OSIEMDZIESIĘCIOLECIE URODZIN I SZEŚĆDZIESIĘCIOLECIE PRACY
NAUKOWEJ PROFESORA DOKTORA D. H. C. TADEUSZA LITYŃSKIEGO
W 1981 roku minęła osiemdziesiąta rocznica urodzin i sześćdziesiąta rocznica roz
poczęcia pracy naukowej profesora dr. habilitowanego Tadeusza Lityńskiego, dokto
ra honoris causa, profesora zwyczajnego chemii rolnej Akademii Rolniczej w Krako
wie, członka rzeczywistego Polskiej Akademii Nauk, wieloletniego przewodniczącego
Komisji Nauk Rolniczych i Leśnych Oddziału PAN w Krakowie, członka międzyna
rodowego i Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego, założyciela i kilkakrotnego
prezesa Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego, naczelne
go redaktora czasopisma "Acta Agraria et Sihestria“, członka Komitetu Redakcyj
nego czasopism ”Polish Journal o f Soil Science“ i ”Agrochimica“ (Italia).
Profesor Tadeusz Lityński pracę naukowo-dydaktyczną podjął na Uniwersytecie
Jagiellońskim w 1921 r. jako student IV roku chemii, w charakterze asystenta w
Zakładzie Chemii. Po uzyskaniu w 1926 r. stopnia doktora filozofii z zakresu chemii
został zatrudniony na stanowisku adiunkta w Katedrze Chemii Rolnej na Wydziale
Rolniczym UJ. Odtąd wszystkie wysiłki, wiedzę i umiejętności poświęcił rozwojowi
chemii rolnej, w latach przedwojennych jako współpracownik profesora Władysława
Vorbrodta, a od 1945 r. jako kierownik Katedry Chemii Rolnej UJ, a następnie do
1953 r. Wyższej Szkoły Rolniczej w Krakowie. W roku 1970/71 był dyrektorem
Instytutu Gleboznawstwa, Chemii Rolnej i Mikrobiologii Wyższej Szkoły Rolniczej
w Krakowie. W latach 1948-1952 pełnił funkcję dziekana Wydziału Rolniczo-Leśne-
go UJ. Następnie w latach 1959-1962 pełnił obowiązki prorektora Wyższej Szkoły
Rolniczej w Krakowie.
Profesor Tadeusz Lityński habilitował się w 1936 r. na Wydziale Rolniczym UJ
w zakresie fitochemii. Tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1946 r.,
a profesora zwyczajnego w 1956 r. W 1948 r. został wybrany na członka koresponden
ta Polskiej Akademii Umiejętności. W 1969 r. został członkiem korespondentem,
a w 1976 r. członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk. W 1976 r. Akademia
Rolnicza w Krakowie nadała Mu godność doktora honoris causa.
W ciągu nieprzerwanej 60-letniej pracy naukowo-dydaktycznej Profesor Tadeusz
Lityński wykształcił wielu specjalistów dla potrzeb rolnictwa i stworzył własną szkołę
naukową. Pod Jego kierunkiem wykonano 180 prac magisterskich i 16 prac doktor
skich. Spośród Jego wychowanków 5 osób jest obecnie profesorami, a 3 — docentami.
Posiada bardzo poważny dorobek naukowy i popularyzatorski. Obejmuje on różne
dziedziny chemii rolnej oraz niektóre zagadnienia fizjologii roślin i biochemii, ściśle
z chemią rolną związane. Wyniki niektórych z tych prac znalazły zastosowanie w
rolnictwie. W całokształcie dorobku naukowo-badawczego czołowe miejsce zarówno
w sensie ilościowym, jak i ich ważności stanowią Jego badania z zakresu odżywiania
się roślin fosforem oraz oceny nawozów mineralnych i poszukiwania nowych suro
wców do ich produkcji. Niektóre z prac Profesora T. Lityńskiego były referowane
na międzynarodowych kongresach naukowych w Rzymie, Pradze, Zurichu, Lizbonie
i Moskwie.
