych , do 2000 - 24 radnych , ponad 2000 - 30 rad- nych, Gmin: a do 5000 mieszkańców wybiera - 12 radnych

od 5 - 10. 000 mieszkańców - 16 radnych,powyżej 10.000

mieszkańców - 20 radnych.Co dotyczy radnych powiatowych to każda gmina wiejska i miasto liczące do 10 tysięcy - mi eszkańców wybiera ją dc rady powiatowej na 10,000 po -

2 radnych,powyże j - 15,000 mieszkańców po 3 radnych, ponad mo * 20,000 mieszkańców po 4 radnych,ponad

20.000 - pe 5 radnych.

W zakresie prawa wybierania i wybieralności zaszły pewne zmiany:mianowicie został obniżony cenzus wieku dla. wybieralności do rad groma dzkich, Dotychczas | wynosił on 30 lat obecnie 27 lat.Ponadto trzeba posiadać warunki ustanowiche dla wybierania do Sejmu plus wa- runek jednorocznego zamieszkania na obszarze gromady.

Wyjątki od tej zasady wymienia ustawa,Prawo wybieral -

12

ności służy każdemu obywatelowi mającemu prawo >

wybierania.Prawo wybieralności posiada każdy obywatel bez różnicy. płci ,który przed dniem zarządzenia wyborów | ukończył 30 ie „mieszka na Sbseew ze gminy i ma warunki.

odpowiadające prawom wybierania do rady grom dzkiej, | Radnym powiatowym może być każdy wybrany „mieszkający na obszarze powiatowego związku samorządowego i posia=

da warunki wybier:lności na radnego gminnego lub wiej- skiego,oraz włada językiem polskim w słowie i piśmie, Wybory do rad samorządu ziemskiego bezpośrednie i pow- szechne są tylko do rad gromadzkich,Wybory do rad gmin- nych i powiatowych są pochodne,a mianowicie wybierają

je kolegia wyborcze, :

Należy omówić sygtem wyborczy, pejęciu tym są zawgrto następujące czynności:sposób zgłaszania list kandydatów, sposób głosowania i sposób ustalania wyni-

ków wyborów, | |

Przy wyborach do rad gromądzkich starosta ustala okręgi wyborcze przed zarządzeniem wyborów. Gromada mo- |

że stanowić jeden lub kilka okręgów vyborczych. Okręgi

nie mogą być mniejsze jak dwumandatowe. Zgłaszanie kan-

dydatur winno zaiwerać: imię, nazwisko,imiona rodziców 3

wiek i miejsce zamieszkania kandydata,Każdy kandydat po-

winien oświadczyć ,że zgadza się na umieszczenie go na liście kandydatów i że ma on prawo wybieralności,Zgło- szenie może być pisemne bądź ustne w okręgu wyborczym, Lista powinna zawierać podwójną liczbę kandydatów.

>

13

Można kandydować tylko w jednym okręgu.Jeśli ktoś zos- taje wybrany w kilku okręgach,wybór jest nieważny.Po pod- pisaniu zgłoszenia kandydatów nie wolno wpisywać nowych, pod rygorem nieważności listy.kKażde zgłoszenie winno być

podpisane własnoręcznie conajmniej przez 10 wyborców |

wpisanych do spisu wyborców okręgu; cofnięcie podpisu | nie ma żadnych skutków, Każda ERiGa wnosząca listę kan-

dydatów może 25Łoczć pełnomocnika do porozumienia się z komis ją wgborczą.Pełnomocni kowi. służy prawo obecności pedczas aktów wyborczych oraz przysługuje mu prawo zgła-

szania uwag do protokółu wyborczego, i

Głosowanie odbywa się za pomocą kart,których treść | może być odbita mechanicznie lub wpisana ręcznie. Na kar -

cie takiej wypisuje się nazwiska osób,na które się gło-

suje.Przy wyborze 2,5 i 4 radnychwyborea może głosować

na jednego kandydata i jednego zastępcę kandydata, okręgach o większej liczbie mandatów chase w gromadach nie podzielonych na okręgi wyborcze można głosować na radnych w liczbie nieprzekracza jące j 1/4 liczby manda- tów obsadzanych i na tyluż zastępców,ułamek zaokrągla

się do jedynki w górę.Jeśli np.wyborom podlega 8 rad-

nych to wolno głosować na 2 kandydatów i 2 zastępców, Myborca może zresztą oddać głos na mniejsze liczbę kan-

dydatów,rezygnując z pozostałych głosów,

za wybranych radnych gromadzkich uważa się tych kandydatów, którzy uzyskali kolejno największą liczbę głosów,nie mniej jednak niż jedną dziesiątą wszystkich

