KWIECIEŃ 2006

(1)

NADZORUJĄCY

KWIECIEŃ 2006

Czas pracy:

60 minut

Liczba punktów do uzyskania: 40

SPRAWDZIAN W SZÓSTEJ KLASIE SZKOŁY PODSTAWOWEJ

„Pszczoły i miody”

Instrukcja dla ucznia

1. Sprawdź, czy zestaw egzaminacyjny zawiera 8 stron.

Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.

2. Na tej stronie i na karcie odpowiedzi wpisz swój kod i datę urodzenia.

3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania.

4. Rozwiązania zapisuj długopisem albo piórem z czarnym tuszem/atramentem.

Nie używaj korektora.

5. W zadaniach od 1. do 20. są podane cztery odpowiedzi:

A, B, C, D. Odpowiada im następujący układ kratek na karcie odpowiedzi:

6. Wybierz tylko jedną odpowiedź i zamaluj kratkę z odpowiadającą jej literą – np. gdy wybrałeś odpowiedź „A”:

7. Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeśli się pomylisz,

błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedź.

8. Rozwiązania zadań od 21. do 25. zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreślaj.

9. Ostatnia strona arkusza jest przeznaczona na brudnopis.

Zapisy w brudnopisie nie będą sprawdzane.

dysleksja KOD UCZNIA DATA URODZENIA UCZNIA

dzień miesiąc rok

miejsce na naklejkę

z kodem

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(2)

Tekst do zadań od 1. do 3.

Pszczoły to niezwykłe owady. Tworzą dobrze zorganizowane społeczeństwo, w którym każdy owad pełni określone funkcje. Żyją w rodzinach, których liczebność zmienia się w zależności od pory roku. Jesienią jedna pszczela rodzina liczy około 20 tysięcy osobników, wiosną liczba pszczół w rodzinie nieco się zmniejsza, a latem wzrasta do 50 tysięcy i więcej.

W obrębie swego gniazda pszczoły utrzymują stale określoną temperaturę i wilgotność odpowiadającą ich potrzebom. Dzięki zapasom pokarmu zgromadzonym w gnieździe mogą przetrwać okres, gdy niska temperatura na zewnątrz uniemożliwia im opuszczenie ula i nie mogą zbierać nektaru z kwitnących roślin.

Utarło się w naszym języku powiedzenie pracowity jak pszczółka, a pszczoły stały się symbolem porządku, pilności i pracowitości. Nic dziwnego. Te owady pracują od świtu do nocy nie tylko dla siebie i swej pszczelej rodziny. Zbierając nektar z kwiatów, zapylają rośliny i dzięki temu zwiększają plony. To największy pożytek, jaki mamy z pszczół. Wartościowe jest również wszystko, co wytwarzają: miód, mleczko pszczele, wosk, kit. Nawet ich jad ma dużą wartość leczniczą.

Najbardziej znanym produktem wytwarzanym przez pszczoły jest miód nektarowy.

Jego odmiany zależą od gatunku roślin, z których kwiatów pszczoła pobrała nektar.

Są np. miody akacjowe, wrzosowe, lipowe, gryczane.

Miód ma wysoką wartość kaloryczną. Zawiera łatwo przyswajalne cukry, które są wchłaniane do organizmu bez potrzeby ich trawienia.

Miód wykazuje działanie bakteriostatyczne, tzn. hamuje rozwój i rozmnażanie się bakterii. W dawnych latach mieszano z miodem różne produkty, by je zakonserwować i zabezpieczyć przed zepsuciem. Od wieków znane są też lecznicze właściwości miodu. Do dziś przeziębienia czy stany zapalne gardła leczymy wodą z miodem i cytryną.