Profesor Tadeusz Lityński stale współpracował z jednostkami gospodarczymi i
naukowymi spoza uczelni. Brał aktywny udział w organizacji Stacji Chemiczno-
Rolniczej w Krakowie, jednostki Ministerstwa Rolnictwa, której przez pewien czas
był kierownikiem. Przez wiele lat był kierownikiem placówki badawczej w Krakowie
d.s. Ochrony Wód przed Zanieczyszczeniem. Organizował laboratorium chemiczne
dla fabryki ’’Supertomasyna“. Szczególnie dużą działalność organizacyjną przejawiał
najpierw w Polskiej Akademii Umiejętności jako sekretarz i redaktor czasopisma
”Prace Rolniczo-Leśne“ Komisji Nauk Rolniczo-Leśnych, a następnie w Polskiej
Akademii Nauk jako przewodniczący Komisji Nauk Rolniczych i Leśnych Oddziału
PAN w Krakowie i naczelny redaktor czasopisma ”Acta Agraria et Sihestria“ oraz
w Komitecie Gleboznawstwa i Chemii Rolnej V Wydziału PAN, pełniąc w latach
1961-1971 m. in. funkcję przewodniczącego Sekcji Chemii Rolnej. Był założycielem
oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego i przez pewien
czas jego prezesem. Od wielu lat jest przewodniczącym Komisji Żyzności Gleby i
Odżywiania Roślin Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego. Jest też członkiem
Polskiego Towarzystwa Chemicznego i Polskiego Towarzystwa Przyrodników im.
Mikołaja Kopernika.
Za wybitne osiągnięcia naukowo-badawcze, dydaktyczne i organizacyjno-społe-
czne Profesor Tadeusz Lityński otrzymał szereg nagród i odznaczeń. Czterokrotnie
był wyróżniony nagrodą Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki. Został
odznaczony Krzyżem Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, tytu
łem honorowym’’Zasłużony Nauczyciel PRL“ medalem ’’Merentibus“ za szczegól
ne zasługi oddane UJ w czasie okupacji i wieloma innymi odznaczeniami.
Z okazji 80-lecia urodzin 60-lecia pracy naukowej Profesora Tadeusza Lityńskiego
odbyła się
11 czerwca 1981 r. w Akademii Rolniczej w Krakowie sesja naukowa nt. :
’’Nawożenie a ochrona środowiska“, zorganizowana przez Komitet Gleboznawstwa
i Chemii Rolnej PAN, Instytut Gleboznawstwa, Chemii Rolnej i Mikrobiologii
Akademii Rolniczej w Krakowie i Polskie Towarzystwo Gleboznawcze. W czasie
sesji przedstawiciele Polskiej Akademii Nauk, Akademii Rolniczej w Krakowie i
innych uczelni w kraju, Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego oraz uczniowie i
współpracownicy złożyli Jubilatowi serdeczne gratulacje, wyrazy uznania oraz życze
nia dalszych osiągnięć naukowych i wszelkiej osobistej pomyślności.
SPIS PUBLIKACJI PROF. DRA HAB. TADEUSZA LITYŃSKIEGO PRACE NAUKOWO-BADAWCZE
1. D zie w o ń sk i K., L ityń sk i T.: Über Biacen (Biacenaphtyliden) und seine Keto-Derivatc. Bull. Intern. PAU, A, nr 5/6, 1925, 197.
2. L ityń sk i T.: Przyczynek do metody Zeligson-Lindefelda oznaczania fosforu mineralnego w preparatach inozyto-fosforowych. Kronika Farmaceut. 32, 1933, 111.
3. L ityń sk i Т.: O oznaczaniu P20 5 mineralnego obok P20 5 fitynowego w substancjach ro ślinnych. Przem. Chem. R. 17, z. 6,1933, 152.
4. L ityń sk i Т.: O oznaczaniu P20 5 mineralnego w substancjach roślinnych. Roczn. Chemii 13, 1933, 577.
5. L ityń sk i Т.: O naturze związków inozyto-fosforowych zawartych w nasionach konopi i rączni- ka. Kronika Farmaceut. 23, 1934, 193.
6. L ity ń sk i T.: Kilka uwag o metodzie R. C. Collisona oznaczania fosforu mineralnego w ma teriałach roślinnych. Rocz. Chemii 15, 1935, 37.
7. L ityń sk i Т.: O ujemnym wpływie nadmiernie wysokich dawek fosforu na owies. Uprawa Roślin i Nawożenie 7, 1935, 335.
8. L ityń sk i T.: Recherches sur le dosage du phosphore nucléique dans les graines de féverole ( Vicia faba minor). Bull. Intern. PAU, B, nr 1/2 1936,103; Prace Roln-Leśne PAU, В, nr 21, 1936» 9. L ityń sk i Т.: O zmianie odczynu treści komórkowej u owsa jako skutku pobrania przezeń
nadmiernie dużych ilości fosforu. Acta Soc. Bot. Pol. 13, 1936, 313.
