1
SPIS ZAWARTOŚCI / & L (I ^ n . r , t e c z k i lid.Pwitiękftfly.P. !f e . .v&^ir.Qw . J
y ^ r A O M l i m . .Qp m ...
^ M htobQ s..sA $b...
L/l. Relacja j(/ . /i Ó •
I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora t . I s . f r l
I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora - —
II.Materiały uzupełniające relację jo 2) 5* v ‘ ' 3
III./l. Materiały dotyczące rodziny relatora --- *
III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 --- -
III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) ---- III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 ---
III./5. Inne ... --- IV. Korespondencja
V. Nazwiskowe karty informacyjne / 0 , 3
VI. Fotografie & a j/^owO * | f ąą * Ą
I
2
3
l^ trob iń sk i_O zesła w /1907-1945/, człon ek AK Brodnica .
U r o d z ił s i ę 5 lu tego 1907 roku. w m iejscow ości Koło w wo jewódzirtwie
s i ę s łu ż b ie zawodowej w wojsku. Otrzymał p r z y d z ia ł do 14 Pułku P iech oty we łocławku, gd z ie ukończył szkołę p o d o fic e rs k ą . Stąd p rz en ie sio n y
z o s t a ł do 67 Pułku P iech o ty w Brodnicy. o k r e s ie międzywojennym awansował do stopnia plutonowego. B ra ł u d z ia ł w kampanii w r z e ś n io w e j.
Podczas bitw y nad Bzurą d o s ta ł s i ę do n ie o l i . Zwolniony p o w ró c ił do Brodnicy. Pracował w z a k ła d z ie szewskim. N ie m ie ck ie j l i s t y narodowo
ś cio w ej n ie p o d p is a ł, w styczn iu 1940 roku p r z y s t ą p i ł do ruchu oporu, .'edług r e l a c j i świadków n a le ż a ł do o r g a n i z a c j i "Grunwald'1, p ó ź n ie j do AK. Za d z ia ła ln o ś ć kon sp iracyjn ą z o s t a ł dnia 17 s ie rp n ia 1944 roku aresztowany przez Sipo Bydgoszcz. Osadzony 27 w rześnia 1944 r . ^ e k o w ię z ie ń p o lit y c z n y w ob o zie koncentracyjnym S t u t t h o f otrzym ał numer
92465. P rz y d z ie lo n o go do blojcu X I I . Pracował w w arszta ta ch rymarsko- t a p ic e r s k ic h do czasu p ie rw s z e j ewakuacji obozu 25 s ty c z n ia 1945 r .
owczas z więźniów z bloków X I I i XV, w w ię k s z o ś c i Polaków i Rosjan, utworzono kolumnę 6, która w tym samym dniu około godziny 1 5 ,oo w-; ru
s zy ła p ie sz o na zachód. Grupa ta d o ta rła 4 marca 1945 do m iejscow ości Rybno /niem. Rieben/. Tam Czesław J ą t r o b iń s k i, s k ra jn ie wyczerpany, za ra ziw szy s i ę durem brzusznym zmarł 15 marca 1945 roku. Pochowany z o s t a ł w zb iorow ej m ogile na cmentarzu w Rybnie.
1. Pismo Muzeum S t u t t h o f nr l . d z .2012/718/90 z dnia 6 XI 1990 r . /.fbio-
rach Autora/. '
2. R e la c ja p. Karola Henryka Szczepańskiego.
5. Dokumenty udostępnione przez p . Zygmunta ją tr o b iń s k ie g o z Brodnicy.
4. Jerzy ,Vultański "Aby pamięć o l i c h n ie z a g in ę ła - S i e r ż . Czesław T'.:ą t r o b iń s k i" Brodnica 2000, s . 251-255.
poznańskim. B ył synem Jana i i k t o r i i z domu Dąbrowskiej. P o ś w ię c ił
Jerzy ./ultański
4
5
6
7
8
A
R ozdział 50.
Sierż.
Czesław Wątrobiński
Czesław Wątrobiński urodził się 5 lutego 1907 roku w miejscowości Koło w województwie poznańskim. Był synem Jana i Wiktorii z domu Dąbrowskiej. Wybrał karierę wojskową. Służył najpierw w 14 Pułku Piechoty we Włocławku, gdzie ukończył szkołę podoficerską. Stąd przeniesiony został do 67 Pułku Piechoty w Brodnicy. Z jednostką tą brał udział w kampanii wrześniowej. Podczas bitwy nad Bzurą dostał się do niewoli. Z tego okresu pochodzi zredagowane w języku niemieckim pismo urzędowe do rodziny następującej treści: „Jestem zdrowy i prze
bywam w obozie jeńcóno w Kaliszu. Odwiedziny niedozwolone." Zwolniony
Wloclaiuek. Grupa oficerów i podoficerów 14 Pułku Piechoty. —*■ kpr. Czesław Wątrobiński.
Fot. R. Szalwiński.
9
Pienusze pismo urzędowe z niewoli.
powrócił do Brodnicy i pracował w zakładzie szewskim. Niemieckiej listy narodowościowej nie podpisał. W styczniu 1940 roku przystąpił do ruchu oporu. Według relacji świadków należał do organizacji
„Grunwald" - Polska Armia Podziemna, a później do AK. Za działalność konspiracyjną został dnia 17 sierpnia 1944 roku aresztowany przez Sipo Bydgoszcz (Sipo - Sicherheitspolizei - policja bezpieczeństwa) i osadzony 27 września 1944 r. jako więzień polityczny nr 92465 w obozie koncentracyjnym Stutthof (blok XII). Pracował W warsztatach rymarsko- tapicerskich do czasu rozpoczęcia pierwszej ewakuacji obozu 25 stycznia 1945 roku. Wówczas z więźniów z bloków XH i XV, w większości Pola
ków i Rosjan, utworzono kolumnę 6, która w tym dniu około godziny 13.00 wyruszyła pieszo na zachód. Dnia 4 marca 1945 roku grupa dotarła do miejscowości Rybno (niem. Rieben). Tam Czesław Wątrobiński, skrajnie wyczerpany, zaraziwszy się durem zmarł 15 marca 1945 roku.
Pochowany został w zbiorowej mogile na cmentarzu w Rybnie.
253
10
3
Brodnica, 1934. Kurs strażacki. —► p/uf. Czesław Wątrobiński; =£> Jan Schindler.
Fot. Jan Mełnicki
} r
Plut. Czesław Wątrobiński z żoną Ludwiną. Fot. Stanisław Springer - Bydgoszcz.
252
11
12
13
14
15
16
17
WĄTROBIŃSKI BRODNICA AK
Członek AK w Insp. Brodnica, Prowadził punkt kontaktowy. Laskowski nie stykał się z nim (?) .
T.: Laskowski Bolesław, Insp. Brodnica, M-56, V/i 5.
M G r J 9 4
18
19
20
21
22