Na podstawie: I. Gumowska Pszczoły i ludzie, J. Guderska W ulu i na kwiatach

1. Liczebność pszczelej rodziny A. latem jest mniejsza niż jesienią.

B. nie zależy od pory roku.

C. wiosną jest największa.

D. jesienią jest mniejsza niż latem.

2. Pszczoły przyczyniają się do pomnażania plonów, ponieważ A. wytwarzają różne miody.

B. zachowują porządek w ulu.

C. zapylają kwitnące rośliny.

D. produkują wosk, kit i jad.

3. Miód ma własności konserwujące i lecznicze, ponieważ A. powstrzymuje rozwój bakterii.

B. jest łatwo strawny.

C. powstaje z nektaru różnych roślin.

D. jest bardzo kaloryczny.

4. W zimowy dzień w środku ula było plus 24°C, a na zewnątrz ula minus 17,5°C.

W środku ula było wtedy cieplej niż na zewnątrz o

(3)

Człowiek hoduje pszczoły i wykorzystuje je od tysięcy lat. Najpierw miało miejsce prymitywne „podkradanie” miodu dzikim pszczołom, gnieżdżącym się w dziuplach wypróchniałych drzew lub w małych jaskiniach czy szczelinach skalnych. Potem rozwinęło się bartnictwo, tzn. hodowla pszczół w barciach, czyli naturalnych lub sztucznie wydrążonych dziuplach. A na końcu dopiero pasiecznictwo, tzn. hodowla pszczół w pasiece, czyli w skupisku uli ustawionych na niewielkiej przestrzeni.

W Polsce hodowlę pszczół w barciach znano już we wczesnym średniowieczu.

Na terenie dawnych grodów – dzisiejszego Gniezna i Opola – znaleziono narzędzia z XII w. do drążenia w drzewie barci. Wraz z rozwojem bartnictwa rozwijało się prawo z nim związane. Znany jest np. statut księcia mazowieckiego Janusza I z 1401 roku określający różne obowiązki i przywileje właścicieli pszczół.

W połowie XVII wieku bartnictwo stopniowo zaczęło zanikać, za to coraz bardziej rozwijała się hodowla pszczół w pasiekach.

Na podstawie: I. Gumowska Pszczoły i ludzie

5. Co to jest barć?

A. Szczelina między skałami.

B. Skupisko uli.

C. Otwór w pniu drzewa.

D. Mała jaskinia.

6. Narzędzia z XII wieku znalezione w Gnieźnie i Opolu świadczą, że na tych terenach w średniowieczu

A. podbierano miód dzikim pszczołom.

B. zajmowano się bartnictwem.

C. bartnictwo zaczęło zanikać.

D. hodowano pszczoły w pasiekach.

7. Książę mazowiecki określił prawa dotyczące właścicieli pszczół w

A. XII wieku. B. XIV wieku. C. XV wieku. D. XVII wieku.

Tekst do zadań 8. i 9.

8. Ile osi symetrii ma narysowany fragment tapety?

A. 6 B. 2 C. 1 D. 4

9. Kąty w narysowanych sześciokątach mają po

A. 30° B. 45° C. 90° D. 120°

Na rysunku obok przedstawiono fragment tapety

„plaster miodu” utworzony z sześciokątów. Wszystkie boki w tych sześciokątach są tej samej długości i wszystkie kąty mają taką samą miarę.

(4)

Lipiec z pszczół kapelą Lipiec z pszczół kapelą czuwa nad ogrodem, więc mu ogrodniczka niesie chleba z miodem.

Ewa Szelburg-Zarembina

10. Co jest charakterystyczną cechą tego wiersza?

A. Jest rozbudowaną przenośnią.

B. Jest oparty na porównaniu.

C. Zawiera wiele epitetów.

D. Zawiera wyrazy dźwiękonaśladowcze.

11. Które wersy wiersza się rymują?

A. 1. i 2. B. 2. i 3. C. 2. i 4. D. 1. i 4.

Tekst do zadań od 12. do 14.

W sklepie „Bartnik” różne odmiany miodu są sprzedawane wyłącznie w opakowaniach oferowanych w cenniku:

Cena 1 słoika miodu (w złotych) Odmiana miodu

masa 0,25 kg masa 0,5 kg

akacjowy 6,20 10,80

gryczany 5,80 10,50

lipowy 6,40 10,80

wielokwiatowy 4,50 8,00

wrzosowy 10,80 18,00

12. Które zdanie o miodach sprzedawanych w sklepiku „Bartnik” jest prawdziwe?

A. Mały słoik miodu wrzosowego kosztuje tyle, co duży gryczanego.

B. Miód akacjowy jest najdroższy, a wielokwiatowy najtańszy.

C. Najbardziej zbliżone są ceny miodu wielokwiatowego i wrzosowego.

D. Duże słoiki miodu lipowego i akacjowego mają tę samą cenę.

13. Agata potrzebuje do upieczenia pierników 0,4 kg miodu. Kupuje ten miód w sklepie „Bartnik”. Ile zapłaci, jeśli chce wydać jak najmniej pieniędzy?