10. L ityń sk i Т.: O związku pomiędzy zdolnością rośliny wydzielania fosforu a odpornością jej na zatrucie wysoką dawką tego pokarmu. Prace Roi. Leśne PAU, nr 36, 1939, 1.
11. L ity ń sk i T.: Studia nad przekarmianiem roślin fosforem. Przegląd Dośw. Roi. 2, nr 8, 1939, 370.
12. L ityń sk i T., Ż u liń sk i R.: „Kalit” a new native auxiliary fertilizer. Przegl. Chem. R. 5, nr 3, 1947, 64; Rozpr. Wydz. Mat. Przyr. PAU, 1946.
13. L ity ń sk i Т.: O rozpuszczalności związków fosforowych drożdży. Rozpr. Wydz. Mat. Przyr. PAU 72, nr 1, 1946, 1.
14. L ity ń śk iT . Ż u liń sk i R.: O wpływie wieloletniego nawożenia mineralnego na odczyn gleby. Rozpr. Wydz. Mat. Przyr. PAU, A, 72, nr 3, 1946, 21.
15. L ityń sk i T., Z im ny F.: Z badań nad oznaczaniem kwasowości hydrolitycznej gleby. Rozpr. Wydz. Mat. Przyr. PAU 73, nr 3, 1947, 29.
16. L ityń sk i T., Zim ny F.: Nowa elektrometryczna metoda określania potrzeb wapnowania gleby. Buli. Intern .PAU, A, 24, 1948; Roczn. Nauk Roln. i Leśn. 51, 1949, 125.
17. L ityń sk i T., S o łty s J., Zembaczyński A.: O wpływie amoniaku i innych form nawożenia azotowego na rozwój i plon żyta. Spr. PAU 50, nr 8, 1949.
18. L ityń sk i T., S o łty s J., Z em b aczyński A.: O pogłównym nawożeniu buraków pastewnych stężonym roztworem amoniaku. Prace Rolniczo-Leśne 51, 1950, 1.
19. L ityń ski T., D u b ie l W. G orlach E.: O wpływie rozcieńczania amoniaku i różnym terminie jego użycia na plon owsa. Spr. PAU 51, nr 9, 1951.
20. L ityń sk i T., Jurkow ska H.: O wpływie amoniaku i siarczanu amonowego na plon owsa. Roczn. Nauk Roln. 56, 1951, 235.
21. L ityń sk i T., Z em b aczyń sk i A., W ilk K.: O wpływie amoniaku i innnych form nawożenia azotowego na jakość i wysokość plonu buraków cukrowych. Spr. PAU 52, nr 6, 1951, 499. 22. L ityń sk i T., K asp erk iew icz M., S zelc J.: O wpływie różnego terminu pogłównego nawo żenia amoniakiem i saletrą na plon buraków pastewnych. Roczn. Nauk Roln. 56, 1951, 241. 23. L ityń sk i T., G o rla ch E., K otas М.: O wpływie siewu rzutowego i rzędowego supertoma-
syny pylistej i granulowanej na plon jęczmienia jarego. Spr. PAU 52, nr 8, 1951, 711. 24. L ityń sk i T., S o łty s J., Z em b aczyński A.: Porównanie amoniaku z innymi nawozami
azotowymi. Roczn. Nauk Roln. 56, 1951, 231.
25. L ityń ski T., C zajka J., Ślęzak E.: Amoniak i saletrzak jako nawozy przedsiewne przy uprawie owsa na obojętnej glebie lessowej. Spr. PAU 53, nr 1, 1952, 43.
26. L ityń ski T., G orlach E., M arkiew icz L.: Amoniak i saletrzak jako przedsiewne nawozy azotowe przy uprawie jęczmienia jarego na glebie kwaśnej. Spr. PAU 53, nr 2, 1952, 105. 27. L ityń sk iT ., G orlach E., K o z io ł K.: Amoniak jako dodatkowy nawóz azotowy przy uprawie
ziemniaków. Spr. PAU 53, nr 3, 1952, 168.
28. L ityń sk i T., Jurkow ska H., K urow ska A.: Porównanie wartości nawozowej supertomasyny pylistej i niedomielonej. Przemysł Chemiczny R. 31, nr 3, 1952, 106.
29. L ityń sk i T., Jurkow ska H.: Gluakonit jako źródło potasu dla kropidlaka czarnego (Asper gillus niger). Acta Microb. Pol. 2, 1952, 44.
30. L ityń sk i T., Jurkow ska H.: Wartość nawozowa krajowego węgla brunatnego. Przemysł Chemiczny R. 38, nr 1, 1952, 13.
