Adres do korespondencji – Corresponding author: Wáodzimierz Rajda, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydziaá InĪynierii ĝrodowiska i Geodezji, Katedra Melioracji i Ksztaátowania ĝrodowiska, al. A. Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków, e-mail: rmrajda@cyf-kr.edu.pl
WàASNOĝCI FIZYCZNE I PRZESIĄKLIWOĝû
KOMPOZYTU WARSTWY NOĝNEJ I PIASKU WARSTWY DRENAĩOWEJ PàYTY BOISKA WISàY KRAKÓW SA PO PRZEBUDOWIE W 2004 ROKU
Wáodzimierz Rajda, Tomasz Stachura, Wioletta ĩarnowiec
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
Streszczenie. W pracy przedstawiono wyniki badaĔ niektórych wáasnoĞci ¿ zycznych i wodo- przepuszczalnoĞci kompozytu warstwy noĞnej oraz piasku warstwy drenaĪowej páyty boiska piákarskiego na stadionie klubu Wisáa Kraków SA w Krakowie trzy lata po przebudowie wykonanej w 2004 roku, wedáug normy DIN 18 035. Uziarnienie, gĊstoĞü wáaĞciwą, gĊstoĞü objĊtoĞciową, porowatoĞü, przesiąkliwoĞü i wspóáczynniki ¿ ltracji oznaczono metodami standardowymi. Wyniki badaĔ porównano z zaleceniami normy. Wykazano istotne znaczenie kompozytu dla wodoprzepuszczalnoĞci páyty boiska. Wyniki mogą byü wykorzystane przy budowie lub przebudowie boisk i obiektów sportowych z naturalnym porostem trawiastym.
Sáowa kluczowe: páyta boiska, warstwa noĞna, warstwa drenaĪowa, wodoprzepuszczalnoĞü
WSTĉP
Istotnym problemem przy wykonywaniu páyty boiska sportowego w otwartym terenie jest wáaĞciwe przygotowanie nawierzchni pod wzglĊdem wodoprzepuszczalnoĞci, wy- równania i odwodnienia [ĩegociĔska-TyĪuk 1988].
Zgodnie z zaáoĪeniami normy DIN 18 035, zadaniem poroĞniĊtej trawą warstwy no- Ğnej páyty boiska (rys. 1) jest przyjĊcie dynamicznego obciąĪenia podczas gry oraz zapew- nienie odpowiedniej przesiąkliwoĞci, ograniczającej stagnowanie wody na powierzchni podczas nawadniania boiska lub po znacznych opadach deszczu przez wáaĞciwe dobranie uziarnienia. Ponadto warstwa ta ma utrzymywaü wilgoü potrzebną do wegetacji murawy, zapewniü pojemnoĞü sorpcyjną oraz zasobnoĞü w skáadniki nawozowe niezbĊdne dla ro- Ğlin. Warstwa drenaĪowa (rys. 1) ma uáatwiaü odwodnienie warstwy noĞnej i zabezpie- czaü podkáad przed zamulaniem, zadaniem zaĞ podbudowy jest przenoszenie obciąĪeĔ na grunt rodzimy.
Rys. 1. Schemat przekroju páyty boiska po przebudowie w 2004 roku Fig. 1. Schematic cross section the football field after the renovation in 2004
W pracy przedstawiono wyniki badaĔ wáasnoĞci fizycznych i wodoprzepuszczalnoĞci kompozytu warstwy noĞnej i piasku z warstwy drenaĪowej 3 lata po przebudowie páyty boiska i porównano wodoprzepuszczalnoĞü kompozytu z wymaganiami normy. Wykaza- no istotne znaczenie uziarnienia dla wodoprzepuszczalnoĞci i utrzymania funkcjonalnej sprawnoĞci páyty boiska.