14

zgłoszonych ważnych głosów, Kandydata wybranego na rad-.

nsgo ś na zastępcę radnego uzna je się za wybranego tyl - ko na radnego. |

Jeżeli nie wszystkie mandaty są obsadzone po pierw-

szym głosowaniu, wówczas następuje ściślejsze głosowanie.

Jest z tym duża trudność ,gdyż wyborcy: muszą zbierać się poraz drugi + to nie później nóś po 7 dniach. Termin gło- sowania ustala komis ja wyborcza.Głosowanie ściślejsze od- bywa się w ten sposób,że komisja wyborcza skreśla kandy- datów,którzy otrzymali na jmnie js zą ilość głosów przy pierwszym głosowaniu w ten sposób,aby liczba kandydatów nie była większa od podwójnej liczby NeneS m pozostałych do obsadzenia, głosowaniu ściślejszym wybrani są ci, którzy uzyskali największą ilość głosów bez względu na ich liczbę, To samo ma zastosowanie przy wyborza zastępców radnych, Jeżeli w okręgu zostaje dokonane jedno zgłoszenie kandydatów,to głosowanie nie odbywa się.W tym przypadku uważa się za wybranych kandydatów w kolejności na zgłosze=

niu w liczbie,odpowiadającej liczbie mandatów,

e jJależy z kolei omówić system wyborczy do rad gmin- nych, Jak na wstępie zaznaczono, nybory tu nie sę ani pow- szechne ani bezpośrednie,ponieważ wybory te dokonuje nie ogół wyborców a kolegia wyborczeTutaj rówież przewiduje

„się podział na okręgi wyborcze ,Gmina może stanowić jeden lub więcej okręgów wyborczych,przy czym nie może przypa- dać na okręg mniej niż 3 mandaty.Podział na okręgi mybor= - cze uskutecznia starosta,

15

Radę gmińhą wybierają w głosowaniu tajnym kolegia

wyboncze,w skład których wchodzą radni gromadzcy ze wszy-.

stkich gromad w danym okręgu. Gromady w których niema rad grom dzkich,dają delegatów od 2 - 10,liczbę ustala sta- rosta, zależnie od liczby mieszkańców gromady, Do kolegium

wyborczego wróhodze, toż sołtysi i Podl GRówieL

Przy wyborach do rad gminnych zgłaszane są żmii.

ligty kandydatów,każdae z nich powinna zawierać podwójną

ilość nazwisk w stosunku ię GERdRtów Prawo zgłasżania

list kandydatów przysługuje dziesięciu członkom kole- |

gium wyborczego w gminach niepodzielonych na okręgi wy”

borcze , zaś w okręgach wyborczych przez 5 członków ko-

legium,Głosuje się na nazwsika zgłoszonych kangydatów i

wyborea ma tyle głosów ilu radnych się wybiera, Dawniej ; głosowało się na listy sztywne tj, grupy wyborców zgła- sząły listy,a głosowanie odbywało się przez oddawanie

numerków. Dziś głosuje się na nazwiska bez względu na

to,na jakiej liście one się znajdują.Po głosowaniu sumuje się głosy oddane na kandydatów z każdej listy oddzielnie ,.dzieli się liczbę mandatów pomiędzy listy według systemu de Honat*ta tj.według systemu proporce jo- nalnego podziału mandatów w stosunku do liczb głosów, które padły na kandydatów poszczególnych list.O pierw-

wyboru poszczególnych

szeństwie i Kole jnośof/kamddat «2 dano) listy roz-

strzyga ilość głosów uzyskana przez każdego z nich, Ten system miborów,stanowiący połączenie głosowania na osoby z proporcjonalnympodziałem mandatów pomiędzy

listy jest dość skomplikowany, W praktyce zajść mógłby

ś 16 .

