DR SABINA ZALEWSKA UNIWERSYTET KARDYNAŁA STEFANA
WYSZYŃSKIEGO
KONFLIKT
Jest to napięcie wywołane sprzecznością celów dwóch lub więcej osób, sytuacja zagrożenia interesów
partnerów, która powoduje działania w ich obronie.
Częstotliwość występowania konfliktów oraz zakres i sposób ich rozwiązywania ma wpływ na poczucie
szczęścia w rodzinie. Konflikty występują rzadziej w rodzinach szczęśliwych, nie są one ostre a ich
rozwiązywanie przyczynia się do psychicznej integracji rodziny.
RODZAJE KONFLIKTÓW
Konflikt integrujący – przedmiot sporu dotyczy
konkretnych faktów, zadawane ciosy nigdy nie urażają godności drugiej osoby. Zaangażowanie w rozwiązanie
konfliktu jest wzajemne i aktywne. Komunikacja jest jasna i przejrzysta. Wynikiem tych konfliktów jest całkowite
oczyszczenie, wzrost poczucia bliskości, zaufanie, wybaczenie;
Konflikt dezintegrujący – dotyczy przypuszczeń,
domysłów. Partnerzy ranią się nawzajem, nie są szczerzy.
Zaangażowanie w konflikt często nie jest dwustronne.
Konflikt ten budzi napięcie, rozdrażnienie, poczucie
bezsilności. W ich wyniku ludzie oddalają się od siebie z poczuciem krzywdy, żalu, lęku. Czują się niezrozumiani.
W wieku szkolnym konflikty dotyczą przede wszystkim:
•
swobodnego spędzania czasu,
•
zdobycia wartościowych w oczach dziecka przedmiotów,
•
zdobycia i doboru kolegów,
•
konieczności dokonywania samodzielnych
wyborów.
Na konflikty w rodzinie dziecko może reagować obojętnością uczuciową albo postawą lękową czy lękowo – agresywną. Konflikty rodzinne mogą
zakłócać prawidłowy rozwój osobowości. Objawy zaburzeń mogą zachodzić w różnych sferach i o różnych natężeniach. Najczęstsze objawy to:
nadpobudliwość w reakcjach na bodźce,
obojętność uczuciowa, która może być połączona z postawą lękową lub agresywną.
Aby konflikty były rozwiązywane w sposób integrujący koniczne jest przyjęcie
określonych zasad:
Traktowanie uczestników konfliktu jako osób równych sobie.
Poszanowanie godności człowieka.
Przekazywanie własnych uczuć i emocji wywołanych przez problem.
Wskazywanie na konkretne fakty.
Autentyczne poszukiwanie rozwiązań.
Przebaczenie.
Wypełnienie postanowień.
Zasadniczo wyróżnia się pięć stylów działania w sytuacji konfliktu:
Unikanie
Łagodzenie
Konkurencja
Kompromis
Kooperacja
Unikanie
Styl charakterystyczny dla ludzi, dla których same napięcie emocjonalne i frustracja spowodowana konfliktem są na tyle silne, ze wolą wycofać się z konfliktu niż go
konstruktywnie rozwiązać.
Takie podejście może być również przekonaniem, ze
konflikt sam w sobie jest złem, że jest zbędny i poniżający.
Ludzie w różny sposób unikają konfliktu: poprzez fizyczne wycofanie się z miejsca, gdzie dobywa się konflikt lub
poprzez zastosowanie tradycyjnych metod radzenia sobie z sytuacja konfliktową: odwlekanie, pokojowe
współistnienie, ignorowanie i pomijanie milczeniem.
Unikanie może być także sensownym stylem reagowania, kiedy przedmiot konfliktu jest czymś nieistotnym, bądź mało wartym, kiedy są małe szanse na rozwiązanie
konfliktu.
Łagodzenie
Polega na postępowaniu zgodnie z interesem strony przeciwnej. Postępują tak przede wszystkim osoby,
które nastawione są na utrzymanie dobrych stosunków z innymi bez uwzględniania własnych interesów.
