mission of HIV – the knowledge of gynaecologists and midwives

(1)

Ginekol Pol. 2008, 79, 862-866

Wiedza ginekologów i po∏o˝nych

na temat ryzyka transmisji wertykalnej HIV

The risk of vertical transmission of HIV

– the knowledge of gynaecologists and midwives

Rogowska-Szadkowska Dorota, Pentkowska Ewa, Chlabicz S∏awomir

Zak∏ad Medycyny Rodzinnej i Piel´gniarstwa Ârodowiskowego UM w Bia∏ymstoku

Streszczenie

Cel pracy: Podj´to prób´ okreÊlenia wiedzy ginekologów i po∏o˝nych na temat ryzyka transmisji wertykalnej HIV.

Materia∏ i metody: Anonimowà ankiet´ dotyczàcà wiedzy o HIV/AIDS wype∏ni∏o 30 lekarzy ginekologów- po∏o˝ników i 30 po∏o˝nych pracujàcych na oddzia∏ach szpitalnych i w gabinetach ginekologicznych Bia∏egostoku.

Wyniki: Na pytanie o szanse na urodzenie zdrowego dziecka przez kobiet´ ˝yjàcà z HIV, Êwiadomà swojego zaka˝enia tylko 3 badanych lekarzy (10%) i 4 po∏o˝ne (13,3%) wskaza∏o prawid∏owo, ˝e szanse te wynoszà ponad 98%. Za bezpieczniejszy dla dziecka sposób rozwiàzania cià˝y kobiety zaka˝onej HIV 11 lekarzy (36,7%) i 7 (23,3%) po∏o˝nych uzna∏o poród naturalny. Pozostali badani wybierali opcj´ elektywnego cesarskiego ci´cia. 25 lekarzy (13,3%) i 23 po∏o˝ne (76,7%) wiedzia∏o, i˝ kobieta zaka˝ona HIV nie powinna karmiç swojego dziecka piersià. Za karmieniem naturalnym opowiedzia∏o si´ 4 lekarzy (13,3%) i 6 po∏o˝nych (20,0%). Tylko 7 lekarzy (23,3%) i 9 po∏o˝nych (30,0%) wiedzia∏o, i˝ wy∏àcznie na podstawie obecnoÊci przeciwcia∏ anty-HIV u dziecka potwierdzenie lub wykluczenie zaka˝enia HIV mo˝liwe jest dopiero po ukoƒczeniu przez nie 18 miesi´cy.

Wnioski: Po uwzgl´dnieniu ograniczeƒ przeprowadzonych badaƒ mo˝liwe jest sformu∏owanie nast´pujàcego wniosku:

1. Wiedza ginekologów i po∏o˝nych dotyczàca transmisji wertykalnej HIV jest dalece niewystarczajàca dla profilak- tyki zaka˝eƒ nast´pujàcych tà drogà.

S∏owa kluczowe:HIV /cià˝a /testowanie /poród /

Adres do korespondencji:

Dorota Rogowska-Szadkowska

Zak∏ad Medycyny Rodzinnej i Pielegniarstwa Ârodowiskowego UMB 15-054 Bia∏ystok, ul. Mieszka I 4b

tel. 604981789

e-mail: dszadkowska@umwb.edu.pl

Otrzymano: 01.08.2008

Zaakceptowano do druku: 25.10.2008

P R A C E O R Y G I N A L N E

p o ∏ o ˝ n i c t w o

(2)

Wst´p

Epidemia HIV/AIDS w Polsce rozpocz´∏a si´ póêniej ni˝

w innych krajach Europy Zachodniej i USA, nie osiàgn´∏a te˝

tak du˝ych rozmiarów. Do koƒca czerwca 2008r. zaka˝enie HIV rozpoznano u 11 635 obywateli polskich (w tym przy- namniej u 5 453 osób przyjmujàcych narkotyki w iniekcjach), AIDS rozpoznano u 2 090 osób, z których 927 zmar∏o (dane Paƒstwowego Zak∏adu Higieny) [1].

