PROGRAM
na budowę Muzeum przemysłowego.
Suteren (wysokość z pogłębieniem ca. 3 m 50).
1. Pokój z kuchnią dla p o rty era . . około 40 m D 2. Pokój z kuchnią dla 1-go służącego ,, 40 „ 3. Pokój z kuchnią dla 2-go służącego „ 40 „ 4. K om ora o g r z e w a ln a ...„ 30 „ 5. Izba i kuchnia dla m aszynisty v. p a
lacza ... „ 6 0 —70 ,.
6. P rze strzeń n a m otory gazowe, m a
szyny e le k try c z n e ... „ 50 _ 7. Dwie izby n a przechow anie form
odlewniczych, odlew arnię w gipsie . ,, 60— 70 ,.
8. P rzestrzeń n a przechow anie pak
i rekwizytów . . . . . . . . „ 5 0 . , , 9. Izba n a w a rsz ta t repäracyjny . . „ 30 „ 10. Dwie izby rezerw ow e . . . ,, 50 „
•I1. P raln ia i m a g lo w n ia ... „ 40 „ 12. Piw nice do m ieszkań, dla: budynku,
schody i wychodki służbow e . . . — 13. Dziedziniec gospodarski . . . . „ 5 0 —60 „
P a rte r (wysokość od podłogi do podłogi ca. 5 m 50).
1. Dziedziniec arkadow y kryty . . . około 250 piO 2. W estibul z lożą dla p o rty era i k asą „ 60 „ 3. Schody główne . . . „ 40 „ ,4. S ala na wykłady publiczne . . . „ 180 H
5. Dwie sale n a ew entualne wystawy „ 200 „
6. G a r d e r o b a ... około 40-—50 m D 7. T rzy sale biblioteczne . . . W 170 „ 8. Salka n a zbiory w zorów graficznych » 50 „ 9. Czytelnia i rysow nia (każda osobno
p r z e s t r z . ) ... M 70 „ 10. Biuro dla bibliotekarza 20 w D i dla
adjunkta 30 m D ... » 50 „ 11. Pokój podręczny przy salach wykła
dowej i w y s ta w o w y c h ... » 30 „ 12. Schody drugorzędne i w y chodki. . 5) 30 „ 13. Dziedziniec gospodarski . . . . „ 50-- 6 0 „
M e z z a n in (wysokość odpodłogi do podłogi ca. 3-80-1 o o 1. Dziedziniec arkadow y kryty . . . około 250 wiD 2. Trzy do czterech sal n a zbiory tech
nologiczne . ... » 410 „ 3. Schody g ł ó w n e ... » 40 „ 4. Biuro k u stosza z pokojem dla asy
sten ta (z o s o b n a ) ... 60 „ 5. K ancelarya d y r e k t o r a ... W 50 „ 6. S ala posiedzeń Z arządu z przedpo
kojem wspólnym z kancelaryą dyre
k to ra ... ... 70 „ 7. Mieszkanie dyrektora z 4 pokoi,
przedpokoju, kuchni, kredensu, ew.
łaźni i t. p . . . . „ 200 „ 8. Schody drugorzędne i w ychodki. . „ 30 „ 9. Dziedziniec gospodarczy . . . . „ 50— 60 „ 1 Piętro (wysokość od podłogi do podłogi ca. 5-50 m).
1. Dziedziniec arkadow y kryty . . . około 250 »wD 2. Schody główne . . . . . . . „ 40 „ 3. Dziewięć do dziesięciu sal n a p o
mieszczenie zbiorów artyst.-przem y-
słowych (M ustersam mlung) . . . „ 730 „ 4. Dwa pokoje n a skład poręczny i la
b o r ato ry a dla dw óch asystentów . „ 60 „ 5. Schody służbow e i w ychodki. . . „ 30 „ 6. Dziedziniec gospodarski . . . . „ 50— 60 „
Uwagi nad programem budowy Muzeum.
