EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA KASZUBSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY

Pełen tekst

(1)Centralna Komisja Egzaminacyjna. Ukad graficzny © CKE 2010. Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczcia egzaminu.. WPISUJE ZDAJCY KOD. PESEL. Miejsce na naklejk z kodem. dysleksja. EGZAMIN MATURALNY Z JZYKA KASZUBSKIEGO. MAJ 2012. POZIOM ROZSZERZONY. Instrukcja dla zdajcego 1. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 12 stron. Ewentualny brak zgo przewodniczcemu zespou nadzorujcego egzamin. 2. Pisz czytelnie. Uywaj dugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 3. Nie uywaj korektora, a bdne zapisy wyranie przekrel. 4. Pamitaj, e zapisy w brudnopisie nie podlegaj ocenie. 5. Moesz korzysta ze sowników jzykowych. 6. Na tej stronie oraz na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej naklejk z kodem. 7. Zaznaczajc odpowiedzi w czci karty przeznaczonej dla zdajcego, zamaluj pola do tego przeznaczone. Bdne zaznaczenie otocz kókiem i zaznacz waciwe. 8. Tylko odpowiedzi zaznaczone na karcie bd oceniane.. Czas pracy: 180 minut. Liczba punktów do uzyskania: 60 Cz I 20 pkt Cz II 20 pkt Cz III 20 pkt. MOK-R1_1P-122.

(2) 2. Egzamin maturalny z jzyka kaszubskiego Poziom rozszerzony. Arkusz skada si z trzech czci: testu leksykalno-gramatycznego przekadu tekstu z jzyka kaszubskiego na jzyk polski (tekst tumaczenia napisz w miejscu na to przeznaczonym) zadania sprawdzajcego umiejtno pisania wasnego tekstu (wybierz jeden temat i napisz wypracowanie, wybrany temat zaznacz).. Test leksykalno-gramatyczny (20 pkt) Wybierz tylko jedn odpowied.. Zadanie 1. (1 pkt) Pisowni kaszubskiej samogoski ë wyjania midzy innymi wymiana tej goski w jzyku polskim na i, y, u. Która grupa wyrazów ilustruje t zasad? A. bëlny, chëcz, cëda B. zëma, rëba, cëzô C. mërta, chtë, knëpel D. rëk, òksëp, krëpë. Zadanie 2. (1 pkt) Zaznacz grup wyrazów, w której wszystkie wyrazy zawieraj kaszubienie. A. szczëka, szczekac, brzãczi B. dzé, stó, zëmny C. zymk, lesny, szczotka D. dzys, zëma, sëa. Zadanie 3. (1 pkt) Goski o, u s labializowane wewntrz wyrazów po spógoskach: A. p, b, t, d, s, z, j, h. B. p, b, k, g, ch, w, f, m. C. w, f, b, p, m, n, c, d. D. f, w, t, d, h, j, k, l.. Zadanie 4. (1 pkt) Przymiotniki rodzaju mskiego w mianowniku po tematach zakoczonych spógosk s, z, c, dz, twarde n maj kocówk A. ô. B. y. C. é. D. i.. Zadanie 5. (1 pkt) Podanym wyrazom ju, jô, jé, jã, jo odpowiada nastpujce tumaczenie na jzyk polski: A. ja, tak, a, j, ju. B. je, jak, ja, ju, j. C. ju, ja, je, j, tak. D. jem, jestem, jest, je, ju..

(3) Egzamin maturalny z jzyka kaszubskiego Poziom rozszerzony. 3. Zadanie 6. (1 pkt) Imiesów przysówkowy uprzedni tworzy si w kaszubszczy nie literackiej za pomoc przyrostków A. wszë, szë. B. cy, cô, cé. C. ti, ny, ony. D. cë.. Zadanie 7. (1 pkt) Przymiotnik cwiardi w bierniku liczby pojedynczej rodzaju eskiego ma kocówk A. ã. B. . C. é. D. i.. Zadanie 8. (1 pkt) Sowo ùsnôëë ze zdania: Ùroczëstosc ... ùsnôëë znóné kaszëbsczé artisticzné nale y przetumaczy A. uwietniy. B. unieyy. C. uwiadomiy. D. przygotoway.. Zadanie 9. (1 pkt) Wska przyrostek, którego nie mo na doda do podstawy gãb-. A. ny B. ùla C. skò D. ôszk. Zadanie 10. (1 pkt) Wyrazy daleczkò, mòcenkò s przykadami A. wulgaryzmów. B. zdrobnie. C. zgrubie. D. przysówków.. Zadanie 11. (1 pkt) Wyraz dôka w miejscowniku liczby mnogiej ma kocówk A. e. B. ach. C. ama. D. ów.. Zadanie 12. (1 pkt) Konstrukcja jem widzô reprezentuje A. archaiczny czas przeszy. B. czas przyszy. C. czas przeszy prosty. D. aden z powyszych..