METODY BADAē
Podczas przebudowy boiska przeprowadzonej w 2004 roku zastosowano ukáad trój- warstwowy, w którym, zgodnie z normą DIN 18 035, warstwĊ noĞną wykonano z kom- pozytu piasku rzecznego i gleby rodzimej, a warstwĊ drenaĪową z piasku.
Kompozyt utworzono przez wymieszanie, w odpowiednich proporcjach, miejscowej gleby z poziomu próchnicznego z piaskiem rzecznym pozyskanym, podobnie jak piasek do warstwy drenaĪowej, ze Īwirowni przy stopniu wodnym „KoĞciuszko” na WiĞle koáo Kra- kowa. Ukáadanie warstw páyty wykonano maszynowo (rys. 2). W efekcie uzyskano, zgod- nie z normą, páytĊ o Ğrednio 14-centymetrowej warstwie noĞnej (rys. 3) i 16-centymetrowej warstwie drenaĪowej (rys. 1).
Rys. 2. Ukáadanie warstwy noĞnej na warstwie drenaĪowej Fig. 2. Laying the carrier layer on layer drainage
Oznaczenie uziarnienia, gĊstoĞci objĊtoĞciowej i wáaĞciwej kompozytu i piasku war- stwy drenaĪowej wykonano metodami standardowymi opisanymi przez Glazera i Mali- nowskiego [1991]. Próbki pobrano do pierĞcieni o objĊtoĞci 100 cm3 z 6 systematycznie rozmieszczonych punktów boiska (rys. 4). PrzesiąkliwoĞü warstwy noĞnej pomierzono w 3 punktach páyty (rys. 4) za pomocą pierĞcieni wspóáĞrodkowych. Punkty poboru pró- bek i pomiaru przesiąkliwoĞci wyznaczono w czĊĞci boiska o najwiĊkszym obciąĪeniu dynamicznym podczas gry. W zaleĪnoĞci od przebiegu przesiąkania pomiar trwaá od 60 do 100 minut – do chwili przybliĪonego ustabilizowania siĊ infiltracji. W laboratorium za pomocą przepuszczalnoĞciomierza firmy Ejikelkamp [Rajda i in. 2009] oznaczono wspóáczynniki filtracji kompozytu warstwy noĞnej i piasku warstwy drenaĪowej.
Rys. 3. Fragment warstwy noĞnej páyty
Fig. 3. Fragment of the carrier layer of a football field
Rys. 4. Rozmieszczenie punktów pomiaru przesiąkliwoĞci (I, II, III) i pobrania próbek (1–6) warstwy noĞnej i drenaĪowej
Fig. 4. Location permeability measurement points (I, II, III) and samples (1–6) carrying layer and drainage layer
WYNIKI BADAē
Utworzony kompozyt wykazywaá uziarnienie piasku luĨnego (tab. 1) o zawartoĞci:
92% frakcji piaszczystej (ø 2,00–0,05 mm), 7% frakcji pyáowej (ø 0,05–0,002 mm) oraz nieco powyĪej 1% frakcji iáowej (ø < 0,002 mm). ZawartoĞü substancji organicznej, oznaczonej wedáug normy PN-R-04033, wynosiáa Ğrednio poniĪej 1%. W skáadzie gra- nulometrycznym materiaáu najwiĊkszy udziaá w obu badanych warstwach páyty miaáy frakcje piasku grubego i Ğredniego, stanowiące wagowo 70% w warstwie noĞnej i 77%
w warstwie drenaĪowej (tab. 1).