taki przypadek, że otrzymać mogliby mandaty kandydaci,fi- gurujący na liście,której kandydaci razem skupili na s0- bie stosunkowo dużą liczbę głosów, choć każdy z nich ze- brał ich stosunkowo niewiele, Tymczasem kandydat, który

dostał większą liczbę głosów,ale figuruje na liście, i której kandydaci w sumie zebrali ich mniej niż inne li- sty mógłby mandatu nie otrzymać.By tego unikńąć ustawa zamiera przepis,dość trudno zrozumiały o ile chodzi o

jego sformułowanie słowne ,amianowicie:

Art,69./1/ Jeżeli lista w wyniku óbliczenia głosów

na podstawie przepisów art.68 ust, /1/ nie otrzymała ani

jednego mandatu,a ilość głosów,oddanych na któregokolniek

kandydata takiej listy,przekracza połowę wspólnego ilora- zu wyborczego dla całego okręgu, wówczas kandydat teki otrzymuje mandat radnego,przypadający innej liście,lecz nieobsadzony w myśl przepisów art.68, Jeżeli jednak wszy-

stkie mandaty w myśl przepisów art.68 zostaną obsadzone,

w takim razie kandydat,który z listy nieuprawnionej do żadnego mandatu skupił powyżej określoną ilość głosów, otrzymuje mandat zamiast kandydata,uzyskującego z innej listy mniejszą ilość głosów i przy tym najmniejszą spo- śród kandydatów innych list,którzy ma ją prawo do mandatu

w ostatniej kolejności według przepisów art.68 ust./2/,U

przypadku gdy 2 lub więcej list albo 2 lub więce j kandy- datów z innych list odpowiadał oby jednakowym warunkom,uza-

sadniającym utratę mandatu,wówczas traci mandat lista albo

kandydat z listy,która otrzymała najmniejszą ilość głosów,

17

otrzymane j przez 2 lub więcej list, o utracie mandatu rożstrzyga los,wyciągnięty przóż przewodni © zącago, Wspól - ny iloraz wyborczy dla całego okręgu uzysk uje się przez podzielenie ogólne j sumy ważnych gŁOsÓW „oddanych na kan-

dydatów wszystkich list,przez liczbę przypada jących na

okręg man datów, "

Wybór bez głosowania następuje, jażeni żeŁoszene zostaje jedna lista kandydatów,a za wybranych uznają się kandydatów umieszczonych na początku listy w

liozbie odpowiedniej liczbie mandatów i kandydaci

umiaszczeni w dalszej kolejności uznani zostają za m hranych na zastępców radnych w tej samej lie zbie, :

Radnych powia towych wybierają kole gia wyborczę,

złożone z radnych i członków zarządu gmin wiejskich i

miast nie mydzielonych z powiatowych związków gamorzą- dowych. Od. każdej gminy miasta do 10 tys. mieszk,po 2 radnych, do 15 tys.miesz, - 5 radnych,do 20 tys, po 4

radnych,pomyżej 20 tys.mieszk.po 5 radnych.0 łączeniu

kolegiów z kilku gmin w okręgi wyborcze decyduje wo-

jewoda, Zgłoszenie kandydatów zawiera tyle nazwisk ile jest mandatów do obsadzenia,każda lista powinna |

być podpisana własnoręcznie lub złeszona do protokółu,

przy wyborze 5 lub nięecj radnych conajmniej pr zez 1/6 ustawowej liczby członków kolegium wyborczego -

jeżeli kolegium obejmuje jedną gminę, bądź 1/8 jeśli

kelegiun obejmuje 2 lub więcej gmin.Przy wybor ze 2

radnych conajmniej 1/6 ustawowej liczby ezłonków kole-

gium.

