Janusz Lehmann
Przegląd zagranicznych czasopism
konserwatorskich
Ochrona Zabytków 21/4 (83), 74-76
‘Piśmiennictwo
PRZEGLĄD ZAGRANICZNYCH CZASOPISM KONSERWATORSKICH*
SOOBSZCZENIJA. Wyd. M inisterstwo Kultury SSSR— W siesojuznaja Centralnaja N auczno-Issledow atelskaja Laboratorija po Konserwacji i Restawracji Muzejnych Chudożestwennych Cennostej. (WCNILKR). Moskwa. W ydawnictwo ciągłe, nieperiodyczne.
Tom 17-18 (1966), 275 stron, ilustracje.
Pod redakcją J u . I. G r e n b e r g a obejmuje arty kuły:
T. I. B e r l i n , Spektrografia w badaniu rzeźb i przed m iotów zdobnictwa z m etali i stopów, s. 3—25, 11 il. i 8 tabl. A rtykuł przedstawia zagadnienia, związane z analizą zabytków ze srebra, m iedzi i jej stopów, m etodami spektrografii em isyjnej. Omawia zastoso wanie spektrografu kwarcowego ISP 28, generatora DG 2, m ikrofotom etru MF 4 i spektroprojektora PS 18, w ykonyw anie analiz ilościow ych i jakościowych, naj korzystniejsze warunki w ykonyw ania spektrogra- mów, w ykaz charakterystycznych linii dla poszcze gólnych pierw iastków i w yniki analiz ilościowych 39 prób m etalu zabytków z miedzi brązu i srebra. M. P. W i k t U T f i n a , O niektórych aparatach rent genow skich do badania eksponatów muzealnych. s. 25—2.9, 6 ii.
Opis i charakterystyka aparatów rentgenowskich sto sowanych w WCNILKR. Badanie eksponatów prowa dzone jest metodą rentgenografii przy pomocy apara tu stacjonarnego typu m edycznego model RUM-7 z silnym statyw em , lampą BPW 60 i szafkow ym pul pitem, do zdjęć kostnych, pracującego, przy napięciu 5—60 kV i natężeniu 0—20 m A, czas ekspozycji 10 sek- 6 min. Aparat przenośny m ieści się w dwóch walizkach, pracuje przy napięciu 10—20 kV i n atę żeniu 0—10 mA.
M. P. i W i k t u r i n a , L. I. G ł a d к o w a i G. W. I g n a t o w a, Stratygraficzna metoda badania d w u stronnych obrazów, s. 29—37, 5 il.
R entgenografia dwustronnych obrazów na drew nie w ykonyw ana w WCNILKR aparatem RUM-7 opiera się na efek cie rozm azywania przeszkadzających cieni
* S ta ły przegląd zagranicznych czasopism konser watorskich obejm uje 11 w ydaw nictw , których zestaw
zm odyfikowaną metodą K. Maiera (1914) i Olsona (1944), nazywaną przez tego ostatniego tom ografią powierzchniową.
Z. M. Ż e l n i i n s k a j a , Chemiczna analiza jakościo wa pigm entów mineralnych używanych w m alarstwie olejnym, tem perowym i freskow ym (metodyka). s. 37—71. 8 tabl.
Zastosowanie metod mikroanalizy, a mian. analizy kroplowej, luminiscencji, m ikrokrystaloskopii i chro matografii bibułowej dla określania pigm entów w mieszaninach. Metodyka określa warunki w yko nania, najdogodniejszą metodyką, najm niejsze w y krywalne ilości charakterystycznego pierwiastka oraz jego najniższe w ykrywalne stężenie w roztworze. W tabelach pigmentów zestawionych w /g kolorów podano nazwy, synonimy, skład chemiczny, własności fizyczne, historię i reakcje z gorącym HC1.
М. K. K a l i s z , Korozja wtórna dawnych przedmio tów z brązu. s. 72—97. 23 il.
Studium chem iczno-m ineralogiczne korozji zabytków z brązu i miedzi zajmuje się przyczynami i m echa nizmem korozji, powstającymi produktami, ich che micznym i m ineralogicznym określeniem, oraz podaje szereg przykładów na zdjęciach makro- i mikrometa- lograficznych. Szczególną uwagę zwrócono na zagad nienie usuwania chlorków w czasie konserwacji i za pobiegania w ten sposób wtórnej korozji.
O. W. L e l e k ó w a, Konsolidacja dzieł dawnego ma larstw a sztalugowego, s. 97—112. 8 il.
Zebrane wyniki badań nad wzm acnianiem drewnianego podłoża obrazów, zaprawy i m alatury drogą przepa- jania zimnymi i gorącymi roztworami rybiego kleju o różnym stężeniu. Omówienie celowości i sposobów stosowania roztworów rybiego kleju w zabiegach ma jących na celu konsolidacje dzieł m alarstw a, szcze góły dotyczące sposobów przygotowania roztworów kleju oraz uwagi na temat wcześniejszych publikacji. E. F. F e d o r o w i c z , Oh. C h u s t u i t d i n c h o d ż a - j e w i R u z y b a j e w, Nowy sposób umacniania
zamieszczono w z. 3 (62) rocznika XVI (1963) „Ochro ny Zabytków”, s. 69.
przedmiotów archeologicznych z niew ypalanej gliny i innych m ateriałów porowatych, s. 113—116.
