Scenariusz lekcji - Wojna secesyjna – zachowanie jedności państwa i zniesienie niewolnictwa
1. Cele lekcji
a) Wiadomości1. historia niewolnictwa w Stanach Zjednoczonych
2. Północ oraz Południe kraju – różnice ekonomiczno-społeczne 3. ruch abolicjonistyczny
4. Abraham Lincoln – biografia 5. co to jest secesja
6. Skonfederowane Stany Ameryki 7. Proklamacja Emancypacji (1863) 8. bitwa pod Gettysburgiem (1863) 9. XIII poprawka do Konstytucji
b) Umiejętności
1. definiowanie pojęcia „secesja” jako: a) odłączenie się, oddzielenie się, b) styl w sztuce na przełomie XIX i XX wieku oraz c) nazwa służąca określaniu okresu historii USA, omawianemu w niniejszym scenariuszu
2. wymienianie przyczyn, które doprowadziły do secesji stanów
3. definiowanie terminu „abolicja” jako zniesienie jakiegoś prawa, ustawy
2. Metoda i forma pracy
Jeden z uczniów przedstawia wcześniej przygotowane wiadomości na temat początków i rozwoju niewolnictwa w koloniach brytyjskich. Nauczyciel przekazuje informacje na temat przyczyn, przebiegu oraz skutków wojny secesyjnej.
3. Środki dydaktyczne
1. mapa Stanów Zjednoczonych z okresu wojny secesyjnej 2. kopia portretu Abrahama Lincolna
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Początki niewolnictwa w Stanach Zjednoczonych. Handel ludnością murzyńską prowadzony przez kupców holenderskich, angielskich i francuskich. Wykorzystywanie pracy niewolniczej na plantacjach. Prawne sankcjonowanie niewolnictwa w II połowie XVII wieku. Stopniowe, od 1783 roku, znoszenie niewolnictwa w stanach północnych. Zwiększające się różnice społeczno-ekonomiczne między stanami północnymi i południowymi kraju.
b) Faza realizacyjna
1. geneza i przebieg wojny secesyjnej
− przyczyny secesji (a więc m.in. odmienne systemy społeczno-ekonomiczne, dysproporcje w rozwoju gospodarczym, różne postrzeganie celów polityki zagranicznej USA przez Północ oraz Południe)
− działalność ruchów abolicjonistycznych (m.in. John Brown) – zaostrzenie sporów między Północą a Południem
− wybór Abrahama Lincolna na prezydenta USA
− decyzja 7 stanów południowych o secesji – utworzenie Skonfederowanych Stanów Ameryki
− ostrzał Fortu Sumter (12 kwiecień 1861) - wydarzeniem uznawanym za początek wojny secesyjnej
− dowódcy wojsk Konfederacji i Unii: gen. Robert Lee, gen. Ulysses Grant, gen.
William Herman
− bitwa pod Gettysburgiem (lipiec 1863) jako przełomowy moment wojny secesyjnej
− podpisanie kapitulacji przez gen. Lee (kwiecień 1865), zakończenie wojny secesyjnej
2. zniesienie niewolnictwa
− zniesienie niewolnictwa w koloniach Wielkiej Brytanii (1833)
− ruchy abolicjonistyczne – metody działania
− znaczenie publikacji Chaty Wuja Toma H. Beecher Stowe w 1852 roku
− sylwetka Johna Browna
− ogłoszenie przez prezydenta Lincolna Proklamacji Emancypacji (styczeń 1863) – zniesienie niewolnictwa na obszarach Konfederacji
− przegłosowanie przez Kongres i wejście w życie XIII poprawki do Konstytucji zakazującej niewolnictwa
c) Faza podsumowująca
Przedstawienie bilansu wojny secesyjnej, najkrwawszego konfliktu w historii Stanów Zjednoczonych. Zarysowanie skutków społecznych i ekonomicznych: zachowanie jedności państwa, zniesienie niewolnictwa, zmniejszenie wpływów plantatorów w stanach
południowych, stopniowe przekształcanie ekonomicznych struktur Południa (od agraryzmu w stronę industrializacji).
5. Bibliografia
1 Krzysztof Michałek, Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki 1861-1945, Warszawa 1991.
2 Encyklopedia historii Stanów Zjednoczonych, Andrzej Bartnicki, Krzysztof Michałek, Izabela Rusinowa, Warszawa 1992.
3. Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki, pod red. Andrzeja Bartnickiego i Donalda Critchlowa, T. 2, Warszawa 1995.
6. Załączniki
a) Zadanie domowe
Spróbuj ocenić rezultaty wojny secesyjnej w kontekście przyszłości Stanów Zjednoczonych.
(Forma pracy – przygotowanie się do odpowiedzi ustnej)
7. Czas trwania lekcji
Jedna godzina lekcyjna.
8. Uwagi do scenariusza
Wojna secesyjna, od momentu uzyskania przez Stany Zjednoczone niepodległości, była najważniejszym wydarzeniem, decydującym o przyszłości państwa. Nie powiodły się plany secesjonistów i jedność terytorialna USA została obroniona. Na płaszczyźnie społecznej, zniesienie niewolnictwa położyło podwaliny pod procesy, które będą prowadziły w przyszłości do równouprawnienia obywateli, niezależnie od rasy.
Wojna secesyjna funkcjonuje w świadomości społecznej w dużej mierze dzięki ekranizacjom filmowym, przedstawiającym ówczesne wydarzenia. Scenariusz niniejszej lekcji ma więc nie tylko wzbogacać wiedzę ogólną uczniów faktami historycznymi, ale powinien również, prowadzić do pełniejszego zrozumienia przez nich konfliktu na osi Północ-Południe.