„radnych ma zastosowanie ten sam system,co przy wyborze 16

Każdy wyborca może mziąć udział w jednym zgłoszeniu pod rygorem nieważności udziału we wszystkich zgłosze- niach.Przy wyborze dwóch radnych głosuje się na jednego kandydata, Jest to to t.zw. Ścieśnione Jub ograniczone gł j sowanie, Wynik wyborów ustala się w ten sposób: jeżeli wy * biera się 2 radnych,a głosuje się na jednego „to uznaje SiĘ | do wybranych tych,którzy otrzymali największą ilość ep |

sów,a óonajmniaj 1/5 ważnie zgłoszonych głosów,Jeżeli

nie we zystkie mandaty zostały obsadzone przepro wadza się ściślejsze głosowanie na tych samych zasadach ao przy wyborze radnyeh gromadzkich i gminnych,Wybór dokonywa się.

bez głosowania o ile przy wyborze 2 radnych zgłoszonych zostania tylko 2 kandydatów, wtody za wybranych uważa się tych kandydatów,

Przy wyborze większej liczby radnych - w razie zgłoszenia jednej tylko me nej listy zawierająpej tyle

nazwisk kle jest mandatów,albo jeżeli wszystkie listy

zawie rają łączną liczbę nazwisk - równą, liczbia mandatów, głosowanie również nie odbywa się,a za wybranych uzna je się zgłoszonych kandydatów.,Przy wyborze większej liczby

radnych gminnych.

Należy jeszcze o 366 pokrótce poszczególne fazy postępowania wyborczego mzy wyborze radnych gromadzkich.

Istnieją 4 +0 Galicz fazy:1/faza przy got owawcza,przed- wyborcza ,a więc:podział na okręgi wyborcze, zarządzenie wyborów,ukonstytuowanie komisy j wyborczych,przygotowanie spisów wyborców, Zarządza wybory do rad gromadzkich i

WO

i rad gminnych starosta,ustalając jednocześnie datę głosowania ,Dzień wyborów ma duże znaczenie ze wzglę- du na okoliczność ,że od niego liczą się wstecz terminy niektórych późniejszych czynności.Postępowani e wyborcze do rad gmin w związku z ustlonymi terminami dla posz- czególnych czynności rozciąga się na zgórą miesiąc -

ściśle - dochodzi. do 32 dni,Podczas, gdy, jek wiadomo,

e> dotychczasowej ordynacji okres ten był znacz- nie krótszy.Akt zarządzenia wyborów stwarza konsek- wencję prawne,w świetle przepisów ustawy o zgromadze- niach,Pęyzepisy przewidują,że w okresie od dnia zarzą”

dzenia wyhorów do dnia głosowania ulegają rozluźnieniu |

niektóre postanowienia o zgrom dzeniąch, m.in,w tym son-

sie,że pozwala się na zwoływanie zebrań w zamkniętych lokalach bez zawiadomienia starosty,

Następńią czynnością pierwszej fazy wyborów jest ustanowienie komisji wyborczych „Ustawa przeznacza na to 7 dni,Komisja konstytuuje się w tem sposób,że sta- rosta powołuje w danej miejscowości przewodniczącego komisji wyborczej.Członków komisji natomiast powołuje kolegium zarządu gminnego z pośród osób ma jących pra- wo myborcze w gromadzie, Wyborca zgłoszony jako kandy- dat na radnego z chwilą wyrażenia zgody na kamdydowa-

stanowiska owad

nie traci prawo na za jmo wani e, Prz iczącego i człon- |

ka komisji. w tej samej gromdzie,Dó waż ności uchwał

„komisji potrzeba obecności :przewodniczącego i dwuch członków/lub jch zastępców /.Komisja wyboreza rozwiązuje

20

się po uprawomocnieniu się aktu wyborcze::o, Spis wybor- ców sporządza wójt w ciągu 14 dmi po zarządzeniu wybo- rów. Najpóźniej piętnastego dnia wójt dostarcza spisy przewodniczącym gromadzkich komisyj wyborczych, Na jpó-

śźniej na 18 dni przed dniem głosowania wójt ogłasza w gromadach o zarządzeniu wyborów. Obwieszczenie wójta.

