Pojęcie rażącej niewspółmierności kary w stosunku do przypisanego czynu

Witold Formański

Pojęcie rażącej niewspółmierności

kary w stosunku do przypisanego

czynu

Palestra 31/5(353), 79-81

Nr

J a k ju ż z a z n a c z o n o , z a in t e r e s o w a n a z w o ln iła s ię z e s t a n o w is k a s ę d z ie g o n a w ła s n ą p r o śb ę . A n i w t r a k c ie s p r a w o w a n ia p r z e z w y m ie n io n ą u r z ę d u s ę d z ie g o , a n i po z w o ln ie n iu je j z te g o s t a n o w is k a w ła d z e p r z e ło ż o n e n ie w y s u n ę ły p r z e c iw k o n ie j z a r z u tó w , k tó r e b y u z a s a d n ia ły w s z c z ę c ie p o s t ę ­ p o w a n ia d y s c y p lin a r n e g o b ą d ź ś w ia d c z y ły o u tr a c ie p r z e z n ią r ę k o jm i do s p r a w o w a n ia u r z ę d u sę d z ie g o (a w k o n s e k w e n c j i ta k ż e w y k o n y w a n ia z a ­ w o d u a d w o k a ta ). N ie m o ż n a ta k ż e u z n a ć za o k o lic z n o ś ć s t w ie r d z a ją c ą u tr a tę r ę k o jm i fa k t u z w o ln ie n ia s ię z a in t e r e s o w a n e j z e s t a n o w is k a s ę d z ie ­ g o n a je j p ro śb ę.

M a ją c n a w z g lę d z ie w y m ie n io n e o k o lic z n o ś c i, n a le ż a ło , z d a n ie m S ą d u N a jw y ż s z e g o , d o jść do w n io s k u , że sk o r o z a in t e r e s o w a n a w y k a z a ła , iż z w a ln ia j ą c s ię na w ła s n ą p r o ś b ę z e s t a n o w is k a s ę d z ie g o n ie u tr a c iła r ę ­ k o jm i k o n ie c z n e j do s p r a w o w a n ia t e g o z a w o d u , to S ą d N a j w y ż s z y r o z p a ­ tr u j ą c je j s k a r g ę n a s p r z e c iw M in istr a S p r a w ie d liw o ś c i p r z e c iw k o w p is o w i n a lis t ę a d w o k a tó w , m ia ł p o d s t a w ę do u c h y le n ia te g o s p r z e c iw u . Z ty c h w z g lę d ó w S ą d N a j w y ż s z y w s k ła d z ie p o w ię k s z o n y m n ie u w z g lę d ­ n ił r e w iz j i n a d z w y c z a jn e j. 2

.

Pojęcie rażącej niewspółmicrności kary w stosunku do przypisanego czynu

S ą d N a jw y ż s z y , p r z y o k a z ji r o z p a tr y w a n ia r e w iz j i n a d z w y c z a jn y c h od p r a w o m o c n y c h o r z e c z e ń w y d a n y c h w p o s t ę p o w a n iu d y s c y p lin a r n y m p r z e ­ c iw k o a d w o k a to m lu b a p lik a n to m a d w o k a c k im m u s i n a jc z ę ś c ie j w y p o w ia ­ d ać s ię co d o te g o , c z y p o s t ę p o w a n ie o b w in io n e g o b y ło s p r z e c z n e z z a s a d a ­ m i e t y k i lu b g o d n o ś c i z a w o d u b ą d ź c z y w y m ie r z o n a w t y m p o s t ę p o w a n iu k a r a je s t w s p ó łm ie r n a do p r z y p is a n e g o c z y n u . P r z e ś le d z e n ie p o g lą d ó w S ą d u N a jw y ż s z e g o w ty m w z g lę d z ie — o c z y ­ w iś c ie p r z y z a c h o w a n iu z e w z g lę d u n a s p e c y f ik ę i o b j ę c ie n ie j a w n o ś c ią p o s t ę p o w a ń d y s c y p lin a r n y c h , c a łk o w it e j a n o n im o w o ś c i — m o ż e s ię o k a ­ za ć p r z y d a tn e d la p r a w id ło w e j o c e n y p r z e w in ie ń o só b p o d le g a j ą c y c h o d ­ p o w ie d z ia ln o ś c i d y s c y p lin a r n e j.