A. 4,50 zł B. 9 zł C. 8 zł D. 6,40 zł

14. Jacek chce się dowiedzieć, o ile więcej kosztuje 1 kg miodu akacjowego kupionego w małych słoikach od 1 kg tego miodu kupionego w dużych słoikach.

Wystarczy, aby obliczył wartość wyrażenia A. 6,2010,80:

B. 10,804⋅6,20−2⋅ C. 6,2010,80−

(5)

wystarczy im słoik zawierający 360 g miodu?

A. Na 10 dni. B. Na 25 dni. C. Na 50 dni. D. Na 36 dni.

16. W dwóch słojach jest razem 7,4 litra miodu. W jednym z nich jest o 2,2 litra więcej niŜ w drugim. Która odpowiedź spełnia oba warunki zadania?

A. 4,9 litra i 2,7 litra B. 3,7 litra i 5,9 litra C. 4,8 litra i 2,6 litra D. 2,8 litra i 4,6 litra

Tekst i mapa do zadania 17.

Jedyne w Polsce technikum pszczelarskie znajduje się w Pszczelej Woli.

17. W jakim kierunku od Warszawy znajduje się Pszczela Wola?

A. Południowo-zachodnim.

B. Południowo-wschodnim.

C. Północno-wschodnim.

D. Północno-zachodnim.

18. Na planie w skali 1:2000 odległość od ula do rosnącej na łące lipy jest równa 4 cm. Jaka jest odległość w terenie między ulem a tą lipą?

A. 500 m B. 50 m C. 800 m D. 80 m

19. Do pomalowania jednego ula zuŜywa się 3

2 puszki farby. Ile puszek farby trzeba

kupić, Ŝeby pomalować 14 takich uli?

A. 21 B. 14 C. 10 D. 9

20. Samochód z ulami wyruszył z Lipowa o godzinie 2⁵⁵ i przybył na wrzosowisko po 50 minutach. Ustawienie uli na wrzosowisku zajęło półtorej godziny. O której godzinie zakończono ustawianie uli?

A. 5³⁵ B. 5¹⁵ C. 4⁵⁵ D. 4³⁵

(6)

Skansen i Muzeum Pszczelarstwa im. prof. Ryszarda Kosteckiego w Swarzędzu

GODZINY OTWARCIA

od 1 listopada do 31 marca:

wtorek – sobota godz. 9.00 – 15.00 niedziela godz. 10.00 – 15.00 od 1 kwietnia do 31 października:

wtorek – sobota godz. 9.00 – 16.00 niedziela godz. 10.00 – 15.00

21. Działka ma kształt prostokąta, którego szerokość wynosi 24 m, a długość jest 2 razy większa. Na kwiaty i warzywa przeznaczono 80% powierzchni działki, a pozostałą część na pasiekę. Ile metrów kwadratowych działki przeznaczono na pasiekę?

Zapisz obliczenia.

Odpowiedź: Na pasiekę przeznaczono ... m² działki.

Niedaleko Poznania, w Swarzędzu, w kilkuhektarowym parku znajduje się muzeum pszczelarstwa – jedno z największych w Polsce.

Wybierają się tam uczniowie klasy szóstej. Korzystając z informacji na ulotce reklamującej ofertę muzeum, planują swoją wycieczkę i ustalają jej termin.

22. W którym dniu tygodnia uczniowie nie mogą zwiedzać muzeum? Dlaczego?

...

23. Ile godzin najdłużej będą mogli przebywać uczniowie na terenie skansenu i muzeum, jeśli pojadą na wycieczkę w powszedni dzień maja?

(7)

i znaczeniu słowa unikatowy?

...

25. Jest człowiekiem pracowitym jak pszczoła, a jego praca służy innym. Opisz taką osobę, opowiedz o jej działaniach i wyjaśnij, dlaczego zasługuje na szacunek.

Twoje wypracowanie powinno zająć co najmniej połowę wyznaczonego miejsca.

...

(8)

Brudnopis