Łagodzenie jest całkiem niezłym stylem reagowania w sytuacji, kiedy doszliśmy do wniosku, że jesteśmy w błędzie i kiedy powinniśmy skorygować nasze
stanowisko wobec strony przeciwnej.
Takie postępowanie jest również jedna z najlepszych możliwości, kiedy stronie przeciwnej bardzo zależy na przedmiocie konfliktu, my natomiast nie
przywiązujemy do niego większej wagi.
Konkurencja
Sposób patrzenia na konflikt, jako na grę do wygrania.
Wygrana oznacza sukces i dobry wynik, przegrana natomiast porażkę, słabość i utratę prestiżu.
Takie reagowanie z pozycji siły ma także swoje zalety, szczególnie w sytuacjach krytycznych, kiedy nie ma czasu na długie dyskusje.
Kompromis
Styl oparty na przekonaniu, ze ludzie czasami muszą znaleźć wspólną płaszczyznę porozumienia. Zgodnie z tym sposobem patrzenia, każda ze stron może coś
zdobyć w wyniku konfliktu, ale także każda może cos stracić.
Kompromis jest szczególnie użyteczny, kiedy obie strony maja równą siłę i szczególnie wygórowane żądania.
Kooperacja
Wiąże się z wolą zaakceptowania celów drugiej strony konfliktu, bez rezygnacji z własnych.
Jest to jeden z bardziej efektywnych stylów reagowania na konflikt.
Fazy konfliktu:
1. Faza pierwsza – to okres kiedy mówimy, że „coś jest nie tak”. To faza przeczuć, drobnych napięć, okres, w którym czasem objawy złego samopoczucia mieszają się ze zwiastunami awantury.
2. Faza druga – to faza wzajemnej wrogości. Mamy do czynienia z narastającymi zarzutami, negatywnymi uwagami o ocenami.
3. Faza kulminacyjna – rozładowanie napięcia w awanturze. Ta faza jest bardzo krótka i najczęściej bardzo daleka od rozsądku. Nienawiść i żal prowadzą do agresji.
4. Faza czwarta – wyciszenie. Jeśli strony utrzymują ze sobą
komunikacje, często są w stanie spokojnie rozważyć problemy i oddzielić emocje od faktów.
5. Faza piąta – porozumienie. Faza ta pozwala na skonfrontowania stanowisk, rozpatrzenie wzajemnych interesów, co umożliwia dalsze współdziałanie i egzystencję.
CO TO JEST MEDIACJA:
Przez mediację najczęściej rozumie się pośredniczenie w sporze, mające na celu pomoc (dwóm lub więcej)
stronom w osiągnięciu wspólnego porozumienia.
Proces mediacji jest procedurą posiadającą swoją
strukturę, pozwalającą na prowadzenie sporu według pewnego, sprawdzonego w praktyce schematu
postępowania. Nie jest to jednak proces łatwy do pokierowania. W przypadku sporów rodzinnych
trudności wynikają nie tylko z charakteru problemu, głębokości konfliktu czy naturalnej skłonności
zwaśnionych stron do kierowania uwagi w przeszłość kryjącą źródła konfliktu.
Funkcje realizowane przez mediatora
budowanie wzajemnego zaufania stron oraz zaufania do siebie
edukowanie stron na temat konstruktywnego prowadzenia negocjacji
modelowanie pożądanych zachowań w negocjacjach
ułatwienie dojścia do porozumienia
Zasady mediacji:
przekonanie o tym, ze odpowiedzialność za efekty negocjacji należy do negocjujących stron
zachowanie pełnej neutralności przez mediatora
akceptacja poczynań mediatora przez strony negocjacji
CZY MEDIACJA RODZICA JEST MOŻLIWA?
Rodzic jako lider
Role rodzica
Strona konfliktu
Patrz slajd wcześniej