31. L ityń ski T., Jurkow ska H., P ycela Z.: Wartość nawozowa krajowego węgla brunatnego. Cz. II. Przemysł Chemiczny R. 31, nr 7/8, 1952, 318.
32. L ityń ski T., Ź u liń sk i R., Żak Z.: Wartość nawozowa krajowego węgla brunatnego. Cz. III. Sorpcja amoniaku przez węgiel. Przemysł Chemiczny R. 31, nr 12, 1952, 554.
33. L ityń ski T., Jurkow ska H., Żak Z.: Wpływ węgla brunatnego na produkcję kwasu cytryno wego u kropidlaka СAspergillus niger). Acta Microb. Pol. 1, nr 4, 1952, 291.
34. L ityń sk i T.: Wartość nawozowa supertomasyny niedomielonej. Przemysł Chemiczny R. 9, nr 3, 1953, 113.
35. L ityń sk i T., G orlach E., W agner K.: Wpływ granulacji i różnego umieszczenia supertoma syny w glebie na rozwój i plon niektórych roślin kłosowych. Roczn. Nauk Roln. 67, z. 3, 1953, 71. 36. L ityń sk i T., Ż u liń sk i R., W agner K.: Badania nad rozpuszczalnością różnych wapieni
krajowego pochodzenia. Cement Wapno Gips R. 10/19, nr 4, 1954, 66.
37. L ityń ski T., Jurkow ska H., G orlach E.: O wartości nawozowej nowego krajowego termo- fosfatu magnezowego. Przemysł Chemiczny R. 33, nr 3, 1954, 126.
38. L ityń sk i T., Jurkowska H., G orlach E.: O wpływie rozdrobnienia termofosfatu magnezo wego na jego efekt nawozowy. Przemysł Chemiczny R. 33, nr 4, 1954, 187.
39. L ityń ski T., W ojtas R.: Z badań nad metodyką oceny wartości nawozowej nowego krajowego termofosfatu magnezowego. Przemysł Chemiczny R. 33, nr 8, 1954, 415.
40. L ityń ski T.: Mączka z tufów filipowskich jako nawóz potasowy. Post. Nauk Roln. R. 2, nr 1, 1955, 21.
41. L ityń sk i Т.: O oznaczaniu wapnia i magnezu w wapieniach czystych i dolomitowych. Cement Wapno Gips R. 11/20, nr 4, 1955, 81.
42. L ityń ski T., Jurkow ska H., G orlach E.: Wstępne doświadczenia nad wartością pyłu cementowego z elektrofiltrów jako nawozu potasowego. Cement Wapno Gips R. 11/20, nr 3, 1955, 57.
43. L ityń sk i T., Jurkow ska H., G orlach E.: Doświadczenia polowe nad wpływem rozdro bnienia termofosfatu magnezowego na rozwój i plon niektórych roślin uprawnych. Zesz. Nauk. WSR Kraków nr 1, Rolnictwo 1956, 111.
44. Lity ński T. : Efekt nawozowy amoniaku i saletrzaku a odczyn gleby. Zesz. Nauk. WSR Kraków, Rolnictwo nr 1, 1956, 71.
45. L ityń sk i T., Jurkow ska H., G orlach E.: Porównanie termofosfatu magnezowego z super- tomasyną i mączką fosforytową w warunkach upraw polowych. Zesz. Nauk. WSR Kraków, Rolnictwo nr 1, 1956, 103.
46. L ityń sk i T., Jurkow ska H., G orlach E.: Wartość termofosfatu magnezowego jako nawozu fosforowego przy uprawie tytoniu. Zesz. Nauk. WSR Kraków, Rolnictwo 1, 1956, 119. 47. L ityń sk i T., Jurkow ska H., P ien iak D.: Wpływ fluoru na kropidlaka {Aspergillus niger).
Acta Microb. Pol. R. 5, nr 1/2, 1956, 147.
48. L ityń sk i T., Jurkow ska H., G orlach E.: Badania nad wartością metafosforanu wapniowego jako nawozu fosforowego. Zesz. Nauk WSR Kraków, Rolnictwo 2, 1957, 65.
49. L ityń sk i T.: Pyły kominowe z cementowni jako nawóz potasowy. Post. Nauk Roln. R. 4, nr 6, 1957, 37.
50. L ityń sk i T., B ezw iń sk a M.: Żużel wapniokrzemowy jako nawóz wapniowy. Zesz. Nauk. WSR Kraków, Rolnictwo 2, 1957, 51.