W ostatnich latach przyjmowanie narkotyków w iniekcjach nie przesta∏o byç wa˝nà drogà przenoszenia zaka˝enia HIV, obserwowany jest jednak wzrost udzia∏u zaka˝eƒ naby- tych poprzez kontakty heteroseksualne, mimo i˝ na bardzo wysokim poziomie utrzymuje si´ liczba zg∏oszeƒ rozpoznanych przypadków, w których brak jest okreÊlenia prawdopo- dobnej drogi nabycia zaka˝enia [2].

Niemal od poczàtku epidemii poznano drogi przenoszenia si´ zaka˝enia. Przenoszenie HIV mo˝liwe jest w nast´pstwie kontaktów seksualnych, poprzez krew, a tak˝e z matki na dziecko. Kobiety sà znacznie bardziej nara˝one na zaka˝enie HIV w kontaktach heteroseksualnych ni˝ m´˝czyêni, a naj- bardziej ryzykownym rodzajem aktywnoÊci seksualnej dla obu p∏ci sà kontakty analne [3]. Od poczàtku epidemii w Polsce do 2005r. AIDS rozpoznano u 353 kobiet, co stanowi∏o 22,6%

rozpoznanych przypadków, a w 2005r. kobiety stanowi∏y 26,3% nowych przypadków zaka˝eƒ zarejestrowanych w 2005r. [4].

W poczàtkach epidemii HIV/AIDS na Êwiecie cz´stoÊç zaka˝eƒ wertykalnych wynosi∏a od 15 do 63% i zale˝a∏a zarów- no od statusu spo∏ecznego i materialnego kobiet, jak i dost´pu i jakoÊci opieki medycznej [5].

Od roku 1994, w którym opublikowano wyniki badania PACTG 076 (Pediatric AIDS Clinical Trials Group Protocol) wskazujàce, i˝ stosowanie zydowudyny (ZDV, Retrovir) podczas cià˝y, porodu oraz przez pierwszych 6 tygodni ˝ycia noworodka zmniejsza ryzyko przeniesienia zaka˝enia z matki na

dziecko z 22,6% do 7,6% [6], ten rodzaj post´powania zapobie- gawczego wdro˝ono powszechnie do opieki nad ˝yjàcymi z HIV kobietami ci´˝arnymi w krajach rozwini´tych. W badaniu PACTG 076 uczestniczy∏y kobiety, których liczba komó- rek CD4 by∏a równa lub wy˝sza od 200/µl, nieleczone wcze- Êniej lub niewymagajàce terapii lekami antyretrowirusowymi.

W póêniejszym badaniu PACTG 185 porównano skutecznoÊç stosowania ZDV u kobiet w zaawansowanych stadiach infekcji HIV, które by∏y wczeÊniej leczone lekami antyretrowirusowymi. Wykazano, i˝ ryzyko przeniesienia zaka˝enia z matki na dziecko wiàza∏o si´ z niskà wyjÊciowà liczbà komórek CD4 (10,0% przy liczbie komórek CD4 matki <200/µl i 3,6% przy liczbie komórek CD4 >200/µl) i potwierdzono skutecznoÊç profilaktyki ZDV tak˝e w zaawansowanej infekcji HIV [7].

Ryzyko transmisji wertykalnej jest tym wi´ksze, im wy˝szy jest poziom wiremii, mierzonej liczbà kopii RNA HIV/ml, we krwi zaka˝onej HIV kobiety ci´˝arnej. Wiremia wynoszàca 1 000 kopii RNA HIV/ml powoduje 6% zaka˝eƒ dzieci, 10 000 kopii/ml – 14%, 100 000 kopii/ml – 17% i wy˝sza od 100 000 kopii/ml zwi´ksza ryzyko zaka˝enia dziecka do 42% [8]. Jednak-

˝e nawet przy niskim poziomie wiremii (<1 000 kopii RNA HIV/ml) obserwowano przypadki zaka˝eƒ dzieci [9].