zawiera | i ma szereg wiadomości przepisanych przez or"

dynac ję,u więc:liczbę maendatów,podział na gromady,

skład komisji wyborczych,lokale i godziny urzędowania komisji, dnie „godziny i miejsce wyłożonia spisu wy borców,dnia,godziny i miejsce zgłaazania kamdydatów,

liczby wyborców uprawnionych do zgłoszenia kandydatur, misjsce i godziny głosowania i wskazane przez ordyna*

cję przepisy,Z tą chwilą wchodzi się w drugą fazę po"

stępowania wyborczego,którą rozpoczyna wyłożenie na okres 5 dni spisu wyborców, Każdy obywatel ma prawo spisy te sporządzać , robić nyciągi ,mosić reklanac je o wykreśłenie kogoś ze spisu lub uzupełnienie go,Ko”

misja wyborcza rozpatruje wszelkie reklamacje po czym ,

spisy zostają wyłożone jeszcze ponomie do przejrzenia, Pierwsze dwie fazy rozciąga ją się razem m 21

dni,Trzecią fazę rozpoczyna zgłaszanie kandydatów ordynacji,Na to przeznacza się 3 dni,

Wyborcy zgłaszają kamdydatów na radnych,przy czym kandydaci są jednocześnie kandydatami na zastępców

radny eh.Wyborcy mają prawo powołać pełnomocnika,który współpracuje z komisją myborezą,Komisja po zbadaniu

=E - ..

wa... '

O 4

2

list,po ewentualnym zażądaniu od pełnomocnika usunięcia zauważonych usterek zatwierdza względnie unieważnią zgło- szenia „Na tr zy dni przed terminem głosowania przewodni- czący komisji wyborczej ogłasza kandydatury uznane za

ważne w danym okrę gu. Jednocześnie zostają podane do wiadomości wyborców jrzepisy o sposobie głosowania,lo- kale , dzień i czas głosowania,

Dalszą fazą jest sam akt głosowania, krótki bo kilku- godzinny „omawiany już przy systemie wyborczym. Głosowa-

nia nie przerywa się,Może ono być przerwane z powodu | działania siły wyższej i nie dłużej niż do dnia następ- nego. tąkim wypadku lokal wyborczy i ur zad opieczęto - wuje się i odda je na przecho mnie pm zewodni czącemu, Wy- niki głosowania ustala się natychmiast po ukończeniu wyborów. Wyniki wyborów ogłasza się następnego dnia,

Protesty wyborcze mogą być składane w ciągu 7 dni po ogłoszenin i wyniku wyborów.6 uniomażnioniu wyborów

crzokm etarosta przy współudziale zarządu powiatowego z głosem stanowczym, Jest to zmi ana , bowiem dotychczas o unieważnieniu wyborów decydował sdarosta po wysłuchaniu opinii wydziału powiatowego,W pos tę powamiu. wyborczym wszelkie dokumenty są wolne od opłat,

Wybory gminne tj.do rad gminnych odbywają się i mniej więcej na anłogicznych zasadach, Wybory te postę- pują o wiele szybciej.Ordynacja mówi,że na zawiadomie- nie członków komisji o zebraniach wyborczych przeznacza się 6 dmi,I wybory radnych gminnych nastąpić mogą w

|

|

|

|

|

|

|

22

cieęgu jednego tygodnia.Kandydatów ną radnych gminnych powołuje się na zebraniu wyborczym, na którym pizewod- nieżący przeznacze jedną godzinę na zgłaszanie listu kandydatów, drugą godzinę zaś na usunięcie wad żgło-

sze nia „Przy wyborach do rad powiatomych zarządzenie

wyborów ;,łączenie kol.egiów,należy do wojewody Również

o unieważnieniu -wyborów decyduje wojewoda przy współ udziale wydziału wojewódzkiego z głosem stanowczym.

Jak widzimy z tego krótkiego przeglądu przepisów nowej ordynacji wyborczej do samorządu ziemskiego,

zmiany dokonane w tej dziedzinie idą w kierunku szer- szego dopuszczenia czynnika obywatelskiego do udziału

w przebiegu i kontroli aktu wyborczego:człónków komi -

sji wyborczych powołuje kolegium zarządu gminnego;

poza tym zostaje wprowadzona insty tuc ja pełnomocników wyborczych„System wyborczy zmierza do tago,żeby wybory miały na widoku osoby najodpowiedniejsze do pracy w

samorządzie a nie przynależność ich do tych czy innych

grup politycznych. |

Rozszerzenia terminu dla poszczególnych czynno - ściwyborczych umożliwia starannie jsze p zygotowanie samych wyborów, "