51. L ityń sk i T., Jurkow ska H., S ik ora H.: Kwaśny węglan amonowy jako nawóz. Przemysł Chemiczny R. 37, nr 6, 1958, 408.
52. L ityń ski T.: Pyły kominowe z cementowni i ich wartość dla rolnictwa. Zesz. Nauk. WSR Kraków, Rolnictwo nr 5, 1958, 3.
53. L ityń sk i T., M azur K., S iek a ń sk i A.: Nawożenie ziemniaków pyłami cementowymi. Zesz. Nauk. WSR Kraków, Rolnictwo nr 6, 1958, 85.
54. L ityń sk i T., C uryło Т.: O obliczaniu dawek wapna na podstawie pomiaru kwasowości hydrolitycznej gleby. Zesz. Nauk. WSR Kraków, Rolnictwo nr 9, 1959, 61.
55. L ityń sk i T.: W sprawie właściwej oceny wartości nawozowej termofosfatu magnezowego i mączek fosforytowych. Przemysł Chemiczny R. 38, nr 2, 1959, 85.
56. L ity ń sk i T., G orlach E.: Badania nad wartością nawozową mączek fosforytowych. Cz. I. Porównanie mączek fosforytowych krajowych z mączkami północnoafrykańskimi i super- tomasyną. Zesz. Nauk. WSR Kraków, Rolnictwo nr 10, 1960, 77.
57. L ityń sk i T., G orlach E.: Badania nad wartością nawozową mączek fosforytowych. Cz. II. Wpływ rozdrabniania fosforytów krajowych na rozwój i plon roślin. Zesz. Nauk. WSR Kraków, Rolnictwo nr 10, 1960, 99.
58. Lit yń sk i T., B iela to w icz J.: Z badań nad składem chemicznym niektórych pyłów cemen towych krajowych i zagranicznych. Zesz. Nauk. WSR Kraków, Rolnictwo nr 8, 1961. 59. L ity ń sk i T., M azur K., G u zeck a A.: Nawożenie buraków cukrowych pyłami cementowymi-
Roczn. Glebozn. dod. do t. 10, 1961, 663.
60. L ityń sk i T., J agielsk i A., D o m n icz A., La żarscy B. i R.: O skażeniu gleb polskich strontem radioaktywnym Sr-90. Roczn. Glebozn. dod. do t. 10, 1961, 762; Nukleonika 6, nr 2, 1961. 61. L ity ń sk i T.: Pyły odlotowe z pieców obrotowych cementowni jako nawóz. Przemysł Che
miczny R. 40, nr 5, 1961, 260.
62. Li tyń śk i T., M azur K.: Wartość nawozowa pyłów kominowych z cementowni na użytkach zielonych. Roczn. Glebozn. dod. do t. 10, 1961, 661.
63. L ityń sk i T., G orlach E.: Wpływ rozdrobnienia mączek fosforytowych na ich wartość nawo* zową. Przemysł Chemiczny R. 40, nr 2, 1961, 92.
64. L ity ń sk i T., B ysiów n a T., M azur K.: Wstępne doświadczenia nad wpływem pyłów odlo towych z cementowni na niektóre fizykochemiczne właściwości gleb. Roczn. Glebozn. dod. do t. 10, 1961, 660.
65. L ity ń sk i T.: Cement kiln dusts from rotstory kilns as potassic fertilizer. Zemljiste Biljka 11, nr 1-3, 1962.
66. L ityń sk i T., Mazur К,: Wstępne doświadczenia nad wartością nawozową niektórych kom postów miejskich ze Śląska. Nowe Roln. nr 6, 1962.
67. L ityń sk i T., M azur K.: Pyły odlotowe z cementowni jako nawóz potasowy pod buraki cukrowe. Acta Agr. et Silv. Ser. Agr. 3, 1963.
68. L ityń śk i T., Mazur K.: Preparaty formaldehydowo-mocznikowe jako wolno działające nawozy azotowe. Roczn. Glebozn. 13, 1963.
69. L ityń sk i T., M azur K., C uryło T.: Wartość nawozowa kilku kompostów miejskich ze Śląska na glebach lekkich. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. nr 40, 1963.
70. L ityń sk i T., Mazur K.: Efekty nawozowe „annofosu” przy uprawie ziemniaków. Roczn. Glebozn. 13, 1963.
71. L ityń śk i T., M azur К. : Nawożenie mączką fosforytową na zapas. Post. Nauk Roln. nr 1,1963. 72. L ityń sk i T., G odek J. : K20 and CaO Bestimmungen in ausländischen und polnischen Zements
tauben. Chimie et Industrie 92, nr 3 bis, 1964, 193, Zement-Kalk-Gips 18, 1965, 534.