Tabela 1. Skáad granulometryczny kompozytu warstwy noĞnej i piasku warstwy drenaĪowej Table 1. Grain size of the of the composite carrier layer and sand drainage layer
Numer próbki (stanowisko)
Number of sample (location)
Procentowa zawartoĞü frakcji [%] – Percentage fraction
Substancja organiczna
[%]
Organic matter piasek [mm] – sand pyá [mm] – dast iá [mm] – loam
2,00–
–1,00 Īd
1,00–
–0,50 pg
0,50–
–0,25 ps
0,25–
–0,09 pd
0,09–
00,05 pág
0,05–
–0,02 0,02–
–0,006 0,006–
–0,002 < 0,002
Warstwa noĞna 0–14 cm – Carrying layer 1
2 3 4 5 6
12 12 12 12 12 12
36 36 35 36 36 35
34 34 33 34 34 34
8 8 7 8 7 7
3 3 3 3 3 3
3 2 3 3 4 3
1 3 3 1 1 1
2 1 2 2 2 3
1 1 2 1 1 2
1,10 0,58 0,68 0.80 0,76 0,52 ĝrednia
Average 12 36 34 7 3 3 2 2 1 0,74
Warstwa drenaĪowa 15–30 cm – Drainage layer ĝrednia
Average 13 36 41 9 1a – – – – –
Oznaczenia – Explanations: ľd – ľwir drobny – ſ ne gravel, pg – piasek gruby – coarse sand, ps – piasek ħredni – medium sand, pd – piasek drobny – ſ ne sand, pđg – pyđ gruby – coarse dust.
aĐæcznie poniľej 0,09 mm – including less than.
WskaĨnik nierównomiernoĞci uziarnienia d60 : d10, równy 6,4, wskazuje, Īe kom- pozyt zalicza siĊ do utworów róĪnoziarnistych [Wiáun 2000], ale o stosunkowo maáym zróĪnicowaniu ziaren. Granulacja kompozytu (rys. 5) odpowiadaáa dopuszczalnej dla mieszanek warstwy noĞnej [DIN 18 035], przy nieznacznym odstĊpstwie w przedziale frakcji od 0,1 do 0,3 mm. Uziarnienie piasku warstwy drenaĪowej (rys. 6) kwalifikuje siĊ do utworów równoziarnistych (d60 : d10 = 2,4).
ĝrednia gĊstoĞü wáaĞciwa materiaáu z obu warstw praktycznie siĊ nie róĪni (tab. 2).
Natomiast gĊstoĞü objĊtoĞciowa na skutek udziaáu gleby rodzimej i substancji organicz- nej w kompozycie warstwy noĞnej (tab. 1) jest nieznacznie mniejsza i nieco bardziej
Rys. 5. Krzywa uziarnienia kompozytu zastosowanego do budowy warstwy noĞnej i dopuszczal- ny zakres uziarnienia wedáug normy DIN 18 035
Fig. 5. Grain size distribution curve of the composite used for the construction of the carrier layer and acceptable range of granulation according to the requirements of DIN 18 035
Rys. 6. Krzywa Ğredniego uziarnienia piasku zastosowanego do budowy warstwy drenaĪowej i dopuszczalny zakres uziarnienia wedáug normy DIN 18 035
Fig.6. Curve of the average grain size distribution of the sand use to build drainage layer and acceptable range of granulation according to the requirements of DIN 18 035
zróĪnicowana od gĊstoĞci objĊtoĞciowej piasku warstwy drenaĪowej (tab. 2). Natomiast wiĊksza jest róĪnica porowatoĞci kompozytu w porównaniu z porowatoĞcią piasku war- stwy drenaĪowej (7,9% wartoĞci Ğredniej) i zróĪnicowanie miĊdzy badanymi punktami (23,7% w stosunku do Ğredniej – tab. 2).
Stosunkowo maáe zróĪnicowanie przesiąkliwoĞci kompozytu (tab. 3), bĊdące efektem jednorodnego uziarnienia, jest korzystne dla sprawnoĞci funkcjonalnej boiska. Nie sprzy- ja ono lokalnemu nagromadzaniu siĊ wody na powierzchni páyty.
