1
SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI
; J t - 6J G / A i . 6 6 . . . 3 D W . .
&CU|0M/(X [JO ■nĄr. o.
1/1. Relacja i . 2^ s . / 1 - A
1/2. Dokumenty (sensu stricto) dotyczące osoby relatora <k . / f 5 . /
1/3. Inne materiały dokum entacyjne dotyczące osoby relatora — -
II. Materiały uzupełniające relację i i . / I 5 . /
111/1 - Materiały dotyczące rodziny relatora --- -
{11/2 - Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r.
III/3 - Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji (1939-1945) — •
III/4 - Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 ---
111/5 - inne. -
IV. Korespondencja
V. Nazwiskowe karty informacyjne Jl ,
VI. Fotografie
2
3
STANISiJU MAZURKIEWICZ ( 1398 - ' ° ) ,ps.n * al e czny", szef wywiadu i b ez pieczeń s tw a Ko m en d y powiatowej Tajnej Organ iz a cj i Wojskowej Gryf Po mo r ski w Kartuzach.
Ur. si% 4 m a j a 1898 r, B r a k bliższych d an y ch o jego m ł o d o * c i » Przed woj
ną był podoficerem itraży granicznej n a Pomorzu. Zmobilizowany z ostał w sierpniu 1929 r. i w c ie l o n y do 111 B a t a l i o n u Obrony ^arodoaej w Wejherowie J ak o d ow ó d c a plutonu brał udział w wa lkach o K an u eń (pow.iaejherowo), t u rnię oraz n a Kępie Oksywskiej. « d ni u 19 w r ze ś ni a 1929 r. do s t a ł si* do n ie woli i został przetranspo r to w an y d o obozu jenieckiego Stalag 11 £ w Stargardzie Szczecińskim. Zwolniony z obozu 19 w r z e b n i a 19 4 0 r. wr ó c i ł n a Pomorze. •» styczniu ±941 r. za p rz y si ę żo n y z os t ał w r a m a c h Tajnej O r g a nizacji Gryf Kaszubski i otzrymał ps e ud o n i m "Waleczny*'. W 1 9 4 2 r. już w r am a ch Tajnej Organi z ac j i Wojtfkowej uryl' P o morski a wa n so w a n y do st op n i a pod po r uc z ni k a i m ia n o wa n y szefem w y w i a d u i bezpie c ze ń st w a n a powiat k a r tuski i częściowo wejherowski. U tr z ym y w a ł Kontakt z p r ezesem Rady *a c ze l -
. J s
nej TOw Gryf K o morski J ó z e f e m D a mb k i e m ps."L ec h M ,Juliuszem K o s z a ł k ą ps.
"Jeremi" i Władysł a we m A oszałką ps.ML e w " . D o jego zadań n a leżało m.in. i/
tworzenie sieci informatorów w miejscowobciach, gdzie znajdowały się pos
terunki policji i ża n da r me r ii niemieckiej. Członkowie podporządkowanej mu sieci śledzili po c z y n a n i a funkcjo n ar i us z y gestapo, po l ic j i, ż andarmerii oraz konfidentów. Zaangażowany był w d z i a ł al n oś ć K o n s p ir a cy j ną do k w ie t n i a 1944 r.» kiedy został aresztowany przez g es t ap o pod zarzutem p ro w a d z e n i a d z i a ł al n o śc i podziemnej. Po śledztwie ęsadzonjt w obozie ko nc e nt r a cy j * nym Stutthof jawo wi ę z i e ń polityczny n r 36985. W obozie pracował ciężko p r z y k opaniu ro w ów i z akładaniu r u r kanalizacyjnych. B r a ł udział w e wakua
cji obozu Stutthof zarządzonej 25 s ty c zn i a 1945 r. W kolumnie e w ak u a c y j nej przez Pruszcz Gdański, Ż u k o w o , P o m i e cz y n, Ł eb n o, S tr z ep c z d o t a r ł do B u kowiny (pow.LęborK.). Ta m uciekł i d o s z e d ł do Z a ł a k o w a pow.Kartuzy, w m a r cu 1945 r. po zajęciu tego terenu przez w o j a k a sowieckie był o rg a ni z at o rem poster un k u M i li c ji W bywatelskiej w Sierakowicach, fc kw i etniu 1945 r.
przyjechał d o Lęborka, gd z ie u by ł w s p ó ł t w ó r c ą Komendy Powiatowej MO. B y ł założycielem Z BoWiD w Lę b or k u i przez wiele lat Pr e ze s em Z a rz ą du O d działu
Z Bo W iB w Lęborku.