73. L ityń sk i T., D om n icz A., G od ek J., G orlach K.: Rezultaty issledowanij zagrjaznenija po£v juznoj Polski stronciem 90. Nukleonika 10, 1965,113, Chimie et Industrie 92, nr 3 bis, 1964,
185.
74. L ityń sk i T., G orlach K.: Wartość nawozowa pyłów cementowych w zależności od odczynu gleby. Roczn. Nauk Roln., ser. A, 90, nr 1, 1965.
75. L ityń sk i T., D om n icz A. : Skażenie Sr-90 gleb Polski. Cz. II. Skażenie gleb Polski południowej i środkowej w 1963 r. Roczn. Glebozn. 18, nr 1, 1967, 43.
76. L ityń sk i T., Mazur K., S ikora H.: Badania nad wartością nawozową preparatów moczni- kowo-formaldehydowych (ureaform). Cz. I. Doświadczenia wazonowe z rajgrasem włoskim i owsem. Acta Agr. et Silv., Ser. Agr. 9, cz. 2, 1969.
77. L ityń sk i T., M azur K.: Skład chemiczny obornika i gnojówki z woj. krakowskiego. Roczniki Glebozn. 23, z. 1, 1972.
Oprócz tego profesor Tadeusz Lityński jest autorem lub współautorem 50 artykułów i doniesień naukowych, 17 podręczników, skryptów i innych opracowań książkowych oraz 44 artykułów popularno-naukowych. ВОСЕМЬДЕСЯТИЛЕТИЕ СО ДНЯ РОЖДЕНИЯ И ШЕСТИДЕСЯТИЛЕТИЕ НАУЧНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ПРОФЕССОРА Д-РА, Д-РА h. с. ТАДЕУША ЛИТЫНЬСКОГО В 1981 г. минули 80-летний год рождения и 60-летие начала научной деятельности про фессора д-ра, д-ра h. с. Тадеуша Литыньского, ординарного профессора агрохимии Сель скохозяйственной академии в Кракове, действительного члена Польской Академии Наук, многолетнего председателя Комиссии сельскохозяйственных и лесных наук Отдела ПАН в Кракове, члена Международного и Польского общества поч юведов, основателя и не сколько раз переизбираемого председателя Краковского отдела Польского общества почво ведов, главного редактора журнала „Acta Agraria et Silvestria” и члена редакционной комиссии журналов „Polish Journal of Seil Science и Agrochimica” (Италия).
Профессор Тадеуш Литыньски начал свою научно-дидактическую деятельность в Кра ковском (Ягеллонском) университете в 1921 г., будучи еще студентом IV-ro курса химии в качестве ассистента в кафедре химии. После получения в 1926 г. степени доктора философии в области химии, он был назначен на пост адъюнкта в Кафедре агрохимии Агрономичес кого факультета Университета. С того времени все свой усилия, знания и умения он посвятил развитию агрохимии, будучи в междувоенный период сотрудником профессора Владыслава Форбродта, а с 1945 г. занимая пост руководителя Кафедры агрохимии Краковского уни верситета, а позже, с 1953 г. Высшей школы сельского хозяйства в Кракове. В 1970/71 г4 он был директором Института почвоведения, агрохимии и микробиологии Высшей школы сельского хозяйства в Кракове. В период 1948-1952 гг. он исполнял обязанности декана
Сельскохозяйственно-лесного факультета Краковского университета. Затем, в период 1959- -1962 гг. он занимал пост проректора Высшей школы сельского хозяйства в Кракове. Профессор Тадеуш Литыньски защитил в 1936 г. диссертацию на соискание степени доктора наук (габилитированного) в области фитохимии. Научное звание чрезвычайного (младшего) профессора он получил в 1946 г., а ординарного профессора — в 1956 г. В 1948 г. он был избран членом-корреспондентом Польской Академии Знаний, в 1969 г. чле- ном-корреспондентом, а в 1976 г. действительным членом Польской Академий Наук. В 1976 г. Сельскохозяйственная академия в Кракове присудила ему звание доктора h.c. (почетного). В течение своей непрерывной 60-летней научно-дидактической деятельности профессор Тадеуш Литыньски подготовил многочисленных специалистов для работы в сельском хо зяйстве, а также основал собственную научную школу. Под его руководством разработано 180 магистерских и 16 докторских диссертаций. Пять среди его учеников являются сейчас профессорами, а три — доцентами. У него есть значительные научные и популяризаторские дост)гженйя охватывающие разные отрасли агрохимии и некоторые проблемы физиологии растений и биохимии, тесно связанные с агрохимией. Результаты некоторых из указанных работ нашли