Spis treści

(1)

Spis treści

Wstęp . . . 11

CZĘŚĆ TEORETYCZNA Rozdział 1. Wykolejenie społeczne w ujęciu Czesława Czapówa . . . 19

1.1. Manifestacje wykolejenia społecznego . . . 19

1.2. Nastawienia . . . 24

1.3. Integracja postaw . . . 29

1.4. Typy wadliwej integracji postaw . . . 30

1.5. Geneza wykolejenia społecznego . . . 33

1.6. Weryfikacja empiryczna teorii wykolejenia społecznego Czesława Czapówa: ak- tualny stan badań i uwagi krytyczne . . . 35

Rozdział 2. Resocjalizacja osób nieprzystosowanych/wykolejonych społecznie – wybrane zagadnienia . . . 39

2.1. Różnorodność znaczeniowa pojęcia resocjalizacji . . . 40

2.2. Resocjalizacja w ujęciu pedagogicznym . . . 41

2.2.1. Przedmiot i zakres pedagogiki resocjalizacyjnej . . . 42

2.2.2. Struktura pedagogiki resocjalizacyjnej . . . 43

2.2.2.1. Aksjologia i teleologia . . . 43

2.2.2.2. Teoria . . . 44

2.2.2.3. Metodyka . . . 45

Rozdział 3. Teoria wykolejenia społecznego Czapówa, a koncepcje i typologie zachowań problemowych w naukach społecz- nych i medycznych . . . 46

3.1. Koncepcje i typologie zachowań problemowych w pedagogice . . . 46

3.1.1. Koncepcja niedostosowania społecznego i jego typologia w ujęciu Jana Konopnickiego i Denisa H. Stotta . . . 46

3.1.2. Nieprzystosowanie społeczne i jego typologia w ujęciu Lesława Pytki. . . 50

3.1.3. Podsumowanie . . . 51

3.2. Koncepcje i typologie zachowań problemowych w psychologii i psychiatrii . . . 53

3.2.1. Wczesne typologie zachowań problemowych uzyskane przy zastosowaniu analizy czynnikowej . . . 53

Typologia wadliwej.indd 7 2019-03-18 09:20:09

(2)

Spis treści

8

3.2.2. Typologia nieprzystosowania społecznego w koncepcji Sullivana, Granta

i Granta . . . 54

3.2.3. Koncepcja Ułomnej Regulacji Osobowości Asocjalnej (UROA) Jana M. Stanika . . . 60

3.2.4. Typologie zaburzeń zachowania . . . 64

3.2.4.1. Zaburzenia niszczycielskie, kontroli impulsów i zachowania jako przykład opisu zaburzeń zachowania w paradygmacie DSM . . . . 66

3.2.4.2. Zaburzenia zachowania w koncepcji Thomasa Achenbacha jako przykład opisu zaburzeń zachowania w paradygmacie opartym na empirii . . . 71

3.2.5. Antyspołeczne zaburzenia osobowości i psychopatia jako kategorie skraj- nego nieprzystosowania społecznego . . . 72