Do wi´kszoÊci zaka˝eƒ wertykalnych dochodzi pod koniec cià˝y lub w czasie porodu. W 1999r. opublikowano wyniki ba- daƒ prowadzonych w Europie i USA, w których wykazano, i˝

elektywne cićie cesarskie, przeprowadzone przed rozpocz´- ciem akcji porodowej i przed p´knićiem b∏on p∏odowych, zmniejsza dodatkowo ryzyko przeniesienia zaka˝enia HIV z matki na dziecko o po∏ow´, a w po∏àczeniu z terapià antyre- trowirusowà zmniejsza je do 2% [10]. W tym samym roku opublikowano wyniki meta-analizy 15 planowanych badaƒ kli- nicznych, w których wÊród dzieci matek otrzymujàcych skoja- rzone leczenie antyretrowirusowe zaka˝enie HIV stwierdzono u 2% spoÊród 196 dzieci, które przysz∏y na Êwiat dzi´ki cesar- skiemu cićiu i u 7,3% spoÊród 1 255 urodzonych innymi me- todami [11].

Abstract

Aim: The aim of the study was to assess the knowledge of gynaecologist and midwives concerning the risk of ver- tical transmission of HIV.

Material and methods: Anonymous questionnaires have been filled in by thirty gynaecologists/obstetricians and thirty midwives who work at hospital wards and ambulatory gynaecological surgeries in Bia∏ystok.

Results: When asked about chances of an HIV positive woman, aware of her infection, giving birth to a healthy baby, only 3 doctors (10%) and 4 midwives (13.3%) provided the correct answer, namely that such chances exceed 98%. Natural delivery was considered safer for the baby by 12 doctors (36,7%) and 7 (23,3%) midwives.

The others chose elective caesarean section as the preferred mode of delivery. Twenty–five doctors (13,3%) and 23 midwives (76,7%) were aware that HIV infected women should not breast-feed. Four doctors (13,3%) and 6 mid- wives (20,0%) favoured breast-feeding. Only 7 doctors (23,3%) and 9 midwives (30,0%) knew that the diagnosis whether a child is infected or not, based on anti-HIV antibodies, is possible only after the child reaches the age of 18 months.

Conclusions: Being aware of the limitations of our study, it is possible to formulate the following conclusion:

Knowledge of gynaecologists/obstetricians and midwives about possibilities of HIV vertical transmission is insuffi- cient for effective transmission prophylaxis.

Key words:HIV /pregnancy /testing /delivery-obstetric /

(3)

Zaka˝enie HIV dziecka mo˝liwe jest tak˝e poprzez kar- mienie piersià. W obserwacjach prowadzonych wÊród kobiet, które przekaza∏y HIV swoim dzieciom w nast´pstwie karmie- nia naturalnego porównywanych z kobietami, które nie przekaza∏y wirusa wykazano, i˝ iloÊç wirusa zwiàzanego z komór- kami znamiennie przepowiada∏a transmisj´ zaka˝enia po 9 miesiàcach po porodzie, natomiast wolny (pozakomórkowy) wirus transmisj´ zarówno wczeÊniej, jak i po 9 miesiàcach po porodzie [12].

Noworodek przychodzi na Êwiat z wszystkimi przeciwcia-

∏ami matczynymi. Je˝eli matka jest zaka˝ona HIV, czas dziecko tak˝e b´dzie je mia∏o. Na podstawie obecnoÊci przeciwcia∏

anty-HIV zaka˝enie HIV mo˝na potwierdziç lub wykluczyç dopiero po 18 miesiàcach ˝ycia dziecka. Mo˝liwe jest wcze- Êniejsze rozpoznanie, wymaga ono jednak badaƒ materia∏u genetycznego HIV, które w Polsce wykonywane sà w Pracow- ni Diagnostyki Molekularnej Wojewódzkiego Szpitala Zakaê- nego w Warszawie.