TakĪe stosunkowo maáy i nieznacznie zróĪnicowany miĊdzy poszczególnymi punk- tami byá spadek przesiąkliwoĞci z upáywem czasu pomiaru (rys. 7). Najsilniej malaáa ona w punkcie I, w którym w początkowej fazie byáa Ğrednio o 60% wiĊksza niĪ w fa-
Tabela 2. GĊstoĞü wáaĞciwa i objĊtoĞciowa szkieletu oraz porowatoĞü kompozytu warstwy noĞnej i piasku warstwy drenaĪowej
Table 2. Speci¿ c density, volume density and porosity composite carrier layer and sand drainage layer
Numer próbki (stanowisko)
Number of sample (location)
Kompozyt noĞnej warstwy 0–14 cm Composite carrier layer
Piasek warstwy drenaĪowej 15–30 cm Sand drainage layer GĊstoĞü – Density
PorowatoĞü n [%]
Porosity
GĊstoĞü – Density
PorowatoĞü n [%]
Porosity wáaĞciwa
Ȗ [g·cm–3] speci¿ c density
objĊtoĞciowa ȡ [g·cm–3] volume density
wáaĞciwa Ȗ [g·cm–3] speci¿ c density
objĊtoĞciowa ȡ[g·cm–3]
volume density 1
2 3 4 5 6
2,61 2,61 2,72 2,59 2,63 2,62
1,24 1,42 1,43 1,37 1,54 1,39
52,5 45,6 47,4 47,1 41,4 47,0
2,64 2,65 2,64 2,64 2,65 2,64
1,44 1,50 1,44 1,40 1,42 1,45
45,5 43,4 45,5 47,0 46,4 45,1 ĝrednia
(min.–maks.) Average (min–max)
2,63 (2,59–2,72)
1,40 (1,24–1,54)
46,8 (41,4–52,5)
2,64 (2,64–2,65)
1,44 (1,40–1,50)
45,5 (43,4–47,0)
Tabela 3. ĝrednia prĊdkoĞü wsiąkania do warstwy noĞnej Table 3. Average speed of in¿ ltration into the carrier layer
Punkt pomiaru – Location
PrĊdkoĞü wsiąkania [mmʘmin–1] – Speed of in¿ ltration w pierwszej jednostce czasu
in the ¿ rst unit of time
w czasie 0–t in time 0–t I
II III
4,6 4,9 6,9
2,8 3,7 7,3
ĝrednie – Average 5,5 4,6
zie koĔcowej. Mniejszą dynamikĊ odnotowano w punkcie II, a praktycznie brak zróĪ- nicowania – w punkcie III. ĝwiadczy to o nieznacznie wzrastających oporach infiltra- cji, dziĊki – bĊdącej efektem uziarnienia – maáej wraĪliwoĞci kompozytu na pĊcznienie, co takĪe jest korzystne dla sprawnego funkcjonowania boiska. Oznaczone Ğrednie dla 3 punktów pomiaru wartoĞci infiltracji byáy 4,6 razy wiĊksze od wartoĞci normatywnej dla kompozytu o uwilgotnieniu odpowiadającym 60% maksymalnego kapilarnego na- sycenia (1,0 mmǜmin–1), a wiĊcej niĪ o jeden rząd wielkoĞci od normatywnej wartoĞci (0,3 mmǜmin–1) przy 100-procentowej pojemnoĞci kapilarnej [DIN 18 035].
Laboratoryjnie pomierzone w 4 powtórzeniach wspóáczynniki filtracji w próbkach warstwy noĞnej pobranych w róĪnych miejscach boiska (tab. 4) byáy bardziej zróĪnico- wane od prĊdkoĞci wsiąkania pomierzonej na terenie boiska (por. tab. 3 i 4). Przyjmu- jąc ostatnie powtórzenie (d) za najbardziej bezpieczne, okazaáo siĊ, Īe wspóáczynniki są nieco mniej zróĪnicowane, przy czym kompozyt warstwy noĞnej pobrany w punktach 2, 3 i 4 moĪna zaliczyü do utworów o dobrych wáasnoĞciach filtracyjnych, pobrany zaĞ w punktach 5 i 6 – do utworów o wáasnoĞciach filtracyjnych Ğrednich [Pazdro 1983].