(4) 4. Egzamin maturalny z jzyka kaszubskiego Poziom rozszerzony. Zadanie 13. (1 pkt) Czasownik fùtrowac w jzyku kaszubskim znaczy A. karmi zwierzta. B. szy czapki z futer. C. szy futra. D. hodowa zwierzta.. Zadanie 14. (1 pkt) W wyra eniu naprocëm czowiekòwi forma naprocëm jest A. zaimkiem wzgldnym. B. partyku wzmacniajc. C. przyimkiem. D. wyraeniem przyimkowym.. Zadanie 15. (1 pkt) Wyra enie najesc sã heltków w jzyku kaszubskim znaczy A. naje si do syta. B. naje si robaczywych owoców. C. dowiadczy radoci. D. zazna goryczy.. Zadanie 16. (1 pkt) Wyra eniu is wczenie spa odpowiada w jzyku kaszubskim frazeologizm A. jic ze swiniama spac. B. jic z gapama spac. C. jic z krowama spac. D. jic z òwcama spac.. Zadanie 17. (1 pkt) Wyra enie dac gãbë w jzyku kaszubskim oznacza A. da wiar. B. da okazj. C. pocaowa. D. powiedzie komu prawd prosto w twarz.. Zadanie 18. (1 pkt) Zaimek osobowy òni w miejscowniku ma form A. nich. B. jich. C. nima. D. jima.. Zadanie 19. (1 pkt) Wyrazy chùtkò, ksk, wprzódk to A. wykrzykniki. B. partykuy. C. przysówki. D. rzeczowniki..

(5) Egzamin maturalny z jzyka kaszubskiego Poziom rozszerzony. 5. Zadanie 20. (1 pkt) Przysowie Lepszé rëbë w pòsce jak gòsce jest A. zdaniem zoonym podrzdnie. B. zdaniem zoonym wspórzdnie. C. zdaniem pojedynczym. D. równowanikiem.. Przekad tekstu oryginalnego na jzyk polski (20 pkt) Jak Mariczka sza nazôd, jô so sedzô jesz dërch na miedzë i na niã zdrzô. Mie sã zdôwa, e sunyszkò jã òdprowôdzô na drogã, a to ëto, co nie bëo jesz zeseké jakbë zdrza na niã. Mariczka z dôleka wëzdrza jak mòdrôk w ëce, czasã czej mia czerwiony szertuch, to bë móg mëslec, e jidze drog mak. Czemù nié jô sã mëslô czemù mak bë ni miô jic t stegn? Czemù za Mariczk bë ni mògë jic wszëtczé maczi z tegò ëta abò wszëtczé mòdrôczi? Jak jô tak zdrzã na drogã, to mie sã zdôwô, e òna je caô czerwionô, a te plónë mòdré. To mie sã tak widza, e jô ja kòsã òd se òdsën ë stojô na ti miedzë. Mariczka sã òbezdrza i sã ùsmia do mie. Cë òna so mësli terô, jak òna tak jidze drog w tëch swòjich krótczich sëkniach? Czë òna w se czëje? Mòe ten cai swiat, ëto, drogã, maczi ë sunyszkò? J. Drzedzon, Dzwonnik, Gdask 1979.. Przekad ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................

(6) 6. Egzamin maturalny z jzyka kaszubskiego Poziom rozszerzony. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................

