Dzielenie liczb sposobem pisemnym
1. Cele lekcji
a) Wiadomości1. Uczeń zna pojęcie ilorazu, dzielnej, dzielnika.
2. Uczeń zna algorytm dzielenia pisemnego przez liczby jednocyfrowe.
3. Uczeń rozumie pojęcie porównywania ilorazowego.
b) Umiejętności
1. Uczeń potrafi dzielić liczby wielocyfrowe przez jednocyfrowe.
2. Uczeń potrafi sprawdzać poprawność dzielenia pisemnego.
3. Uczeń rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem dzielenia przez liczby jednocyfrowe.
4. Uczeń potrafi pomniejszać liczby n razy.
5. Uczeń potrafi stosować ilorazowe porównywanie liczb.
b) Postawy
Uczeń współpracuje w grupie.
2. Metoda i forma pracy
Metody
metoda czynnościowa Formy
- praca z całą klasą
- praca w grupach dwuosobowych - praca indywidualna
3. Środki dydaktyczne
- kserokopia schematu przejazdu samochodu dostawczego w ciągu tygodnia - rysunek licznika samochodowego
- kartki z liczbami podzielnymi przez sześć - karteczki z „plusami”
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
N – nauczyciel, U – uczniowie
N – Pyta, jakim działaniem opisać podział 696 biegaczy na trzy grupy, tak aby każda grupa liczyła tyle samo zawodników.
U – Wykonują dzielenie 696 : 3, stosując prawo rozdzielności dzielenia względem dodawania. Podają nazwy: dzielna, dzielnik, iloraz.
N – Zapowiada, że będą dzielić liczby sposobem pisemnym.
U – Zapisują temat lekcji: „Dzielenie liczb sposobem pisemnym”.
b) Faza realizacyjna
N – Poleca wykonać ten sam przykład sposobem pisemnym.
U – Z pomocą nauczyciela wykonują dzielenie pisemne.
N – Zapisuje na tablicy dwa przykłady dzielenia przez liczbę jednocyfrową 752 : 4 i 1245 : 5.
Tłumaczy algorytm dzielenia pisemnego
U – Wykonują dzielenie pisemne, zapisują z boku pomocnicze działania sprawdzające.
N – Pyta, jak po wykonaniu działania sprawdzić poprawność wyniku.
U – Wykonują mnożenie pisemne.
N – Rozdaje uczniom kserokopie schematu tygodniowej trasy przejazdu samochodu dostawczego rozwożącego nabiał po sklepikach osiedlowych. Prosi o obliczenie, ile kilometrów średnio każdego dnia przejechał samochód w ciągu 5 dni pracy w tygodniu.
U – Odczytują ze schematu długości tras, sumują je (wskazane, aby suma kończyła się zerem), obliczają średnią trasę dzienną. Konsultują sposób obliczeń i otrzymany wynik.
N – Pokazuje planszę z rysunkiem licznika samochodowego, z którego można odczytać, że samochód przejechał 96 168 km. Informuje, że samochód jeździ od 1998 roku. Poleca obliczyć, ile kilometrów średnio w ciągu każdego roku przejechano tym samochodem.
U – Odczytują wskazanie licznika, wyznaczają liczbę lat, wykonują samodzielnie działanie dzielenia ze sprawdzeniem, konsultują wynik.
N – Informuje, że od początku roku szkolnego do chwili obecnej każda z klas czwartych wypożyczyła w szkolnej bibliotece następującą liczbę książek: 4a – 89, 4b – 106, 4c – 99.
Poleca obliczyć średnią liczbę wypożyczonych książek przypadającą na każdą z klas czwartych.
U – Samodzielnie sumują i obliczają średnią.
N – Informuje, że te same klasy czwarte wypożyczyły pięć razy więcej lektur, niż innych książek. Poleca obliczyć, ile wypożyczyły lektur, a ile książek niebędących lekturami.
U – Przypominają lekcję o ilorazowym porównywaniu liczb. Dochodzą do wniosku, że wszystkie wypożyczone książki składają się z sześciu równolicznych zbiorów. Rysują zbiory symbolicznie w postaci półek w regale z zaznaczeniem, że na każdej z półek mieści się taka sama liczba książek. Rozwiązują zadanie.
N – Rozdaje kartki z działaniami dzielenia (załącznik 1) i prosi o samodzielne wykonanie obliczeń.
U – Wykonują obliczenia ze sprawdzeniem, konsultują wyniki.
c) Faza podsumowująca
N – Losowo rozdaje kartki z liczbami, po jednej na każda ławkę. Poleca, aby jeden z uczniów z ławki obliczył liczbę 2 razy mniejszą, a potem 3 razy mniejszą od wylosowanej, a drugi uczeń zrobił to w odwrotnej kolejności.
U – Wykonują działania, porównują wyniki, wykonują sprawdzenie pisemne. Dochodzą do wniosku, że każdy z nich dzielił przez 6 i dlatego otrzymali takie same wyniki
N – Ocenia pracę uczniów na lekcji. Zadaje pracę domową. Prosi, aby wszyscy, którzy umieją dzielić przez liczby jednocyfrowe i będą umieli samodzielnie odrobić pracę domową,
przypięli karteczki ze swoimi imionami na korkowej tablicy.
5. Bibliografia
H. Lewicka, E. Rosłon, Matematyka wokół nas. Podręcznik dla klasy czwartej, WSiP, Warszawa 2000.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia Załącznik 1
333 : 9 = 1735 : 5 = 4368 : 6 = 29 072: 4 = b) Karta dla uczniów pracujących w szybkim tempie Zadania 6 i 7 str. 116.
c) Zadanie domowe Zadania 1, 2, 3, 5, 8 str. 116.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz lekcji matematyki „Dzielenie liczb sposobem pisemnym” z działu „Rozszerzenie zakresu liczbowego” jest przeznaczony do realizacji w klasie czwartej szkoły podstawowej, pracującej z podręcznikiem H. Lewickiej i E. Rosłon Matematyka wokół nas.
Nauczyciel zachęca uczniów do przeczytania i przerobienia przykładów z matematycznej czytanki umieszczonej przed zadaniami przy temacie „Dzielenie liczb przez liczby jednocyfrowe”.
W trakcie lekcji stosujemy ocenianie cząstkowe, wręczając uczniom karteczki z „plusem”.
Dziesięć karteczek uczeń może wymienić na ocenę bardzo dobrą.
Wyznaczeni asystenci zaznaczą na liście z nazwiskami tych uczniów, którzy przypięli karteczki ze swoimi imionami na tablicy korkowej.