WiĊksze zróĪnicowanie wspóáczynnika filtracji mogáo byü efektem pobrania próbek, które mogáy zawieraü drobniejszy materiaá pochodzący z trawnika uáoĪonego podczas przebudowy páyty bezpoĞrednio na warstwie kompozytu. Mogáo ono byü takĪe efektem
„Ğciany”, gdyĪ próbki pobrano do pierĞcieni o stosunkowo maáych wymiarach (ø 5,0 cm, h = 5,0 cm). ZróĪnicowanie to dla próbek pobranych w punktach 2 i 6 wynosiáo ponad jeden rząd wielkoĞci (tab. 4), jednak jego wartoĞü najmniejsza (punkt 6) byáa i tak ponad- dziesiĊciokrotnie wiĊksza od wartoĞci dopuszczalnej przy peánym kapilarnym nasyceniu kompozytu (0,3 mmʘmin–1) [DIN 18 035].
2,5 3 3,5 4 4,5 5 5,5 6 6,5 7 7,5 8
0 20 40 60 80 100
t - czas (time) [min]
PrĊdkoĞü wsiąkania(Infiltration speed) [mm.min
punkt (location) I
punkt (location) II
punkt (location) III
Ȧ0t = 5,4 . t -0,14 Ȧ0t = 5,3 . t -0,08 Ȧ0t = 7,6 . t -0,009
PrĊdkoĞü wsiąkania [mm ·min–1] – In¿ ltration speed
czas, t [min] – time
Rys. 7. PrĊdkoĞü wsiąkania do kompozytu warstwy noĞnej w funkcji czasu Fig. 7. Infiltration speed to the composite carrier layer as a function of time
Natomiast piasek warstwy drenaĪowej pod wzglĊdem przepuszczalnoĞci moĪna za- kwalifikowaü do utworów o bardzo dobrych wáasnoĞciach filtracyjnych [Pazdro 1983].
ĝrednie wartoĞci wspóáczynnika filtracji wahaáy siĊ w tym przypadku od okoáo 194 do 536 mmǜmin–1, a wartoĞü Ğrednia wynosiáa okoáo 357,5 mmǜmin–1 (tab. 5). Przy duĪej jednorodnoĞci uziarnienia (U = 2,4 – rys. 6) byáo to, wedáug DIN 18 035, ponaddziesiĊ- ciokrotnie wiĊcej od zalecanej prĊdkoĞci wcháaniania wody (30 mm·min–1) przez piasek stosowany do budowy warstwy drenaĪowej, przy jego peánym kapilarnym nasyceniu.
Tabela 4. Wspóáczynniki ¿ ltracji kompozytu warstwy noĞnej, K10 Table 4. Permeability coef¿ cient of the composite carrier layer, K10
Punkt pomiaru (próbka)
Location (sample) Powtórzenie – Repetition K10 [mm·min–1]
K10 Ğr. (average)
[mm·min–1]
2
a b c d
48,0 48,0 19,8 19,2
33,8
3
a b c d
36,0 24,0 24,0 13,2
24,3
4
a b c d
24,0 36,0 36,0 24,0
30,0
5
a b c d
7,8 8,4 6,6 6,0
7,2
6
a b c d
3,6 3,0 3,0 3,0
3,2
ĝrednio – Average 17,1/13,1a
aĦrednie z ostatnich pomiarów (powtórzenia d) – Average of the last measurement (repeated d).