W s p r a w ie

I PAN 15/86

z dnia 23 kwietnia

1986 r.,

80 W i t o l d F o t m a ń a k i N r 5(353)

n y r z e c z y w iś c ie m ia ły m ie js c e , w z ią ł p r z y w y m ia r z e k a r y p o d u w a g ę z j e d n e j s t r o n y o c z y w is t e n a r u s z e n ie p r z e p is ó w o r a z s p r z e c z n e z e t y k ą z a ­ w o d o w ą p o s t ę p o w a n ie m a j ą c e n a c e lu u z y s k a n ie n ie s łu s z n y c h k o r z y ś c i, a z d r u g ie j s t r o n y — ja k o o k o lic z n o ś c i ła g o d z ą c e — to , ż e j e s t to p ie r w ­ s z y w y p a d e k n a r u s z e n ia p r z e p is ó w p r z e z o b w in io n e g o w je g o p r a k t y c e z a ­ w o d o w e j , d o b r ą je g o o p in ię , s t a n z d r o w ia , s y t u a c ję r o d z in n ą i m a j ą tk o w ą , a "także fa k t , ż e w e w s z y s tk ic h w y p a d k a c h k lie n c i s a m i w r ę c z a li c z y p o z o s ­ t a w ia l i p ie n ią d z e o b w in io n e m u b e z je g o in ic j a t y w y , a n a w e t n ie j e d n o k r o t ­ n ie w b r e w j e g o w o li. N ik t te ż n ie r o ś c ił do o b w in io n e g o p r e t e n s j i o z łe p r o w a d z e n ie s p r a w y .

O r z e c z e n ie to u p r a w o m o c n iło s ię , g d y ż s t r o n y n ie s k ła d a ły ś r o d k a o d w o ­ ła w c z e g o . W r e w iz j i n a d z w y c z a jn e j M in is te r S p r a w ie d liw o ś c i z a r z u c ił r a ż ą c ą n ie - w s p ó łm ie r n o ś ć k a r y p r z e z w y m ie r z e n ie z b y t ła g o d n e j k a r y i w n ió s ł o w y ­ m i e r z e n ie łą c z n e j z a s a d n ic z e j k a r y d y s c y p lin a r n e j je d n e g o r o k u z a w ie s z e ­ n ia w c z y n n o ś c ia c h z a w o d o w y c h . S ą d N a j w y ż s z y , p o u z u p e łn ie n iu p o s t ę p o w a n ia d o w o d o w e g o d a n y m i co d o s t a n u z d r o w ia o b w in io n e g o , p o u s t a le n iu , ż e w Iz b ie A d w o k a c k ie j w A. w y d a n o w o k r e s ie o s t a tn ic h d w ó c h la t t y lk o d w a o r z e c z e n ia s k a z u j ą c e ( w t y m o b w in io n e g o ) za p r z e w in ie n ia d y s c y p lin a r n e p o le g a j ą c e n a p r z y ­ j ę c iu p ie n ią d z y p o z a k a s ą z e s p o łu a d w o k a c k ie g o , a ta k ż e p o u s t a le n iu z a ­ r o b k ó w o b w in io n e g o n e tt o w o s t a tn ic h m ie s ią c a c h , k tó r e k s z t a łt o w a ły s ię w g r a n ic a c h o d 10.000 z ł d o 17.000 z ł m ie s ię c z n ie — n ie d o p a tr z y ł s ię u z a ­ s a d n io n y c h p o d s t a w do u w z g lę d n ie n ia r e w iz j i n a d z w y c z a jn e j. Z a s a d n ic z a te z a w y r o k u S ą d u N a jw y ż s z e g o b rzm i: W m y ś l a r t. 387 p k t 4 k .p .k . w z w . z a r t. 462 k .p .k . i § 1 u s t. 2 c y t. r o z ­ p o r z ą d z e n ia M in is tr a S p r a w ie d liw o ś c i z d n ia 19 lis to p a d a 1983 r. w s p r a ­ w ie p o s t ę p o w a n ia d y s c y p lin a r n e g o p r z e c iw k o a d w o k a to m i a p lik a n to m a d ­ w o k a c k im (D z.U . N r 68, p o z. 307) o r z e c z e n ie d y s c y p lin a r n e z a s k a r ż o n e r e ­ w iz j ą n a d z w y c z a j n ą o p a r tą n a z a r z u c ie n ie w s p ó lm ie r n o ś c i k a r y w s t o s u n ­ k u d o p r z y p is a n e g o c z y n u m o ż e u le c z m ia n ie (z a o s tr z e n iu ) t y lk o w r a z ie s t w ie r d z e n ia , ż e o r z e c z o n a k a r a je s t r a ż ą c o n ie s p r a w ie d liw a (ła g o d n a ) w s t o s u n k u d o p r z y p is a n e g o c z y n u . W y m ie r z o n a k a r a je s t , z d a n ie m S ą d u N a jw y ż s z e g o , w s p ó łm ie r n a d o p r z y ­ p is a n e g o o b w in io n e m u c z y n u , a lb o w ie m k a r a n a g a n y je s t k a r ą d o tk liw ą , g d y ż p o z a d o le g liw o ś c ią m o r a ln ą p o c ią g a za so b ą u tr a tę p r a w a w y b ie r a l­ n o ś c i do o r g a n ó w a d w o k a tu r y , o r g a n ó w izb a d w o k a c k ic h o r a z o r g a n ó w z e s p o łó w a d w o k a c k ic h n a o k r e s tr z e c h la t o d u p r a w o m o c n ie n ia s ię o r z e ­ c z e n ia (a r t. 86 § 1). U w z g lę d n ia ją c w y k a z a n ą w s p r a w ie w y s o k o ś ć z a r o b ­ k ó w o b w in io n e g o w c ią g u 7 m ie s ię c y , n a le ż y s tw ie r d z ić , ż e w y m ie r z o n a o b w in io n e m u k a r a p ie n ię ż n a ja k o k a r a d o d a tk o w a w g r a n ic a c h g ó r n e j s t a w k i p r z e w id z ia n e j p r z e z p r a w o (art. 86 § 2 zd . d r u g ie ), p r z e k r a c z a ją c a w y s o k o ś ć p r z y j ę t y c h p ie n ię d z y p o z a k a s ą z e s p o łu a d w o k a c k ie g o , r ó w n ie ż w p ły w a n a d o le g liw o ś ć k a r y w y m ie r z o n e j o b w in io n e m u . T r z e b a p o z a ty m