W Polsce ciàgle jeszcze zdarzajà si´ przypadki rozpozna- wania zaka˝eƒ HIV u kobiet dopiero wówczas, kiedy u dziecka zostanie rozpoznany AIDS. W 2005r. Narodowy Fundusz Zdrowia uruchomi∏ program profilaktyki wertykalnych zaka-

˝eƒ HIV, kierowany do ginekologów. Z informacji uzyskanych z podlaskiego oddzia∏u Funduszu wynika∏o, i˝ zainteresowa- nie uczestnictwem w tym programie by∏o niewielkie.

Cel pracy

Celem pracy by∏o okreÊlenie wiedzy ginekologów-po∏o˝ni- ków oraz po∏o˝nych na temat ryzyka transmisji wertykalnej HIV.

Materia∏ i metody

W 2006r. przeprowadzono badania ankietowe wÊród gine- kologów i po∏o˝nych pracujàcych na terenie Bia∏egostoku, którzy wyrazili zgod´ na wype∏nienie ankiety. Badaniami ob- j´to lekarzy-ginekologów i po∏o˝ne, pracujàce zarówno w oddzia∏ach szpitalnych, jak i w prywatnych gabinetach. Pracow- nicy s∏u˝by zdrowia wype∏niali krótkà, stworzonà w celu przy- gotowania pracy magisterskiej, anonimowà ankiet´ sk∏adajà- cà si´ z pytaƒ dotyczàcych wiedzy o transmisji wertykalnej HIV oraz ryzyku zaka˝enia zawodowego HIV. Ankieta wype∏- niana by∏a w obecnoÊci ankieterki (E.P.), bez omawiania po- szczególnych pytaƒ, które zawiera∏y 3-4 mo˝liwe odpowiedzi.

Ankietowani z podanych propozycji wybierali te, które uwa-

˝ali za prawid∏owe.

Wyniki

Ankiet´ wype∏ni∏o 60 osób, w tym 30 lekarzy-ginekologów (w tym 17 kobiet i 13 m´˝czyzn) i 30 po∏o˝nych, pracujàcych zarówno w oddzia∏ach szpitalnych, jak i w prywatnych gabinetach.

Wi´kszoÊç ankietowanych lekarzy i po∏o˝nych pracowa∏o w zawodzie ponad 20 lat.

Prowadzenia cià˝y kobiety zaka˝onej HIV podj´∏oby si´

21 lekarzy (70,0%) i 18 po∏o˝nych (60,0%). Nie zgodzi∏oby si´

na opiek´ nad ˝yjàcà z HIV kobietà ci´˝arnà 6 lekarzy (16,7%) i 2 po∏o˝ne (6,7%). Czterech lekarzy (13,3%) i 10 po∏o˝nych (33,3%) nie mia∏o zdania na ten temat.

Na pytanie o szans´ na urodzenie zdrowego dziecka przez kobiet´ ˝yjàcà z HIV, Êwiadomà swojego zaka˝enia tylko 3 badanych lekarzy (10,0%) i 4 po∏o˝ne (13,3%) wskaza∏o prawi- d∏owà odpowiedê – ponad 98%.

P R A C E O R Y G I N A L N E

p o ∏ o ˝ n i c t w o Ginekol Pol. 2008, 79, 862-866

Wiedza ginekologów i po∏o˝nych na temat ryzyka transmisji wertykalnej HIV

Tabela I. Odpowiedzi ankietowanych pracowników s∏u˝by zdrowia na temat ryzyka transmisji wertykalnej.

(4)

25 lekarzy (13,3%) i 23 po∏o˝ne (76,7%) wiedzia∏o, i˝ kobieta zaka˝ona HIV nie powinna karmiç swojego dziecka piersià. Za karmieniem naturalnym opowiedzia∏o si´ 4 lekarzy (13,3%) i 6 po∏o˝nych (20,0%). Jeden lekarz i jedna po∏o˝na nie mieli zdania na ten temat.