(7) Egzamin maturalny z jzyka kaszubskiego Poziom rozszerzony. 7. Pisanie wasnego tekstu (20 pkt) Temat 1. Przedstaw Remusowe spojrzenie na Bibli na podstawie fragmentów powieci Aleksandra Majkowskiego ëcé i przigòdë Remùsa. Aleksander Majkowski ëcé i przigòdë Remùsa (wëjimczi) Wòlô Bòskô! Kòmù namienioné, tegò nie minie! Na mój gupi rozëm jô jem ùdbë taczi: Jednémù dô Pón Bóg krowã, a drëdémù le pòwróz. Chtë so sadnie pòd miedz i z pòwroza mléka ùdoji? A to knapskò, co òno mô? Mô òno krowã? Ni mô! Mô òno pòwróz? Ni mô! Tej nié tëlé krowë, ale ani pòwroza ni mô! Nieche mù tedë pò gowie szemarzi co chce [...]. Nôprzód le terô niech gò ksdz jegòmòsc naùczi prôwdë chrzescëjasczi [...]. Niech temù ksãdzowi, chtëren mie Wiarë naùczi, Pón Bóg dô niebò wieczné! [...] Nôbari jô lgn do historëji Stôrégò Zôkònu. Bëa to mòja pierszô kska z òbrôzkama, dze na pierszi stronie sedzô Bóg Òjc na tãdze, a na zemi Jadam i Jewa westrzód wszëternôstczich zwierzãt. Kò to bé czas, czej nen cai swiat wëszed z rãczi Bòsczi, jak nowé szklcé nôrzãdzé z rãczi méstra, ja òczë sã smiaë. Lég lew kòl sôrniãca, a wilk òkòma òwieczczi, a jedno drëdégò nie zjado i le swiãt trzimao zgòdã. A Pón Bóg na to zdrzô wiecznyma òczama i wszëtkò bëo dobrze. Niech mie Pón Bóg wëbôczi, e mie ëwi górz brô na Jadama, chòc òn wej równak je najim pierszim rodzëcã. Pò cë òn griz jabkò, chtërno jemù Jewa pòdaa. Przez to jich òbòje z raju wënëkelë anielë ze ôlcyma mieczama, a na swiece górã wzãë zosc i ùtrôpienié ... Mòc Bòskô! Dzysô jô sã nie dzëwùjã Jadamòwi, bòm sóm doznô, e biaka, bële chcaa, z chopã wszëtczégò dokôe. [...]. Razu jednégò (ksdz jegòmòsc) do mie rzek: Bôczë, knôpkù. Móész miô té skaon gôdkã a jednak wëprowadzy lud swój jizraelsczi ze zemi egipsczi, domù niewòlë, i w pùsti z kamienia klasniãcym palëcë wëdobé wòdã i zawiód ëdów do zemi òbiecóny. A sóm Pón Bóg z nim gôdô na górze Synaj! [...] Nôwiãcy ze wszëtczich òjców Zôkònu przëlgn mie do serca Dawid, bò òn, môi pastuszk jak jô, lwù wërwô jagniã z gôrdzelë a kamieniã z pùszczówczi zabi òpòcznégò Gòlijata, co rgô Bògù. Pòwiedzô jem sobie: Tak pùszczówkã të so, Remùs, zrobisz, té z ni Gòlijata ùbijesz. Michaowa Marta chòdzëa ze mn w gromadze na nôùkã. [...] Wrócywszë sã z nôùczi na òbiôd, do pòdwieczórkù mùszô jem przë dobëtkù pòmagac, pòtim do wieczerzë delë mie wòl, ebëm sã ùczi z Mart katézmùsu i Historëji Swiãti. Tej jô razu jednégò rzek do Martë: Wiész të, Marto, mie sã zdaje, e naju pùstkòwié to je ta zemia òbiecónô, ò chtërny w ksce stoji. Na tak gôdkã òna sã zdzëwia i rzecze: Jakù to bë mògo bëc? Tej jô ji wëoi: Bôcze: Naju rzéka w lese, to Jordan, a naju jezoro, to Genezaret, dze Swiãti Pioter bé rëbôkã. Môl pòd kòrunowón jarzëbin, to Betel, dze Patrijarcha Jakùb ùzdrzô drabinã, wësok ja do nieba. Stëdniô przë trzech chòjnach: tam bracô Józwa przedelë do Egiptu. Piekarnik w sadze, to piec, w chtëren kôzô wrzucëc na spôlenié trzech chopôków król Nabùchòdonozor. A wilczi wdó do jezora, dze za pamiãcë twòjégò tatka wilk jagniã skrôd, to kùla lwów, w chtërn Daniela proroka wrzucëlë pògónie ... Marta sã dzëwòwaa: Jak të to wiész ùkadac!.