81 N r 9 (393) P ro b la m a tylta d o i. przepU óio p. o a . w orztcznlettoł* S N

m ie ć t a k ż e n a u w a d z e , ż e je s t to p ie r w s z e p r z e w in ie n ie d y s c y p lin a r n e o b w i­ n io n e g o i ż e m a o n d o b r ą o p in ię z a w o d o w ą a je g o s y t u a c j a m a t e r ia ln o - -z d r o w o tn a je s t tr u d n a . N a le ż y r ó w n ie ż p o d k r e ś lić , ż e z a s t o s o w a n ie k a r y z a w ie s z e n ia w c z y n n o ś c ia c h z a w o d o w y c h a d w o k a ta , o co w n o s i s k a r ż ą c y , m o ż e m ie ć m ie j s c e t y lk o w s y t u a c ji, g d y p r z e w in ie n ie a d w o k a ta j e s t te g o r o d z a ju , iż w y m a g a , a b y co n a jm n ie j n a p e w ie n c z a s o d s u n ą ć g o o d p r a c y z a w o d o w e j. T a k a s y t u a c ja w w y p a d k u n in ie j s z y m n ie z a c h o d z i. P r z e w in ie n ie o b w in io n e g o je s t n ie w ą t p i iw ie p o w a ż n e , s t a n o w i r a ż ą c e u c h y b ie n ie z a s a d o m e t y k i i g o d n o ś c i z a w o d u . J e d n a k ż e n ie s t a n o w i o n o p r z e s t ę p s tw a i — w b r e w tw ie r d z e n io m z a w a r t y m w u z a s a d n ie n iu r e w iz j i n a d z w y c z a jn e j — o k o lic z n o ś c i je g o p o p e łn ie n ia m u s z ą b y ć u w z g lę d n io n e p r z y w y m ia r z e k a r y (§ 2 ro zp . z 19.X I.1983 r. i a r t. 357 k .p .k .). O k o lic z n o ś c i t e w s k a z u ją , ż e p o c h o p n e j e s t t w ie r d z e n ie z a w a r te w r e w iz j i, iż o b w in io ­ n e m u o b c e są z a s a d y m o r a ln e i e ty c z n e . G d y b y ta k b y ło , to n ie m ó g łb y o b w in io n y w o g ó le b y ć a d w o k a te m , t y lk o m u s ia łb y b y ć w y d a lo n y z s z e ­ r e g ó w a d w o k a tu r y , a o to n a w e t r e w id u j ą c y n ie w y s t ę p u j e . D la t e g o n a r u ­ s z e n ie p o ra z p ie r w s z y p r z e z o b w in io n e g o z a s a d e t y k i i g o d n o ś c i z a w o d u a d w o k a c k ie g o n ie j e s t je d n o z n a c z n a z ty m , ż e są m u o b c e j a k ie k o lw ie k z a s a d y m o r a ln e i e t y c z n e i ż e w y w ie r a o n d e m o r a liz u ją c y w p ły w n a ś r o ­ d o w is k o a d w o k a c k ie .