Za bezpieczniejszy dla dziecka sposób rozwiàzania cià˝y kobiety zaka˝onej HIV 11 lekarzy (36,7%) i 7 (23,3%) po∏o˝- nych uzna∏o poród naturalny. Pozostali badani wybierali opcj´

elektywnego cesarskiego ci´cia.

Tylko 7 lekarzy (23,3%) i 9 po∏o˝nych (30,0%) wiedzia∏o, i˝

wy∏àcznie na podstawie obecnoÊci przeciwcia∏ anty-HIV u dziecka potwierdzenie lub wykluczenie zaka˝enia HIV mo˝- liwe jest dopiero po ukoƒczeniu przez nie 18 miesi´cy. Jedena- stu lekarzy (36,7%) i 3 po∏o˝ne (10,0%) wybra∏o opcj´, i˝ mo˝- liwe to jest od razu po urodzeniu dziecka, a 12 lekarzy (40,0%) i 18 po∏o˝nych (60,0%), i˝ powinny up∏ynàç 3 miesiàce od przyjÊcia na Êwiat noworodka. Zestawienie odpowiedzi na te pytania przedstawiono w tabeli I.

Zadano tak˝e pytanie o rodzaj aktywnoÊci seksualnej stwarzajàcej najwi´ksze ryzyko dla kobiet. Seks analny zazna- czy∏o 21 lekarzy (70,0%) i 6 po∏o˝nych (20,0%), waginalny 5 lekarzy (16,7%) i 15 po∏o˝nych (50%), oralny 4 lekarzy (13,3%) i 9 po∏o˝nych (30,%).

Wi´kszoÊç ankietowanych lekarzy (20–66,7%), ale tylko 12 po∏o˝nych (40,0%) wiedzia∏o, i˝ ryzyko zaka˝enia HIV po za- k∏uciu, skaleczeniu si´ ostrym narz´dziem zanieczyszczonym zaka˝onà HIV krwià wynosi 0,3%. Czterech lekarzy (13,3%) i cztery po∏o˝ne (13,3%) uwa˝a∏y, i˝ wynosi ono 26%, 2 lekarzy (6,7%) i 5 po∏o˝nych ocenia∏o je na 57%, a 4 lekarzy (13,3%) i 9 po∏o˝nych (30,0%) sàdzi∏o, ˝e 77%.

Dyskusja

Rzadko publikowane sà badania dotyczàce wiedzy lekarzy o kwestiach zwiàzanych z HIV/AIDS, nie tylko w Polsce, ale i na Êwiecie, mi´dzy innymi dlatego, i˝ lekarze niech´tnie uczestniczà w badaniach ankietowych sprawdzajàcych ich wiedz´. W badaniach majàcych na celu ocen´ wiedzy wszystkich ginekologów-po∏o˝ników dotyczàcej zaka˝eƒ przenoszo- nych z krwià w Australii uzyskano 68% odpowiedzi [13], w badaniach ginekologów amerykaƒskich odpowiedzia∏o tylko 38,6% lekarzy, do których wys∏ano ankiety [14].

Australijscy ginekolodzy-po∏o˝nicy rzadko proponowali testy w kierunku HIV swoim ci´˝arnym pacjentkom t∏uma- czàc to cenami badaƒ przesiewowych, które niepotrzebnie zwi´ksza∏yby koszty opieki zdrowotnej w kraju o niskiej cz´- stoÊci zaka˝eƒ, trudnoÊciami w opiece nad pacjentkami, któ- rych wynik testu okaza∏by si´ fa∏szywie dodatni i potencjalny- mi szkodami psychologicznymi, który móg∏by spowodowaç, a tak˝e brakiem czasu, który móg∏by ograniczyç w∏aÊciwe po- radnictwo przed- i potestowe. Przeprowadzone w USA w 2006r. szeroko zakrojone badania dotyczàce wiedzy doty- czàcej HIV/AIDS ginekologów-po∏o˝ników wykaza∏y, i˝ lekarze, którzy ukoƒczyli rezydentur´ ponad 11-20 lat temu mieli znamiennie mniejszà wiedz´, ni˝ ci, którzy ukoƒczyli jà przed mniej ni˝ 11 laty, a wi´kszoÊç badanych podkreÊla∏a przynaj- mniej umiarkowanà wiedz´ dotyczàcà zaka˝enia HIV w czasie cià˝y, a tak˝e konsultowanie si´ w tych sprawach ze specja- listami chorób zakaênych [15]. Wi´kszoÊç ankietowanych przez nas pracowników s∏u˝by zdrowia wykonuje swój zawód