(8) 8. Egzamin maturalny z jzyka kaszubskiego Poziom rozszerzony. A jô òdrzek: To nie je niódno ùkôdanié, le prôwda. Bò wej: Naju pón to Abraham, a jegò ona, naszô pani to Sara. To nie je mòno! spiéraa sã Marta. Abraham miô òsmëdzest lat i dug brodã, bò tak je w ksce wëmalowóny. Cë to szkòdzy? Niech le nasz pón mdze miô lat òsmëdzest, tej mù broda ùrosce ja do pasa. A maj òni dzecë? Ni maj! Widzysz! A czej nasza pani bãdze miaa òsmëdzest lat, òbôczisz, e òna sëna dostónie. A nasz tatk, czim òn je? Twój tatk? Pòdôj le! Twój tatk, to je prorok Jeremijôsz, bò òn wieczorama piesnie spiéwô! A jô? Të, Marto jes Rebek, bò z wãbòruszkã przë stëdni stojisz! A Môrcën? Môrcën to je Absalón, bò mô szad gowã. Jesz na chójeczce ùtknie. A Marcyjanna? Marcyjanna to je gwësno Pùtifarzënô, bò Pùtifar té bé kùcharzã. A të Jémùs? Jô Marto, jem pasturk Dawid. A jô sobie zrobiã pùszczówkã, jak òn, i zabijã Gòlijata!. Aleksander Majkowski ëcé i przigòdë Rémùsa, Gdask 1997. Temat 2. Przedstaw obraz kaszubskiego morza na podstawie wierszy Mòrze szëmi Mariana Selina i Mòrze Henryka Kota.. Marian Selin Mòrze szëmi Jak wiedno szëmi to Wiôldé Mòrze? Jakbë gôdao, jakbë wòao, Tak, jakbë w swòjich wtpiach sonëch Wiôldé serce pòsôdao. Mòrze prôcëje, mòrze sã zoscy, Czasã zôs gaszcze swój brzég z mioscë, Nierôz spokójné je gôdczé caé, Biôé barónczi przëgóniô z dalë; Czasã sã wzbùrzi i pieni srodze, To zôs zawarczi w zmcony wòdze, To mòrze spiéwô, to sã nadimô, Òtemk paszczã szerok rozjimô, W suca parmieniach je òzoconé, Mòrze sã skrzëwi, chòc je zmãczoné, W kòlorach nieba, w cemny zeleni, To mòrze szëmi, strzébrzi sã, mieni! Mòcné je mòrze i jegò waë! Mòrzu nie òprze sã nióden wcale! Mòrze òddaje, mòrze zabierze, Ë wiedno szëmi... Wieczné je mòrze! Marian Selin, Mòrze szëmi, [w:] Modra struna. Antologia poezji kaszubskiej, Gdask 1973.

(9) Egzamin maturalny z jzyka kaszubskiego Poziom rozszerzony. 9. Henryk Kot Mòrze mòrze spokójné szeroczé waë tocz sã zgnio przewlékaj jedna w drëg dze wezbrónô waa ùderziwô w piôsk rozsëpónô grzëwa pianë zwijô sã jakbë nija gòdzëna przedswitkù wstrzimùje dech zemi H. Kot, Mòje Kaszëbë, Banino 2007. WYPRACOWANIE Wybieram temat ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................

(10) 10. Egzamin maturalny z jzyka kaszubskiego Poziom rozszerzony. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................

(11) Egzamin maturalny z jzyka kaszubskiego Poziom rozszerzony. 11. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................

(12) 12. Egzamin maturalny z jzyka kaszubskiego Poziom rozszerzony. BRUDNOPIS (nie podlega ocenie).

(13)