Podstawy prawa cywilnego
Zajęcia nr 11 – 19 grudnia 2017 r.
Pojęcie
łaciński termin ius civile, czyli inaczej prawo obywatelskie, prawo obywateli
Gałąź prawa regulująca stosunki między podmiotami prawa prywatnego, będąca jego trzonem.
Reguluje stosunki między autonomicznymi podmiotami.
Prawo cywilne dzieli się na kilka podgałęzi. Wśród nich można wyróżnić prawo pracy, prawo własności intelektualnej, prawo handlowe, prawo gospodarcze prywatne.
Podział wewnętrzny prawa cywilnego
Oparty na systematyce pandektowej*, podział prawa cywilnego wygląda następująco:
część ogólna – zagadnienia wspólne dla całego prawa cywilnego;
prawo rzeczowe – reguluje status rzeczy;
prawo zobowiązań – normy prawa względnego, obrót cywilny;
prawo spadkowe – przejście praw majątkowych po zmarłej osobie;
prawo rodzinne –stosunki prawnorodzinne i majątkowe wewnątrz rodziny.
Stosunek prawny regulowany normami prawa cywilnego
Dotyczy tylko i wyłącznie stosunku pomiędzy podmiotami prawa cywilnego, np. stosunek pomiędzy sprzedawcą a kupującym, lub najmującym a
wynajmującym.
Stosunek cywilnoprawny posiada następujące elementy konieczne:
• podmioty posiadające zdolność prawną,
• treść – wyznaczone prawa i obowiązki stron.
Stosunek cywilnoprawny
Podmioty stosunku cywilnego prawnego
Osoby fizyczne – każdy człowiek od chwili narodzin aż do śmierci
Osoby prawne – trwałe zespolenie ludzi i środków materialnych w celu
realizacji określonych zadań, wyodrębnione w postaci jednostki
organizacyjnej
Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych
Zdolność prawna – zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków
Zdolność do czynności prawnych - zdolność do samodzielnego kształtowania swojej sytuacji prawnej, tj. powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego
Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych w odniesieniu do
osób fizycznych i prawnych
Zdolność prawna w historii
Posiadali ją:
- ludzie wolni (mężczyźni)
Nie posiadali lub posiadali ograniczoną - cudzoziemcy,
- niewolnicy - kobiety i dzieci,
- chorzy psychicznie, fizycznie, innowiercy - tzw. „brudne i hańbiące zawody”
- duchowni po wstąpieniu do klasztoru
Rozwój zdolności prawnej ro XVI w. w związku z nabywaniem prawa do nazwiska (najczęściej od miejsca zamieszkania), a tym samym indywidualnej personalizacji.
Powszechna zdolność prawna to era kapitalizmu, zaś uznanie równości zdolności prawnej wszystkich ludzi to czasy po drugiej wojnie światowej.