ponad 20 lat, ukoƒczy∏a wi´c studia w erze przed AIDS lub w poczàtkach epidemii HIV w Polsce i nie mog∏a uzyskaç w∏a- Êciwych informacji podczas studiów.

Jak dotàd opublikowano nieliczne tylko doniesienia o wiedzy i uprzedzeniach polskich pracowników s∏u˝by zdrowia wobec pacjentów z HIV/AIDS. Ko∏odziej w obserwacjach pracowników medycznych z 5 miast regionu Êlàskiego, pracu- jàcych w oddzia∏ach chorób zakaênych i nie-zakaênych wykaza∏, i˝ nie traktujà oni swoich pacjentów jako potencjalnie za- kaênych, 58% podczas opieki nad chorymi nie zastanawia si´

nad mo˝liwoÊcià nabycia od nich zaka˝enia lub przeniesienia go na innych pacjentów, zaÊ 30% pracujàcych z chorymi z AIDS czu∏o si´ do tego zmuszonych [16]. Obserwowano tak-

˝e odmawianie pomocy ˝yjàcym z HIV pacjentom, po ujaw- nieniu przez nich swojego statusu serologicznego, najcz´Êciej przez lekarzy dentystów, ale tak˝e przez lekarzy innych spe- cjalnoÊci [17], tak˝e ginekologów [18]. W badaniach, w któ- rych oceniano wiedz´ studentów VI roku wydzia∏u lekarskie- go, dotyczàcà transmisji wertykalnej, wykazano wysoce nie- dostatecznà ich wiedz´ na ten temat [19]. Ogólnopolskie badania studentów wydzia∏ów lekarskich uczelni medycznych przeprowadzone w 2000 roku wykaza∏y równie˝ niedostatecznà wiedz´ dotyczàcà kwestii zwiàzanych z HIV/AIDS a tak˝e wiele uprzedzeƒ dotyczàcych osób ˝yjàcych z HIV [20].

Wyniki przeprowadzonego badania sà niepokojàce. Tylko 3 (10%) ankietowanych lekarzy i 4 po∏o˝ne (13,3%) wiedzia∏y, i˝ szanse na urodzenie zdrowego dziecka przez kobiet´ Êwia- domà swojego zaka˝enia HIV wynoszà ponad 98%. Co piàta ankietowana po∏o˝na opowiada∏a si´ za karmieniem piersià noworodków urodzonych przez zaka˝one HIV kobiety, a przecie˝ to po∏o˝ne udzielajà cz´sto porad dotyczàcych pie- l´gnacji dziecka. Potwierdzenie lub wykluczenie zaka˝enia dziecka na podstawie obecnoÊci przeciwcia∏ anty-HIV mo˝liwe jest dopiero po ukoƒczeniu przez nie 18 miesi´cy, tak wi´c jakiekolwiek zwi´kszanie ryzyka zaka˝enia, jakie stanowi kar- mienie piersià, jest niedopuszczalne. Jedenastu lekarzy (36,7%) i 3 po∏o˝ne (10,0%) uwa˝a∏o, i˝ potwierdzenie lub wykluczenie zaka˝enia HIV dziecka mo˝liwe jest bezpoÊrednio po urodzeniu.