Gały układ budow y grupuje się około arkadow ego dzie
dzińca oświetlonego z góry i dostępnego w p ro st z w estibulu.
Dziedziniec ten będzie służył do ustaw ienia przedm iotów (okazow), które w salach, jako stosunkow o m ałych i zapeł
nionych, wydaćby się nie mogły. Nadto, dziedziniec taki, w obec ograniczonych co do ilości i wielkości sal w sam ym budynku, będzie mógł, w razie znaczniejszych w ystaw , służyć doskonale jako sala w ystaw ow a. Jest on zresztą m om entem konstrukcyjnym , używ anym przew ażnie w nowszych budyn
kach m uzealnych, że tylko wymienimy m uzea w B ernie n a Morawie, Ołom uńcu, m uzeum austr. w W iedniu i t. d.
Go do w ybudow ania w górę dzieli się budow la n a su
teren, p arter, m ezzanin i pierw sze piętro.
W praw dzie m ezzanin jako półpiętrze je s t m om entem mniej korzystnym ' przy projektow aniu .m onum entalnej archi
tektury, poniew aż budow la tak a zatrąca zawsze charakterem czynszowym. W szakże Komisya obiera takie półpiętrze raz ze względów n a zaoszczędzenie kosztów , p ow tóre dla skon
centrow ania lokalności Z arządu instytucyi. Jedna bow iem jej część w alna, t. j. s a l e : wykładow a, w ystaw ow e, biblioteczne, czytelnia i rysownia, m ają się znajdow ać n a p arterze, zaś druga część g łó w n a : sale głównych zbiorów n a 1 piętrze.
W ten sposób oddalenie obydwóch głównych gałęzi od cen
tru m Zarządu będzie ujednostajnione i kom unikncya między niem i łatw a.
W m ezzaninie projektuje Komisya oddział zbiorów technologicznych, a więc rów nie blisko sali wykładowej jak sal ze zbioram i artystyczno-przem ysłowym i, z którym i okazy technologiczne w koniecznej m uszą zostaw ać korespondencyi:
W reszcie uznając, że m ieszkanie dyrektora Muzeum w- sam ym gm achu — ale naturalnie w odpowiedniem izolo
w aniu — zapew nia instytucyi bezpieczeństw o, a budow li n aj
lepszą opiekę co do jej porządnego utrzym ania i konserw a- cyi, projektuje Komisya w tymże mezzaninie skrom ny lokal mieszkalny dla dyrektora.
Przechodząc do poszczególitych kondygnacyj, należy zauważyć, ż e : w s u t e r e n i e , który mieć będzie okoto 3-50 m wysokości, suchy i. widny, oprócz niezbędnych, loka
lów mieszkalnych dla portyera, dw óch służących i m aszyni
sty względnie palacza, piwnic i t. d>, um ieszczony będzie także lokal n a ew entualne pom ieszczenie m ałych m otorów ,, czy to'gazow ych czy elektrycznych, a to z dwóch względów;:, raz dlatego, że zapew ne w nowym gm achu Muzeum zechcę rozw iązać ostatecznie kwestyę dostarczania siły m ałych .mo
torów drobniejszym przem ysłom , a w każdym razie spełni s w e , zadanie objaśniania i zalecania rękodzielnictw u m iejsco
w em u pożyteczności m ałych m otorów ; po,wtóre, dlatego, ,żę kwestya, ośw ietlenia publicznych gm achów .znajduje się, obe
cnie n a takiem stanowisku,,, iż zapew ne i now y gm ach nie, inaczej, tylko elektrycznie zostanie oświetlonym , a i odpo
wiednio ce n traln ie,, ogrzanym. Z atem odnośna przestrzeń okaże się konieczną. , ,
W p a r t e r z e dzielą się lokale n a dwie główne, części.