3.2.5.1. Antyspołeczne zaburzenia osobowości . . . 73

3.2.5.2. Psychopatia . . . 76

3.2.5.2.1. Wybrane definicje psychopatii . . . 76

3.2.5.2.2. Podstawowa typologia psychopatii: psychopatia pierwotna i wtórna . . . 77

3.2.5.2.3. Model medyczny versus model operacyjny jako przykłady współczesnych koncepcji opisu psychopatii . . . 81

3.2.6. Podsumowanie . . . 91

3.3. Koncepcje i typologie zachowań problemowych w socjologii i kryminologii . . 92

3.3.1. Kryminologiczne koncepcje i typologie zachowań problemowych . . . 93

3.3.2. Typologie nieprzystosowania społecznego związane z podkulturą więzienną 95 3.3.3. Podsumowanie . . . 100

CZĘŚĆ EMPIRYCZNA Rozdział 4. Metodologia badań własnych . . . 105

4.1. Podstawowe założenia i plan badań . . . 105

4.2. Cel badań . . . 106

4.3. Problemy badawcze . . . 106

4.4. Hipotezy badawcze . . . 107

4.5. Narzędzia badawcze . . . 109

4.5.1. Całościowy Inwentarz Zachowań Nieprawidłowych Paulhusa w modyfi- kacji Skowrońskiego . . . 110

4.5.2. Kwestionariusz BPQA Bussa i Perry’ego . . . 111

4.5.3. Inwentarz asocjalności Jesnessa . . . 112

4.5.4. Kwestionariusz Impulsywności, Skłonności do Ryzyka i Empatii Ey- sencka i współpracowników . . . 115

4.5.5. Skala Mach IV . . . 117

4.5.6. Warszawski Inwentarz Zachowań Antyspołecznych Skowrońskiego . . . . 118

4.5.7. Kwestionariusz ankiety . . . 118

4.6. Zasady doboru próby i charakterystyka badanych grup . . . 119

4.7. Sposób przeprowadzenia badań . . . 126

(3)

9

Spis treści

4.8. Metody statystyczne zastosowane w badaniach . . . 127

4.8.1. Analiza czynnikowa . . . 128

4.8.2. Analiza skupień . . . 129

Rozdział 5. Struktura typów wadliwej integracji postaw w świetle wy- ników badań własnych . . . 130

5.1. Warszawski Inwentarz Zachowań Antyspołecznych Skowrońskiego – nowe na- rzędzie diagnozy nieprzystosowania społecznego . . . 130

5.1.1. Podstawy teoretyczne i procedura konstrukcji Warszawskiego Inwenta- rza Zachowań Antyspołecznych (WIZA) . . . 130

5.1.2. Właściwości psychometryczne Warszawskiego Inwentarza Zachowań Antyspołecznych (WIZA) . . . 141

5.1.2.1. Skala Zachowań Antyspołecznych (SZANT) . . . 141

5.1.2.1.1. Moc dyskryminacyjna pozycji skali . . . 141

5.1.2.1.2. Trafność . . . 141

5.1.2.1.3. Rzetelność . . . 186

5.1.2.1.4. Charakterystyka uzyskanych wyników . . . 189

5.1.2.2. Skala Zachowań Aspołecznych (SZASP) . . . 191

5.1.2.2.2. Trafność . . . 192

5.1.2.2.3. Rzetelność . . . 205

5.1.2.3. Skala zachowań dogmatyczno-dyssocjalnych (SZDD) . . . 209

5.1.2.3.2. Trafność . . . 210

5.1.2.3.3. Rzetelność . . . 230

5.2. Struktura typów wadliwej integracji – synteza wyników badań . . . 236

Rozdział 6. Zróżnicowanie grupowe więźniów w zależności od stop- nia nasilenia typów/podtypów wadliwej integracji postaw w świetle wyników badań własnych . . . 241

6.1. Struktura grupowa więźniów w zależności od podtypów zachowań nihilistyczno-agresywnych . . . 242

6.2. Struktura grupowa więźniów w zależności od podtypów zachowań nihilistyczno-wycofujących . . . 247

6.3. Struktura grupowa więźniów w zależności od podtypów zachowań dogmatyczno-dyssocjalnych . . . 249

6.4. Podsumowanie . . . 252

Rozdział 7. Zależności między podtypami wadliwej integracji postaw 256 7.1. Zależności między podtypami zachowań nihilistyczno-agresywnych a podtypami zachowań nihilistyczno-wycofujących . . . 256

(4)

Spis treści

10

7.2. Zależności między podtypami zachowań nihilistyczno-agresywnych a podtypa-

mi zachowań dogmatyczno-dyssocjalnych . . . 257

7.3. Zależności między podtypami zachowań nihilistyczno-wycofujących a podtypami zachowań dogmatyczno-dyssocjalnych . . . 260

7.4. Podsumowanie . . . 262

Wnioski końcowe . . . 265

Zakończenie . . . 271

Bibliografia . . . 274

Aneks . . . 287

Spis tabel, rycin i wykresów . . . 368