Tabela 5. Wspóáczynniki ¿ ltracji warstwy drenaĪowej, K10 [mm·min–1] Table 5. Permeability coef¿ cient of the drainage layer, K10 [mm·min–1]
Powtórzenie – Repetition
Numer próbki – Number of sample
ĝrednie – Average
1 2 3 4 5 6
a b c d
312,6 305,4 312,6 304,2
463,8 458,4 460,8 463,8
199,2 205,2 188,4 184,8
220,0 215,4 209,4 210,6
431,4 431,4 425,4 429,6
544,2 537,0 526,2 537,0
362,2 358,8 353,8 355,0 ĝrednie – Average 308,7 461,7 194,4 214,4 429,5 536,1 357,5
PODSUMOWANIE I WNIOSKI
W przebudowanej w 2004 roku páycie boiska wymieniono materiaá budulcowy sto- sowany przy renowacji przeprowadzonej w 2002 roku. W efekcie uzyskano páytĊ, której stan po 3 latach eksploatacji nie budziá zastrzeĪeĔ pod wzglĊdem wodoprzepuszczalnoĞci (rys. 8).
Rys. 8. Páyta boiska piákarskiego na stadionie TS Wisáa Kraków po przebudowie w 2004 roku Fig. 8. Football field Wisáa Kraków after renovation in 2004
Uziarnienie materiaáu obu warstw byáo zbliĪone do zalecanego w niemieckiej nor- mie DIN 18 035. Biorąc pod uwagĊ najmniejszą pomierzoną laboratoryjnie wartoĞü wspóáczynnika filtracji w próbkach warstwy noĞnej, równą 3,2 mm·min–1, uzyska- no wodoprzepuszczalnoĞü zapewniającą skuteczne przesiąkanie deszczu o natĊĪeniu 192 mm·h–1. Natomiast obliczone wzorem Lambora [Byczkowski 1996] natĊĪenie deszczu ulewnego o prawdopodobieĔstwie pojawienia siĊ p = 10% (raz na 10 lat), trwającego 15 min, wynosi dla Krakowa 55 mm·h–1 (tab. 6). Oznacza to, Īe deszcz 15- -minutowy, którego suma wynosi 13,8 mm (tab. 6), warstwa noĞna moĪe przepuĞciü juĪ podczas jego trwania.
Wymagana prĊdkoĞü infiltracji, wynikająca z sumy i czasu trwania takiego deszczu w przypadku gdy wsiąka on juĪ podczas jego trwania, jest ponadtrzykrotnie mniejsza od najmniejszej pomierzonej laboratoryjnie wartoĞci wspóáczynnika filtracji. Relacje te przedstawiają siĊ jeszcze korzystniej dla deszczy ulewnych, trwających dáuĪej (tab. 6).
W konkluzji zaleca siĊ, aby przy przebudowie lub budowie warstwy noĞnej dowolne- go boiska sporządzano kompozyty o uziarnieniu zbliĪonym do normatywnego, sprawdza- no ich wodoprzepuszczalnoĞü i konfrontowano ją z dopuszczalną prĊdkoĞcią infiltracji, wynikającą z natĊĪenia miarodajnego deszczu ulewnego w danym regionie i zaáoĪonego, zaleĪnego od rangi boiska poĪądanego czasu wsiąkania deszczu.
Przeprowadzone badania upowaĪniają do nastĊpujących stwierdzeĔ i wniosków:
1. Kompozyt warstwy noĞnej páyty boiska przebudowanego w 2004 roku po 3 latach eksploatacji charakteryzowaá siĊ przepuszczalnoĞcią znacznie wiĊkszą niĪ zalecana w nor- mie DIN 18 035.
2. Warstwa drenaĪowa nie ulegáa kolmatacji, na co wskazuje jej przepuszczalnoĞü znacznie przekraczająca wymagania normy.
3. Przyjmując za brzegowy warunek 15-minutowy deszcz nawalny o prawdopodo- bieĔstwie p = 10%, moĪna stwierdziü, Īe zawartoĞü piasku w kompozycie warstwy no- Ğnej páyty dowolnego boiska znajdującego siĊ w rejonie Krakowa moĪe byü mniejsza od zastosowanej na badanym boisku klubu Wisáa Kraków SA, a piasek do warstwy drena- Īowej, ze wzglĊdu na jego przepuszczalnoĞü, mógáby mieü uziarnienie nawet bardziej zróĪnicowane.