Nie wszyscy lekarze (30,0%) i po∏o˝ne (40,0%) podj´liby si´ opieki nad ˝yjàcà z HIV kobietà ci´˝arnà. Byç mo˝e wià˝e si´ to z niew∏aÊciwà ocenà ryzyka zaka˝enia zawodowego HIV przez ankietowanych pracowników s∏u˝by zdrowia. Ponad 13,0% lekarzy i 30,0% po∏o˝nych sàdzi∏o, i˝ ryzyko zaka˝enia HIV po zak∏uciu, skaleczeniu si´ ostrym narz´dziem zanieczyszczonym zaka˝onà HIV krwià przekracza 77%, choç w rzeczywistoÊci wynosi 0,3%.

Przeprowadzone badanie nie odzwierciedla wiedzy doty- czàcej transmisji wertykalnej HIV wszystkich polskich gineko- logów i po∏o˝nych. Nie jest tak˝e odzwierciedleniem wiedzy reprezentatywnej próby lekarzy i po∏o˝nych pracujàcych w Bia∏ymstoku. Przedstawia tylko wiedz´ tych osób, które zgodzi∏y si´ na wype∏nienie ankiety. Starania o przygotowanie mo˝liwie krótkiej ankiety, by zwi´kszyç prawdopodobieƒstwo zgody na jej wype∏nienie, spowodowa∏y, i˝ nie zadano wielu pytaƒ, mi´dzy innymi o to, czy badani pracownicy opiekowa- li si´ ju˝ ˝yjàcà z HIV ci´˝arnà kobietà, ani te˝ o to, czy w ich praktyce zdarzy∏o si´ rozpoznanie zaka˝enia HIV u matki dopiero wówczas, kiedy u jej dziecka rozpoznano AIDS.

(5)

W Australii po przeprowadzonych w 2002-2003r. badaniach, w których wykazano niedostatecznà wiedz´ lekarzy do- tyczàcà prowadzenia cià˝y kobiet zaka˝onych wirusami prze- noszonymi poprzez krew [13] przeprowadzono akcj´ eduka- cyjnà, której efekty oceniono w 2004r. Odsetek lekarzy zaleca- jàcych zaka˝onym HIV ci´˝arnym pacjentkom elektywne cesarskie ci´cie wzrós∏ z 37% do 49% (P=0,001), a zdaniem au- torów doniesienia wiedza dotyczàca interwencji dla zmniejsze- nia ryzyka transmisji wertykalnej wzros∏a po wzgl´dnie pro- stej akcji edukacyjnej [21].

Wnioski

Po uwzgl´dnieniu ograniczeƒ przeprowadzonych badaƒ mo˝liwe jest sformu∏owanie nast´pujàcych wniosków:

1. Wiedza ginekologów i po∏o˝nych dotyczàca transmisji wertykalnej HIV jest dalece niewystarczajàca dla profilaktyki zaka˝eƒ nast´pujàcych tà drogà.

PiÊmiennictwo

1. Meldunki epidemiologiczne Paƒstwowego Zak∏adu Higieny – strona internetowa www.pzh.gov.pl

2. Nitka A, Rosiƒska M, Baumann A. AIDS i zaka˝enia HIV w 2005 roku. Przegl Epidemiol.

2007, 61, 311-321.

3. Hladik F, McElrath J. Setting the stage: host invasion by HIV. Nat Rev Immunol 2008;8:447-57.

4. Rosinska, M. Current trends in HIV/AIDS epidemiology in Poland, 1999-2004. Euro Surveill. 2006, 11. Available online:

http://www.eurosurveillance.org/ViewArticle.aspx? ArticleId=618.

5. Working Group on Mother-To-Child Transmissions of HIV. Rates of mother-to-child transmission of HIV-1 in Africa, America, and Europe: results from 13 perinatal studies.

J Acquir Immune Defic Syndr Retrovirol. 1995, 8, 506-510.