4
2
Andrzej 6ąsiorowski - 2 -
A nk i e t a uczest n i ka ruchu oporu Ma z u r k i e w i c z a , A rc h iw u m ^ u z e u m iitutt-
X
ho f.
Życiorys 3.Mazurkiewicza, Affoi
5
6
4
JOWNIKÓW o WOLNOŚĆ i CEMCKRACJĘ
\ R Z Y S Z E N I E W Y Ż S Z E J U Ż Y T E C Z N O Ś C I ) O D D Z I A Ł U P O W I A T O W E G O W L ĘBORKU
SKRYTKA PC CZTOWA ,2
Lębc rk, dnia 3 ° ^ t o p a ó e ,,
z u r k i e w i c z - p s e u d o n i m " T/al eczny "
e r S t r a ż y G r a n i c z n e j w p ow. we j l i e r ows ki m i k a r - e j 1 9 3 9 r o k u b r a ł u d z i a ł j a k o dowódes p l u t o n u odowej . U c z e s t n i c z y ł w w a l k a c h o Kamień - pow.
O k s y w i e .
939 r o k u w z i ę t y do n i e d o l i , - d r p r z e b y w a ł w o b o z i e c i ń s k i ■S t a l l a g 1 I - B . Z w o l n i o n y z n i e w o l i d n i a . w s t ą p i ł do t a j n e j o r g a n i z a c j i " G r y f P o m o r s k i 1
t a do spr aw b e z p i e c z e ń s t w a n a p o w i a t y K a r t u z y
1, 3 N a c z e l n e j Komendy T07JGP n o m i n a c j a na p o d p o r . i a ł a ł n a t e r e n i e pow. k a r t u s k i e g o i w e j h e r o w - si^jLctsu ui/iijjuiujcjvy „«x£ty z d z i a ł a c z a m i w y s t ę p u j ą c y m i pod p s e udoni ma mi
" Lech " J e r e m i Lew ,
A r e s z t o w a n y p r z e z G e s t a p o w k w i e t n i u 1944 r o k u , z o s t a ł os a d z o n y w o - b o z i e k o n c e n t r a c y j n y m S t u t t h o f , o t r z y m u j ą c n r . w i ę ź n i a 36985*
T7 o b o z i e k o n c e n t r a c y j n y m b y ł z a t r u d n i o n y p r z y p r a c a c h z i e mn y c h i kar W c z a s i e e w a k u a c j i ob o z u , d o s z e d ł z e w a k u o w a n a g r u p ą do m i e j s c o w o ś c i B u k o w i n a w p o w . l ę b o r s k i m i t a m u r a t o w a ł s i ę u c i e c z k ą .
Po u c i e c z c e z obozowej kolumny u k r y w a ł s i ę do w y z w o l e n i a w Zał akowi ? pow. K a r t u z y .
Po wy z wo l e n i u b y ł w s p ó ł o r g a n i z a t o r e m p o s t e r u n k u P. O. w S i e r a k o w i c a c h . Vi d n i u 10 k w i e t n i a 1945 r o k u p r z y b y ł do L ę b o r k a i z a z e z w o l e n i e m wł adz r a d z i e c k i c h p r z y s t ą p i ł do o r g a n i z o w a n i a Komendy P o w i a t o w e j P . O . B r a ł u d z i a ł w l i k w i d a c j i band i n i e d o b i t k ó w h i t l e r o w s k i c h .
P r a c o w a ł zawodowo : w Pow . Komendzi e Iu.O. 19'+5 - 19^9 r . P r e z e s Pow. Oddz . ZBoWiD1950 - 195*1 r , S e k r e t a r z T . P . P . R . 1 9 51 - ^953 r . w I n s p . Po w. Go s p . R o i . 1953 ~ 1965 r .
Od 1965 r . p r z e s z e d ł n a e m e r y t u r3, a l e n a d a l u d z i e l a s i ę w p r a c y s p o ł e c z n e P r z e z w i e l e l a t p e ł n i ł f u n k c j e s p o ł e c z n e Ł ł a w n i k a Sądu 1 owi et owego p r z e w o d n i c z ą c e g o Te r e n o we j K o m i s j i R o z j e m c z e j , s e k r e t a r z a POT p r z y I n s p . i.- o w . x • G'. R.