PIĝMIENNICTWO
Byczkowski A., 1996. Hydrologia. T. II. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
DIN 18 035, 1991. Teil 4. Sportplätze, RasenÀ ächen.
Glazer Z., Malinowski J., 1991. Geologia i geotechnika dla inĪynierów budownictwa. PWN, War- szawa.
Pazdro Z., 1983. Hydrogeologia ogólna. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
PN-R-04033, 1998 Gleby i utwory mineralne. Podziaá na frakcje i grupy granulometryczne.
Rajda W., Policht-Latawiec A., ZiĊba A., 2009. WodoprzepuszczalnoĞü kompozytów do budowy war- stwy noĞnej páyty boiska piákarskiego. WiadomoĞci Melioracyjne i àąkarskie 3, 111–113.
Wiáun Z., 2000. Zarys geotechniki. WKià, Warszawa.
ĩegociĔska-TyĪuk B., 1988. Terenowe urządzenia sportowo-rekreacyjne. Wydawnictwo Politech- niki Krakowskiej, Kraków.
Tabela 6. Parametry deszczu ulewnego o prawdopodobieĔstwie p = 10% i róĪnym czasie trwania oraz natĊĪenie wsiąkania do warstwy noĞnej w zaleĪnoĞci od czasu trwania in¿ ltracji Table 6. The parameters of the likelihood of torrential rain, p = 10% and varying duration, and the
intensity of in¿ ltration into carrier layer, depending on the duration of in¿ ltration
Deszcz ulewny Torrential rain
ĝrednie natĊĪenie in¿ ltracji [mm·min–1] dla zaáoĪonego czasu wsiąkania (t) deszczu ulewnego [h]
Average intensity of in¿ ltration [mm·min–1] for the assumed in¿ ltration time (t) torrential rain [h]
Czas trwania
t [h]
Duration
NatĊĪenie i [mm·h–1] Intensity
Suma opadu [mm]
dla czasu trwania t Sum of precipitation [mm] for the duration t
0,25 0,50 0,75 1,0 1,5 2,0 3,0 5,0
0,25 55,0 13,8 0,92 0,46 0,31 0,23 0,15 0,115 0,077 0,046
0,50 35,4 17,7 0,59 0,39 0,30 0,20 0,15 0,098 0,059
0,75 27,3 20,5 0,46 0,34 0,23 0,17 0,114 0,068
1,00 22,7 22,7 0,38 0,25 0,19 0,126 0,076
1,50 17,4 26,1 0,29 0,22 0,145 0,087
2,00 14,4 28,8 0,24 0,160 0,096
3,00 11,0 33,0 0,183 0,110
5,00 7,8 39,0 0,130
PHYSICAL PROPERTIES AND PERMEABILITY OF THE COMPOSITE CARRIER LAYER AND SAND DRAINAGE LAYER FOOTBALL FIELD WISLA KRAKOW AFTER THE RENOVATION IN 2004
Abstract. The paper presents the results of certain physical properties and water permeability of the composite carrier layer and sand drainage layer football ¿ eld Wisla Krakow three years after the renovation done in 2004, according to DIN 18 035. Grain size, speci¿ c density, volume density, permeability and permeability coef¿ cient was determined by standard methods. The results were compared with those prescribed in norm. Demonstrated the role of the composite for water permeability football ¿ eld. Results of research can be used in the construction or renovation of sports ¿ elds and sports facilities with natural grass, performing functions appropriate for dynamic games and sporting events – including non- urban areas.
Key words: football field, carrier layer, drainage layer, physical properties, water permea- bility
Zaakceptowano do druku – Accepted for print: 18.04.2011