3.

Opuszczenie sali przez obrońcę w czasie ogłaszania przez Sąd uzasadnienia

wydanego orzeczenia stanowi naruszenie powagi sądu

D e c y z ją M in is tr a S p r a w ie d liw o ś c i p o le c o n o w s z c z ą ć p o s t ę p o w a n ie d y s ­ c y p lin a r n e p r z e c iw k o a d w o k a t o w i Y . o to , ż e b io r ą c u d z ia ł w r o z p r a w ie p r z e d S ą d e m N a j w y ż s z y m ja k o o b ro ń ca , n ie z w ło c z n ie p o o d c z y ta n iu s e n ­ t e n c j i w y r o k u o p u ś c ił b e z z g o d y S ą d u s w o j e m ie j s c e n a s a li i d e m o n s t r a ­ c y jn ie w y s z e d ł z s a li r o z p r a w , d o p u s z c z a ją c s ię n a r u s z e n ia p o w a g i S ą d u N a jw y ż s z e g o o ra z p r z y ję t e g o p o r z ą d k u w t r a k c ie o g ła s z a n ia w y r o k u , tj. o p o p e łn ie n ie p r z e w in ie n ia d y s c y p lin a r n e g o p r z e w id z ia n e g o w a r t. 80 p r a w a o a d w o k a tu r z e . S ą d D y s c y p lin a r n y I z b y w E . p o s t ę p o w a n ie u m o r z y ł, u z n a ją c p r z e w in ie ­ n ie o b w in io n e g o za w y p a d e k m n ie js z e j w a g i. W y ż sz y S ą d D y s c y p lin a r n y , r o z p o z n a w s z y s p r a w ę w w y n ik u o d w o ła n ia R z e c z n ik a D y s c y p lin a r n e g o N R A , o b w in io n e g o o r a z o b r o ń c y , u c h y lił z a s ­ k a r ż o n e o r z e c z e n ie i p r z e k a z a ł s p r a w ę do p o n o w n e g o r o z p o z n a n ia S ą d o w i D y s c y p lin a r n e m u I in s ta n c ji. S ą d D y s c y p lin a r n y I z b y w E . u n ie w in n ił o b w in io n e g o o d p o p e łn ie n ia w y ­ ż ej o p is a n e g o p r z e w in ie n ia d y s c y p lin a r n e g o . N a s k u t e k r e w iz j i n a d z w y c z a jn e j M in istr a S p r a w ie d liw o ś c i S ą d N a j w y ż ­ s z y w y r o k ie m z d n ia 27 lis to p a d a 1986 r. (I P A N 39/86) u c h y l i ł z a s k a r ­ ż o n e o r z e c z e n ie i p r z e k a z a ł s p r a w ę d o p o n o w n e g o r o z p o z n a n ia S ą ­ d o w i D y s c y p lin a r n e m u I z b y u z n a ją c , ż e r e w iz ja n a d z w y c z a jn a z a s łu g u j e n a u w z g lę d n ie n ie *