применение в сельскохозяйственной практике. В совокупности научно-исследо вательских достижений первое место в отношении как количества так и важности занимают его труды в области фосфорного питания растений, а также оценки новых минеральных удобрений и поисков нового сырья для их производства. Некоторые из трудов профессора Литыньского являлись предметом докладов на международных научных конгрессах в Риме, Праге, Цюрихе, Лиссабоне и Москве. Профессор Тадеуш Литыньски постоянно сотрудничает с хозяйственными и научными учреждениями вне собственной Академии. Он принимал деятельное участие в организации агрохимической станции в Кракове, подчиненной Министерству сельского хозяйства и был некоторое время ее руководителем. В течение многих лет он являлся руководителем иссле довательского учреждения по охране вод от загрязнений в Кракове. Им были организованы химические лаборатории для фабрики „Супертомасина” . Особенно оживленную органи зационную деятельность он развернул сначала в Польской Академии Знаний как секретарь и редактор журнала „Prace Rolniczo-Leśne” (Труды в области сельского и лесного хозяй ства) Комиссии сельскохозяйственно-лесных наук, а затем в Польской Академии Наук как председатель Комиссии сельскохозяйственных и лесных наук Отдела ПАН в Кракове и глав- ний редактор журнача „Acta Agraria et Silvestria” и в Комитете почвоведения и агрохимии V-ro Отделения ПАН, исполняя в 1961-1971 гг. м.пр. функции председателя секции агро химии. Он был основателем Краковского филиала Польского общества почвоведов и неко торое время его председателем. С многих лет он является председателем Комиссии по пло дородию почвы и питания растений Польского общества почвоведов. Он также член Поль ского химического общества и Польского общества естествоведов им. М. Коперника. За исключительные научно-исследовательские, дидактические и организационно-со циальные достижения профессор Тадеуш Литыньски получил ряд наград и орденов. Ему была четырехкратно присуждена награда Министра науки, высших учебнйх заведений и тех ники. Он был награжден офищерским и командорским крестом Ордена Возрождения Польши, почетным званием „заслуженного учителя ПНР”, медалью „Мерентйбус” за особые заслуги для Краковского университета в период оккупации и многими другими орденами. По случаю 80-летия со дня рождения и 60-летия научной деятельности профессора Та деуша Литыньского, 11 июня 1981 г. в Сельскохозяйственной академии в Кракове состоялась научная сессия по теме „Удобрение и охрана среды” , организованная Комитетом почво ведения и агрохимии ПАН, Институтом почвоведения, агрохимии и микробиологай Сель скохозяйственной академии в Кракове и Польским обществом почвоведов. Во время сессии представители Польской Академии Наук, Сельскохозяйственной академии в Кракове и других высших учебных заведений в стране, а также ученики и сотрудники профессора, принесли ему по случаю его юбилея сердечные поздравления, выражения признательности и поже лания дальнейших научных достижений и всяческих благ в личной жизни.
EIGHTIETH BIRTHDAY AND SIXTIETH ANNIVERSARY
OF SCIENTIFIC RESEARCH OF PROFESSOR Dr. TADEUSZ LITYŃSKI, Dr. H. C. The eightieth birthday of Professor Dr. Tadeusz Lityński, Doctor honoris causa, and at the same time the sixtieth anniversary of the beginning of his scientific activities turned in 1981. He is an oridinary professor of agricultural chemistry in the Agricultural University, Cracow; an ordinary member of the Polish Academy of Sciences; the chairman (for many years) of the Committee of Agricultural and Forest Sciences, branch of the Polish Academy of Sciences in Cracow; a member of the International Society of Soil Science and a member of the Polish Society of Soil Science; the founder of the Cracow branch of the Polish Society of Soil Science and several times its chairman; editor-in-chief of the journal “Acta Agraria et Silvestria” ; a member of the editing committees of the periodicals “Polish Journal of Soil Science” and “Agrochimica” (Italy).