Do ZEoTiTiD n a l e ż y od 1946 r o k u i j e s t j ednym z j e j z a ł o ż y c i e l i . B r a ł t r z y k r o t n i e udzi aTw K o n g r e s a c h ZBoWiD.Przez w i e l e l a t p e ł n i ł f u n k c j ę p r e z e s a O d d z i a ł u . I J a Z j e ź d z i e Powiatowym - w s t y c z n i u 1 9 7 - r o k u - p r z y z n . no Mu t y t u ł " Honorowy P r e z e s O d d z i a ł u
' U s m f r r f 5 5 / j j C ' U n / 9 $ 1 f - ć ' ^ L ?
tiruncK EwldtyńcM
7
8
Mazurkiewicz Stanisław ps.”W aleczny” (1898-1983), szef wywiadu i bezpieczeństwa kdy pow. TO W GP w Kartuzach.
Ur, 4 V 1898 r. Brak bliższych danych o jego młodości. Przed wojną byl podoficerem Straży Granicznej na Pomorzu.
Zmobilizowany w sierpniu 1939 r. i wcielony do III Baonu ON w Wejherowie. Jako dca plutonu brał udział w walkach o Kamień pow. Wejherowo, Rumię oraz na Kępie Oksywskiej.
19IX 1939r. dostał się do niewoli, do obozu jenieckiego Stalag IIB w Stargardzie Szczecińskim.
Zwolniony z obozu 19IX 1940 r., wrócił naPomorze. W styczniu 1941 r. zaprzysiężony został do TO GK i otrzymał ps. “Waleczny” . W 1942 r. awansowany do stopniappor. i mianowany szefem wywiadu i bezpieczeństwa na pow. kartuski i częściowo wejherowski. Utrzymywał kontakt z prezesem Rady Naczelnej TOW GP Józefem Dam bkiem ps. “Lech”, Juliuszem K oszałką ps. “Jerem i” i Władysławem K oszałkąps. “Lew” . Do jego zadań należało m.in.
tworzenie sieci informatorów w miejscowościach, gdzie znajdowały się posterunki policji i żandarmerii niemieckiej. Zaangażowany był w działalność konspiracyjną do kwietnia 1944 r., kiedy został aresztowany przez gestapo pod zarzutem prowadzenia działalności podziemnej.
Po śledztwie osadzony w obozie konc. Stutthof, jako więzień polityczny nr 36985. Ciężko pracował przy kopaniu rowów i zakładaniu rur kanalizacyjnych. Brał udział w ewakuacji obozu Stutthof, zarządzonej 2 5 1 1945 r. W kolumnie ewakuacyjnej przez Pruszcz Gd., Żukowo, Pomieczyn, Łebno, Strzepcz dotarł do Bukowiny pow. Lębork. Tam uciekł i doszedł do Załakowa pow. Kartuzy.
W marcu 1945 r., po zajęciu tego terenu przez wojska sowieckie, był organizatorem posterunku MO w Sierakowicach.
W kwietniu 1945 r. przyjechał do Lęborka, gdzie był współorganizatorem Kdy Pow. MO.
[uw. Red.: Konrad Ciechanowski, jako recenzent 1 części Słownika..., uzupełnił biogram Stanisława Mazurkiewicza podając m.in.: M azurkiewicz, syn Antoniego i Agnieszki z d.
Grabarek, ur. się w m. Stramnice, pow. Jarocin. W listopadzie 1916 r. został powołany do wojska niemieckiego i skierowany na fro n t zachodni, gdzie w sierpniu 1918 r. dostał się do niewoli angielskiej. Po powrocie do kraju brał udział w Powstaniu Wlkp., następnie w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1922 r. skierowany do szkoły Straży Celnej w Poznaniu.
Po j e j skończeniu pracował w Straży Celnej (przemianowanej w 1928 r. na Straż Graniczną), kolejno w pow. kościerskim, kartuskim i morskim. Ostatnio w Straży Granicznej miał stopień st. strażnika (co równało się stopniu wojskowemu plut.). Po wojnie pracował w M O do 1951 r., kiedy to został zwolniony “ze względów światopoglądowych ”, następnie do przejścia na emeryturę w 1965 r. pracow ał w Insp. PGR w Lęborku. Zmarł 5.1.1983 r. w Lęborku i tam je s t pochowany. M iał czterech synów - wszyscy ukończyli wyższe studia.]
AP AK, T . : S z a l e w s k i J . ; A M St.: Ankieta uczestnika ruchu oporu S. Mazurkiewicza.
Andrzej Gąsiorowski
( A . ^ u f r k x ) f ^ /v
£ „ O / d o i / 0 3 k ,
139
