Dionizje i początki teatru greckiego
1. Cele lekcji
a. Wiadomości:
* Uczeń wie, jak wyglądały Dionizje, jak zbudowany był teatr grecki oraz co znaczy orchestra, skene.
b. Umiejętności
* Uczeń umie opisać przebieg Dionizji oraz powiedzieć, jak wyglądał teatr w starożytnej Grecji.
2. Metoda i forma pracy
Bezpośrednie - zapisanie numeru i tematu lekcji na tablicy; powitanie uczniów.
Metoda objaśniająca - przekazuję uczniom wiadomości dotyczące Dionizji i teatru greckiego.
Metoda oglądowa - praca z ilustracją; uczniowie przenoszą się w wyobraźni do czasów starożytnej Grecji.
3. Środki dydaktyczne
Trzcionkowski L., Historia - starożytność i średniowiecze. Podręcznik dla klasy I liceum ogólnokształcącego, wyd. MAC Edukacja, Kielce 2004
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza
1) Czynności wstępne - Witam uczniów; zapisuję numer, temat lekcji na tablicy, sprawdzam listę obecności.
b. Faza realizacyjna
1) Wprowadzenie nowego materiału oraz sprawdzenie i utrwalenie wiadomości z poprzednich zajęć:
Krok I:
Pokazuję uczniom posąg Dionizosa:
http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Dionysos_Altemps_Inv8649.jpg
Następnie mówię, iż Dionizje organizowano ku czci Dionizosa. Obchodzono Dionizje Wielkie i Dionizje Małe.
Dionizje Wielkie - odbywały się wiosną. Świątynia Dionizosa znajdowała się nieopodal akropolu. Na stokach wzgórza były umieszczane w półkolu siedzenia dla widowni (theastron).
Spektakle ateńskie odbywały się na świeżym powietrzu.
Jak przebiegały Dionizje?
1. Posąg Dionizosa wyprowadzano za mury miasta do świętego gaju zwanego Akademią.
2. Święty posąg uroczyście był wprowadzany do miasta. Towarzyszyła mu procesja młodzieży odbywającej służbę wojskową. Na agorze ateńskiej dziesięć chórów chłopców i dziesięć chórów mężczyzn wykonywało taniec ku czci boga, śpiewając mu radosną pieśń.
3. Następnego dnia posąg był wystawiany w teatrze, gdzie rozpoczynały się zawody chórów:
a) chóry komiczne - pięć komedii;
b) chóry tragiczne.
Tragedia wywodzi się z pieśni obrzędowych ku czci Dionizosa.
- Urzędnik wybierał ludzi odpowiedzialnych za przygotowanie przedstawienia w teatrze;
- Każdy chór był opłacany przez bogatego obywatela, na którego państwo nałożyło taki obowiązek;
- Wybrany obywatel zatrudniał poetę i piętnastu obywateli – członków chóru oraz aktorów;
- Śpiew i taniec chóru wypełniały czas pomiędzy poszczególnymi scenami;
- Aktorzy występowali w maskach;
- Wszystkie role, także i te kobiece, grali mężczyźni;
- W ciągu jednego dnia wystawiano trzy połączone ze sobą tragedie, które kończono występem chóru satyrów (dramat satyrowy).
- Zespoły współzawodniczyły ze sobą, a grupa wylosowanych spośród obywateli sędziów, wybierała najlepszy spektakl.
Pokazuję uczniom fotografię teatru usytuowanego w Epidauros:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Greece_Epidauros_-_ancient_theatre.jpg
Orchestra – okrągła; miejsce, gdzie śpiewał i tańczył chór.
Skene - miejsce, w którym aktorzy zmieniali stroje.
Proskeon - część platformy przed skene; miejsce, gdzie występowali aktorzy.
Theatron - miejsce wokół półkola dla widowni.
Proszę uczniów, by spróbowali odnaleźć te miejsca na fotografii.
Pod koniec lekcji pokazuję uczniom maski, które nosili aktorzy, zarówno ci w starożytnej Grecji, jak i ci w starożytnym Rzymie. Proszę uczniów, aby wyobrazili sobie, iż maski te były niezwykle kolorowe.
Maska Dionizosa.
http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Dionysos_mask_Louvre_Myr347.jpg
http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Mask_youngster_Louvre_S3044.jpg
Proszę uczniów, aby wyobrazili sobie także aktora w takiej masce.
http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Actor_basket_Louvre_K244.jpg
c. Faza podsumowująca
1) Utrwalenie wiadomości - Pytam uczniów, czy mają jakieś pytania dotyczące lekcji.
2) Zadanie pracy domowej - Jako pracę domową uczniowie mają zadane przyswoić sobie informacje podane na lekcji.
5. Bibliografia:
Trzcionkowski L., Historia - starożytność i średniowiecze. Podręcznik dla klasy I liceum ogólnokształcącego, wyd. MAC Edukacja, Kielce 2004