6. Connor E, Sperling R, Gelber R, [et al]. Pediatric AIDS Clinical Trials Group Protocol 076 Study Group. Reduction of maternal-infant transmission of human immunodeficiency virus type 1 with zidovudine treatment. N Engl J Med. 1994, 331, 1173-1180.

7. Stiehm E, Lambert J, Mofenson L, [et al.]. Efficacy of zidovudine and human immunod- eficiency virus (HIV) hyperimmune immunoglobulin for reducing perinatal HIV transmission from HIV-infected women with advanced disease: results of Pediatric AIDS Clinical Trials Group protocol 185.J Infect Dis. 1999, 179, 567-575.

8. The European Collaborative Study. Maternal viral load and vertical transmission of HIV- 1: an important factor, but not the only one. AIDS. 1999, 13, 1377-1385.

9. Ioannidis J, Abrams E, Amman A, [et al.]. Perinatal transmission of human immunode- ficiency virus type 1 by pregnant women with RNA virus loads <1000 copies/ml. J Infect Dis. 2001, 183, 539-545.

10. The European Mode of Delivery Collaboration. Elective cesarean section versus vaginal delivery in prevention of vertical HIV-1 transmission: a randomized clinical trial. Lancet.

1999, 353, 1035-1039.

11. The International Perinatal HIV Group. The mode of delivery and the risk of vertical transmission of human immunodeficiency virus type 1 – a meta-analysis of 15 prospec- tive cohort studies. N Engl J Med. 1999, 340, 977-987.

12. Koulinska I, Villamor E, Chaplin B, [et al.]. Transmission of cell-free and cell-associated HIV-1 through breast-feeding. J Acquir Immune Defoc Syndr. 2006, 41, 93-99.

13. Giles M, Sasadeusz J, Garland S, [et al.]. An audit of obstetricians’ management of women potentially infected with blond-borne viruses. Med J Aust. 2004, 180, 328-332.

14. Duggan J, Khuder S, Sinha N, [et al]. Survey of physician attitudes toward HIV testing in pregnant women in Ohio. AIDS Patient Care STDS. 2003, 17, 121-127.

15. Gray A, Carlson R, Morgan M, [et al]. Obstetrician gynecologist’ knowledge and prac- tice regarding human immunodeficiency virus screening. Obstet Gynecol. 2007, 110, 1019-1026.

16. Ko∏odziej W. Porównanie uprzedzeƒ zespo∏ów medycznych pracujàcych w oddzia∏ach chorób zakaênych i poza nimi wobec osób zaka˝onych HIV i chorych na AIDS. Wiad Lek. 2002, 55, Suppl 1, 743-752.

17. Jab∏onowska E, Ma∏olepsza E. Akceptacja pacjentów zaka˝onych HIV przez pracown- ików s∏u˝by zdrowia w doÊwiadczeniach seropozytywnych z regionu ∏ódzkiego, Polska.

Wiad Lek. 2007, 60, 497-501.

18. Rogowska-Szadkowska D, O∏tarzewska M, Sawicka-Powierza J, [et al]. Medical care of HIV-infected individuals in Poland: impact of stigmatization by health care workers.

AIDS Patent Care STDS. 2008, 22, 81-84.

19. Rogowska-Szadkowska D, Chlabicz S, O∏tarzewska A. Knowledge of medical students abort risk of HIV transmission from mother to child. HIV AIDS Rev. 2005, 4, 20-23.

20. Marzec-Bogus∏awska A. Wiedza, postawy i przekonania studentów polskich Akademii Medycznych wobec HIV/AIDS. Krajowe Centrum ds. AIDS, Warszawa, 2002.

21. Giles M, Garland S, Grover S, [et al.]. Impact of education campaign on management in pregnancy of women infected with a blond-borne virus. Med J Aust. 2006, 184, 389- 392.

P R A C E O R Y G I N A L N E

p o ∏ o ˝ n i c t w o Ginekol Pol. 2008, 79, 862-866

Wiedza ginekologów i po∏o˝nych na temat ryzyka transmisji wertykalnej HIV