Konsolidacja zabytków z m ateriałów porowatych po chodzących z w ykopalisk w Denay drogą nasycania roztworem monomeru m etakrylanu butylu lub m e tylu w ksylenie z dodatkiem nadtlenku benzoilu (ka talizator) i następnie polim eryzacji w temperaturach kolejno 70°, 100° i 120° C.
L. I. W o r o n i n a , Niektóre inform acje o grzybach niszczących obiekty malarstwa, s. 117—124, 4 tabl. Wyniki badania zestawu grzybów (pleśni) znalezio nych na obrazach w muzeach Zakaukazia i wybrzeża Bałtyku.
A. M i c h a j ł o w , Konserwacja i konsolidacja róż nych zabytków drewnianych w Ludowej Republice Bułgarii, s. 125—130. 2 il.
Na tle konserwacji drewnianych rzeźb z ikonosta sów cerkwi w Pazardżyku, Sozopolu, Sam okowie i Triiawnie autor snuje ogólne rozważania na temat konserwacji zabytków drewnianych w Bułgarii. Kon serw acja polegała na dezynfekcji drewna przy użyciu
aerozoli DDT, HCH i PDB, oczyszczaniu i przepoje niu stoczonych fragm entów roztworami akrylanu lub
poliamidu w acetonie i toluenie.
G. Z. B y k o w a , W spółczesne tem perow e m alarstwo sztalugow e. U jaw nione w ym agania s. 131—153. 5 il. Autor podaje technologię m alarstw a tem perowego artystów rosyjskich i radzieckich a następnie roz patruje przyczyny niszczenia i konserw ację w spół czesnych sztalugow ych m alowideł tem perowych. Ko lejno omawia podkłady i zaprawy do m alarstwa tem perowego, a następnie farby oparte na spoiwach em ulsyjnych białkowo-olejnych i polioctanowo w in y lowych, ich odporność na gnicie i światło.
G. A. Z a g j a n s к a j a, O technice studiów A. Iw a nowa. s, 154—166, 4 il.
Autorka na tle badań oryginalnych dzieł A. Iwanowa przeprowadza analizę stosowanej techniki malar skiej. Z podanych w artykule rozważań wynikają kryteria autentyfikacji dzieł om awianego artysty. M. P. F i ł a t o w a, U sunięcie werniksu z rysunków de C ourteille’a. s. 167—173, 2 il.
100 rysunków de Courteille’a z muzeum Archangiel- skoje, oddane do konserwacji, pokrytych było dwiema warstwam i w erniksu- fiksatyw y, z których pierwsza (od góry) była roztworem damary, a druga roztwo rem m ieszaniny białka kurzego i cukru. Pociem niałe werniksy z rysunków wykonanych węglem , ołów kiem i sangwiną usunięto trzema kolejnym i m ieszaninam i składającym i się z octanu amylu, eteru, alkoholu ety lowego, glikolu m etylowego, chloroformu i toluenu, oraz przem yto rysunki ciepłym (45° C) 25°/o roztw o rem mocznika w wodzie.
S. P. T i с h o m i r o w a, Z praktyki konserwacji pa pierowej kalki. s. 173—179. 2 il.
Opis trudnego zabiegu konserwacji kruchej i cienkiej kalki papierowej metodą dublowania na karton. Na kalkach znajdują się ołów kowe rysunki W. A. S e rowa. Metoda może być stosowana do konserwacji cienkich papierów o dużym stopniu zniszczenia. G. D r e m a i t e , Przechowywanie grafiki w m agazy nach i ekspozycji Państw owego M uzeum Sztuki w Wilnie, s. 180—185. 1 il.
Opis system u m agazynowania ok. 20 ООО rycin, sprzę tu w postaci szaf i komód. Podaje podział obiektów
na 6 zasadniczych form atów i w związku z tym typy stosowanych kartonowych obwolut, warunki temperatury i wilgotności w magazynie.
S. N. D a w i d ó w i O. M. F r i d m a n , Regulacja warunków wilgoci w zabytkach architektury L enin gradu metodą elektroosmozy. s. 185—201. 9 il. 2 tabl. Artykuł omawia zagadnienia regulowania zaw ilgoce nia zabytków architektury i budynków m uzealnych metodą elektroosm ozy, opisuje i -podaje schem aty aparatury do regulacji i pomiaru w ilgotności murów. P. I. K o s t r o w , Om ówienie artykułu A. W. W inne- ra „Zarys metod konserwacji portretów fajum skich” z nr. 7. Soobszczenij. s. 202—211.