Jedną z. nich stanow ić m a zgrupow anie , sali. -wykładowej, garderoby, sal w ystaw ow ych i podręcznego pokoju, który będzie .komunikował tak z salą wykładową, jak z salam i wy- staw ow em i, jako m iejsce przygotow awcze. Salę w ykładow ą należy dlatego skom unikować z wystawow em i, poniew aż często zajdzie p o trze b a odbywania wykładów o przedm iotach wystawionych.
D rugą część głów ną lokalów parterow ych stanow i zam knięta grupa sal bibliotecznych (dla pom ieszczenia około 8000, dotychczasowych dzieł, względnie kilkunastu tysięcy tomów), sala ze zbiorem w zorów graficznych, czytelnia i.ry - sow nia w raz z biuram i d la , bibliotekarza i adjunkta. Lokale te winny kom unikow ać z sobą nieprzerw anie. Szczególną wagę mieć będzie przytem lokal rysowni, pojm ując go jako miejsce, działalności dla adjunkta, który będzie udzielał, fa
chowych rad. zgłaszającym się rzem ieślnikom , daw ał w ska
zówki, względnie dostarczał, .szkiców n a kom ppzycye, arty- stycznó-przem ysłow e, w reszcie kppij technicznych wzorów, n a zamówienie rzem ieślników , zgoła,będzie siłą instnikcyjną
dla chcących postępow ać w swoim zawodzie rękodzielników.
Tym sposobem przez odbywanie w ykładów dla rzemiosł,.
5:'% — r
urządzanie, w ystaw bądź stałych, bądź chwilowych artysty- czno-przem ysłow ycb i techniczną instruow anie rękodzielników w ich zaw odow ych dążeniach i usiłow aniach, starać się b ę
dzie przyszłe Muzeum o wpływy na podniesienie krajow ego przem ysłu.
W m e z z a n i n i e p ro jek tu je się w bezpośredniem zgru
pow aniu i. kpm unikacyi: sale n a zbiory technologiczne, salę n a posiedzenia Z arządu, bez których ani do b ra jedn o lita ad- m inistracya, ani harm onijne w spółdziałanie wszystkich czyn
ników: służbowych- n a dobro: instylucyi obejść się nie m oże, i kancelarya dyrektora jako też ku sto sza w raz z ■. asystentem , poniew aż są to czynniki, których ciągłe znoszenie się z wła
dzą naczelną jesl rzeczą konieczną w takiej in s lytucyi. W oil- pow iednięm : oddzieleniu m ieści się w reszcie w -m ćzzaninie.' m ieszkanie dla naczelnika Muzeum, tak, iżby n aw et w razie, choroby m ógł zostaw ać w porozum ieniu z głównymi urzędni
kam i zakładu.
W reszcie n a 1 p i ę t r z ę zarów no dla bezpieczeństw a.
jakoteż dla należytego rozłożenia i organicznego (opartego 0 ile m ożności n a system ie historycznego rozwoju) u p o rząd kow ania zbiorów artystyczno-przem ysłow ych (M ustersam m lung), znajdow ać się będzie dziewięć do dziesięciu sal n a sam e powyższe okazy. N adto wj^padnie tu rezerw ow ać dwa pokoje (po jednym przy każdej grupie z pięciu sal), któreby były biuram i a zarazem laboratoryam i dla asystentów , m ają
cych jużto nadzorow ać zbiory w czasie ich Zwiedzania, da
wać zwiedzającym odnośne, objaśnienia co do przedm iotów , wreszcie zajm ować się utrzym aniem porządku w okazach 1 przygotow aniem now o nabytych lub ofiarowanych do ta kiego stanu, w jakim ostatecznie m o g ą -b y ć wcielone do zbiorów.