Professor Tadeusz Lityńśki began scientific research at the Jagellonian University in 1921 as a student of the IVth year of Chemistry and assistant of the Department of Chemistry. After obtaining the Ph.D. degree (chemistry) in 1926 he takes over the post of tutor of the Department of Agricultural Chemistry in the Faculty of Agriculture, Jagellonian University. From now on all his efforts, his knowledge and acquirements are consecrated to the development of agricultural chemistry — before the war as a collaborator of Professor Władysław Vorbrodt, since 1945 as head of the Chair of Agricultural Chemistry (of the Jagellonian University, since 1953 of the Agri cultural University of Cracow). In 1970/71 he became Director of the Institute of Soil Science, Agricultural Chemistry, and Microbiology of the Agricultural University of Cracow. In the years 1948-1952 he was Dean of the Agricultural-Forestal Faculty, Jagiellonian University; in the years 1959-1962 he acted as Prorector of the Agricultural University of Cracow.
Professor Tadeusz Lityński qualified as assistant professor in 1936 at the Agricultural Faculty, Jagellonian University, in phytochemistry. He obtains the title of extraordinary professor in 1946, that of oridinary professor in 1956. In 1948 he is elected as member of the Polish Academy of Science and Letters. In 1969 he is elected a corresponding member, in 1976 — and ordinary member of the Polish Academy of Sciences. In 1976 the Agricultural University of Cracow confers on him tbs status of Doctor honoris causa.
During sixty uninterrupted years of research and teaching Professor Tadeusz Lityński educated numerous specialists for agriculture and created his own scientific school. He directed 180 master’s dissertations and 16 doctor’s theses. Among his pupils five are now professors and three — assistant professors. He is the author of an important list of scientific papers and popular-science publi cations. This list comprises various realms of agricultural chemistry and some problems of plant physiology and biochemistry connected intimately with the former. The results of some of these papers found their application in agricultural practice. In the whole of his scientific output the main part — in a quantitative sense as well as one of importance — is occupied by his research on the feeding of plants with phosphorus and the estimation of new fertilizers with a search for new raw products for their production. Some of Professor Lityński’s papers were read at inter national scientific congresses in Rome, Prague, Zurich, Lisbon, and Moscow.
Professor Tadeusz Lityński always collaborates with economic and scientific units outside his University. He actively participated in the organization of the Station of Agricultural Chemistry in Cracow, a unit of the Ministry of Agriculture, and he was its director for some time. For many years he directed a scientific laboratory for the protection of water from pollution (in Cracow). He organised the chemical laboratory of the factory “Supertomasyna”. He contributed especially to organisational activities, at first in the Polish Academy of Science and Letters as secretary of the Committee of Agricultural and Forest Sciences as well as editor of the series “Prace Rolniczo-Leśne” (Papers on Agriculture and Forestry); then in the Polish Academy of Sciences as chairman of the Committee of Agricultural and Forest Sciences of the Academy’s branch in Cracow and editor- -in-chief of the periodical “Acta Agraria et Silvestria” ; also in the Committee of Soil Science and Agricultural Chemistry of the Vth Faculty in the Polish Academy of Sciences, where in the years 1961-1971 he was among others chairman of the Section of Agricultural Chemistry. He founded
the Cracow branch of the Polish Society of Soil Science and for some time served as its chairman. Science many years he is chairman of the Committe of Soil Fertility, Polish Society of Soil Science. He is also a member of the Polish Society of Chemistry and of the Polish “Copernicus” Society of Naturalists.
His outstanding achievements in scientific research, teaching, and organization allowed Pro fessor Tadeusz Lityński to obtain many honours and awards. Four times he was awarded a prize by the Minister of Science, Superior Education, and Technology. He was awarded an Officer’s Cross and a Commander’s Cross of the Order “Polonia Restituta” ; the honorary title “Teacher of Merit of the Polish Popular Republic” ; the medal “Merentibus” for special merits rendered to the Jagellonian University during the occupation; and many other decorations.
On the occasion of the 80th birthday and the 60th anniversary of scientific research of Pro fessor Tadeusz Lityński there took place on June 11th, 1981, in the Agricultural University in Cracow a scientific meeting “Fertilization and Environmental Protection” organised by the Committee of Soil Science and Agricultural Chemistry, Polish Academy of Sciences, by the Institute of Soil Science, Agricultural Chemistry, and Microbiology, Agricultural University, Cracow, and by the Polish Society of Soil Science. During this meeting the representatives of the Polish Academy of Sciences, of the Agricultural University in Cracow and other Universities in Poland, of the Polish Society of Soil Science, as well as some of his pupils and collaborators — congratulated the Professor, expressed their appreciation, and wished him further scientific success and personal prosperity.