Rejestr tłum aczeń w ykonanych przez dział inform acji naukowej WCNILKR (poz. 110—223) s. 211—236. Notatki o referatach radzieckich specjalistów na kon ferencjach międzynarodowych, s. 236—238.
Kronika i informacje.
Tom 19 (1967), 136 stron, ilustracje.
Pod redakcją D. N. M а г к o w s к o g o zawiera ar tykuły omawiające prace konserwatorów P ań stw o wego Ermitażu.
T. N. W o ł g i n a Czyszczenie tkanin m uzealnych, s. 5—36. 1,2 il. 6 tabl.
W kolejnych rozdziałach om awia zabrudzenie jako jedną z głównych przyczyn niszczenia tkanin m uzeal nych, w pływ różnych sposobów oczyszczania na m o kro i sucho na odporność tkanin i wreszcie recepty i tabele usuwania zabrudzeń i plam. Autorka pow o łuje się na pracę N. N. Semenowicza Restawracia muzejnych tkanej wydaną w 1961 roku. N ależy zw ró cić uwagę na opis m etodyki m ikroskopowego ok reśla nia rodzaju włókien, sposoby czyszczenia na sucho i przy pomocy rozpuszczalników organicznych. W. A. D u d i n a , Konserwacja tkanin archeologicz nych, s. 37—54. 6 il.
Podaje sposoby oczyszczania i dezynfekcji tkanin po chodzących z w ykopalisk, montaż na tiulow ych pod kładach sposobem naklejania klajstrem, sposoby kon serw acji odzieży i tkanin zwęglonych. Podaje recepty i sposoby przyrządzania 3 rodzajów klajstru.
I. I. S , o ł o w i e w a , U zupełnianie tkanin uszkodzo nych przez mole, s. 55—61. 3 il.
Ubytki tkaniny spowodowane przez larw y m oli są uzupełniane w ypełnieniem z rozdrobnionych starych wzgl. sztucznie postarzonych włókien. Połączenie _ w y pełnienia z tkaniną wykonuje się przy użyciu klajstru.
N. G. G e r a s i m o w a , A. M. A n o s o w a i E. P. G o ł u b o w s k a j a , W ybielanie grafiki i rysunków , s. 62—91. 8 il. 7 tabl.
Omówienie w yników badań w pływ u na papier sub stancji używanych do bielenia w czasie konserw acji: chloraminy B, bezwodnika kwasu chlorowego, chlo- rynu i podchlorynu oraz nadtlenku wodoru. W yniki pomiarów wykonanych w czasie badań zestawiono w 7 tablicach. W konkluzji autorki stw ierdzają, że najm niej szkodliwe są: chloramina B, bezw odnik k w a su chlorowego i chloryn sodu.
N. G. G e r a s i m o w a i Z. ,W. P o n o m a r . e w a , Zabezpieczenie napisów wykonanych atram entem r lazogausowym przy w ybielan iu rycin i rysunków , s. 92—101. 2 il. 2 tabl. ,
Autorki polecają zabezpieczenie napisów przez 4-krotne ich pokrycie 5% roztworem etylocelulozy К w m ieszaninie alkoholu, benzenu i toluenu.
N. G. G e r a s i m o w a i Z. W. P o n o m a r e v a , U su w anie tłustych plam z papieru s. 102—111. 2 tabl. Wyniki badań nad stosow aniem 17 różnych rozpusz czalników organicznych do usuwania różnego rodzaju tłustych plam z papieru. Wskazania ujęto w 2 ta blice.
N. G. G e r a s i m o w a , O zastosowaniu inhibitorów korozji atm osferycznej do zabezpieczania obiektów m etalow ych w m uzeum, s. 112—124.
Propozycje stosow ania do pakow ania zabytków że laznych i stalow ych, w magazynach i do transportu,
papieru nasyconego jednym z lotnych inhibitorów, % a m ianow icie: ND A (azotyn cykloheksylam iny) CCA (chromian cykloheksylam iny) oraz olejow ych roztwo rów soli cykloheksylam m y i benzoesanu sodu. Zaoa- kowane w ten sposób obiekty nie zm ieniły się przez 3 lata.
N. N. M i a k s i m o w a , Emulgowany klej do konser w acji papieru i tkanin, s. 125—128. 2 il.
Sposób przygotowania kleju em ulsyjnego do p ap ie ru i tkanin złożonego z mąki pszennej, wody, ksylenu i m etakrylanu butylu.
Informacja o seminarium, nekrologia i w skazów ki dla autorów, s. 129—138.
Jan usz Lehmann
N akład 1150 + 23 egz. Objętość arkuszy wyd. 11, druk. 9,5. Papier ilustr. III kl. 100 g. 61 X 86. Oddano do składu 11 listó-pada 1968 r. druk ukończono w marcu 1969 r.