Dziewięć do dziesięciu sal n a powyższe zbiory je s t właściw ie szczupłem miejscem , gdy się zważy, że obecna instytucya obejm uje 21 działów, a w nich przeszło 30 tysięcy, okazów. N a d to .n iek tó re z działów, jak:- zbiór okazów kera- miki, zbiór tekstylny (złożony z dywanów, m akat, starych m ateryj, koronek, bałtów , płócien i t. d.), zbiór odlewów;, gipsowych i kamieni, dział sztuk graficznych i oddział etn o graficzny są tak rozległą, że każdy z nich będzie m oże wy
m agał sam dla siebie więcej, aniżeli jednej sali. N atom iast inne działy jako skrom niejsze lub bardziej spokrew nione z sobą będzie m ożna pom ieszczać kilkoma grupam i w jednej sali, o ile oczywiście pozw oli n a to konieczność przejrzystego i jasnego układu.
Schody służbowe i wychodki b ęd ą rozm ieszczone sto sownie n a każdej kandygnacyi przy ugrupow aniu głównych lokalności i łatw o dostępne, zw łaszcza tam , gdzie m a krążyć publiczność.
Uwaga i. Ze względu n a przyszły rozwój Muzeum tak pod względem działalności n a podniesienie przem ysłu, jak zw łaszcza p o d względem pom nażania się zbiorów technolo
gicznych i artystyczno-przem ysłow ych, pożądaną je s t rzeczą, aby w planach mającyoh się wykonać n a budow ę, bran o wzgląd n a jej ew entualne powiększenie, bez ujmy dla każdo- czesnej jego architektury.
Uwaga II. Ogólną p rzestrzeń użytkow ą obliczamy w ni
niejszym program ie budow y n a 1160 do 1200 m k w adrato
wych, do których należy jeszcze dodać czw artą część, t. j.
300 »» kw. na p rzestrzeń zajętą przez mury, tak, że ogólna przestrzeń zabudow ana wynosiłaby około 1500— 1600 m kw.
WARUNKI KONKURSU
na plany Muzeum techniczno-przem ysłow ego.
R a d a m iasta dla otrzym ania projektu n a budow ę Mu
zeum obierze drogę konkursu, m ającego się ogłosić dla wszystkich architektów krajowych.
K onkurs ten będzie dwustopniowym .
K onkurs 1. stopnia będzie wym agał tylko szkiców na plan budow y w skali 1 : 200.
Term in dostarczenia tychże będzie trzechm iesięczny.
Jury zaproszona do rozstrzygnięcia tego konkursu b ę
dzie m iała zadanie wybrać z p o śró d nadesłanych szkiców trzy co do pom ysłu względnie najlepsze, z zaleceniem tychże do ściślejszego, t, konkursu II. stopnia.
T rzem autorom tych względnie najlepszych szkiców przyznaje się nagrody w kw otach 600, 500, 400 złr.
Na czynności pierw szego konkursu, t. j. p racę jurorów , urządzenie publicznej w ystaw y szkiców, czynności rozpisania drugiego konkursu w yznacza się czas jednom iesięczny.
R ad a m iasta poleci następnie autorom trzech nagrodzo
nych szkiców, aby w przeciągu trzech miesięcy dostarczyli w edług nich p rojektów n a skalę 1 : 100, przyczem konkuru
jący winni b ęd ą wykazać, że m etr kubiczny w ykonanej b u dowy nie p rzekracza kw oty prelim inow ać się m ającej na ta kow ą, a k tó ra w program ie drugiego konkursu zostanie podaną.
Dla autorów , biorących udział w konkursie drugiego stopnia, przyznaje się trzy rów ne nagrody po 1000 złr.
Jury wybierze z trzech przedstaw ionych projektów je den, który uw ażać będzie za najlepszy, a jeżeli uzna takowy za odpow iedni do wykonania, poleci a u to ra jego R adzie m iasta jako wykonawcę projektu. W szakże ju ry tylko taki pro jek t m oże polecić R adzie m iasta, który tak co do w e- w nętrznago układu, jakoteż strony technicznej i artystycznej u zn a za odpow iedni, a zarazem będzie przekonaną, że on w ram ach prelim inow anych n a budow ę funduszów wykonać się pozwoli.
Nakładem G m iny m iasta K rakow a. — W d ru k a rn i Związkowej w K rakow ie.
